Eerste Blad
Bioscopen.
VAN HOUTEN 'S
Zaterdtsg
15 Februari
Dit aumoier bestaai uit 2 bladen
No. 40
Gemeentebestuur,
Feuilleton.
51e Jaargang.
1913.
Abonnements-AduertentiSn op zeer ooordeelige ^oerwaarden
Het Slot Nortliminster en zijn
laatste Grafelijke bewoners.
GEEFT NERSTELLEMDEN
MIEUWE KRACHT
Brieven uit de Hofstad.
VLISSINGSCHE COURANT.
Prijs per drie maanden 1 30. Franco per post 1.50.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij alle Boek
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks bij de Uitgevers
Firma F. VAN DE VELDE Jr., Kleine Markt 58.
ADVERTENTifiNvan 1—4 regels ƒ0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. BIJ directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie, wordt de prijs slechts twee maal berekend. Oroote
letters en clichés naar plaatsruimte.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zon- en Feestdagen.
TELEFOONNTJMMEB 10.
BEKENDMAKING.
Kamers van Arbeid.
Burg. en Weth. van Vlissingen
brengen ter algemeene kermis
dat de op heden door hen vastge
stelde kiezerslijsten voor de Kamers
van Arbeid voor de Metaalbewerking
en voor de Bouwbedrijven ter secre
tarie der gemeente voor een ieder
Ier inzage nedergelegd zijn en dat
tegen betaling der kosten afdrukkken
of afschrif en daarvan verkrijgbaar zijn.
Bezwaren tegen die lijsten kunnen
binnen veertien dagen na heden in
gediend worden bij heeren Gedepu
teerde Staten van Zeeland. De be
zwaren kunnen ontleend zijn aan het
feit dat de naam van den verzoeker
of van een ander in strijd met de
bepalingen der wet op de Kamers
van Arbeid of van het kiesreglement
voor die Kameis, daarop voorkomt,
niet voorkomt of niet behoorlijk voor
komt.
De bezwaren kunnen op ocgezegeld
papier gesteld worden.
Vlissingen, 15 Februari 1913.
Burg. en Wetb. van Vlissingen,
VAN DOORN VAN KOUDEKERKE.
De Secretaris,
W1TTEVEEN.
Uit Orieksche woorden samenge
steld, is de beteekenis van „bioscoop"
duidelijk genoeg„bios" beteekent
„leven" en „scopein" is het Grieksche
„kijken." Een bioscoop .is dus iets
waarin het leven te kijk gesteld is.
Als kinderen hebben velen onzer
zich vermaakt met een eenvoudig be
werktuigd speelgoed, doch dat in ge
bruik gesteld een verrassend effect
opleverde. Op een houten standaard,
op tafel nedergezet, was een ronde
kartonnen, draaibare doos geplaatst.
In den wand waren verschillende
gleuven aangebracht en in de doos
kon men dan een aantal kartonnen
plaatjes zóó plaatsen, dat wanneer
het toestel draaide, men door de gleu
ven de plaatjes achtereenvolgens aan
het oog voorbij zag gaan. Daar de
afbeeldingen er naar gemaakt waren,
werd dan een soort „levend" effect
verkregenmen zag een ruiter draven,
°f een molen draaien, of wel een
schip voorbij zeilen.
Dit instrument nu uit de speelgoed
O—
59.)
•In heldere oogenblikken spreekt hij
wei over je en hij is het, die bevel
le, in geval van een huwelijk,
oekend te maken met het feit, dat je
nu vernomen hebt, Hij wenscht je
achter niet te zien, voor hij op zijn
sterfbed ligt."
De graaf streek met de hand langs
")n voorhoofd.
•En die dag is niet verre meer,"
"volgde Blanca. „Dan als je pa-
Pa °P zfln sterfbed ligt zal je al-
vernemen omtrent den dood van
L.mama- Maar niet vroeger 1 En
£r®ede heb ik mijn last voldaan 1
v.den middagtrein keer ik terug,
u, ?r. 'k vertrek, zou ik gaarne het
l8ie zien, waarop je keuze gèval-
kamer was, hoe gebrekkig ook, de
voorlooper van de kinematograafdie
in kleine kijkkastjes aanwezige reeks
plaatjes, van welke men door snel
om le draaien, de illusie van iets
„bewegends", iets levends krijgt. Ook
„kinematograaf" is bij de oude Griek
sche taal geborgd kinema beteekent
immers beweging, en beweging zat
er zeer zeker in deze snelle opeen
volgende beelden. Toch was er nog
een groote afstand tusschen hetgeen
die kijkkastjes ons te zien gaven, en
dat wat de huidige bioscoop vermag.
Die afstand nu heeft de groote
Edison, met de vervolmaking van de
kinematografie tot bioscopie weten
te overkomen. Hetgeen ons thans op
het projectie-scherm wordt getoond,
heeft, afgescheiden van het grond
idee, verder niets gemeen, met dat
toch door ons zoo gewaardeerd
speelgoedapparaat uit de kinderkamer
van weleer.
En toch, zooals wij toén rond de
tafel geschaard naar de „bewegende
plaatjes" keken, met minstens even
veel aandacht, zoo niet meer, doen
we het nu, als grooten, naar de „le
vende photografiën" op het projectie
doek der moderne kien-tops. Omdat
omdat in den grond der zaak, het
zelfde dat ons als kleinen aantrok,
het ook doet nu wij groot zijnliet
leven, de beweging van het levende
dat wij zien. En ziedaar tevens de
reden genoemd, waarom, als geen
enkele andere uitvinding uit de vorige
en deze eeuw, de bioscoop is kunnen
worden tot de over de geheele wereld
het meest verspreide en populairste,
meest gewaardeerde schepping van
het menschelijk vernuft.
De bioscoop, zij leert ons zien.
Zien, wat anderen vóór ons zagen,
maar dat wij, nu zelf aanschouwend,
in ons kunnen opnemen en verwer
ken. Dat toch is het groote doel
dezer projecties, waarbij het leven
om ons heen, en van onzen tijd over
de geheele aardbol ons wordt getoond
in een klein bestek, van enkele vier
kante meters oppervlakte. Men be
hoeft geen verre reizen te doen, om
het werken in de goudvelden van
Rusland van nabij gade te kunnen
slaan, om aan boord van een Noord-
poolvaarder naar den hoogen Noord
te klimmen, om in de welige oases
van de brandende woestijn de da
delpalmen te hooren ruischen, om in
de loopgraven der belegeraars het
vijandelijk geschut te zien losbarsten
boven, over onze hoofden. Het ge
heimzinnig weelderig wuiven in den
helderen nacht van Indische waringins
op den ademtocht der winden, het
bulderend opklotsenvan huizen-hooge
golven in den storm op zee, het
eenzame leven van gems en gemzen
jagers op ontoegankelijk steile berg
toppen, het komt alles tot ons,
ten is 1 Zou je onder eenig voorwend
sel met haar in den tuin willen gaan,
zoodat ik haar door dit venster eens
zien kan
„Ik zal het beproeven. En mag ik
haar met uw goedvinden mededeelen,
dat papa nog leeft?"
„Zeg het haar maar verzwijg
wie hem verpleegd En kom dan te
rug om afscheid van mij te nemen!"
Onmiddellijk verliet Victor het ver
trek van zijn tante en gtng naar het
woonsaion. Daar trof hij mevrouw
Stuart in gezelschap van Beatrice en
kapitein Hammond, Bertha was daar
niet.
„Is Berlha niet hier geweest?"
vroeg hij. „Ik wilde baar gaarne
spreken 1"
„Bertha dwaalt in den regen rond
evenals de Wandelende |ood!" ant
woordde Beatrice. „Waarschijnlijk zijn
vochtige lucht en doorweekte schoe
nen het besie middel tegen hoofdpijn I*
Victor had geen tijd om nog naar
die laatste woorden te luisteren. Hij
stapte haastig naar buiten, waar hij
zoo gelukkig was Bertha spoedig te
vinden. Zonder hoed of parapluie
liep zij achteloos in den regen door
Cacao
maar zonder de ongemakken, de ge
varen het wordt ons alles als het
ware, keurig verpakt aan huis bezorgd.
Wij hebben het pakket maar voor
het openmakende geheele wereld
wordt ons daarin thuis gestuurd.
Echter, alsof dat alles niet genoeg
ware, is de bioscoop andere banen
gaan betredenhet in beeld brengen
van de groote gebeurtenissen van den
dag. Kroningen en teraardbesteliingen
van vorsten en hooge landsdienaren,
evenementen, die om welke redenen
ook de aandacht trekken, worden, in
minder dan geen tijd, op het projec
tie-doek gebracht en vaak kunnen
's avonds reeds of 's anderdaags, zij
die er niet bij waren, getuige zijn in
het bioscoop-theater van de plaats
gehad hebbende gebeurtenissen. Dat
alles verdient waardeering, al is
reclame-zucht niet altijd de beste
leidsvrouw in het beoordeelen, wat
wel, wat niet „vereeuwigd" dient te
worden. Doch iets geheel anders
wordt het, wanneer de bioscoop zich
niet meer tot het „leven" richt, doch
andersom, het leven zich tot de bios
coop keert. Wij bedoelen ditwan-
het park te wandelen.
„Bertha!" riep de graaf, „in zulk
weer zonder parapluie Je zal kou
vatten 1"
„Ik vat nooit kou," antwoordde zij
lachend. „Het doet me goed voor mijn
hoofdpijn."
Hij bood haar zijn arm en voerde
haar ais toevallig onder het venster,
waar Blanca stond.
„Bertha," begon hij met eenigszlns
beklemd hart, „ik moet je een on
verwacht nieuws vertellen. Ais het
niet wreed was zou ik zeggen, dat
het eene slechte tijding is. Mfln
papa leeft nogl"
„Victor 1*
„Ja, hij is oud en waanzinnig, maar
hij leeft. In bQziJn van tante Elisa
beth vernam ik dit zoo even van een
vreemde dame! Nadat k zooveel ja
ren in de meening ve keerd heb, dat
hij dood was, is deze onverwachte
tijding verpletterend voor me. Op
zettelijk heeft men mij in dwaling
gebrachtmen heeft my daarin laten
opgroeien, dat drukt mij terneer."
Bertha sto.-id sprakeloos. Zijn papa
in leven l En waanzinnig 1 Was
waanzin een erfelijke kwaal in de
neer de lens van het opnemings-ap-
paraat zich niet meer daarnaar richt,
wat ondanks haar gebeurt, doch dat
zij op de gevoelige plaat gaat over
nemen, wat uitdrukkelijk voor haar
wordt „en scène" gezet. Hier toch
wordt het terrein der werkelijkheid
verlaten en viert het gekunstelde, het
opzettelijke hoogtij. Nu ware het
minder indien steeds gekuischte
smaak en verantwoordelijkheidsgevoel
vóórzaten bij hen, die van beroeps-
wege geroepen zijn, bioscoop-gebeur
lijkheden voor de lens pasklaar te
maken.
Echter dit is verre van altijd het
geval. Integendeel, de bioscoop-thea-
thers, vooral in de groote steden van
ons land, gaan in den feilen concur-
rentie-strijd, welke ook in deze
branche van bedrijf heerscht. meer
malen over de schreef van hetgeen
behoorlijk mag heeten. Zij zetten
daarbij avond aan avond het kijkgrage
publiek een program voor, dat op
enkele nummers na, terecht de ver
ontwaardiging wekt, van hen, die het
welmeenen met de volksopvoeding.
Dat niet alles even leerrijk behoeft
familie?
Victor zag hoe zij ontstelde. Hij
keek naar het venster en ontdekte
Blanca's onderzoekend oog tusschen
de plooien van het gordijn.
„Ais uw papa nog leeft, Is hy dan
graaf Norton En u niet
Die vraag joeg hem een rilling
door de leden. Het waren de eerste
woorden, die Bertha sprak. Haar toon
was koud, onaangenaam. Victor voel
de zijn moed zinken.
„Naar den vorm ja, maar niet met
de daad," antwoordde hij. „Mijn pa
pa zal nooit zijn rechten laten gel
den. Ofschoon hij nog leeft, is hij
voor de wereld dood. Maar Bertha,
zou dat verandering brengen in uw
gevoelens Zou Ik u ook moeten ver
liezen tegeiyk met rang en rijkdom?"
Zijn smeekende blik zou een steen
ontroerd hebben, doch Bertha ge
voelde op dit oogenblik alleen den
slag, die aan haar teleurgestelde be
rekeningen werd toegebracht.
„Victor," zei ze, „ik ben geen
dweepster met teedere gevoelens I
dat weel ge 1 Mijn levensbeschouwing
is practisch; ik wil gaarne beken
nen, dat deze tijding een geheele
te wezen, zij toegegevenook, dat
aan humor en den gullen lach een
ruime plaats mag worden toegekend
in de samenstelling van het gebodene.
Doch waar, gelijk in de laatste jaren
meer en n eer het geval is geworden,
de laagste sentimenten der menigte
bij het kiezen der onderwerpen en de
mise-en-scène, worden gevleid, alleen
maar terwille van druk bezoek, daar
heeft de groote uitvinding van Edison
haar opvoedend karakter geheel ver
loren.
Vandaar dat tal van stemmen zijn
opgegaan, om het gevaar, dat zij het
bioscoop-gevaar noemen, en hetwelk
gelegen is in het verwekken van
slechte indrukken op vatbare gemoe
deren, vooral die der jeugd, zooveel
mogelijk te keeren. Van overheids
wege wil men verboden zien, wat
afkeuring verdienten de keur in
deze moet dan komen aan een com
missie van opvoedkundigen en artsen.
Nog verder gaan zij, die naar de
kerkelijk-politieke kleur, de bioscoop-
vertooningen wenschen te zien ge
rangschikt worden, en die bijv van
katholieke en protestanten bioscoop
theaters willen gaan spreken, waar
dus de volgelingen van de eene partij,
de kien-tops van de andere zorgvuldig
te vermijden zouden hebben. Van zulk
een schisma wil ons de noodzakelijk
heid vooralsnog niet duidelijk zijn.
Zoo er naar verbetering van het
gehalte der bioscoop-vertooningen
gestreefd moet worden, en dat zulks
het geval is zeggen luide de besten
onder ons, dan moet geen sectarisme,
geen afscheiding, geen „onder-onsje's"
dit pogen afbreuk doen. De verbete
ring zij er dan eene over de geheele
phalanx in ons land. De bioscoop
staat bij de volksopvoeding nog in
haai kinderschoenen, en ongevormd,
ongeschoold wordt rijp en groen,
goed en slecht den volke voorgezet.
In het nationaal onderwijs, niet het
minst voor de ouderen, ligt voor
bioscopische leermiddelen nog een
toekomst open. Zoo ergens dan kun
nen hier nut en vermaak, leering en
ontspanning tevens, samengaan. Doch
dan dient vóoralles een keurende hand
het kaf van het koren te schiften
dient zoo noodig de wetgever, des
kundig voorgelicht, de lijnen aan te
geven, binnen welke, ruim genomen,
de bioscopie te blijven hebbe. Het
geldt hier een belang waarbij onze
intellectueele welvaart ten nauwste
betrokken is. Waarlijk, de heeren in
den Haag hebben hun aandacht, meer
dan eens, wel aan onbelangrijker
dingen besteed.
Niettegenstaande het hondengure
weer, waren Zondag den geheelen
dag massa's menschen te Schevenin-
verandering brengt in mijn gevoelens.
Ik heb reeds vroeger gezegd, dat
mijn liefde voor u niet groot Is. U
wilde zonder die liefde toch tevre
den zijn. Met u trouwen, wanneer u
geen rang, geen rijkdom bezit dat
zou ik alleen doen, wanneer mijn
liefde zoo groot was als de uwe.
Waarom zou ik u thans mislei
den, terwql het nog tijd is om te
rug te treden? Geloof mij, met mijn
wereldsche gezindheid ben ik niet
waard, dat een man als u zich om
mij te gronde richt. Zeg het mij
daarom openhartig, of u mij kan hu
wen zonder dat u in rang of rijk
dom vermindert. Het best is, dat wij
nu rondborstig spreken. Als ge uw
woord terug wilt nemen, ik ben elk
oogenblik bereid het u terug te ge
ven. Ais mijn openhartigheid u
kwetst, duidt my dit dan niet ten
kwade. Ik beschouw het als myn
plicht, thans zonder eenige terughou
ding te spreken 1"
Hy luisterde aandachtig naar ieder
woord, terwijl hij daar doodsbleek
van haar lippen de beslissing over
zijn levenslot vnbeidd\
(Wordt vervolgd.)