Dinsdag
1 Juli
Onwrikbaar.
1913
No. 153
51e Jaargang.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zon- en Feestdagen, j TELEFOONNUMMER 10.
fibonnements- fldwertentiën op zeer uoordeelige uoorutaarden.
BINNENLAND
FEUILLETON
4.)
Het tinde der Fransclie
heerschappij Ir v lissiBgeB,
VLISS1NGSCHE COURANT
Prijs per drie maanden 1,30. Franco per post 1.50.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij alle Boek
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks bij de Uitgevers
Firma F. VAN DE VELDE Jr., Kleine Markt 58.
ADVERTENTIËN van 14 regels 0.40. Voor elke regel
meer 10 cent. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie, wordt de prijs slechts twee maal berekend. Qroote
letters en clichés naar plaatsruimte.
De politieke toestond.
H. M. de Koningin heeft gisteren
op het Loo in conferentie ontvangen
J. E. N. baron Schimmelpenninck
van der Oye, voorzitter van de Eerste
Kamer.
De condities van Mr Troelstra.
Het „Handelsblad" schrijft De
heer Troelstra heeft medegedeeld hoe
hij zich dacht dat een vrijzinnig mi
nisterie zou kunnen regeeren, Dat
is indien zij niets voorstellen waar
tegen wij sociaal-democraten bezwaar
hebben, dan kunnen zij bij de uit
voering der programmapunten die wij
allen wenschen, de kiesrechtwijziging
en de pensioenregeling, op onze
medewerking rekenen.
Wij kunnen ons nauwelijks voor
stellen dat eenig ministerie met zulk
een eenzijdige verbintenis de verant
woordelijkheid zou willen dragen om
te trachten de beperkte linksche op-'
dracht, waarover wij vroeger spraken,
uit te voeren. Een concentratiekabinet
lijkt niet mogelijk het zakenkabinet
dat op moet treden kan toch alleen
den wensch van de geheele linker
zijde op deze twee bepaalde punten
helpen uitvoeren, indien het eenige
zekerheid heeft om ook in andere
zaken, dan die het kiesrecht en het
pensioen betreffend tegen de rechter
zijde die het haar zoo lastig mogelijk-
wil maken, verdedigd te worden
Oeen regeering zal hopelijk ooit,
zij het ook slechts ten opzichte van
twee hoofdpunten van politiek beleid,
als linksch ministerie optreden, zoo
zij niet als regeering op een meer
derheid rekenen kan.
Dr. A. Kuyper.
De „Ned." meldt, dat de keuze
voor een Eerste-Kamerlid vacature-
Waller, vanwege de rechtsche groep
in de Prov. Staten van Zuid-Holland,
die heden en Woensdag in het ge
bouw der Tweede Kamer ter ver
gadering bijeengeroepen zijn, zal
vallen op dr. Kuyper, die bereid zou
zijn een benoeming te aanvaarden.
Dr. Kuyper heeft zich, voor het
ondergaan van zijn gewone jaarlijk-
sche kuur naar Dresden begeven.
Kamerdislrict Amsterdam II
Naar de „Ned." verneemt, bestaat
het voornemen in district II te Am
sterdam, waar de heer Mendels ge
kozen werd, en die wegens zijn ver
kiezing voor Schoterland voor Am
sterdam II bedankte, door de drie
christelijke partijen candidaat te stel
len dr. J. Th. de Visser.
Pisuisse en Blokzijl.
Louis Pisuisse en Max Blokzijl
vertrekken den II en September met
Roman door L. Haidheim.
(Nadruk verboden.)
Zul je spreken, m.enschHeb
jij het meisje op je geweten? Hij
antwoordde niet, maar ze hoorde
hoe zijn tanden op elkaar sloegen.
Nils Om 's hemels wil smeekte
ze plotseling in grooten angst. Nils,
zeg me toch, wie is ze.
Charlotte
Wat voor een Charlotte?
Charlotte Ehrik. Is ze dood
Ik ken niemand van dien naam
Wat was ze voor jos Spreek! Alles
komt toch aan 't licht- Ze is dood
O, hemel, en jij jij mijn zoon
Kan ik het helpen Ze was
mijn verloofde. Ik heb het haar af
geschreven. Nu ligt ze hier
Men hoorde zware voetstappen.
Uit een der stallen kwam een be
jaarde knecht met een brandende
lantaarn, die naar het woonhuis wilde
de Vondel uitGenua naarNederlandsch
lndië. Zij zuilen twee avonden te Sin
gapore, 7 in Deli en 24 op Java geven
en zijn reeds den 13 December in
Marseille terug. Daarna heeft het con
certbureau Guttmann uit Berlijn be
slag op hen gelegd voor een tournée
door Duitschïand, Zwitserland, Oos
tenrijk en Skandinavië, die vermoe-
moedelijk twee jaar zal duren.
Sleeswijks' kaarten.
Wij ontvingen een exemplaar van
Sleeswijks' Atlas van Nederland voor
wandelaars, wielrijders en automobi
listen.
Deze kaart, naar officieele gegevens
bewerkt, is zeer voortreffelijk afge
werkt en voldoet aan alie eischen
welke aan een goede kaart gesteld
mogen worden.
Wij twijfelen niet of deze kaart zal
den toeristen van groot nut kunnen
zijn en wij wenschen den uitgever,
den heer J. A. Sieeswijk te Bussutn
veel succes met zijn uitgave.
Aan de jaarverslagen betreffende
het Archiefwezen en de Oudheidkun
dige verzameling der gemeente Vlis-
singen over het jaar, is door den
heer H. G. van Grol, gemeente-archi
varis, als bijlage toegevoegd'. „Het
einde der Fransche heerschappij in
Vlissingen."
Daar de auteurswet verbiedt uit
deze door den heer Van Grol be
werkte bijlage iets over te nemen,
zonder toestemming van den auteur,
hebben wij den heer Van Grol ver
zocht de belangrijkste bijzonderheden
aan zijn werk te mogen ontleenen.
Hij gaf ons de vereischte toestem
ming, waarom wij in verschillende
nummers tal van bijzonderheden voor
onze stad van groot gewicht, aan dit
geschiedkundig overzicht zullen ont
leenen
De gemeente-archivaris schrijft o. a.
het volgende
Waar 1913 in ons land het herden
kingsjaar onzer staatkundige vrijheid
zal zijn, zij er hier al dadelijk op
gewezen, dat in 1913 voor Vlissin
gen (en een deel van Zeeland) het
licht der vrijheid niet doorbrak en er
zelfs voorloopig geen glimp van te
zien viel. Vernamen de inwoners
van Walcheren, van Vlissingen al
iets van de gewichtige gebeurtenis
sen, buiten Zeeland afgespeeld of
zich afspelende, gebeurtenissen, die
snel op elkaar volgden, dan werd er
toch slechts gefluisterend op ge
zinspeeld, dan was het door den
een of anderen schipper c.s. die
met de „oproerige" gewesten het
buurtverkeer onderhield.
gaan.
KlaasKlaas Kom gauw hier,
riep de ontstelde oude vrouw en men
kon hooren, hoe angstig ze was.
Hé Zijt gij het, vrouw Jensen
Wat is er te doen schreeuwde de
knecht met een grove stem, terwijl
hij haastig door de sneeuw waadde.
Toen hij bij hen gekomen was,
lichtte hij den jongen man in 't ge
zicht en lachte smakelijk.
Wel daar hebben we hem
immers. Ik dacht al
Hier is niets te lachen, Klaas
Hier ligt een jonge vrouw,.draag
haar in huis beval zijn meesteresse.
Maar die is dood, vrouw Jen
sen antwoordde de knecht en sprong
achteruit, toen ze hem de lantaarn
uit de hand rukte en het licht op
de gestalte in de sneeuw liet vallen.
Onzin Zoo pas leefde ze nog
Met deze woorden sprong Nils Jen
sen plotseling naar hen toe en er
klonk angst en wanhoop uit zijn
heesche stem.
Klaas pakte vlug mee aan, en al
begreep hij ook niet recht, wat die
zonderlinge klank in de stem van
zijn jongen meester moest beteeke-
Viert onze stad het bevrijdings
feest den 8 en 9 Augustus van dit
jaar, in het departement van de mon
dei^ van de Schelde „herdacht" men
den 15en Augustus een heel ander
feit, n.l. den verjaardag van den
grooten keize»
Den 27en Augustus werd voor het
kanton Vlissingen de loting voor de
conscriptie gehouden in het stadhuis
te Middelburgbepaald was dat het
arrondissement Middelburg een con
tingent van 62 man zou leveren (n
Middelburg 26 man, Vlissingen 22
man, Veere 14 man) voor de lichting
1813. Den lOen September daaraan
volgende werd het „definitief onder
zoek" der conscrifs gehouden, wat
betreft het arrondissement Middel
burg, waaronder Vlissingen ressor
teerde. Een „avis important" van den
30en Augustus waarschuwt nadruk
kelijk voor het zich opzettelijk toe
brengen van verminkingen.
Het Fransche gezag op Walcheren,
in Vlissingen, was in het geheel niet
geschokt, waar de naamdag van den
keizer, zij het dan ook ook op hoog
bevel luisterrijk werd herdacht, waar
de gehate conscriptie zelfs onge
stoord haar gang gingaan verzet,
behalve dan eenig lijdelijk, werd niet
gedacht tot einde September zelfs
niet (vergelijk daarmede de woelin
gen in andere departementen, bijv.
18 April reeds te Rotterdam bij de
inschrijving, voor de nationale garde,
volgende dagen Leiden, Zaandam
enz. „terwijl den 20en Februari reeds
de conscrifs van Oud Beijerland wei
gerden te loten"./ Men zou zelfs
weldra blijk geven van nog grooter
onderwerping.
Gedurende den veldtocht van 1813
was de keizerin Marie Louise be
noemd tot regentes van het keizer
rijk. In persoon had zij bij den
Senaat een beroep gedaan op de
offervaardigheid van het Fransche
volk„FranschenUw keizer, het
vaderland en de eer roepen U
Maar slechts met groote moeite kon
den de prefecten hier te lande de
gemeentebesturen bewegen, niet om
gehoor te geven aan deze roepstem,
doch slechts tot het beantwoorden
ervan.
Een schrijven van den „sous-pré-
fet" Fokker, gedateerd Middelburg
den 26en October 1813, wekt het
Vlissingsche gemeentebestuur op, een
adres te richten aan de keizerin.
Wat er ook in de gemoederen
der Vlissingers om mocht gaan, men
dacht er niet over, zich eenigszins te
verzetten, men kon er niet aan den
ken, immers de na 1809 geducht
versterkte vesting had een talrijk
garnizoen, meer soldaten dan inwo
ners, dus hoe zou men eenige poging
hebben kunnen wagen om zich aan
den ijzeren greep te ontworstelen
nen, hij vergat dien toch niet.
In het huis ontstond een groote
opschudding, toen de beide mannen
met hun last in de zoogenaamde
keuken kwamen, nadat zij eerst door
den geheelen koestal waren gegaan,
waar aan weerskanten dertig koeien
stonden.
In de keuken voor het breede ven
ster aan de rechterhand stond de
dienstbodentafel, waaraan zeven
knechten en vier meiden plachten
te eten. Etenstijd was echter reeds
voorbijslechts drie knechten, die
steenen hadden gereden naar een
plek, waar men in in 't voorjaar een
nieuw gebouwtje dacht te zetten en
daardoor te laat waren gekomen, za
ten er nog. De meiden, die met hen
babbelden, gilden en de knechten
sprongen op allen staarden met
groote oogen naar het verschrikkelijke
teoneel.
In de woonkamerOp de sofa!
beval de boerin, wie Klaas juist had
toegefluisterdDood is ze, niet ze
heeft gekreund. Antje, kom hierHan-
na, haal sneeuwNeem een wasch-
kom Grietje, breng de cognac
Terwijl ze haar bevelen gaf, wierp
ook ai had men geweten dat eenige
dagen te voren de slag bij Leipzig
was verloren (16, 18 en 19 October);
in Vlissingen, zooals in een groot
deel van Zeeland, bleef dit voor-
loo-ig nog geheim.
Haii Amsterdam den 15en Novem
ber na het vertrek van generaal Mo-
litor de vaan des opstands ontplooid,
den Haag den 17den den 22en
werd in het Paleis van 't gouverne
ment te Vlissingen (het tegenwoor
dige stadhuis) de volgende dagorder
afgekondigd
„De divisie generaal, gouverneur
van het eiland Walcheren, komman-
dant der Zeeuwsche eilanden, in
staat van beleg.
Onderrigt zijnde dat kwaadwilligere
of lieden, die, hoewel zonder redenen,
zich bevreest maken, het gerugt uit
gestrooid 'hebben, dat de steden van
Amsterdam, den Haag, en andere
plaatsen in Holland in oproer zou
den wezen, tegen onzen doorluchti-
gen souverein, dat de oranjevlag al
daar openbaarlijk zoude zijn uitge
stoken enz.
Willende aan de goede ingezetenen
van Zeeland de ongelukkige gevolgen
vermijden, die zouden voortspruiten
uit hunne bewilliging in de gevoelens
die men in de voormalige Hollanders
verondersteldverwittigd hun mits
dezen, dat hunne landstreek in staat
van beleg zijnde, ieder persoon welke
eenige schrik of oproerverwekkende
propoosten zoude houden of ver
spreiden, op het oogenblik zal gear
resteerd worden en naar het Hoofd
kwartier geleid worden, om aldaar
binnen de 24 uren, door een militaire
commissie te worden veroordeeld,
als auteur of aanstoker van oproer.
De Generaal geiast de kommandan
ten der eilanden van Schouwen,
Zuidbeveland en Walcheren, van alle
openbare of verborgene zamenrottin-
gen te verhinderen, en van alle hui
zen van bijeenkomsten te doen sluiten,
onder welke benaming deze ook opge-
rigt zijn, het zij koffyhnis of herberg,
waarin men reeds dusdanige pro
poosten mogt gehouden hebben of
in welke zich persoonen mogten ver
gaderen, waarvan de gevoelens van
getrouwheid jegens onzen dooriuch-
tigen keizer zou verdagt wezen.
Zij zullen zich verstaan met de
civiele autoriteiten, om overal waar
zij zulks goedvinden, huiszoekingen
te doen, ten einde zich meester te
maken van de vereenigingsteekenen
die er zich zouden bevinden. In dit
geval zullen de persaonen, bij wien
deze aangehoudene teekenen zullen
gevonden worden, en die er geene
voorafgaande verklaring zouden van
hebben gedaan aan den kommandant,
gearresteerd en naar het hoofdkwar
tier geleid worden, om aldaar te
worden gevonnist.
ze hoed en mantel achteloos op een
stoel. Toen ze in de woonkamer
kwam, had de groote meid juist de
hanglamp aangestoken, een der knech
ten bracht de lamp van de tafel bij
den haard, waar moeder en zoon 's
avonds plachten te eten en te lezen.
De anderen stonden verbluft en
nieuwshierig bij de deurde meiden
gluurden naar de sofa en vooral naar
den jongen meester, die zoo zonder
ling voor zich neerstaarde. Ze zagsn
alles, maar niemand zei een woord,
terwijl ze daar zoo stonden.
De vrouw zag er ook zoo „ver
wilderd" uit. Nu, dat was goed be
schouwd geen wonder maar toch
Vrouw Jensen, het hart klopt
dood is ze nietzei Klaas, die
zich er alleen mee bezighield om
het vreemde meisje gemakkelijk te
leggen en haar kleeren glad te strijken.
Zijn ware woord was als een
straal van geluk, die zijn meesteres
aanraakte. Ze was thans weer zich-
zelve, er. ging haastig naar de bewus-
telooze.
Men had haar het pelsmutsje af
genomen, Zacht, bruin haar, nat ge
worden van de sneeuw, hing haar
Op order van den Divisie generaal,
gouverneur van 't eiland Walcheren.
De chef van den generaals staf
Baron DE FAYS.
Den dag daarop, den 23en No
vember dus werd het volgende ge
publiceerd „De prefect, zooveel in
zijn vermogen is willende medewer
ken tot de uitvoering der dagorder van
de Heer Gouverneur, en Zijne onder
horigen willende behoeden voor de
ongelukken die door de teekenen
van hereeniging die bij hen gevon
den wierden, zouden kunnen ont
staan, besluit het navolgende: le.
Een ieder, die oranjevaandels of an
dere teekens van dien aard bezit,
moet dezelve op den dag der be
kendmaking van dit besluit ter mairie
van zijne gemeente overbrengen. 2e,
De Maires moeten binnen 48 uren,
alle de teekenen van hereeniging die
zulten zijn overgebragt, naar de on-
der-prefecture van hun arrondisse
ment zenden".
Wei wijst dit alles op den ernst
der tijden, niet minder .de volgende
bekendmaking van den zelfden da
tum „de prefect, overwegende dat
het welzijn van den dienst vordert
dat alle ambtenaren op hunne posten
zijn en blijven om de orders, die
hun zouden kunnen gegeven worden
te ontvangen en in staat te zijn om
dezelve uit te voeren, besluit het
navolgende
„De Maires en adjunkten van alle
de gemeentens van het departement
zuilen bij den ontvangst van dit besluit
in hunne gemeentehuizen vergaderen
en aldaar permanent blijven, om voor
de publieke rust te waken, en de orders
te ontvangen welke hun zouden kunnen
gegeven worden, en zulks tot nader
order.
Zij zullen alle vier en twintig uren
rekenschap geven aan den onderprefect
van hun arrondissement van den toe
stand hunner gemeentens. De onder-
prefectecten zullen aan de prefect ken
nis geven van de Maires en adjunkten
welke zich niet op hun post begeven
hebben en van alle de ambtenaren
welke in deze omstandigheid de meeste
kleinmoedigheid zullen toonen".
Zooals men ziet, is bovenstaande
een merkwaardige tegenhanger van
de proclamatie tot verbreking van het
Fransche juk ais eerste nummer ver
schijnend van het Nederiandsclie
Staatsblad, d.d. 21 November uit
gaande van het Algemeen Bestuur uit
naam van den Prins van Oranje.
We mogen veilig aannemen dat deze
maatregelen voor Walcheren althans
preventief bedoeld zijn hier valt nog
weinig te bespeureen van de verwar
ring, de ontsteltenis, die in de Noor
delijke en Oostelijke departementen
heerschte onder de Fransche ambte
naren, de soldateska zelfs. Werden
geheele landstreken elders ontruimd,
om 't gelaatwaar de muts het be
schermd had, lag het in lokken ep
het hoofd, en vlechten hingen in den
nek.
De oude vrouw wierp een onder
zoekenden blik op haar zoon. „Het
slechte gewetenvloog het haar
door 't hoofd. Plotseling werd ze
driftig.
Wat staan jullie daar te ga
pen? De nieuwe juffer is het, die
hier de huishouding wil leeren Ze
wilde immers vandaag komen En
daar er geen rijtuig bij het veer was,
is ze te voet gegaan en toen de
sneeuw maakt nu dat je weg
komt! Alle mannen! Jij ook, Nis!
Och wat, jij kunt hier evenmin van
dienst zijn als de knechts. Eruit, zeg
ik Grietje, haai ondergoed uit mijn
kamer en hang het bij de kachel
Hanna, waar is de sneeuw Jij, An
tje, blijft hier en helpt me. Zeg,
komt er ook haast wat van
Terwijl ze deze laatste woorden
sprak, dreef ze de dralende meisjes
en mannen de deur uit en schoof er
den grendel op.
(Wordt verveigii.)