Eerste Blad
m
Maandag
16 December
„Op afbetaling."
No.29'7,
50e Jaargang.
1912.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zon- m Feestdagen.
TELEFOONNUMMER 10. abonnements-fldsjerfenfiën op zeer uoordeeüge aooriwaarders
Feiiilleton.
Het Slot Nortliminster en z "n
laatste Grafelijke bewoners.
Brieven uit de Hofstad.
h J
y
VLISSINGSCHE COURANT
Prijs per drie maanden 130. Franco per post 1.50.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bü alle Boek
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks bij de Uitgevers
Firma F. VAN DE VELDE Jr., Kleine Markt 58.
S
ADVERTENTIÊNvan 1—4 regels 0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie, wordt de prijs slechts tweemaal berekend. Oroote
letters en clichés naar plaatsruimte.
Waar schuld ontstaat, dient kwijting
te volgenhet eene is een logisch
gevolg van het andere. Want in de
gevallen waar geen aflossing der
schuld gevorderd wordt, is het karak
ter van deze laatste feitelijk gewijzigd,
en is zij meer gift geworden of tijde
lijke schenking. In normale omstan
digheden echter, voert elke schuld in
haar gevolg een vordering, en bijge
volg den eisch tot afdoening hiervan,
mede.
Nu is van oudsher af en bij alle
volken niets voor zoo zedelijk bindend
gehouden dan het aflossen eener
schuld. Met zegelen beklonken, wer
den aan de stipte nakoming de meest
strenge eischen gesteldbij gebreke
waarvan de schuldenaar, als het ware
uit de gemeenschap gestooten, met
lijf en leven boete deed voor hetgeen
hij naliet te doen.
De moderne tijden hebben echter
in alle cultuurstaten mildere begrippen
omtrent den nalatigen schuldenaar
doen postvatten het leven van dezen
wordt niet meer, zijn lijf zelden meer
den schuldeischer tot kwijting der
verplichtingen afgestaan. Een schuld
aangaan op de voorwaarden als in
Shakespeare's bekend tooneelwerk
„De Koopman van Venetië", waar in
den schuldbrief de bepaling opge
nomen werd, dat bij gebreke van
delging, een pond vleeseli uit des
schuldenaars lichaam gesneden mocht
worden, zulk een bepaling zou bij
den huidigen stand van het rechts
begrip ontoelaatbaar zijn.
Toch, al wordt heden ten dage
niet het vleesch van den schuldenaar
geëischt, moreel is hij nog e\en sterk
aan zijn beloften gebonden als vroe
ger; ja zelfs nog meer. Want naar
mate het zedelijk peil der volkeren
stijgt, en barbaarsche overleveringen
en gebruiken zijn weggevallen, naar
die mate is ook de moreele verplich
ting tot afdoening der eenmaal aan
gegane beloften gestegen, nu lijfs
dwang geheel tot het verleden is gaan
behooren. De vraag mag evenwel
gesteld of de bankroetier van thans,
die door de mazen der wet heenge-
slopen vrijelijk zich bewegen kan er
voor zichzelf zooveel beter aan toe
is, dan zijn voorganger in vroegere
eeuwen, met wien korter metten ge
maakt werden.
Doch hoe het zij, waar over en
weer, zoo schuldenaar als schuld-
8.)
o
„Ongetwijfeld zult ge nog veel
moeten leeren", sprak zij spottend.
„Victor doe je best om je vrouw aan
haar verstand te brengen, dat, ondanks
den zoeten klank, hare stem aangena
mer zal zijn, als zij wat zachter
spreekt. Arm kind Het was niet
anders te verwachten. Ik zal daarom
wat toegevend zijn voor de gewoonten
van haar stand I Kom, de klok luidt.
Tot straks bij het diner over
een uurtje
Met denzelfden verachtelijken glim
lach boog zij en in voorname houding
ging zij hen voorbij en verliet de
kamer.
eischer, het beste gebaat zijn bij een
redelijke afwikkeling der gemaakte
bepalingen, daar spreekt het vanzelf,
dat de laatste deze bepalingen gaarne
zoo tracht in te richten, dat onderwijl
hij zelf geen nadeel lijdt, aan zijn
tegenpartij de aflossing van het hem
schuldige gemakkelijk wordt gemaakt.
Aldus zien wij vooral in de laatste
jaren bij den d.igelijkschen handel
een systeem van schuld-aangaan en
schuld-aflossen opkomen, dat van de
grootste leeningen, met name staats
leningen, zij het ook gewijzigd is
overgenomen het stelsel van perio
dieke schulddelging. Zulk een schuld
wordt in kleine deelen en op gezette
tijden afbetaald, zooals van te voren
is bepaald. Onder de kleine burgerij
heet dit stelsel van aankoop en af
doen koopen op afbetaling.
Feitelijk echter wordt alles gekocht
in de wereld op afbetalingdoch in
den engeren zin, hier bedoeld, ge
schiedt die betaling niet in-eens,
doch geleidelijk bij kieine gedeelten.
En mits goed toegepast kan daarin
weinig afkeurenswaardigs liggen.
Wanneer solvabele personen dezen
vorm van credietueming aanvaarden
willen, en de credietgever daartegen
geen overwegend bezwaar doet gel
den, kan men zich er volkomen bij
nederleggen. Echter voor éene zaak
dient te worden gewaaktdeze, dat
het credietnemen, het schuld-aangaan
er zoo gemakkelijk mede in de hand
gewerkt wordt. Men koopt, maar
heeft het noodige niet om de koop
som te voldoen toch komt de koop
tot stand, doch de kooper betaalt het
gekochte niet. Hij zal het doen; dat
is zijn beiofte. Of hij haar nakomen
zal, nakomen kén, is aan de toekomst
overgelaten. AI wie, boven zijn kracht
op haar vertrouwt, zal tegen zijn wil
en voornemen, bedrogen uitkomen
en zelf bedrieger worden, want hij
zal zijn beloften niet inlossen kunnen,
zijn schuld niet kunnen voldoen, en
het in hem gestelde vertrouwen moe
ten bedriegen.
Toch is, vooral in de groote steden
van ons land, het stelsel „op afbeta
ling" in de laatste jaren zoo ontzet
tend toegenomen, dat men versteld
zou staan over- den omvang, welke
dit handelsysteem verkregen heeft.
Gaat het den kleineren handelstand
nu beter, sinds „op afbetaling" bur
gerrecht verkreegzijn de koopers
volgens dit stelsel, er alleen zóo
tevreden mede Wij zouden het niet
durven beamen. Doch dat het zich
handhaaft niet alleen, maar ook in
omvang toeneemt bewijst dat er iets
aan ten grondslag ligt, hetwelk zich
nauw aan den menschelijken aard
aansluit.
Het is dit, dat de meesten onzer
niet in zich zelf de kracht tot daden
kunnen vinden, en anderer hulp
Dat was Margaretha's verwelkoming
i het stamslot van haar echtgenoot 1
IV.
Nauwelijks twee uren na bovenge
melde gebeurtenissen naderde een
jonge man het slot Njrthminster. De
nacht was donker, de lucht drukkend
men had een gevoel als dreigde er
een onweder. Intusschen schenen de
duisternis noch de stilte den eenzamen
laten wandelaar te hinderen. Met de
handen in de zakken stapte hij vlug
voort. Hij was iangzijn gang was
veerkrachtig, meer kou men in de
duisternis niet opmerken.
Hij kreeg de oude muren van het
kasteel in het oog. Eene zee van licht
stroomde door de vensters der eerste
verdieping. De jonkman bleef staan
en richtte dreigend het oog naar bo
ven. Hij knarste met de tanden en
sprak
„Het is vier jaar gek den, edele
graaf, dat je mij de deur uitwierp en
dreigde mij aan het recht over te
leveren, als ik me ooit weer vertoonde.
Ik zwoer wraak, heer neef en nu is
het uur gekomen, dank zij het meisje,
dal mij heeft bedrogen, maar waar
door nu je trots en je jaloerschheid
zullen schipbreuk lijden. De pil, die
ik je zal laten slikken, zal niet aaa-
daarbij noodig hebben. De daad hier
iste sparen. Inderdaad is om te
sparen, te overleggen, een voortdu
rende wilskracht noodig, die waarlijk
niet iedereen noch ook in genoeg
zame mate eigen is. Daarbij komt nu
dit stelsel hem te hulp. Waarvoor hij
wilde sparen, het voorwerp van zijn
begeerte, wordt hem aanstonds ver
strekt. Maar niet daarvoor, doch
daarnd moet hij nu sparen en bijeen
garen de som die voor den aankoop
vereischt werd. Bovendien hij móét
sparen, anders verbreekt hij zijn be
lofte van afbetaling, met al de wet
telijke gevolgen van dien. Er komt
hen dus iemand krachtdadig tot het
bijeenbrengen der vereischte som
aanzetten. En ziet, na eenigen tijd
zal hij werkelijk het bedrag hebben
afbetaald. Zoo althans is de geregel
de, de normale gang van zaken en
daartegen valt werkelijk niet veel in
te brengen.
Doch zoo wij niet uitsluitend het
oog gevestigd houden op de mate-
genaam zijn voor je fijn gehemelte 1"
Hij hief den zwaren ijzeren klop
per op en Het dien met kracht op de
eikenhouten deur vallen, zoodat het
in huis er van dreunde. Toen keek hij
weer naar boven.
„Wie had ooit gedacht, die bede-
iaarsprinses hier terug te vinden ais
gebiedster van het slot vervolgde
hij. „Ik zou wel eens willen weten
wat mijne zuster Blanca er van ge
zegd heeft. Ze zal wel als eene be
zetene geraasd hebben
De deur ging open en een grijsaard
verscheen op den drempel. De jonk
man trad hem tegemoet.
„Juan riep de oude man uit en
verschrikt deed hij eene schrede ach
terwaarts.
„Mister Juan, asjeblief Hooper!"
zeide de ander, hem op aanmatigen
den toon terechtwijzend." „Wel, oude,
dat is een verrassing, hè en hij
drukte hem zoo krachtig de hand, dat
de oude man een kreet van pijn niet
kon onderdrukken.
Het volle licht uit het portaal viel
nu op de gestalte van den jonkman.
Hij had bronski rurige onverschrokken
gelaatstrekken en zwart haar.
rieele zijde van dit vraagstuk, en ook
eens den ideeëlen kant uit willen
zien, dan worden we gewaar hoe het
„afbetalings"-stelsel al een groot deel
der meoschelijke verhoudingen be
paalt. Of gaat de jeugd, om een voor
beeld te noemen, niet ter schole om
later als bruikbaar lid der maatschap
pij, aan deze af te betalen, wat haar
aan kennis en opvoeding werd „voor
geschoten" Bij hoe oneindig veel
gevallen zien wij, dat degene, wien
een vertrouwenspost, een plaats van
gewicht werd aangewezen, deze
slechts „op afbetaling" ontving, afbe
taling in den vorm, dat hij doet blijken
•de man te zijn, op wien terecht de
keuze viel?
En wat kan de liefde der
ouders anders dan eene „op afbeta
ling" zijn Zeker, we weten heel
goed, dat de ouders niet daarom hun
kinderen een zoo gelukkig mogelijke
jeugd gunnen, om er dank en niets
dan dank voor te oogsten. Het ouder
hart geeft, omdat het niet anders dan
„Wat is dat, Hooper Geen woord
om mij te verwelkomen vroeg hij
spottend.
„Sta je sprakeloos bij het zien van
den verworpen gravenzoon? Je weet
wel wie ik bedoel den graaf,
mijne zuster en de nieuwe meesteres
met den kleinen erfheer? Zijn ze in
de eelzaal
De oude man, die nog niet van
zijne ontsteltenis bekomen was, sta
melde iets. dat op ja" geleek, en,
voor hij dit verhinderen kon, had de
iate en onwelkome gast de breede
marmeren trap reeds bereikt en was
met een paar sprongen boven. Het
volgende oogenblik stond hij op den
drempel der eetzaal.
Als de bliksem ingeslagen ware,
had de uitwerking niet grocter tan
ken zijn. Een kreet van verrassing,
--en allen sprongen op van hunne
zitplaatsen en richtten het oog op Juan
Norton.
Deze nam een theatrale houding
aan.
„Het tooneel stelt voor; Eene zaai
ten huize van den beruchten Don
Giovanni, muziek tremolohet
ooneel is zwak verlichtDon Pedro
geven kan, geven wil, maar het acht
de weelde niet gering, zoo de kin
deren desnoods eerst 'op later jaren,
want de jeugd is er te oppervlakkig,
vaak te egoïstisch toe, zoo op vol
wassen leeftijd dan de jongeren, een
deel der eenmaal aan ouderliefde ont
vangen schatten, in dankbare toewij
ding kunnen afbetalen een deel, want
de hoofdsom zal nimmer geheel kun
nen worden afgedaan, hetgeen trou
wens ook niet verlangd wordt.
Hoe laat eerst, en hoe dikwijls ook-
te laat, komt bij de kinderen het
besef in vollen omvang boven, wat
zij hun ouders verschuldigd zijn, wat
zij aan hen hebben „af te betalen."
Eerst moeten zij zelf dikwijls ouders
geworden zijn, vooraleer het juiste
begrip in hen is gerijpt, hoe groot
wel de hoofdsom is, die zij ontvingen,
maar waarvan zij de afbetalings-jaren
lang uitstelden. Waar schuld ontstaat,
schreven wij hierboven, dient kwijting
te volgen. Laten daarom zij vooral
zich onder de jongeren gelukkig prij
zen, die als het „op afbetaling" aan
komt, hun „schuldeischers" nog be
reiken kunnen.
Bij de Haagsche Tram heerscht de
bepaling,dat Scheveningsche vrouwen,
of vischvrouwen in 't algemeen, niet
in de wagens mogen komen, met een
vischmand. Zij moeten dan buiteiiop
staan en nog wel voorop, zelfs ach
terop mogen zij niet.
Dat zij niet in den wagen mogen,
zie, dat kan ik nog begrijpen, omdat
de vischlucht nu juist niet een van
de aangenaamste geurtjes is.
Maar de consequentie gebiedt
dan toch zeker, dat alle onaangenaam
riekende persoonlijkheden geweerd
worden, ook al hebben zij geen pakje
bij zich, oi wel een korf.
Mis! Dit nu juist is niet het geval,
daarvan heb ik de bewijzen, althans
de ondervinding.
ik zat in een tram en met mij nog
een 10 tal andere menschen, waar
onder eenige dames.
Een vischvrouw wilde instappen,
werd naar voren gezonden door den
conducteur. Wij rijden voort
volgende halte.
Dame stapt in. Zij zat nog niet
goed en wel, of daar had je de pop
pen aan 't dansen. Een lucht om van
te walgen. De dame bleek zich nog
al zwaar geparfumeerd te hebben.
In een oogenblik was de wagen
vol van een zware, ik zou haast zeg
gen ondragelijke lucht, die niet uit
te houden was. Eenige heeren gingen
op het achterbalkon staan en rookten
een sigaar, zelfs de dames keken
bedrukt, durfden schier geen adem
meer halen.
treedt binnen...."
Met een lulden lach brak hij af en
vervolgde op gewonen toon:
„Eene aangename verrassing, niet
waar? Zeer onverwacht,hè Blanca,
hoe maak je 't? Hoogvereerde graaf,
uw ondetdanige dienaai 1 Het spijt
mij u te storen, maar ik vernam, dat
mijne vrouw hier is, en nu kom ik
halen. Ah, werkelijk daar is zeMar*
garetha, ben je te gast op het grafelp
slot der Norton's? Mijn engel, heet
je heer gemaal toch hartelijk welkom!"
en, voordat Iemand het verhinderen
kon, sloeg hij de armen om Marga-
retha, die bezwijmde.
Met een kreet van woede wierp
graaf Victor zich op den sioutmoedi-
gen indringer en rukte de bewuste-
looze vrouw los uit zijn armen.
„Ellendige schurk 1" riep hjj, „terug,
of je betaalt je vermetelheid met je
leven I Hoe duift je 't wagen mjjn
vrouw aan te raken?"
„Jou vrouw Dat is wat moois
Eene nieuwe wet zeker, die de
vrouwen veroorlooft met twee mannen
getrouwd te zijn
(Wordt vervolgd.)
