Eerste BSad.
Maandag
30 September
Dil gummef bsstaat uit 2 bladen
No.231.
Feuilleton.
Kromme Wejen.
50e Jaargang.
1912.
Verschiint dagelijks, uitgezonderd op Zon- en Feestdagen.
flbonneinents-fïdwertenïiëri op zeer uoordeelige voorwaarde»
Aan den vooravond
van het Eeuwjaar.
Brieven uit de Hofstad.
om 2.30 en
id werkmana-
VL1SSIINGSCHE COURANT
Prijs per drie maanden 1.30. Franco per post 1.50.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij alle Boek
handelaren, Postd;recteuren of rechtstreeks bij de Uitgevers
Firma F. VAN DE VELDE Jr., Kleine Markt 58.
v i
ADVERTENTIÊN van 5—4 regeis 0.40. Voor eiken rege
meer 10 cent. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzeifd
advertentie, wordt de prijs slechts twee maal berekend. Qroote
letters en clichés naar plaatsruimte.
TELEFOOïöïUMMEK 10.
"vii."1
Dat van onze zijde tegenover de
zuidelijke Nederlanden fouten werden
begaan, mag evenmin worden ont
kend, als het ontkend kan worden
dat de klachten van het zuiden over
dreven werden, maar het eene en het
andere sproot uit dezelfde oorzaak
voort: de onnatuurlijke samensmel
ting van twee bestanddeelen, die el
kaar vreemd waren. De Belgische
geestelijkheid, die het onderwijs sinds
eeuwen in handen had gehad, kon
bezwaarlijk goedvinden, dat thans
een andere weg ingeslagen werd,
de taalquaestie legde zeer groot ge
wicht in de schaal, sommige belas
tingen waren in het zuideic gehaat,
men beweerde dat de Noord-Neder
landers steeds werden voorgetrokken,
men verlangde de algeheele ophef
fing van maatregelen tegen de vrij
heid der drukpers. Wat de eene partij
niet wilde, wilde de andere. Men
kwam tot samenwerking en als dan
de regeering iets toegaf, werden
nieuwe eischen gesteld.
Inden avond van den 24en Augustus
1830 werden voor het eerst oproerige
kreten te Brussel vernomen. Men
riep: „Weg met Holland". De huizen
van sommige bekende Hollandsch
gezinde personen werden geplunderd
of verbrand. Gelukkig vormde zich
een burgerwacht, die wel is waar de
Brabantsche kokarde droeg, maar dan
toch de rust herstelde en een depu
tatie zond naar den koning in den
Haag, om herstel van grieven te
verzoeken. Op andere plaatsen even
wel breidde de opstand zich uit en
wat nu te doen De beweging in
bloed smoren Het ware mogelijk
geweest, doch slechts voor een tijd.
De prins van Oranje (later koning
Willem II), die te Velsoorden twintig
(luizend man onder zijn bevelen had,
kreeg bevel om daar te blijven, doch
tevens uit Brussel een uitnoodiging
om er de zaken te komen schikken.
Het volk had echter reeds een halve
vesting van de stad gemaakt en
slechts met moeite bereikte de prins
zijn paleis, waar men hem thans rui
terlijk den eisch van afscheiding van
noord en zuid voorlegde, die hij in
de gegeven omstandigheden zelf wen-
schelijk achtte. Toen de prins de
stad verliet, nam hij de bezetting
mede en 23 Sept. d.a.v. trok prins
Frederik, 's konings tweede zoon, met
acht duizend man de stad weer bin
O—
94.)
De zolder schijnt daar geëindigd
te zijn.
De Duivel mag die Polen ver
trouwen 1 sprak weder de eerste stem
trek uw sabel en breek die planken
eens wat los. Ze hebben overal zulke
bergplaatsen, en als zich ook de
vluchteling er niet in bevindt, dan
vinden we mogelijk wel het geld der
boerin of hare worsten en hammen,
2ij zijn gewoon alles voor ons te
verbergen, dat Poolsche vee, ofschoon
wij de meesters van het land zijn.
In het volgende oogenblik werden
be planken, waarachter Walewski lag,
°P zijde gerukt en nog voor hij tijd
bad zich weder in het hooi te ver
bergen, kondigde hem het triumfge
schreeuw der Russische soldaten aan,
bat hij ontdekt was. Hij zag in, dat
bier iedere tegenstand vruchteloos
nen, waar inmiddels de staat van
zaken veel erger was geworden. De
soldaten werden beschoten-en de op
standelingen smaakten de voldoening,
dat'3 de prins met een verlies van
zeven honderd man ann dooden en
gekwetsten moest aftrekken
Nu sloot het geheele land om zoo
(e zeggen zich bij de Brusselaren aan.
Er vormde zich een voorloopig be
wind. Men verklaarde zich vrij en
onafhankelijk en gaf zich den naam
van Belgen.
De koning riep toen de bemidde
ling der zoo ernstig gedwaald heb
bende mogendheden in, deze besloten
een conferentie te houden en inmid
dels kwam in het noorden alles on
der de wapens en bereidde men zich
voor tot den strijd, die feitelijk spoedig
uitbrak, want toen de Hollandsche
troepen België verlieten, om zich in
Noord-Brabant te verzamelen en de
Belgen de te Antwerpen in de citadel
achtergebleven soldaten bemoeilijk
ten, liet de bevelhebber, generaal
Chassé,de stad bombaideeren, waarbij
zes honderd huizen werden vernield
of beschadigd.
De Londensche conferentie kon
intusschen onmogelijk iets anders
uitwerken, dan dat door de mogend
heden de afscheiding van noord en
zuid goedgekeurd werd en daar men
in Nederland de zaken zeer goed in
zag en begreep dat het niet anders
kon, stemde de koning, zonder meer,
in het verlangen der conferentie toe.
Kort daarop had de moedige daad
plaats van uitenantjan Caret Josephus
van Speijk die, toen zijn kanonneer
boot bij Antwerpen dreigde door ge
wapende Belgen bemachtigd te wor
den, de lont in het kruit stakrën met
vriend en vijand in de lucht vloog.
De Belgen riepen daarop Leopold,
prins van Saksen-Coburg tot koning
uit. Deze onderwierp zich aan al de
bepalingen der Londensche conferen
tie, maar onze koning wilde hem niet
erkennen en wenschte dat de scheiding
onder zekere voorwaarden en bepalin
gen zou plaats hebben. Dit was de
oorzaak tot den reeds vroeger ge
noemden, tiendaagschen veldtocht,
die ten slotte tot de overgave der
Citadel van Antwerpen leidde. De
dwang-uitvoering der besluiten van
de Londensche conferentie kostte de
Franschen ongeveer 1200 man. Chassé
en de zijne bleven tot 1833 in
Frankrijk krijgsgevangen.
Daar koning Willem 1 voortdurend
bleef weigeren, de twee en twintig
artikelen van het tractaat van Londen
te onderteekenen, en wij dus op voet
van oorlog moester verkeeren en in
het zuiden des lands een talrijk leger
onderhouden, werd de financieele
toestand des lands zeer treurig en
het volk weet dit aan den koning,
die in het begin toch geheel in
was, en kroop uit zijn bergplaats naar
voren. De beide Russische soldaten
brachten hem naar beneden op de
hoeve, waar hfl ongeveer twintig paar
den en de overige achttien grensko
zakken verzameld vond, die tot zijne
vervolging hierheen waren gekomen
en het huis hadden doorzocht. Zijne
verschijning werd met jubelge-
schreeuw begroet, waarover Walewski
te meer verschrikte, toen hij ook de
vrouw, die hem zoo vriendelijk had
opgenomen, geboeid tusschen twee
soldaten zag staan.
Het was hem eene verschrikkelijke
gedachte, dat hij nu ook deze arme
vrouw mede in zijn ongeluk had be
trokken, want hij wist met zekerheid,
dat de Russen haar de hulp, die zij
den vluchteling had verleend, zwaar
zouden doen ontgelden.
Polen werd door Rusland geheel
als eene veroverde provincie behan
deld, en nu door de gevangenneming
van de ontvluchte ne medeplichtigheid
der vrouw bewezen was, kon niets
meer baten. De beide korporaals, die
het detachement aanvoerden, gaven
zelfs hetbevel tot plundering der hoeve.
Alle kisten en kasten werden open
overeenstemming met den volksgeest
gehandeld had.
Op welke wijze men trachtte in den
nijpenden geldnood te voorzien, zul
len wij op eene andere plaats mede-
deelen
Het einde was dat de koning wel
verplicht was om onderhandelingen
aan te knoopen, en zoo kwam dan
op 19 April 1839 een vredestractaat
tusschen België en Nederland totstand
waarover de bewoners van beiden
landen nimmer leed hebben gevoeld.
Het jaar 1839, was, in verband met
het jaar 1912, ook om een tweede
reden zeer belangrijk. Toen besloot
men om de wijde waterplas ledig te
pompen, bekend ohder den naam
van Haarlemmermeer, thans eene zeer
groote en welvarende gemeente,
voorheen echter van het voornaamste
verkeer van de buitenwereld afgeslo
ten en eerst nu, in 1912, bij aanvang
door een spoorwegnet overdekt.
Voor koning Willem 1, die nog te
veel in het verledene leefde en zeer
gehecht was aan opvattingen en be
grippen, die door een groot deel van
zijn volk niet werden gedeeld, had
de regeering niet opgeleverd wat hij
ervan had verwacht en hij besloot de
taak aan jongere krachten over te
dragen. Op den 7 October 1840 deed
hij op zijn buitenverblijf het Loo
plechtig afstand van de regeering en
vestigde zich metterwoon te Berlijn,
waar hij den 12 December 1843
overleed.
Koning Willem II, die zelf niet jong
meer was, kwam niet onder zeer
gunstige vooruitzichten aan de regee
ring. De toestand van het land was
betrekkelijk treurig' en vooral de
staatsrechtelijke toestand wekte veel
ontevredenheid.
Toen de afscheiding van België
ook voor ons een wezenlijk feit was
geworden, in 1839, moest de grond
wet daardoor van zelf eenige.trouwens
vrij onbeduidende wijzigingen onder
gaan, maar verder wilde de regeering
ook niet gaan. Ofschoon het ook van
de zijde der volksvertegenwoordiging
aan een voldoend initiatief bleek te
ontbreken, werden de wenschen van
een groot deel des volks toch ken
baar gemaakt. Men verlangde vóór
alles invoering der ministerieele ver
antwoordelijkheid, geen persoonlijk
regeerstelsel. 1830 en de volgende
jaren hadden genoeg in dit opzicht
geleerd. Verder wenschte men open
bare beraadslagingen, ook bij de
zittingen der Eerste Kamer, het recht
van amendement voor de Tweede
Kamer, een gemeentewet, een kies
wet enz.
De koning (Willem I) was echter
tot niets te bewegen. Hij wilde per
soonlijk voor alles verantwoordelijk
zijn en een uitdrukking van dien wil
was gelegen in zijn afstand van den
gebroken.de zpen spek en het vieesch
uit den schoorsien gehaaid, de koeien
uit den stal gedreven en als bult
verklaard, daarna ging nog een der
bevelhebbers hef huis binnen, waarin
hij nog iets scheen te hebben, tot hij
zjjnen manschappen beval op4e stijgen
en de gevangenen, zoowel de arme
vrouw als ook Walewski, tusschen
twee paarden vast te binden.
Zonder er rekening mede tejhouden
dat de arme gevangenen met de
paarden gelijken tred moesten houden,
zette zich het detachement met een
luid hallohdirect in draf. Toen na
eenigen tijd echter, ioch met het oog
op de gevangenen, die inmiddels
waren gesleept geworden, de kozak
ken genoodzaakt werden in stap ver
der te rijden, wendde de gevangenen
vrouw zich om en zag toen hare
hoeye in vlammen opgaan. Zij boog
het hoofd, zonder dat echter eene
klacht over hare lippen kwam. Zij
scheen zich te tretsch te gevoelen,
den Russischen onderdrukkers haar
harteleed te toonen. Zonder twijfel
vermoedde ook zij wel, dat de brand
met opzet door den achtergeöleven
korporaal was aangestoken ook wist
troon. Had hij met verantwoordelijke
ministers geregeerd, het ware nimmer
zoover gekomen.
Nog eenige dagen en officieel wordt
het seizoen in Scheveningen gesloten.
Officieus echter is 't reeds gesloten.
Vreemdelingen zijn er niet of bijna
niet meer en verschillende pensions
zijn dan ook reeds gesloten.
Was 't in 1911 druk, 1912 heeft
uitgeblonken door slecht weer en het
zal mij dan ook niet verwonderen,
als wij voor dit seizoen van belang
rijke tekorten hooren.
't Is over 't algemeen de laatste
jaren niet al te vet, doch zoo mager
tjes als 't van 't jaar geweest is,
zoo is 't in geen jaren geweest.
Daarbij komt, dat de storm ook
nog een massa schade heeft aange
richt, zoodat er de narigheid van
twee kanten kwam.
Nu weet ik wel, dat er een week
lang de drukte reusachtig is geweest,
juist in de week, dat 't zoo uitermate
warm was, maar wat beteekent zoo'n
enkele week, vergeleken bij een 15
tal buitengewoon slechte weken
Niets immersMen kan veilig aan
nemen, dat er heel wat „kleine lui
den" een knauw hebben gekregen,
die zij voor altijd voelen.
Thans is 't op Scheveningen reeds
„formidable" koud. Men kan er heusch
wel met een dikken jas aan loopen
en dan zal men 't nog niet, „zoo
warm" hebben.
in Den Haag loopen de dames
reeds met dikke bonten om twanneer
doen zij dat niet) en ook de heeren
mode-winkels stallen reeds allerlei
wintergoed uit in de hoop, dat de
koopers nu' maar gauw komen zullen.
Nu, daarvoor behoeven zij niet bang
le zijn, de koude doet ieder naar
ulsters en das grijpen. En binnen 14
dagen loopt heel Den Haag in winter-
tenue.
Opmerkelijk is 'l dat in tegenstelling
met verleden jaar, de café's geen
buiten-klanten hebben gehad. Wel
stonden overal stoeltjes en tafeltjes
buiten, doch de gasten werden naar
binnen gedreven, dank zij 't slechte
weer.
Dat 't winter begint te worden
blijkt wel uit het feit, dat de variété's
reeds eenigen tijd veel publiek trekken.
Scala heeft 't op 't oogenblik al
reusachtig druk. Hier laten Speenhoff
en Nap de Ia Mar zich hooren, met
hun gezelschap, dat veel bijval oogst.
De Rotterdamsche voetbal-motie
van den heer v. d. Pols, wordt be
lachelijk gemaakt, haast zou ik zeggen
op een weinig belachelijke wijze.
Iets werkelijk „geestigs" zit er absoluut
niet in de parodie en 't publiek lacht
zij, dat deze vernietiging harer have
nog de geringste straf was, en zij
zeker naar Siberië zou gezond n wor
den.
Het was reeds nacht, toen Walewski
weder als gevangene werd terugge
bracht in de zeifde garnizoensplaats,
die hij nauwelijks twaalf uren te vo
ren als vluchteling verlaten had. Op
nieuw had het noodlot hem ontwa
pend. De vlucht, die eerst zoo goed
scheen gelukt, had hem niets gebaat,
zij had hem alleen het treurige be
wustzijn gegeven, dat hq ook de on
gelukkige vrouw, die zich door zijn
ongeluk tot medelijden liet bewegen,
mede in het verderf had gestort.
Hij werd door zijn zoogenaamdeo
vriend, den korporaai, met vreeseipe
scheldwoorden ontvangen, daar deze
zijn dienst slechts steunend kon ver
richten. Zoodra namelijk de vmcht
van den gevangene ontdekt was, en
men dezé aan gebrek aan waakzaam
heid zijnerzijds toeschre.f, had hij
kr.oetslagen gekregen, waardoor bij
zich thans nauwelijks staande kon
houden.
Qlj hondsvotdus begroette hij
Walewski. Is het niet schandelijk, dat
dan ook alleen maar om 't onbeholpen,
potserig gedoe van de la Mar.
Flora heeft 't op andere manieren
geprobeerd en geeft thans als hoofd
schotel bioscoop-nummers, terwijl
eenige variété-nummers 't programma
afwisselen. Raakt 't publiek nu nooit
uitgekeken op de bioscoop Altijd
maar weer komen er nieuwe inrich
tingen en altijd maar weer loopt het
publiek er heen. En hoe bloediger,
hoe realistischer de opnanmn zijn, des
te meer publiek trekt zoo'n projec-
teerende inrichting.
De ramp van de Titanic, b.v. een
gefingeerd scheepsongeluk, waaraan
men den titel „Ramp van de Titanic"
gegeven heeft, raakt niet uitgekeken
en als wij toch eens goed nagaan,
wat onkiesch, wat onhebbelijk is
toch eigenlijk zoo'n vertooning, waar
van geld gemaakt wordt met iets zoo
verschrikkelijks als bovenbedoeld on
geluk.
Flora heeft rekening gehouden met
den smaak van 't publiek en geeft veel
bioscoop-nummers, die, 't zij direct
gezegd, zeer mooie zijn, voor „lief
hebbers".
Of echter de directie wel zoo ver
standig gedaan heeft, met van exploi
tatie te veranderen ?Wij betwijfelen het.
Wel is momenteel de verdienste
van deze directie grooter, daar zij
zelve een bioscoop-fabriek heeft, doch
de vraag of 't publiek zal blijven
loopen is al zeer groot.
't Zou mij niets verwonderen, als
't publiek er ééns genoeg van kreeg,
dan is 't natuurlijk zaak, weer op
't oude chapiter terug te komen.
Of de bioscoop nu zoo opvoedend
werkt? Ik meen daar al eens over
geschreven te hebben en toen die
vraag ontkennend te hebben beant
woord.
Ook de politie denkt er waarschijn
lijk net zoo over als ik, want zij
heeft reeds een soort voogdijschap
over de bioscoop-inrichtingen op zich
genomen.
Daar is geen bioscoop-nummer dat
afgedraaid mag worden, zonder dat
de politie de opname eerst gezien
heeft.
Als nu de directies den volke geen
uitgelezen films voorleggen, of liever
voordraaien, weten wij 't niet meer.
tp jf:
Den Haag krijgt volgend jaar een
groote Sporttentoonstelling, waarin de
gemeente voor f 5000 zal deelnemen.
Met algemeene stemmen besloot de
Raad in zijn laatste vergadering, be
doeld bedrag beschikbaar te stellen
voor het waarborgfonds voor deze
tentoonstelling.
Tegelijk vroeg de heer Deen hoe
't nu stond met de plannen tot stich
ting van een eigen Permanent Ten-
toonstellings-gebouw aan den Bad
huisweg.
ge een ouden kameraad in zulke on
gelegenheden brengt? Schaamt gij u
niet, niet eens aan mijne weddenschap
te denken, maar mijn armen rug pijn
te iaten lijden, door als een gek het
venster uit te sluipen 1 Wat heeft uw
vlucht u nu gebaat Daar hebt ge
het nu Ik stei geen vertrouwen meer
in u, en ge zult mij niet voor den
tweeden keer bedriegen 1
De korporaal riep eenige kozakken
toe bij hem te komen, en nu werd
Walewski niet slechts als te voren
met kettingen aan het steenen blok
in het midden zijner gevangenis be
vestigd, maar ook zoodanig met tou
wen gebonden, dat hij als een pak
koopmansgoederen, zonder eenige
beweging te kunnen maken, op den
kouden vloer der gevangenis lag.
Zonder geluid te geven, had Wa
lewski den weg naar de gevangenis
afgelegd, zonder tegenspraak had hij
de beschimpingen van zijn gevangen
bewaarder geduld, die wel eenig recht
had buos op den gevangene te zijn,
daar deze van zijne onoplettendheid
had gebruik gemaakt om te ontvluch
ten.
(Wordt vervolgd.)
