bank.
'ring
longe&C0,
Ontkomen.
DEE.
anfiën
Zaterdag
19 October
meisje,
Feuilleton.
50e Jaargang.
1912.
Iereeniging
IMNIA"
JtfMA:
[epefifie
82'/Ut. per pond.
BEKER,
:he hypotheek
idam berichten,
oorradig zijn als
K, tot elk gevvensc»
BINNENLAND.
VAN DEK HAK OP DEK TAK.
$0,248,
wegen
ssende
onzer
B. DOMMISSE.
>ctoberl912,
•TGEBOUW,
uur.
e£um, C. Lüwe.
G. AHeinze.
U mijn
(Duo) G. Hamm.
ibe, G. Hoffmann.
held,
J. H. Bekker.
ZE.
te, Cath.v.Rennes
Isch
J. Heuckenreth.
te, R. Hol.
pezzo-sopraan.)
uKunst,
J. H. Bekker.
n a f 0.75 t» ver-
loncertgebouw tot
i Uitvoering fl.—
•.king op Vrijdag
liur.
[g 17 October,
uur.
igd tegen 1 ot 15
[t
ROUW. niet bene-
P. C. SPECKENS,
Kscontrdle.
bevelend,
ie beveelt zich aan
en van ASSURAN-
Ipolis te Rotterdam
dels, Koopmansgoe-
Land-, Rivier- en
osje Buskenstraat.
L van af 2 our in
an" te spreken.
men, Agenten dei
'.ekrente 4 U lo>
"inlichtingen gaaffle
SsiERS.
Telefoon
SI1NGSCHE COURANT.
Prijs per drie maanden 1.30. Franco per post 1.50.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij alle Boek
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks bij de Uitgevers
Firma F. VAN DE VELDE Jr., Kleine Markt 58.
ADVERTENTIENvan 1—4 regels ƒ0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie, wordt de prijs slechts tweemaal berekend. Qroote
letters en clichés naar plaatsruimte.
Verschijnt dagelijks, uitgszon.dord op Zon- sn Feestdagsn. TELEFOONNUMMER 10. fibonnaments-Aduertenfiën op zeer ooordeelige oooru/aarden
Tweede Kamer.
De heer Treub alvorens zijne
rede van eergisteren voort te zetten
vroeg in de gisteren gehouden zitting
verlof even buiten de orde te mogen
gaan, omdat, hoewel hij niet behoort
lot de naaste vrienden van den heer
Goeman Borgesius, het hem genoegen
doet dezen te kunnen gelukwenschen
met diens buitengewoon jubileum.
De heer Borgesius zeide spreker
heeft te lang een eerste rol in de po
litiek gespeeld en in de politiek te lang
eene voorname plaats ingenomen, dan
dat hij naast vrienden ook geen tegen
standers zou hebben; maar hetzij men
vriend of tegenstander van hem is,
waardeeren wij allen de groo'e werk-
Kracht van den heer Borgesius voor
het publieke leven en zijne groote
toewijding daarbij door hem betoond.
Spreker hield zich overtuigd, dat hij
in den geest van de geheele Kamer
sprak, wanneer hij den heer Borgesius
loewenschte nog een lange werkkracht
en dat het land nog vele vruchten
zal mogen plukken van zijn arbeid.
De voorzitter opmerkende, dat het
lot dusver geen gebruik was in de
Kamer jubileums te herdenken, wilde
echter, nu de heer Treub het jubileum
van den heer Borgesius ter sprake
bracht, zich volkomen aansluiten bij
het door dezen gesprokene, en bij
diens wenschen, dat het den heer
Borgesius gegeven moge zijn nog lang
in de Kamer zijne diensten aan het
land te bewijzen.
Minister Talrna sloot zich namens
de regeering bij die huldiging aan.
De heer Borgesius zeide de minister
heeft een staat van dienst, waarop
ieder staatsman trotscn mag zijn. Wel
kwamen diens meeningen meermalen
In strijd met die van spreker, maar
spreker heeft zich nooit kunnen ont
veinzen, dat in hetgeen de heer Bor
gesius voorstond, een idealisme door
straalde. De minister hoopte dat het
den heer Borgesius gegeven zou zijn,
nog vele jaren zijne krachten in dienst
van het land aan te wenden.
Hierna werd voortgezet het alge
meen debat over het ontwerp betref
fende de Invaliditeits- en Ouderdoms-
verzekerlng.
De heer Treub bestreed nader het
regeeringsstelsel en trad in eene weer
legging van bezwaren der regeering
tegen vrijstelling van lage loonen van
premiebetaling. Wel is dit ook een
soort van armenzorg van staatswege,
maar daarbij doet zich niet voor üe
verslappende werking op het volks
karakter, welke, naar spreker eergis
teren betoogde, van het stelsel van
staatspensionneering te verwachten Is,
blqkens in het buitenland opgedane
ervaring. Spreker beval dus tegenover
het regeeringsstelsel aan zijn stelsel
—0—
11.)
De eigenaardige geur in de kamer
hield aan en werkte zeker bedwel
mend op mijne zinnen, zoodat ik de
onbeteugelde vlucht van hare ver
beelding in hit rijk der gissingen
met betrekkelijke kalmte volgde. Zoo
als ik nu voel, was mij dit, onder
gewone omstandigheden, onmogelijk
geweest. Voor het overige vond er
iets plaats dat genoeg was om mij in
de werkelijke wereld terug te bren
gen. In de kamer was het vrij donker
geworden.
De dokter slak eene lamp aan en
haaide uit zijn borstzak een étui met
kleine Houten doosjes te voorschijn,
waarin hij zijne kristalpreparaten
placht te bewaren. Eene daarvan
opende hij en reikte haar mü ter be
zichtiging over. Het doosje was met
6en glazen deksel voorzien en ik kon
daarachter een vlok rood kaloen
van verplichte verzekering, met vrij
stelling van premiebetaling voor ver
zekerden beneden zeker loon- mini
mum.
Spreker criLseerde het verband
leggen tusschen uitkeering en premie,
en verdedigde het maken van een
eenheidsrente ter vermijding van al
lerlei onbillijke en hatelijke oude
scheidingen. Voorts bestreed hij uit
voerig de bezwaren, ingebracht tegen
het stelsel van verplichte verzekering,
ook voor niet-arbeiders. Wel-is-waar
kan hij bij de uitvoering de Radenwet
niet gebiuiken; spreker meende echter,
dat de bureaucratie er buiten moest
worden gelaten en alles moest over
gelaten worden aan de particuliere
kassen.
Spreker betoogde voorts, dat aan
zijn stelsel ook niet het gevaar voor
invaliditeits-simulatie aankleeft, als
bij het regeeringsstelsel het geval is.
Hij deeide mede, dat hij bij zijne
amendementen een vrijwel geheel
ander stelsel tegenover dat van de
regeering heeft gesteld. Die amende
menten brengen wijziging itf ongeveer
honderd artikelen, en maken dat een
honderdtal andere artikelen kunnen
vervallen. Bij zijne amendementen
heeft spreker zich beperkt tot een
minimum zijner wenschen, om nog
eenige kans op aanneming te hebben,
door het bezwaar van meer kosten
te ontgaan.
In plaats van een staatsbljdrage
van 10 millioen gedurende 75 jaren
aan te nemen, zooals de regeering
wil, zou het volgens spreker beter
zijn, rekening te houden met de ge
middelde stijging der middelen, en in
verhouding daarmede de Staatsbijdrage
te doen oploopen en de premiebeta
ling te verminderen.
Om de middelen behoeft men vol
strekt niet het tarief te verhoogan. De
regeering wil echter tarief-herziening,
onafhankelijk van de kosten, welke
de sociale wetgeving medebrengt, en
onafhankelijk van de scbatklstbelan-
gen.
Op die wijze wordt de zaak der
arbeidszorg niet gemaakt tot eene
zaak van 's lands belang, maar komt
alles neer op een p'artijwetgeving, niet
in het belang van het land, maar in
het belang van partypolitiek bij den
stembusstrijd. Voor die machtspolitiek
komt de voile verantwoordelijkheid
op de regeeringspartljen, tenzij het
volk zich nog bijtijds aan dien on-
christeiijken greep weet te onttrekken.
Na de pauze kwam de heer Hu-
genholtz aan het woord, die ont
kende, dat het belang van den
arbeider eischt de totstandkoming
van dit ontwerp en uiteenzette, dat
hei voor een betere regeling volstrekt
nog niet te laat is. Da arbeider zal
geen cent vroeger uitkeering krijgen
en hem zal geen enkele dienst bewe
zien, waarover fijne lichtgroene kristal
len uitgespreid waren.
Wat is dit? vroeg ik aan den
dokter.
Gij hebt ongetwijfeld wel bemerkt,
mijnheer Haugthon, antwoordde hij,
dat ik dezen avond in eene zeer op
gewekte stemming ben. Ik heb daar
ook reden toe, want heden ben ik
aan het einde gekomen van eene
reeks proefnemingen, die ik noodig
had voor eene door mij bedoelde
groole ontdekking. Ik verkreeg daar
bij als toevoegsel eene zelfstandig
heid, waarnaar, ik reeds jaren te ver
geefs heb gezocht. Gq hebt het nieu
we preparaat in uwe handen, het is
de zuivere eigenlijke grondstof van
het vergif, dat da zoo gevreesde bril
slang oplevert.
Goede God, dokter Waldstein, riep
ik uit, terwijl ik de doos ver op ta
fel nederzette, uwe geheele practi-
sche scheikunde schijnt slechts op
vergilten te doelen 1
Jongeling, mijn doel, mijne taak,
mijne eerzucht zijn gevestigd op het
doorgronden van het groote geheim
des levens, het opsporen van zijnen
oorsprong en het ontleden van zijn
zen worden, als men dit ontwerp
er door jaagt. Dat doorjagen is en
blijft niets anders dan een coalitie
verkiezingsbelang. Spr. riep de libe
ralen op om eens duidelijk te ver
klaren of zij, die thans, naar verluidt
een concentratie hebben gevormd
met Staatspensionneering als een
■der grondslagen, voornemens zijn
om, als in 1913 de overwinning
wordt behaald, het onderhavige ont
werp, dat immers beslist zal worden
aangenomen, in te voeren en zoo
niet, of de toekomstige liberale re
geering dan met Staatspensioen zal
komen.
Er schijnt toch, als men den heer
Tr.ub hoort, zoo iets in de maak te
zijn van een minimum-Staatspensioen
met vrijwillige verzekering als aan
vulling.
Spr. betwistte verder uitvoerig,
met een beroep o.a. op uitlatingen
van dr. Kuyper als hoofd der a. r.
partij, dat het a.r. beginsel zou eischen
te komen met verplichte verzekering,
en betoogt dat daartegenover de a.-r.
partij in de praktijk het beginsel van
Staatspensionneering heeft aanvaard,
waarvoor hij verwijst naar dr. Kuy-
per's «Proeve eener pensioenrege
ling."
Spr. hield een warm pleidooi voor
Staatspensionneering, welke de soc.-
dem. beschouwen als de rechtmatige
teruggave van een deel van het on
rechtmatig aan den arbeider ont
houden arbeidsproduct. Allerminst
beschouwt de arbeider Staatspension
neering als een bedeeling.
Spr. ontkende tegenover den heer
Treub dat Staatspensionneering een
demoraliseerenden invloed zou heb
ben, tot verslapping van het volks-
karakler of tot zorgeloosheid zou
leiden.
Hierna verdedigde hij Staatspen
sionneering tegenover 's minister's
loontheorie, waarvan hij de ondeug
delijkheid langdurig uiteenzette. De
regeering zegt met de ioonen niets
te maken te hebben, maar feitelijk
grijpt het ontwerp zeer diep in. de
loonverhoudingen in. En spr. vraagt
waarom alleen de industrie de lasten
moet dragen in plaats van de geheele
gemeenschap. Uit de directe belas
tingen moet het geld gevonden wor
den, niet uit het tarief, zet spr.
daarna uiteen.
Mr. H. Goeman Borgesius.
De heer Goeman Borgesius ontving
gisteren ter gelegenheid van zijn 35
jarig Kamer-lidmaatschap een stroom
van telegrafische en andere geluk-
wenschen. In den voormiddag kwamen
reeds felecltatle-telegrammen in van
de Kamerclub, „De Lib. Unie", een
bloemstuk van de redactie van „Het
Vaderland", een schriftelijke geluk-
wensch namens de Vrijzinnige Kiesver-
bestaan. Ik heb het bewustzijn in
mij, dat ik bestemd ben, het wonder
baarlijke levenselixer te ontdekken.
Reeds heb ik groote uitkomsten ver
kregen, maar eer ik verder kan gaan
moet ik in de donkere geheimen van
den dood dringen. De vergiftige stof
fen, waarvoor gij zulk een afschuw
schgnt te hebben, zijn de grondsla
gen, waardoor ik den oorsprong van
het leven denk (e kunnen vinden.
Terwij! hij deze woorden uilte, nam
zijne dochter lachende het doosje op
en beschouwde aandachtig de groe
ne kristallen. Ik zag, dat hare oogen
onder deze beschouwing langzamer
hand den vreemden glans verloren en
eene zachte, lieflijke uitdrukking kre
gen. Het scheen, alsof zij het doo-
der.de kristal met eene soort van
liefde en teederheid beschouwde,
terwijl ik eene huivering van afschrik
niet kon onderdrukken. Mijn hoofd
werd ook zoo bedwelmd door den
fijnen geur in de kamer, dat ik op
stond om mij te verwijderen. Vader
en dochter drongen op een langer
verblijf aan, maar toen zij zagen dat
er niets aan te doen was, maakte
juffrouw Waldstein op de canapé,
eeniging „'s Gravenhage" aan haren
oud-voorzilter en een telegram van
de Pers-tribune der Tweede Kamer.
Ten huize van den jubilaris had
een drukbezochte receptie plaats.
Vrijzinnige samenwerking.
Naar de „Tel." verneemt, zullen op
Zaterdag 16 November a.s. de drie
vrijzinnige partijen eik in algemeene
vergadering beslissen over het door
de hoofdbesturen voorgestelde ont-
werpprogtam voor de samenwerking
in 1913. De Liberale U.iie vergadert
dan te Amsterdam, de Vrijzinnig-
Democratische Bond te 's Gravenhage
en de Bond van Vrije Liberalen Ie
Utrecht. Het program wordt de vol
gende week gepubliceerd. De berich
ten, die omtrent den inhoud er van
verschenen, zijn in hooge mate on
volledig.
Dat was een moeilik geval. Ik
bedoel met miss Elizabet Blauvelt te
New-York.
Sinds eenigen tijd weigeren meer
en meer bruiden in Engeland en Ame
rika bij baar huwelijk te verklaren,
dat ze haar man zullen gehoorzamen.
Nu heett dit Vrijdag in New-York
plaats gegrepen. Miss Elizabet Blau
velt, die met den heer Morri3 Holmes,
een rijken bankier uit Boston, voor
den predikant stond in de prachtig
versierde kerk, zeide, toen de dienst
begon, zachtkens tot den geestelijke
„Wilt ge het woord „gehoorzamen*
weglaten Haar bruidegom, dietlit
hoorde, zeide dadelijk: „Zeer zeker
niet, dat woord raag niet weggelaten
worden".
De bruid weigerde al weenend een
belofte af te leggen, die met haar
overtuiging streed, waarop de heer
Holmes zeide: „Ik wil geen vrouw
trouwen die niet belooft mij te ge
hoorzamen. Ik eisch dat mijn vrouw
eiken wensch van mij gehoorzamen
zal.
De bruid smeekte al weenend haar
bruidegom niet te volharden bij dien
eisch, welke met haar vrouwelijke
waardigheid streed, maar hij volhard
de en beiden namen afscheid van
elkaar en gingen in afzonderlijke rij
tuigen naar huis.
Miss Blauvelt wilde dus vrij zijn
en geen dienares, ook niet van haar
man, al was het misschien slechts in
naam.
Dat Is zoo de geest van den tijd
sn men klaagt er over. Dat de dienst
boden zoo schaarsch zijn, komt ook
al mede zoo zegt men door
den lust tot ongebondenheid, waar
door de meisjes de voorkeur geven
aan anderen arbeid dan dien van
dienstbode. En men maakt zich be-
waarvan zij den geheelen avond niet
opgestaan was, hare afscheidsbuiging,
en de dokter deed mij tot de huls
deur uitgeleide.
Toen ik buiten kwam, voelde ik
eerst eene duizeling, als zoude ik het
bewustzijn verliezen, maar de koude
lucht deed mij spoedig weder bijko
men eti ik begaf mij huiswaarts. Zoo
dikwijls ik echter aan hei tooneel
dacht, dat ik zoo even had bijge
woond, voelde ik eene huivering door
al mijne leden gaan. Niettegenstaan
de de buitengewone kennis van den
ouden man en de schoonheid, het
verstand van zijne dochter rezen er
argwaan en wantrouwen in mij op
Ik besloot toen opnieuw dokter Wald
stein nooit weder te bezoeken. Mjjn
hart zeide mij, dat de omgang met
hem niet goed zou afloopen en de
waarschuwingen van mijne verloofde
kwamen mij weder voor den geest.
Ach, waarom had ik daar niet altijd
aan gedacht?
Terwijl itc mij dit zelfverwijt deed,
greep ik naar de rozenknop, die wei
nige uren geleden nog zoo frisch was.
Zij was verwelkt en dood!
zorgd over, wat er, bij zulk een geest,
van die jonge menschen moet worden.
Maar toch moet men schrijft W.
H. V. in „De Getuige" niet te
veel in die eene richting zien en de
vrouwelijke jeugd in dezen als los
zinnig en bandeloos voorstellen. Er
kunnen ook andere oorzaken zijn, dan
de lust tot ongebondenheid alleen,
die de meisjes uit de keukens en
kamers, naar de werkzalen en de
grootere vrijheid drijft. En die oor
zaken zijn er volgens Dr. Rosa Kampf,
die een belangrijk boek heeft geschre
ven over het leven der fabrieksmeisjes
te München, waarin ze de resultaten
van een nauwkeurig onderzoek naar
beroep en loon en arbeidsvoorwaar
den van dienstmeisjes en fabrieksar
beidsters neerlegt.
En dan stelt ze als een der oor
zaken voor den afkeer van dienst-
bodenarbeid, de grootere willekeur
en 't voldoen aan allerlei persoonlijke
wenschen en behoeften in een gezin,
tegenover de strenge tucht en orde
in een fabriek, waaraan men zich
gemakkelijker onderwerpt.Maar vooral
ook acht dr. K. een groote oorzaak
aanwezig in den zin voor huiselijk
heid en gezelligheid die ieder mensch,
maar vooral de vrouw, eigen is.
Nadat het dagwerk In de fabriek is
afgedaan volgt de terugkeer In den
ouden huiselijken kring. Waartegen
over als een ware kwelling en ver
schrikking voor jonge meisjes, het
eenzame zitten in de keuken alleen,
staat. De schr. meent dat daarom ook
de huisindustrie, door den trek naar
eigen huiselijkheid iedere vrouw In
geschapen, zich zoo hardnekkig hand
haaft. Wil men dus die trek naar
de fabrieken van onze meisjes legen-
gaan, men geve ze dan gezelliger,
huiselijk levenneme ze meer op in
den kring van bet gezin; richt haar
avond- en nachtverblijf huiseiyk In,
waaraan nog wel iets ontbreekt. Her
haaldelijk hoorden wij ook dergelijke
klachten „Over dag gaat het nog
wel, dan is er werk en beweging;
maar 's avonds in die keuken en
's nachts op dien zolder voel je je zoo
alleen."
In die woorden zit o.i. veel waars,
De trek naar eigen huiselijkheid is
de vrouw ingeschapen ook de onder
wijzeres, de ambtenares, de verpleeg
ster en zoovele anderen gaan er toe
over ora een, al is 't ook bescheiden,
eigen huishouden te stichten.
„Een eigen huishouden stichten,"
dat gaat niet altoos gemakkelijk;
menige jonge man verlangt vurig
naar den tijd, dat hij daartoe in
staat zal zijn. Maar menige man,
menige vader zou zijn gezin best
kunnen onderhouden, als hij maar
niet zooveel aan Bacchus offerde.
Treurig is het te zien, hoe vele ge
zinnen door het drinken van de
HOOFDSTUK III.
Eenige dagen na deze bijeenkomst
met dokter Waldstein en zijne doch
ter vernam ik van Holdsworth, dat
zij Londen verlaten hadden en naar
Wales waren vertrokken. Dit verras
te mij niet, daar ik kennis droeg van
dit voorgenomen uitstapje. Het kwam
mij echter toch vreemd voor, dat men
mij niet eenige afscheidswoorden ge
zonden had.
Wanneer Frits ooit vroeger betoo-
verd was geweest door Mina Wald
stein, dan was dit nu geheel voorbij.
Ik geloof, dat hij het denkbeeld
niet verdragen kon, dat zij zoo in
gewijd was in de scheikunde. Hij
bloosde tenminste niet meer, wanneer
haar naam genoemd werd, en durf
de zelfs mij te plagen, mijne liefde
daar geplaatst te hebben.
Hoe ik mij hier ook tegen verde
digde, hij bleef op zijn stuk staan,
en ik zou zeker boos geworden zfln,
ware hij niet voor 't overige zulk een
vroolijke kameraad geweest.
(Wordt vervolgd.)