Eerste Blad.
Wallersbrunn.
28 October
Dit summer bestaat uit 2 bladen
N o,255
50e Jaargang.
1912.
Feuilleton.
Gemeenteraad.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Eon- en Feestdagen.
Si vis Pacem...
VU SSI ING5CHE COURANT.
Maandag
Prijs per drie maanden 1.30. Franco per post 1.50.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij alle Boek
handelaren, Postd'recteuren of rechtstreeks bij de Uitgevers
Firma F. VAN DE VELDE JR., Kleine Markt 58.
ADVERTENTIÊN van 14 regels 0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie, wordt de prijs slechts tweemaal berekend. Groote
letters en clichés naar plaatsruimte.
TELEFOONNUMMER 10.
ftbonnemenis-ftdoerfenfiën op zeer woordeelige voorwaarden
Ziet ge hoe het Oosferlicht zich
kleurt in de morgenlanden van het
oude Europa? Maar niet ditmaal is
het de rose schijn van den vreed-
zamen dageraad die daar schemert
aan den horizon. In bloed en vuur
gaat thans het Oosten open De Bal
kan staat in brand.
Want wat gevreesd werd is ge
schiednauwelijks heeft het Turksche
Rijk den vrede van Lausanne met Italië
beklonken of opnieuw, thans echter
door vier vijanden tegelijk besprongen,
zal zich de Halve Maan te weer moe
ten stellen nu evenwel tegen de erf
vijanden rondom het eigen Rijk ge
legen. Thans geldt het geen krijg meer
om een Turksch wingewesthet gaat
er om of wellicht straks niet de hart
ader van het rijk, Constantinopel,
vallen zal, het oudtijds vermaarde
trotsche Byzantium. Zal werkelijk het
stoutmoedig pogen der verbonden
Christen-staten slagen, zal het hun
gelukken de Halve Maan de sikkels
te jcorten, om, mocht het zijn, voor
nu "of later, den weg te bereiden
waarlangs vroeg of laat de eindelijke
aftocht der Turken uit het Christelijk
Europa leiden moet Of zal ten slotte
aan de numerieke meerderheid der
Turksche legerscharen de overwinning
blijven Vérziende vragen Wie zal
ze beantwoorden, vooral nu uit de
verwarde berichten van het oorlogs
terrein nauwelijks meer wijs te wor
den is.
Echter staat één feit onwederspre-
kelijk vast: zoo Turkije wijken moet,
dan zal het zijn, omdat het zich ten
oorlog niet voldoende toegerust heeft
omdat het te midden van eindelooze
binnenlandsche twisten geen oog ge
had heeft voor den ernst waarmede
de buitenlandsehe vijand zich inmid
dels gereed maakte. Had Turkije dit
wèl gedaan, zijn bestaan zou niet
zóózeer van de hachelijkste oorlogs
kansen hebben afgehangen als nu het
geval is. Eerder nog, de vrede zou
niet verbroken zijnzijn vijanden
hadden niet gedurfd. Blijkbaar is aan
den Bosporus de gulden regel al te
zeer vergetenhoudt u ten oorlog
gereed, zoo ge den oorlog niet wilt.
De uitspraak is oud en welbekend
wij hebben haar reeds van de Ro
meinen kunnen leeren. „Si vis pacem,
para belluin", zeiden zij, „zoo ge
vrede wilt, bereidt u ten oorlog.Zij
i)
HOOFDSTUK 1.
Ouder de goederen in hetschoone
fel van de rivier de Leittia, trekt dï
heerlijkheid Wallersbrunn vooral de
aandacht, wegens de uitgebreidheid
ferbezitting en de schoone gebouwen.
Een der vorigs bezitters uit het
pslacht der baronnen Von Erien-
fefg, had er zijn genoegen in gehad
fel kasteel zoo fraai mogelijk te var-
feuwen. Ook het park en de tuin
getuigden yan zijn zin voor schoon
heid.
Thans behoort de bezitting aan
fe?on Felix von Waidheim, die sedert
'^Hg jaren op het kasteel woon?,
volgpe baron Max von Erienburg
fe en was in dien tijd in den omtrek
|pne gezien wegens z'm aangena-
"t® manieren.
"e naam Von Erienburg raakte al-
zelven hebben er zich eeuwenlang
aan gehouden. Toen zij het niet meer
deden, toen het lange jaren ontziene
Romeinsche rijk, doorkrachtige krijgs
toerustingen steeds beveiligd, zwakker
en zwakker van weermiddelen werd,
toen het van binnen ter verderve ging,
was het gedaan met de grootste macht,
welke de oude wereldgeschiedenis
kent. Het Westersch-Romeinsche rijk,
van alle kanten besprongen, gaf in
zijn ineenstorting het aanzien aan de
nieuwe wereld orde, waaruit de West-
Europeesche staten ontstaan zijn hel
Oostersch-Romeinsche rijk met het
zelfde Byzantium van daareven tot
hoofdstad, ging, zij het eerst later,
om geheel dezelfde redenen te gronde.
En na velerlei gedaante-verwisse
lingen is na eeuwen ten slotte het
Balkanstaten-complex ontstaan, dat
wij nu in dien Zuid-Oostelijken uit
hoek van Europa kennen, en hetwelk
thans ongetwijfeld aan den vooravond
van nieuwe diepgaande wijzigingen
staat. En de Turk zal het vroeg of
laat tot zijn nadeel ondervinde,n
slechts toebereid voor den krijg te
zijn, kan mogelijk dien krijg nog af
weren.
Aldus voltrekt zich, van de oudste
tot de allerjongste bladzijden in het
boek der wereldgeschiedenis, voor
onze oogen, de waarheid dier oude
Romeinen.
Wat echter voor de groote rijken
een eerste levensvoorwaarde is, is
het niet minder voor de individuen,
waaruit de rijken zijn saamgesteld.
Hetgeen geldt voor het geheel, dat
uit allen bestaat, geldt eveneens voor
elk van die allen, die het geheel
vormen. Daarom klinkt ook in den
strijd van het leven de spreuk van
oud-Rome elk onzer als een niet te
veronachtzamen waarheid in de ooren.
Want zoo al in het dagelijksch leven
niet bloedend strijd gevoerd wordt,
niet met Krupp-kanon en Dread
nought of met reusachtige legertrein en
van de uitgezochtste oorlogstoerus
tingen, de bestaansstrijd van de
meesten onzer is er niet minder ern
stig om.
Van daar komt het dat wij bij de
voortschrijdende cultuur der volken
ook de toerusting van den enkeling
tot steeds hooger spanning zien op
gevoerd. Echter, zijn toerusting is een
vreedzame, gelijk immers het doel
geen strijd, maar vrede moet zijn,
vrede met anderen, gelijk met zich
zelf.
Het voornaamste bestanddeel dier
toerusting heet: kennis, aangevuld
door karakter-vorming. De laatste is
niet het minste der twee. De eerste
dient in den meest uitgebreiden zin
opgevat: in de school gevormd en
verkregen en door het leven verder
geadeld. Maar de schoolbankeif moe
ten het fundament leggen daar wordt
zoo in vergetelheid. Onder de hoog
bejaarden werd die naam nog wel
e?ns genoemd en het hoofd geschud
over den ondergang van dit machti
ge geslacht; maar het jongere ge
slacht kent alleen den naam van den
tegenwoordigen baron, van wien
eigenlijk niemand weet te zeggen, in
welke familiebetrekking hij stond tot
baron Max von Erienburg.
Niemand twijfelde echter, of Felix
von Waidheim, was de rechtmatige
bezitter van de heerlijkheid Wallers-
brun -- wie zou het ook betwijfelen
en de schoore Alice zijn doch
ter zou eenmaal het landgoed
«rver?.
Zelden had iemand zooveel geluk
in het leven als baron Felix, maar
ook hij zag zijn gelukszon tanen.
Niet, dat zijn bezitting door onheilen
werd getroffen, maar de dood was
de vijand der geslachten Vod Waid
heim. Drie jaren geieden sliert de
echtgenoote van den baron er, nu lag
hij zelf op het ziekbed u-tgesireki,
lijdende aan longtering, een e erfelijke
kwaal in zijne familie.
Feiix von Waidheim had gaarne
zijn halve vermogen gegeven om zijn
de grondstof verzameld voor de toerus
ting,waarmede de enkeling het leven
ingaan zal, daar wordt hem het zwaard
en het schild gesmeed, waarmede
hij zijn bestaan veroveren, waarmede
hij het verdedigen zai. Daarmede
moet hij den vijand ontzag inboe
zemen, hem op een afstand houden,
desnoods kunnen vepletteren als het
moet, in een eerlijken sjrijd.
Maar niet aanvallend^.slechts ver
dedigend dienen hem cfs wapens van
zijn rusting het best. Mits zij ook
van de beste hoedanigheid zijn.
Hoe wordt dit aio ij* begrepen
want wat er ook in de;laatste jaren
op velerlei gebied verbeterd en aan
gevuld moge zijn, geeri verandering
die in omvang en hoedanigheid haalt,
bij die welke het onderwijs, zoo lager,
middelbaar als hooger heeft onder
gaan, hier te lande en elders. Daarin
voor alles heeft men den enkeling
zoo goed mogelijk toe te rusten,
overal de hand aan den ploeg geslagen.
Geheele onderwijs-methoden zijn als
verouderd uitgeschakeld en door nieu
we vervangen, de leermiddelen zoo
goed als eigenlijk de geheele paeda-
gogiek, zij zijn in de laaiste tientallen
jaren tot ongekende verbeteringen ge
bracht, en steeds wordt naar grootere
volmaking gestreefd.
Hoe hebben daarbij vaak eenvoudig
welmeenende ouderen niet verbaasd
de vraag gesteld, of dat alles wel
noodig was, of het veie waarmede
de jongeren van thans lastig gevallen,
ja soms gekweld worden, niet een
teveel aan kennis mede.bracht, meer
althans dan noodig was. Zij toch
waren er met minder .wel gekomen.
De vraag beantwooite zich zelve
met een wedervraagtoegerust of
niet Maar dan ook voor den aan
staanden levensstrijd in deze moderne
tijden toegerust met de beste wapenen
welke de wetenschap den jongen
mensch te verschaffen weet. Immers
eerst dan zal hij, krachtig in zich
zelf, voor zich en de zijnen den
„pacem" kunnen afdwingen, waarvan
reeds de Romeinen sprakenvrede
door toerusting.
Brieven uit de Hofstad.
De geruchten, dat de Koningin een
blijde gebeurtenis tegemoet ziet, be
ginnen van alle kanten op te duiken.
Ook ik vernam er verleden week iets
van, doch de reserve waarmede men
mij die geruchten meedeelde, weer
hielden mij, ze aan de lezers mede
te deelen.
Thans is 't zoo langzamerhand een
publiek geheim geworden en kan ik
mededeelen, dat 't gerucht bevestigd
wordt door personen, die met 't hof
verkeeren.
Zou 't nu toch waar wezen Hopen
leven nog een paar jaren te verlengen
maar geen hoop 1 Da dood naderde
met rassche schreden.
Weer was de nacht voorbijgegaan.
Het was nu dag een heerlqke len
tedag maat de vreugde, die al
lerwegen in de natuur heerschte, vond
geen weerklank in het kasteel Wal
lersbrunn.
Iedereen op het kasteel scheen te
begrijpen, dat het stervensuur van
den baron weldra zou slaan. Men
vermeed daarom met zorg alle drukte
en gedruischoveral zag men be-
drukie gezichten, ieder gevoelde dat
de dag treurig zou eindigen.
Toch wist niemand de mate van
treurigheid te gissen en niemand
heefi die later geweten, dan Alice.
Niemand wist, welke zielesmart den
landheer in zijn stervensuur tot waan
zin dreef en dat de vrees voos de
gerechtigheid des Hemels hem ont
zettende dingen deed openbaren. Hij
lag daar als een zondaar, die om
genade smeekt. Maar sprak hij in
waanzin Deed de ziekte hem zoo
zwaar lijden, dat zijn verstand ver-
1" bijsterd werd Dit laatste was moeie-
lijk aan te nemen bij een teringlijder
wij 't voor 't Nederlandsche volk.
De verplichte winkelsluiting is deze
week in den Haagschen Gemeenteraad
behandeld. De heer V. Sandick bracht
't er op hij drong aan op een spoe
dige indiening van een verordening
op dé winkelsluiting.
De burgemeester antwoordde, dat
Burgemeester en Wethouders de wèn-
schelijkheid van zulk een verordening
voor Den Haag nog onderzoeken.
Om u de waarheid te zeggen, kan
ik nog niet begrijpen, hoe de toestand
in onze winkelbuurten zal zijn, als
om negen uur bijvoorbeeld de lichten
gedoofd zijn.
Zie thans b.v. eens Zondagsavonds.
Dan is 't in de Vlamingstraat en
Venestraat en Hoogstraat, zoowel als
in alle andere winkelbuurten zoo
ongezellig donker, dat je waarlijk
weer begint te verlangen naar den
Maandag.
Vraagt men echter, is 't mogelijk,
dat in Den Haag de winkels om 9
uur 's avonds sluiten, dan durf ik
gerust zeggen ja. De residentie toch
is geen handelsstad. Wij kunnen best
vóór 9 uur onze inkoopen doen,
vooral als 't in een stad ais Amster
dam wel kan. Dat er echter nog ge
noeg tegenwerking zal komen, daar
van kan men verzekerd zijn.
Of het echter helpen zal Och
wij moeten nu eenmaal dien kant op.
Er zijn nu eenmaal patroons, die,
als zij niet gedwóngen worden, het
vertikken hun personeel om 9 uur
vrijaf te geven. En wie niet hooren
wil moet maar voelen.
Mij is 't persoonlijk bekend, dat in
een zaak, de bedienden tot 10 uur
moeten helpen en dan nog een
half uur met 't hondje van mijnheer
uitmoeten. Ziehier, de gevolgen van
't willekeurig handelen van een pa
troon.
Wie niet hooren wil moet voelen
en nu weet ik wel, dat de patroons
lang niet allemaal 't zelfde zijn, maar
zoolang er slechten zijn, moeten de
goeien met de kwaden lijden.
Nu zal men mij tegenwerpen, dat
de wetgever dan maar moet zeggen,
dat de bedienden om 9 uur vrij moeten
hebben, maar dan zou die wetgever
evengoed kunnen zeggen ga je gang
maar, want wat zien wij dan gebeuren
Dan zullen wij 't beleven, dat de
patroon zegt (altijd de slechte) wil je
om 9 uur weg, goed, maar dan kan
je opstappen voor goed
't Is dan ook mijns inziens de
eenige methode, om een eind aan
mogelijke misbruiken te maken, dat
de wetgever zegtallen om 9 uur
sluiten
Verschenen js een overzicht van
het badseizoen te Scheveningen. Hier
uit is duidelijk merkbaar, dat „dank
zij" 't slechte weer, de baden in
en toch lag hij doodelijk afgemat
met vaalbleek gelaat in een leunstoel
en keek droomerig naar het purper
der ondergaande zon. Zijn borst ging
zichtbaar op en neer, de adem stokte
hem in de keel. Het scheen of hij
wilde uitspreken, hetgeen er in hem
omging, maar de hevigs pijn belette
hem dit. Hij bleef onbeweeglijk lig
gen en slechts een zucht ontsnapte
aan zijn beklemde borst.
Groot moet zijn lijden zijn en zeer
zwaar scheen het hem te vallen de
rechte woorden te vinden, waarmede hy
vergiffenis en verzoening wilde ver
werven.
Thans was de strijd ten einde
hij wendde het hoofd en riep met
bevenden stem
Alice 1
Vol iiefderqke bekommering rustle
de blik van het meisje op haar vader.
Alice, herhaalde hij en stak zijn
dorre hand naar zijn kind uit. Hoor
je de stem die my oproept?
Bid voor me Alice 1 Smeek den He
mel om eibarming voor de zware
zonde, die op mij drukt. Die zonde
zal mij in het eeuwig verderf storten.
O, God, erbarming!
Scheveningen belangrijk minder zijn
gebruikt dan verleden jaar.
in 't geheel werden gebruikt 61.830
buiten-baden en 7469 binnen-baden.
In 1911 'werden gebruikt 98.582
buiten-baden en 7792 binnen-baden.
Dit jaar dus 36.752 buiten-baden en
323 binnen-baden minder.
Uit het overzichtje is duidelijk te
zien, dat het van 12 tot en met 17
Juli warm is geweest, in dien tijd
werden de meeste baden genomen,
naar verhouding. Over 't geheel
vermeerderde dit jaar 't aantal baden
in Juli aanmerkelijk. Op een der
allerwarmste dagen steeg 't getal
baden zelfs tot 1972, voorwaar niet
weinig op éen dag.
Na 27 Juli verminderde het getal
aanmerkelijk en bleef vanaf 13 Au
gustus zelfs onder de 1000. Hierop
hadden de regens en de bijzonder
lage temperatuur in Augustus zeer
zeker grooten invloed.
Zes maal zijn de baden in 't ge
heel gestaakt.
in de bewaarplaats aan 't strand
zijn in 't geheel opgenomen van 1
Juli tot einde September 78 ver
dwaalde jongens en 67 verdwaalde
meisjes. Behandeld werden voorts
7 gewonde jongens en 14 gewonde
meisjes. In 't geheel werden daar
dus 166 kinderen geholpen.
Heb ik in 't begin van mijn brief me
degedeeld, dat er werkelijk een
blijde gebeurtenis op til zou zijn,
helaas de hoop zal niet verwezen
lijkt worden.
Deze week bevatte de „Staatscou
rant" een .bericht ook door U reeds
medegedeeld.
Andermaal is dus Neerlands hoop,
eenmaal een kroonprins te krijgen,
niet verwezenlijkt.
Een treurig bericht voorwaar, doch
de tijding dat de toestand van de
Koningin tot tevredenheid stemt,
geeft reden tot vreugde aan den an
deren kant.
Moge Hare Majesteit Koningin
Wilhelmina spoedig geheel hersteld
zijn. Dixi.
Vervolg.
Een gedeelte van de discussie gis
teren gevoerd bij de behandeling van
het voorstel van B. en W. betreffende
de jaaïwedde van de ambtenaren bij
de fabricage van den gemeente-ont
vanger is door een misverstand gisteren
niet opgenomen geworden, waardoor
het verband van de discussie veiloren
is gegaan.
Daarom laten wij deze discussie,
thans verbeterd, volgen
De heer Tichelman zou wat de
jaarwedde van den deurwaarder be-
Met ontzetting en vrees greep Alice
de toegestoken handzij ontstelde
hevig door de woorden, die haar
vader in yiende koorts (naar zij meen
de) gesproken had.
Hoor je wel, Alice vroeg de ba
ron nogmaals met trillende stem.
Smeek dan met my om erbarming
je weet niet, hoeveel ik ïy'd, je
begrypt niet, welke smarten myne
ziel verduren moet.
Alice voelde de tranen in haar
oogen opwellen en drukte vol me
delijden een kus op de klamme vin
gers van haar vader.
Ik bid God, dat Hy uwe zonden
moge vergeven. Stel uw vertrouwen
op Hem, vader I zeide het meisje ont
roerd. De liefde uwer dochter
De liefde mijner dochter, riep de
baron hartstochtelijk uit, van de doch
ter wier boofd ik met schande ga bela
den die door mijn misdrijf tot
armoede zal vervallen, trrwijl myn
ziel voor eeuwig
Vader, vader
Voor eeuwig verloren is.
Vader riep Alice ontsteld uit.
(Wordt vervolgd.)