Donderdag
26 Juni
Onwrikbaar.
191 a,
No 149
51e Jaargang.
Bij deze Courant behoort een Bijvoeysel
BINNENLAND
FEUILLETON
i.)
VLISSINGSCHE COURANT
Prijs per drie maanden 1,30. Franco per post 1.50.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij alle Boek
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks bij de Uitgevers
Firma F. VAN DE VELDE Jr., Kleine Markt 58.
ADVERTENT1ËNvan 1-4 regels 0.40. Voor elke regel
meer 10 cent. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie, wordt de prijs slechts tweemaal berekend. Groote
letters en clichés naar plaatsruimte.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zon- en Feestdagen,
TELEFOONNUMMER 10.
Abonnemenis- Aduertenfiën op zeer uoordeelige uooriuaarden.
IM?' Nieuwe Abonné's, uit
gezonderd bij wefeelijfesche
betaling, ontvangen de dage.
lijfes verschijnende „VL.IS-
SINGSCHE COURANT" Kos
teloos tot 1 Juli 1913.
Do Uitslag.
De „N. R. Ct." schrijft
Het briesje, dat nu Dijna veertien
dagen geleden, bij de eerste stem
mingen voor de Staten, is komen
opzetten, is langzamerhand tot een
storm, een orkaan aangegroeid, waar
door, rechts, nagenoeg al wat zich
niet tijdig had weten te bergen,
tegen den grond is geslagen. De
herstemming is eene volkomen ne
derlaag voor de coalitie geworden.
Alleen dr. Beumer, in Kampen, en
graaf Van Byiandt, in Apeldoorn,
nebben zich staande weten te hou
den. En waar de keuze tusschen
twee rechter candidaten stond, in
Bergen-op-Zoom en in Ommen, heb
ben zelts de oude beproefde coali-
tie-genooten, De Ram en dr. De
Visser, het tegen de oppositie-can-
didaten moeten afleggen. Ommen
bleef zijn fieren, zelfstandigen, vrij-
handelsgezinden Bichon met flinke
stemmenmeerderheid getrouw, en
Bergen-op-Zoom koos een recaici-
tranten katholiek.
Daarmede is dan ook voor rechts
al, wat het gisteren heeft weten te
behalen, te zamen geteld. Tot zelfs
een aantal districten, die sinds jaren
her als vaste burchten ter rechterzij
golden neem Amersfoort, neem
Middelburg, Ridderkerk, Zwolle, Be
verwijk zijn gevallen, sommige
zelfs met aanmerkelijk stemmenver-
schil.
De nederlaag komt nog in veel
scherper licht te staan, indien men
eens een oogenbiik de ongeveer 20
beneden-Moerdijksche districten in
Brabant en Limburg uitschakelt,
waar de bijna uitsluitend katholieke
bevolking door politieke gebeurte
nissen niet wordt beroerd. Dan b ijkt
de coalitie in de rest van het land
nog op geen derde van de zetels
beslag te hebben gelegd. En wat zou
zij zetfs daar waard zijn gebleken,
indien zij niet de Roomschen in
bond had gehad
De „Nieuwe Ct.1' zegt o. a.
De rechtsche meerderheid, die 59
zetels bezette, is dus verdwenen. De
drie rechtsche partijen nemen teza
men niet meer dan 45 zetels in en
daarbij zijn dan nog de heeren Schim-
melpenninck (Ede) en Bichon (Om
men) gerekend, van welken laatste
Roman door L. Haidheiaa.
(Nadruk verboden.)
Over de rivier in noordwest Duitsch-
land daar, waar er de kleinere in
uitloopt, die haar met een stad vol
handel en nijverheid verbindt, gaat
de veerboot eiken dag veie malen
heen en weer. Een brug vindt men
daar niet.
Het verkeer tusschen de beide oe
vers is zeer levendig want zij, die
aan den overkant wonen, rijke
landbouwers en handelaars doen
hun inkoopen in de stad en hebben
daar ook nog vele andere zaken. In
den tijd, waarin de gebeurtenissen
uit ons verhaal voorvielen, leefden
niet alleen de menschen uit den boe
renstand, maar ook de meer voorna
men en zelfs de grondbezitters uit
den hoogsten adel zeer spaarzaam
■en eenvoudig, maar bij bijzondere
gelegenheden, b.v. bij herfst- en voor
althans men niet zeker is of hij wel
tot de rechterzijde behoort.
Met voile kracht komt de siag
neer op de antirevolutionaire partij,
wier aantal zetels beslissend pleegt
te zijn voor de vraag of rechts boven
is dan wel onder. Zij verloor niet
minder dan 9 zetels, waaronderzoo-
genaamd vaste als Amersfoort, Mid
delburg en Ridderkerk.
Uit de tweede hand treft de klap
de Chiistelijk-historischen. Zij verlie
zen vier zetels.; Amsterdam 11 (Snoeck
Henkemans, die in al zijn herstem
mingsdistricten geslagen werd);
HaarlemLeiden of Ommen (naar
men 't nemen wilin elk geval den
zetel van dr. L-e Visser) en Zwolle.
Een .zeer onverwachte uitslag is de
val van baron Van Dedem in dit
laatste district, dat met den heer
Knobel thans aan de vrij-liberaien is
gekomen met een verschil van slechts
28 stemmen.
De Roomsch-katholieken verloren
alleen Beverwijk, waar de vrijzinnig-
democraat mr. Roodenburg den heer
Rasstoors vervangt.
Aan de beschouwing van het
Hbl." ontleenen wij het volgende
De clericale regeering is dus ge
vallen zooals wij gehoopt en ver
wacht hadden. In alie districten, waar
een coaiitie-caudidaat met een can-
didaat der concentratie of een soci
aal-democraat in herstemming kwam,
is den kerkelijken candidaat de deur
gewezen. Met uitzondering van twee
districtenKampen en Apeldoorn,
die blijkbaar tot liet jaar 1917 willen
\yachten voor zij bij de verkiezing
blijk geven van hun werkelijke over
tuiging.
Ook de zoo twijfelachtige districten,
waar de uitslag met zooveel spanning
werd afgewacht, hebben den concen-
tratie-candidaat gekozenRidderkerk,
Amersfoort, Zwolle, Middelburg, Be
verwijk overal heeft de concen-
tratie-candidaat de meerderheid be
haald.
De toestand is dus thans, dat drie
partijen of partijgroepen van
ongelijke sterkte in onze Volksver
tegenwoordiging zitting hebbende
coalitie-partijen, de concentratie-par
tijen en de S. A. P.
Geen van deze partijgroepen heeft
de meerderheid. Geen van deze groe
pen kan met het program, waarop zij
gekozen is, de regeering aanvaarden,
geen van die groepen immers kan
voor haar program voor haar pro
gram alleen een meerderheid in
de Kamer vinden.
Het zou dus de aangewezen weg
zijn, dat de regeering door twee der
partijgroe ~en, die elk voor zich een
minderheid hebben, aanvaard werd.
De eenige groepen, die in haar poli
tieke programma's eenige voorname
punten hebben waarover zij gelijkelijk
jaarsmarkten, wierpen de bewo
ners van deze gezegende provincie
het geld met een lachend gezicht om
zoo te zeggen weg, en dan heerschte
onder dit stijve, ernstige volk een
oorspronkelijke, uit het hart komende
vroolijkheid, die het met de voor
schriften der beschaving niet al te
nauw nam, maar op het punt dei-
eerbaarheid geen overtredingen duldde
Dan juichte en joelde, schreeuwde
en lachte men, zooals de voorvade
ren van voor eeuwen ook reeds had
den gedaan. Vermakelijke gebeurte
nissen, persoonlijke ervaringen in lief
en leed, vriendschap en vijandschap,
grappen en plagerijen en daarbij de
prijzen van koren en jongvee, paar
den en ossen dat alles werd be
sproken en nog weken lang in klei
neren kring herhaald.
Maar geen van allen vernam op
deze manier zooveel nieuws als de
oude veerman Ries, die in zijn boot
gezeten, zwijgend luisterde, als die
menschen zich met gezellig babbelen
den tijd trachtten te korten.
Het weer is sedert de herfstmarkt
omgeslagen en de laatste dagen van
November hebben in plaats van de
denken, die zij te zamen willen be
reiken, zijn de concentratie-partijen
en de S. D. A. P.
De aangewezen constitutioneele weg
zal dus zijn, dat getracht worde een
regeering van aanhangers der concen
tratie en leden der S. D. A. P. samen
te stellen. Doch het vermoeden ligt
voor de hand, dat de S. D. A. P. die
verantwoording niet o.p zich wil nemen
hoewel zij opgehouden heeft een partij
te zijn die bestaat alteen om critiek
te oefenen, hoewel zij geworden is
een partij, die, zij moge het wenschen
of niet, mee moet regeeren.
Wat dan wèl zal moeten geschie
den, ieder weet en begrijpt het reeds.
Want wel is voor geen enkel program
van een der partijen een meerderheid
verkregen, toch zijn er enkeie punten
van politiek beleid, waarover de kie
zers zich zeer duidelijk en vastberaden
hebben uilgesprokenzoowel omtrent
de Grondwetsherziening in verband
met het kiesrechtvraagstuk als omtrent
het ouderdomspensioen isde uitspraak
van deze verkiezingen duidelijk ge
noeg.
En, indien geen vooraanstaande
sociaal-democraten bereid worden ge
vonden mede de regeeringsverant-
woordelijkheid te dragen," zullen leden
der andere partij, die deze her
vormingen wenscht in het belang van
ons land, wèl de zeer zware en moei
lijke taak moeten aanvaarden om te
regeeren met een volksvertegenwoor
diging zoo heterogeen van samenstel
ling als deze is.
Wij vertrouwen, dat goede en krach
tige persoonliikhede i bereid zullen
gevonden worden den arbeid, die
gedaan moet worden, te verrichten.
Doch de keuze zal moeilijk zijn.
De „Maasbode" zet „Nederlaag"
boven haar artikel, doch verklaart dat
dit woord in moreelen zin bij deze
stembus niet op de Christelijke par
tijen toepasselijk is.
Wij zijn teruggedrongen, en uit
de regeering weggedrongen, zegt het
hoofdorgaan der katholieken, maar de
nederlaag hebben wij in dezen stem
busstrijd niet geleden.
Het liet zich voorzien, dat wij het
tegen den stormloop van het rood
blauwe bloc niet zouden kun
nen uithouden; na den eersten uit
slag hebben wij dadelijk geconstateerd
dat wij het bij de herstemming niet
verder zouden brengen dan 45 of 46
zetels. Er is voor ons bij de her
stemming niets gered, de districten
waarop wij nog eenigszins konden
hopen, ais Amersfoort, Zwolle, Leiden
en Ridderkerk, zijn voor ons verloren
gegaan. De voile maat is ons toege
meten geworden. En toch de eigen
lijke nederlaag is niet aan onze zijde
gevallen. Wij hebben voor het eerst
sinds jaren een geünieerd vrijzinnig
leger tegenover ons gezien, unie-
vochtige nevels een scherpe koude
en een heldere hetnel gebracht. De
wind is sedert den middag van het
Oosten meer naar het Noorden ge
gaan, maar nu wordt de langzamer
hand weer grijs wordende lucht eerst
recht koud.
We krijgen sneeuw zegt vader
Ries tegen het gezelschap, dat zoo
juist uit het bitterkoude wacht
huisje komt en in de veerboot klautert.
Zij, die van de overzijde zijn ge
komen, loopen, om zich te verwar
men, zoo snel mogelijk naar de stad,
waar men juist de lichten heider ziet
opflikkeren, en de wachtenden klau
teren in de groote boot, nemen met
pakken en korven op de breede hou
ten banken plaats en kijKen mismoe
dig naar de groote, grijze water
vlakte, waar ze ovciheen moeten
varen.
Allen spreken van de koude
maar ze trillen en beven niet als het
jonge meisje, dat in haar steedsche
kleeding verre van voldoende tegen
de ruwheid van het weer beschut is.
Ze doet moeite om het klappertan
den te doen ophouden geheel in el
kander gedoken zit ze op haar plaats
liberalen, vrij-liberalen en vrijzinnig
democraten trokken onder een vaandel
op. Tegenover de coalitie stond de
concentratie.
De concentratie nam een gunstige
gevechtslinie in, zij had aan hare
zijde de tariefsuggestie, de Rome-vrees
en den Kuyperhaat. Vol fierheid had
de concentratie ons aangezegd, dat zij
de regeering uit onze handen zou
overnemen.
Een „entente cordiale" met de
sociaal democratie werd voornaam
afgewezen, de machtige concentratie,
die zich zoo ongewoon sterk dacht,
had haar niet van noode. De sociaal
democratie moest eigenlijk heelemaal
doodgedrukt worden, want elke stem
op een sociaal-democraat uitgebracht,
zoo werd er betoogd, en ook dade
lijk erkend, zou de macht en de
heerlijkheid der concentratie afbreuk
doen.
Het werd den kiezer zoo vast in
gescherpt, dat de sociaal-democratie
zoo heelemaal niet meer meetelde.
Doch wat gebeurde, nog in de
dagen der mobilisatie reeds V
in de vrijzinnige propaganda-ver-
gaderingen, de plaatselijke wapen
schouwingen der concentratie, toonden
zich de sociaal-democraten van meet
af heer en meester. De eerste slag
werd geleverd en het resultaat was,
dat de coalitie aanstonds op 43 plaat
sen beslag legde, de concentratie op
11. Maar bij dezen eersten slag was
de sociaal-democratie onweerstaan
baar naar voren gedrongen.
Door eiken politieken strateeg was
het bij liet eerste, samentreffen reeds
uitgemaakt, dat de concentratie ge
slagen zou worden. En wie dat het
beste begreep, was de concentratie
zelf. Het ideaal om regeerings-fahig
te worden moest zij aanstonds al
opgeven. De sociaal-democratie, die
eerst heelemaal niet meetelde, moest
na uitkomst en redding brengen. De
concentratie wilde genadig onderhan
delen met de sociaal-democratie, maar
de sociaal democratie voelde zich den
meester en stelde de wetten. En de
concentratie bukte gewillig onder het
Daudijnsch juk.
Zelfs een de Beaufort, niet een
politicus, maar een staatsman, gaf
gewillig toe aan de wenschen der
mannen, die eerst niet werden erkend.
Het concentratieleger was nu met
een aanzienlijk reserveleger versterkt.
De beslissende slag ging. En de over
winning
De overwinning voor de concentratie
beteekent dat zij nu mag beschikken
over 37 zetels, tegenover een coalitie
macht van 45 zetels, terwijl de so
ciaal-democratie er thans 18 mag
tellen.
Van de anti-rev. pers kunnen wij
alleen het oordeel van „de Rotterdam
mer" opnemen dat in het exfra-num-
en kijkt angstig naar het breede, gol
vende water, waarop het laatste dag
licht een bleeken glans werpt.
De boot is van wal gestoken en
alle passagiers babbelen met eikaar
natuurlijk weer over de herfst
markt! Ze lachen en vertellen elkaar
de eene of andere grappige gebeur
tenis. Het vreemde jonge meisje ver
staat hen niet, daar ze Platduitsch
spreken, of liever hun dialect, waar
in veel vreemde woorden voorkomen.
Den naam „Jan Begemaiin" noemt
men dikwijls en naar 't schijnt met
pleizier. Hij schijnt een soort volks
held van wien ze allen veel houden
Ook over een „Stahlberg" spreekt
men. Maar wal raakt haar al dat
gepraatZij is onbeschrijfelijk be
drukt en angstig te moede. En dan
daarbij die verschrikkelijke, moorden
de noordoostenwind
Plotseling vallen dichte sneeuw
vlokken neer de eerste van dit
jaarDe oude veerman Ries is toch
een goed manHij sloot haar zijn
oliejekKer om de schoudersdaar
kan regen noch sneeuw door. Ze kan
weliswaar de bittere koude niet te
genhouden, maar zij beschut toch
mer tot de volgende slotsom komt
Wij treuren als we zien hoe de ge
zegende hervormingsarbeid van een
Kabinet, dat nog zoo veel goeds voor
de toekomst beloofde, roekeloos wordt
afgebroken. Wij danken ons Kabinet
voor de kloekheid en den rechtvaar
digheidszin waarmee het regeerde.
Onder de Christelijke ministeries, die
ons land ten zegen zijn geweest zal
het ministerie-Heemskerk door de
groote meerderheid van Neêriands
Christenen met warme piëteit worden
genoemd.
Wij treuren als we denken aan de
periode van vruchteloosheid en inge
zonkenheid in ons rijksbestuur die
we thans ongetwijfeld tegemoet gaan.
Maar wij treuren niet als degenen
die geen hope hebben.
De dagen van druk, die aanstaande
zijn, ze zullen ons dicht, weer veel
dichter dan voorheen bij elkaar
brengen. Sterker zal worden betracht
het vermaan de een achte den ander
uitnemender dan zichzelven.
Getroost en voi moed betreden
wij den weg weer verder. Wij geloo-
ven aan de Voorzienigheid Gods, de
alomtegenwoordige en almachtige
kracht Gods door welke Hij hemel en
aarde bestuurt. Wij gelooven in onzen
trouwen God en Vader. Van Hem bid
den wij dat Hij ons in voorspoed
dankbaar, in tegenspoed geduldig
make en in alle dingen een goed
toevoorzicht geve op Zijne trouw en
genade. Tot Hem blijven wij ook de
zen dag en in alle de dagen die ko
men, bidden het gebed dat Zijn Zoon
ons leerde
„Uw Naam worde geheiligd, Uw
Koningrijk kome, Uw wil geschiede,
gelijk in den hemel alzoo ook op de
aarde."
Gelijk in den hemel, alzoo ook in
het Rijksbestuur van ons volk en va
derland.
De reorganisatie van hst onderwijs.
Een viertal wetsontwerpen zijn in
gediend ais uitvloesel van het rap
port der Ineenschakelingscommissie.
In de Algemeene Beschouwingen
van de Memorie van Toelichting
deelt de minister van Binnenlandsche
Zaken mede, dat de overneming en
bloc van de voorstellen der Staats
commissie en de indiening daarvan
bij de Staten-Generaal na bezadigde
kennisneming hem beslist onmogelijk
voorkwam, daar de commissie in de
eerste plaats verschillende vraagpun
ten onbesproken moest laten, voor
welke de Regeering een oplossing
dienst te vinden.
Bovendien wenschte de Regeering
haar vaste adviseurs, de inspectie van
het onderwijs, te raadplegen, alvorens
over te gaan tot het indienen van
voorstellen.
Omtrent het onderling verband
eenigszins,
Ik dank u fluisterde het tril
lende jonge schepsel.
Waar wou je eigenlijk naar toe
vraagt de oude haar.
Naar den Moyenburg luidde het
bedeesde antwoord.
Naar de Moyenburg herhaalt hij
verbaasd.
Het zachte „ja" wordt overstemd
door het heen en weer schuiven der
andere passagiers. Allen hebben het
hoofd omgewend naar het jonge
schepsel, dat ze straks in 't veerhuis
bij 't venster hebben zien staan zon
der "zich voor haar te interesseeren.
Nu bemerkten ze, hoe vreemd en
weinig bij de omgeving passend ze
er uitziet, en men wordt nieuwsgierig.
Die heeft zeker weer haar huis
houdster weggejaagd? vraagt een
forsche boerenvrouw, 't Zou mij niet
verwonderen
Neen, vrouw Wontje, dat geloof
ik niet. De huishoudster, die ze nu
heeft, is te oud en te leelijk voor Nils
Jensen, zegt een der mannen lachend.
(Wordt vervolgd.)
