Tweede Blad
VlisÉgsche Courant
Gemeentebestuur.
Maandag 25 November 1912, No. 279.
Oorlog en ziekte.
SPORT
Vervolg Binnenland.
VAN DE
VAN
PUBLICATIE.
Hinderwet.
Burgemeester en Wethouders van
Vlissingen
gelet op artikel 8 der Hinderwet,
brengen ter openbare kennis dat
bij hun besluit van heden aan de
Kon. My. „de Schelde" aldaar ver
gunning is verleend tot de oprichting
en in werking brenging van eene
vaststaande torendraaikraan, gedreven
door drie electromotoren, op het Fa
brieksterrein.
Kadastraal bekend gemeente Vlis-
singen seciie D no. 1621.
Vlissingen, 22 November 1912.
Buig. en Weth. voornoemd,
VAN DOORN VAN KOUDEKERKE.
De Secretaris,
WITTEVEEN.
PUBLICATIE.
Hinderwet.
Burgemeester en Wethouders van
Vllssingen
gelet op artikel 8 der Hinderwet
brengen ter openbare kennis dat
bi] hun beslu t van heden aan de
Kon. My. „de Schelde" aldaar ver
gunning is verteend tot de oprichting
en in werking brenging van eene
rydende bokkraan gedreven door tien
eiectromotcren op het Fabrieksterrein.
■Kadastraal bekend gemeente V,is-
singen Sectie D. no. 1621 en 1623/ged.
Vlissingen, 22 November 1912.
Burg. en Weth. voornoemd,
VAN DOORN VAN KOUDEKERKE.
De Secretaris,
WITTEVEEN.
PUBLICATIE.
Hinderwet.
Burgemeester en Wethouders van
Vlissingen
gelet op artikel 8 der Hinderwet,
brengen ter openbare kennis dat
by hun besluit van heden aan H.
CHR. BEIJERMAN, aldaar vergunning
is verleend tot de oprichting en in
werking brenging van vier electro
motoren ten dienste zijaer Chemische
Stoomwasschery en Ververy de „Vol
harding" in het perceel kadastraal
bekend gemeente Vlissingen sectie B
no 951 plaatselijk gemerkt Singelweg
no. 1.
Vlissingen, 22 November 1912.
Burg. en Weth. voorno md,
VAN DOORN VAN KOUDEKERKE.
De Secretaris,
WITTEVEEN.
Wanneer men de gebeurtenissen
der laatste jaren nagaat, en vooral
die der laatste dagen, dan schijnt het
duizendjarig vrederijk nog ver van
ons af. Versch nog ligt in ons ge
heugen, de bloedige krijg tusschen
Rusland en Japan, een moord-drama,
welks gevolgen nog tot op heden
nawerken. En nu weder is het zwaard
getrokken in het oosten van Europa,
wat misschien nog het gevolg zal
hebben een verschrikkelijke uitbar
sting tusschen vele Europeesche staten.
In gespannen verwachting worden de
berichten verbeid, die de electrische
vonk dagelijks tot in de meest ver
wijderde deelen der aarde overbrengt.
En onder deze gedachten komen ons
onwillekeurig voor oogen de tallooze
jongemannen, die terwille van het
geliefde vaderland hun lichaam heb
ben prijsgegeven aan de door industrie
en techniek tot volkomenheid ge
brachte vernielingswerktuigen. En niet
alleen zij, maar vooral diegenen, die
vallen door het gift van moordende
ziekten. Juist het aantal van deze is
niet het kleinst en moet ons daarom
met zooveel afgrijzen vervullen voor
den strijd tusschen beschaafde volken.
Die besmettelijke ziekten zijn veel
erger dan alle oorlogswerktuigen bij
elkaar. Zij belemmeren de bewe
gingen der legers, verdrijven de rust
uit de kampen, en drukken het gemoed
van den soldaat heftig neer
Om aan te toonen, dat deze ziekten
geen denkbeeldige gevaren zijn, her
inner ik u aan den Boerenoorlog.
In Zuid-Afrika heeft destijds de
typhus met ontzettend geweld gewoed
en zeer ernstige verwoestingen aan
gericht. De Engelsche artsen konden
deze ziekte niet den baas worden,
omdat in die dorre landstreken het
niet mogelijk was, zuiver water te
verschaffen. Ook in andere legers is
de typhus steeds voorgekomen, in
Amerika, Azië en Afrika evengoed als
in Europa. In den Krimoorlog deci
meerde deze ziekte de troepen. 33000
man aan Fransche legers werden ziek
en 17000 stierven, terwijl het aantal
gesneuvelden slechts 20000 man be
trof. In 1870 stierven bij het beleg
van Metz en Parijs de menschen als
ratten en muizen. In het Duitsche
leger bedroeg het aantal lijders 73000,
aan Fransche zijde was het nog
hooger. In den Russisch—Turkschen
oorlog van 1877 werden in het Rus
sische leger 199000 man ziek van
welke 45000 stierven, terwijl de ge
sneuvelden slechts 34000 in aantal
waren. Dat juist de typhus een zoo
ernstige rol speelt in de legers, wordt
begrijpelijk, als men bedenkt, dat
deze ziekte in de verschillendste deelen
der wereld voortdurend heerscht.
Vroeger dacht men, dat de ontberin
gen, de onhygiënische -evenswijze, het
gebrek aan zuiverheid het optreden
van typhus veroorzaakten. Heden ten
dage weet men dat ze alleen daar
voorkomt, waar de typhusbacil aan
wezig is, terwijl bovengenoemde toe
standen slechts aanleiding tot uit
breiding geven. Een uitgebroken epide
mie onder een leger is daarom zoo
moeilijk te beperken, omdat de bewe
gingen der troepen, steeds nieuwe
infectiehaarden scheppen, .zoowel
onder de soldaten als onder de in-
heemsche bevolking.
Naast typhus is dysenterie een
groote vijand van legers. In Europa
is ze minder kwaadaardig, in de tro
pen echter wordt ze zeer gevreesd.
In den Krimoorlog en in 1870 heeft
ze vreeselijk gewoed, doch bij kolo
niale oorlogen overtrof het aantal
lijders dat der gesneuvelden nog veel
meer. De sterfte bij dysenterie is
niet zoo groot als bij de typhus, de
soldaat is alleen ongeschikt tot dienst-
verrichten.
De malaria doet overeenkomstig
de dysenterie. Ze vraagt wel niet
zooveel slachtoffers, maar vermindert
de legersterkte in hooge mate. Als
een ziekte, die overal voorkomt, waar
menschen slecht voedsel gebruiken,
dus ook bij oorlogen, moet de scheur
buik genoemd wordeq. Vooral voor
betere toestanden in den vooruitgang
in de verpleging der soldaten is deze
ziekte zoo goed als bestreden, zoo
dat een epidemische verspreiding niet
meer te verwachten is.
Vroeger veel doch dank zij de
vaccinatie, tegenwoordig slechts spo
radisch voorkomend, is de pokziekte.
Wanneer een antivaccinatie man een
goed voorbeeld wil hebben van de
zegeningen der vaccinatie, dan kan hij
dit vinden in den Fransch-Duitschen
oorlog. In Frankrijk, waar de vacci
natie weinig doorgevoerd was, heeft
deze ziekte talrijke offers gevergd,
voor de geregelde troepen alleen
25000 man, voor den tros van het
leger 90000 slachtoffers, terwijl in
't Duitsche leger, waar de vaccinatie
streng en uitgebreid was toegepast,
slechts 5000 menschen ziek werden
en 278 stierven. Van de in .Duitsch-
land gebrachte krijgsgevangen
Franschen, 370000 man, werden er
14000 aangetast en stierven er 2000.
Mij dunkt, schitterender voorbeeld
ten gunste der vaccinatie zal moeilijk
te vinden zijn.
De pest heeft in Europa langen
tijd een ondergeschikte rol gespeeld,
toch schijnt ze nader en nader te
komen, en ziet men ze in den oorlog
zoo nu en dan optreden. De weten
schap is druk bezig deze ziekte zoo
veel mogelijk te bestrijden en in het
begin te smoren.
De meest gevreesde van alle leger-
ziekten is echter de cholera. Doch
ook haar kracht is gefnuikt, dank zij
de ontdekking van den cholerabacil.
Die ontdekking ni. heeft gemaakt
dat men ^maatregelen kan nemen
tegen de verspreidingisoleeren der
patiënten, onschadelijk maken der
faecaliën, verschaffen van kiemvrije
dranksoorten, desinfectie der lijfgoe
deren.
Hoe vreeselijk de cholera kan
woeden, is gebleken in 1866. Heele
landstreken stierven uit. in Pruisen
alleen stierven in den veldtocht van
dit jaar 120000 menschen. Deze epide
mie heeft ook invloed uitgeoefend op
het sluiten van den vrede. Anders was
de krijg waarschijnlijk nog voortgezet.
Dank zij de voortschrijdende kennis
der geneeskundige wetenschappen
kunnen wij tegenwoordig met meer
zekerheid maatregelen nemen tot
beperking van ziekten als deze. In
gewone omstandigheden is in Rotter
dam gebleken, dat we met succes
verspreiding kunnen tegengaan. Bij
oorlog is dit natuurlijk veel lastiger,
omdat dan niet altijd alles bij de hand
is, en vooral, omdat in 't leger in de
meeste gevallen de geneeskundige
dienst zeer stiefmoederlijk behandeld
wordt, en dus het uitvoeren van
maatregelen zeer gebrekkig kan plaats
hebben.We zien't inden Balkanoorlog.
Het Turksche leger staat te worden
vernietigd, niet alleen door de men-
schelijke, maar ook door de bacillaire
vijanden. Er blijkt aan die zijde dan
ook volslagen gebrek te zijn aan een
goed georganiseerden intendance- en
geneeskundigen dienst. Wanneer ons
klein landje eens in dergelijke om
standigheden kwam, zouden er, wat
betreft de geneeskundige dienst, ook
treurige dingen aan 't licht komen.
Men beschouwt 't kanon hoofdzaak,
andere dingen bijzaak, terwijl toch
moest worden bedacht, dat juist die
bijzaken zoo dikwijls de oorzaken
worden van groote ellende. Moge de
tegenwoordige oorlog voor onze
legerautoriteiten tot leering strekken
A.
gevonden kon worden in de Wester
haven waar het schip bij eveniuede
rampen onmiddeliyk by de hand zou
zyn, wat heel wat beter zou zyn dan
thans, nu de reddingsboot in de
binnenhaven ligplaats heeft, waardoor
bij het schutten veel tyd verloren
gaat.
De tentoons'e'ling van de Toynbee-
vereeniging zal gehouden worden in
het gebouw der Christ. Joneellngs-
vereeniging !n de Noordstraat, op
Vrydag 29 November, van des mid
dags half drie tot des avonds half-
tien.
Wij maken onze lezers attent op
de buitengewone premie, welke blij
kens achterstaande advertentie tegen
den prys van 75 cent verkrygbaar
is gesteld.
Het is een boekwerk getiteld „de
jacht uit de Camera", aangenaam
geschreven en versierd met een
twintigtal artistieke platen.
afgewisseld door vioolspel en enkele
voordrachten, liepen allen zeer goed
van stapel, iedereen, was verbaasd,
over hetgeen die kleintjes presteerden.
De geheele uitvoering getuigde van
goede voorbereiding en ernstige
studie, zoowel van de zyde van den
onderwyzer, als van de leerlingen.
Het was waartyk een aangename
avond en een lust om naar die jeugdige
frissche kinderstemmen te luisteren.
Aan menig oudergezicht was het
dan ook te zien, dat zy volop ge
noten van den zang hunner spruiten.
Op deze wyze te beginnen met de
kinderen, zal ongetwyield medewer
ken tot groote verbetering van den
volkszang. Lof komt daarvoor toe,
aan diegenen die zich daarvoor in
spannen.
Men schrijft ons van bevoegde zy
de, dat de heer de Savornin Loh-
man, reeds eerdge maanden geleden
te kennen heeft gegeven zich weder
een candidatuur te laten welgeval
len in het district Goes, in welk
geval de Anü-revclutionnairen er
met over denken een anderen candi-
daat te strilen. Mocht de heer Lob
man op zijn besluit terugkomen,
zou het toch zeer de vraag zyn
cf dat district, by vooriduur althans
der coalitie, niet aan een Cbr. Hist,
man zou mosten gelaten worden, ter
witte van de deugdelijke samenwer
king in de provincie. De heer Ho-
gerzeil daarentegen behoort tot den
linkervleugel der Anti-rev. party en
is aizoo weinig geestverwant van den
heer Lohman te noemen. (Zelandia.)
Door Gedeputeerde Staten is. be
noemd tot opzichter van den Provin
cialen Waterstaat de heer A, L. de
Jong te Hoofdplaat, thans waterbouw*
kundig ambtenarr by het bestuur der
waterleiding van de calamiteuse pol
ders Hoofdplaat en Thomaes en hem
ais standplaats aangewezen de ge
meente Ter Neuzen.
KERK- ER SCHOOLNIEUWS.
Ned. Herv. kerk. Beroep te Junk-
werd (Gron.) ds. A. E. K. Pols te
Serooskerke (Schouwen.)
Te Hontenisse is de toestand
op kerkelijk gebied zeer verward.
Wegens oneenigheid met den predi
kant heeft een deel van den kerke-
raad ats zoodanig ontslag genomen
en het is aan het Class. Bestuur van
IJzendyke, doende wat des kerke-
raads is. niet mogen gelukken andere
leden in hunne plaats te verkiezen,
daar de benoemden steeds bedank
ten. De zaak is nu in handen ge
steld van het Provinciaal Kerkbestuur
van Zeeland. („Vad".)
Voor de vrije- en orde-oefe
ningen der gymnastiek zyn gisteren
te Venlo geslaagd de dames J. C.
de Kletck te Cadzand, M. deMunck
te Groede en J. S. van de Sande te
IJzendyke.
RECHTSZAKEN.
Het O. M. bij de rechtbank tg
Middelburg eischte gisteren na een
uitvoerig pleidooi van da resp. verde
digers verni.tiging met veroordeeling
tot dezelfde straf van de vonnissen
van den Kantonrechter te Terneuzen
d.d. 17 October jl„ waarby T. K., 35
jaren, zaakwaarnemer en agent van
N. V. „Lotisico" en D. H., 28 jaren,
hotelbediende, agent van de N. V.
„Tydgeest" beiden wonende te Ter
Neuzen, werden veroordeeld ieder tot
f5 b. s. 5 d. h., wegens het verkoopen
en afleveren van aandeelen in een
loterij tot het aanleggen en houden
waarvan de by de wet vereischte
toestemming niet Is verleend.
Inzake B. de M. en E. de V.
arbeiders beiden woonachtig te Ctinge
thans gedetineerd te Middelburg als
verdacht van diefstal, voorafgegaan
van geweld tegen personen werd te
gen ieder van de beklaagden gere-
quireerd een jaar gevangenisstraf met
aftrek van het voorarrest, bevel tot
hunne in vryheldstelllng, welke laatste
door de Rechtbank na beraadslaging
in raadkamer werd bevolen.
VOETBAL.
Zuidelijke 2e klasse A."
Vlissingen :„E. M. M." Zeetandla*
(Middelburg.)
Morgenmiddag half 3 heeft op het
„E. M. M." terrein aan den Koude-
kerkschenweg bovengenoemde zeer
belangryke bondswedstrijd plaats. De
Vlissingsche voetballiefhebbers zullen
ër nu zeker wel benieuwd naar zyn,
of de roodwiten eindelijk eens zullen
breken met de verderfelijke gewoonte,
om in de uitwedstryden hun beste
spel te vertoonen (eervol van „Wil
lem 11" verloren, gewonnen van „N.
A. C." en „Wilhelraina II") én op
eigen terrein zoo laks en lauw te
Centrale commissie „Plan 1913.".
Ds Centrale commissie voor Plan
1913 hield op 16 dezer te Utrecht
haar 9; vergadering onder voorzitter
schap van jhf. C. F. van de Poll.
De vergadering was voornameiyk
gewijd aan de besprekingen van de
rapporten en prae-adviezen der sub
commissie. Aan de hand van de
ingekomen gegevens werd een lyst
opgemaakt van de plaatselijke plannen
voor den dienst der bultenlandsche
reclame.
De sub-commissie voor de reclame
bracht weder nieuw reclamemateriaal
ter tafel en deelde mede, dat de
reclame-sluitzegels besteld zyn.
Mei pubticiieitsorganen in Dultsch-
land. Frankrijk, Engeland, België en
de Vereenigde Staten zyn onderhan
delingen geopend, die voor het be
vorderen van hel vreemdeiingenver
keer doaitrcffeni beloven te word n.
Van den heer M. J. Brusse te
Roltetdam was het handschrift inge
komen van een leesboekje voor de
jeugd over het beleefd behandelen van
vreemdelingen.
De commissie hoopt dit leesboekje
een aantrekkeiyk uiterlijk te kunnen
geven en zeer ruim te kunnen ver
spreiden. Op medewerking van plaat-
selyke autoriteiien wordt daarby ge
rekend.
Besloten werd door een geldeiyke
bydrage mede te werken aan het
verwezentyken van een plan der
Nederlandsche Vereeniging voor Eco
nomische Geografie om in 1913 een
beknopten economischen gids van
Nederland in vier talen uit te geven,
speciaal bestemd om vreemdelingen
juiste gegevens te verschaffen over
onze welvaartmiddelen.
Onze nieuwe munten.
Naar het „Hbl." verneemt, zullen
onze nieuwe stuiverstukjes, de hoe
kige n!„ niet eerder in omloop wor
den gebracht dan in de tweede helft
van het jaar 1913.
Over eenige weken zullen de nieu
we 5-gulden goudstukjes reeds ge
munt worden. De technische vöor
werkzaamheden voor beide nieuwe
muntsiukken zyn nl. reeds gerui
me i tyd aan 's Rijks Munt te Utrecht
afgeloopen.
Winkelsluiting.
De algemeene winkeliers /ereeni-
ging te Gouda heeft zich met groote
meerderheid uitgesproken voor ver
plichte winkelsluiting.
Vlissingen, 23 November.
Hedenmiddag werd van de we f
der Kon. Maatschappy „De Schelde"
alhier met goed gevolg te water ge
laten het stalen schroef stoomschip
„Soerakarta" voor de Stoomvaart
Maatschappy Rotterdamsehe Lloyd
te Rotterdam en bestemd voor de
vrachtvaart op Nederlandsch Indië.
De laatste beletselen werden weg
genomen door mejuffrouw Annie
Martin, dochter van den hoofdinge
nieur der Maatschappy „De Schelde."
De „Soerakarta" is een zusterschip
van de „Pontianak", hetwelk in Mei
il. van dezelfde wetf en dezelfde
helling te water liep en waarvan des-
tyds een uitvoerige beschaving werd
gegeven.
De nieuwe motor-re 'dingboot van
de Zuid Hoilanösche Maatschappy
tot redding van schipbreukelingen,
welke alhier gestatienneerd wordt,
heeft hedenm <rgen onder commando
van schipper F. H. Jilleba in de ha
vens alhier pro-fgtstoomd en daarby
goed voldaan.
Het vaartuig manoeuvreerde gemak-
keiyk.
Het was wei te wenschen dat voor
dit vaartuig een goede ligplaats
Door den directeur en commandant
den marine te Hellevoetsluis werd gis
teren aanbesteedde levering in
Enf,e'sche steenkolen (Cardiff) ten be
hoeve van de marine en den dienst
van het loodswezen en de veiLch-
ting te Vlissingen, gedurende het
jaar 1913, geraamd op een hoeveel
heid ven plm- 900 000 K. G. en van
p!m. 2.700.00 K. G. öenoodigd voor
de jaren 1913, 1914 en 1915-
Het minst was ingeschreven door
de firma F. Wibaut Zoon alhier,
aan wie de levering, behoudens
goedkeuring door den minister van
marine, is gegund.
Te Middelburg had hedenmiddag
de plechtige opening plaats van de
„Openbare Leeszaal en Bibliotheek",
die gevestigd is in een deel der Io
kalen van hst gebouw van de ver
eeniging „Ons Huis" in de Mol
straat.
De plechtigheid werd behalve door
het bestuur en leden dir vereeniging
bygewoond door enkele autoriteiter,
en door den heer dr. D. Bos, voor
zitter yan de vereeniging van open
leeszalen in Nederland.
De voorzitter der vereeniging, de
heer ds. M. van Empel, sprak een
rede uit, waarin hij in het kort aan
de te overwinnen mceilykheden her
innerde en dank bracht vooral aan
de Dordtsche zust-rvereeniging voor
den verleenden steun.
Ook de heer dr. D. Bos voerde
het woord.
De leeszaal bevat veie dag- en
weekbladen en tydschrifien en de
bibliotheek beschikt reeds over on
geveer 2000 boeken.
Inde gisteren gehouden vergade
ring der Nyverheidsvereeniging te
Middelburg, werden de balans en de
winst- en verliesrekening over het
boekjaar 1911/12 goedgekeurd.
Na ruime afschrijving werd het
dividend vastgesteld op 2 pet.
Tot bestuurslid werden gekozen de
heeren P. W. H. de Kan en G. van
Nederveen en tot commissaris de
heeren J. A. Zijp, A. P. van den
HU, R. A. Papegaalj en M. G. Bo-
asson.
Te Serooskerke sprak Donderdag
avond ds. H. C. Hogerzeil uit Vlis
singen in een goedbezochte openbare
vergadering, uitgeschreven door de
atdeeling Serooskerke van den Chr.
Nat. Werkm. Bond en Patrimonium
over coöperatie. In een keurige
rede besprak hy het ontstaan der
coöperatie, den grondslag, het doel
en het nut er van. in 1843 te Rog-
daele door een 12 lal wevers voor
't eerst in de practyk gebracht door
het oprichten van een winkelzaak,
heeft de coöperatie in aile landen
ingang gevonden. Vooral op land
bouwgebied. De hooge trap, waarop
Denemarken thans staat, wat betreft
den landbouw, is te danken aan de
coöperatie. Ook niet kapitaalkrachtige
personen, n.l. de arbeiders kunnen
op verschillend gebied de coöperatie
met zegen toepassen.
Ds. Hogerzeil besprak ook uit
voerig de productieve- en de con
sumptie-coöperatie.
Vooral met '1 oog op den woning
nood te Serooskerke besprak hy
'tnut van 't coöperatief bouwen van
woningen voor arbeiders. Niet alleen
de maatschappeiyke, maar ook de
zedeiyke positie van 't menschdom
wordt door de coöperatie verbeterd.
De gestelde vragen over 't gehoorde
werden tot ieders voldoening beant
woord.
Men schrijft ons uit Weskapelle
Gisteravond gaven de leerlingen
der hoogste klasse van de openbare
school alhier, een uitvoering voor de
ouders der leerlingen en eenige ge-
nooligden.
De verschillende zangnummers,
