l
Vrijdag
13 September
No.217. 50e Jaargang, 1912.
^binnenland.
Feuilleton.
Kromme Wegen.
enz-
VÜSSINGSCHE COURANT.
Prijs per drie maanden 1.30. Franco per post 1.50.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij alle Boek
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks bij de Uitgevers
Firma F. VAN DE VELDE Jr., Kleine Markt 58.
ADVERTENT1ÊN van 1—4 regels 0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie, wordt de prijs slechts tweemaal berekend. Groote
letters en clichés naar plaatsruimte.
Verschijnt dagelijks* uitgezonderd op Zon- en Feestdagen.
TELEFOONNUMMER 10.
^bonnements-Aduertentiën op zeer uoordeelige voorwaarden
lijder die
na de be-
hebben.
;De Koningin In Den Haag.
De Koninklijke trein der Staatsspoor
wordt Maandag tegen kwart voor
elven in den voormiddag uit Soestdijk
In Den Haag verwacht en zal, nadat
de Koningin de zitting der Staten-
Generaal heeft geopend, Dinsdags
middag tegen 3 uur de Koninklijke
familie naar Soestdijk terug brengen,
Tweede Kamer.
De Tweede Kamer is bijeengeroe
pen tegen Dinsdag 17 September des
namiddags 3 uur.
In deze vergadering zal de minister
van financiën de Staatsbegrooting voor
1913 aanbieden en zal de Kamer over
gaan lot het opmaken van de nomi
natie vopr het voorzitterschap.
De Koningin te Ede.
Gisterenmorgen acht uur kwam H.
M. de Koningin te Ede aan, ter bij
woning van de manoeuvres van het
lste regiment huzaren. H. M. was
vergezeld van jonkvr. van de Poll en
den ordonnans-officier jhr. van Rei
gersberg Versluijs, terwijl de luitenant-
adjudant baron van Dedem was toe
gevoegd, tot het geven van inlichtin
gen. Aan de manoeuvres werd mede
deelgenomen door de mitraiileurs-
ijdeeling onder kapitein Hasselbqch.
j)e manoeuvres werden besloten met
een prachtige charge.
De Inspecteur van de cavalerie,
generaal Mathon, was op het terrein,
waar o.a. ook de burgemeester van
ïde aanwezig was. Tijdens de
leningen vigjen aanhoudend stort
buien.
Ongeveer 11 uur keerde H. M. per
auto naar Het Loo terug.
,9 g
Br. Kuyper's aftreden als
Kamerlid.
Het spreekt vanzelf dat het besluit
van dr. Kuyper om af te treden als
Kamerlid door de pers besproken
wordt,
Wij zullen, in beknopten vorm, een
resumé aan onze lezers voorzetten.
De „N. R. Ct." schrijft o. a.Zeer
jammer is, dat niet ook de politieke
tegenstander in dit afscheid met op
rechtheid kan deelnemen. Dat ware
niet onmogelijk geweest ten aanzien
van Iemand met de talenten van den
persoon, die uit het publieke leven
heengaat. Bij alle verschil van inzicht
kon er plaats zijn voor waardeering,
ja zelfs voor eerbied voor hetgeen
zulk een had gewrocht, Daartoe ware
noodig geweest, dat men in hem bad
leeren kennen den man van stoere be»
glnselen, en daarvoor alleen strijdend,
Zoo hebben wij den heer Kuyper
In zijn lange parlementaire loopbaan
niet leeren op prys stellen. Zijn strijd
en «n he*
ratie®
JREN
80.)
Zij moesten dus werkeloos toezien,
boe Esther met den bakker den wa.
Ken besteeg en deze spoedig daarna
ln de grootste vaart wegreed.
Esther had vol vreugde willen ju-
™en, dat zij nog in het laatste oogen-
nlikuiteen zoo gevaartijken toestand
was bevrijd. Daar de eigenaar van
nen wagen er voortdurend op aan-
atongi hem te verklaren, waarom zij
meende, in gevaar te verkeeren en
wm zij op die plaats te doen had,
zij hem eenige onvolledige op-
?e,'veringen, terwijl zij hem verdere
mtchtingen den volgenden dag be-
ootde, als hij haar vader kwam be
keken.
Het was na tien uur in den avond,
en de zoo snel als mogelijk rijden
wagen Neustadt bereikte en Esther
reesde reeds niemand thuis meer
is er bovenal een geweest om de
macht. Al zijne onmiskenbare veel
zijdige talenten zijn op dat eene punt
toegespilst geweest. Theoloog van
aanleg en niet zonder talent hij
heeft de theologie uitgebuit ten bate
van politieke doeleinden. Zonder
twijfel een man met staatkundig in
zicht en doorzicht, een persoonlijk
heid met alle vermogens om een groot
staatsman te zijn hij heeft poli
tieke wetenschap nooit tot hooger
doeleind in werking gesteld, dan ter
verkrijging van een kort stembus
succes. Hij is gedraaid met vele win
den, wierp beginselen overboord ge
lijk de kapitein van een in nood ver-
keerend schip zijne ladingmaar
wat heeft hij bereikt, waar, door de
jaren heen, beginsel uit spreken zal
Hij was redenaar en schrijver als
wellicht sedert lange jaren geen an
der. De gave van het woord heeft
hij misbruikt tot demagogie, en van
zijn schrijven wordt wellicht afge
zien van den vorm het beste ge
zwegen.
Het terugtreden van dr. Kuyper uit
het parlement is, aldus de .Nieuwe
Ct." van groote, hoewel niet over
wegende, beteekenis uit politiek oog
punt. In de Kamer verliest de anti
revolutionaire fractie haar chef, die,
ook al neemt hij aan de debatten
weinig deel, een voortdurenden,
dwingenden invloed op zijn troep (en
zelfs op onwillige hulptroepen) oefen
de van dag tot dag, van uur tot uur
soms, zoo rechtstreeks en zoo persoon
lijk mogelijk. Er is niemand in zijn
Kamerfractie, die voor plaatsvervanger
van dezen leider in aanmerking kontt
er is zelfs ^iemand „qu! britie au
second". Kuyp rs epigonen blijven
buiten de Kamer.
Voor de naaste toekomst is het
schrikbeeld van een nieuw minister
schap van den premier van 1901
1905 vervallen. Voor welke zijde
rechts dan vyel links dit als poli
tieke winste mag worden aangemerkt
zij in het midden gelaten,
Evenwel, verdwijnen van het poli
tieice tooneel doet dr, Kuyper niet. En
dit verschoont zijn tegenstanders van
den niet zoo getnakkelijken plicht te
zijnen aanzien het „van de dooden
niets dan goeds" te betrachten.
Het „Handelsblad" zegt'. Het af
treden van dr. Kuyper als lid van de
Tweede Kamer is, hoe merkwaardig
ook de politieke figuur is die met
hem uit de Kamer verdwijnt, thans
niet van zeer. groote practische poli
tieke beteeaenis. Den invloed dien
dr. Kuyper had, oefende hij niet in
de eerste plaats als Kamerlid, doch
als leider der antirevolutionaire partij
en als hoofdredacteur van de „Stan
daard". Als zoodanig heeft hij een
groot medezeggenschap, zonder ver
antwoording, in de regeering van het
wakker te vinden, daar men in zulke
plaatsen vroeg te bed gaat. Zij ver
moedde in de verte niet, hoe haar
vader reeds eenige uren vroeger aan
de menschelijke gerechtigheid ontko
men was.
Toen de wagen vóór het huis stil
hield, vlogen de meiden naar buiten,
die zich verheugden, dat er na zoo
langen tijd althans iemand naar huis
kwam en dus vernam Esther dadelijk,
dat haar vader niet was teruggeko
men. Dit stelde haar gerust, maar zij
gevoelde weder onrust toen zij hoor
de, dat ook Baruch nog steeds af
wezig was. Door Walewski wist zij,
welk deel de haar volkomen toege
dane ongelukkige in diens reddings
werk genomen had en Ihans vreesde
zij er ernstig voor dat Baruch eene
verdere poging tot redding van Wa
lewski zou hebben in het werk ge
steld, en daarbij zou verongelukt zijn.
Ook verkreeg zij nog éen beticht
en wel van éen der dienstmeisjes,
dat haar in verbazing bracht.
Dit deelde haar n. I. mede, dat
reeds den vorigen dag een oude,
voorname dame in de stad was ge
komen, in het eenige hotel, dat het
land. Het feit, dat iemand buiten de
regeering op zulk een merkwaardige
wijze leiding kan geven, is niet te
verklaren door zijn positie als Kamer
lid wij gelooven, dat de groote
macht die zijn woord nog steeds bij
de massa der politiek kerkelijke kie
zers heeft, de eenige reden is van
zijn extra parlementaire machtspositie.
Minister zonder portefeuille blijft dr.
Kuyper nog, ook na zijn aftreden als
Kamerlid. Reeds had hij, door zijn
klimmende doofheid, in zeer veel
mindere mate aan de Kamerdebatten
dee'genomen en (och fs ieder over
tuigd, dat juist den iaaisten tijd de
invloed van dr. Kuyper grooter Is
geweest dan ooit.
Wij achten den invloed van dr.
Kuyper een verkeerde, een die slechts
ten nadeeie van goede parlementaire
verhoudingen en goede politieke ze
den werkzaam is geweest. Doch juist
daarom hooren wij zonder vreugde,
dat dr. Kuyper dien invloed voortaan
geheel van achter de schermen zal
uitoefenen en dat hij nooit meer in
de volksvertegenwoordiging ter ver
antwoording kan geroepen worden.
Het „Vaderland" zegt er alleen dit
van Dr. Kuyper's aftreden als Ka
merlid zal ongetwqfeld in geheel ons
land met belangstelling worden ver
nomen dat gezondheidsredenen hem
daartoe hebben genoodzaakt, doet
ook ons, staatkundige tegenstanders
van den antirevoiutlonnairen leider,
leed.
Bij de rechterzijde in haar geheel
was in den laatsten tijd dr. Kuyper's
invloed sterk toenemende zijn heen
gaan uii de Tweede Kamer is dan
ook voor den loop vat zaken daar
zeer zeiler van groot gewicht. Afge
wacht dient intusschen, of dr. Kuyper
zich nu ook geheel of grootendeels
zal moeten onttrekken aan de poli
tieke bemoeiingen buiten de Kamer,
Van de linksche bidden zullen wij
nog e?n aanhaling doen uit het „N.
v. d, D.", welk hlad schrijft
Dr. Kuyper treedt als Kamerlid
terug. Niét vrijwillig, ais in een
vroeger tijdperk, maar nu op dringen
den raad yan zijne geneesheeren. Dit
is dus, naar menschelijke berekening,
op zijn hoogen leeftijd, een terugtre
den voqr goed, en daarmede verliest
ons Parlement een der merkwaaidig-
ste figuren die daar ooit geweest zijn
Wat het Parlement zonder dr.
Kuyper zal wezen, blijft aan de
toekomst. Ook bqiten de sfeer der
Staten-Qsneraa! echter blijft de leider
der anti-revoiutionnaïre partij een
man van invloed, en naar zijne natuur
te oordeelen, zal hij niet zonder
noodzaak geneigd zijn dien invloed
p rijs te geven.
De rechtsche pers spreekt begrljper-
lijks wijze met meer waardeering over
den antirevolutionairen leider.
stadje bezat, was afgestapt, maar sinds
dien tijd reeds tienmaal, hetzij per
soonlijk, hetzij door boodschappen,
had doen vragen of Peiser te spreken
was.
Esther zeide, dat haar vader wet
in de eerstvolgende dagen zou te-
rugkeeren, gaf eene vooraf bedachte
verklaring over haar eigen wegblijven,
en beval haar dadelijk bericht te
geven als Baruch thuis kwam. Teen
trok zij zich in haar eigen kamer
terug, die zij natuurlijk met zeer
eigenaardige gewaarwordingen betrad.
Wat was er toch gebeurd, sinds
zij van hier weggegaan was, en wat
zou de toekomst brengen Wat moest
Esther nu beginnen, indien haar va
der zich werkelijk in veiligheid had
gesteld Zij was alleen, zonder hulp,
zij wist niet eens over welke geld
middelen zij te beschikken had. Ook
de hoop, Walewski door bemiddeling
van haren vader ongemerkt weg te
krijgen, was dan verdwenen.
Een der meisjes trad thans binnen,
en deelde haar mede, dat de vreem
de dame zooeven teruggekomen was,
en toen zij vernomen had, dat wel
niet Peiser, maar toch diens dochter
In „de Ned." lezen wij het volgende
Met groot leedwezen vernemen wij
uit de beide geneeskundige adviezen,
in „De Standaard" medegedeeld, dat
toenemende hardhoorigheid de reden
is, die den anti-revolutionairen leider
verbiedt zijne Kamerwerkzaamheden
voort te zetten, in zijn afscheidsbrief
aan zijn kiezers deelt dr. Kuyper
mede, dat hij misschien beter gedaan
had, in 1'900 zijn mandaat niet aan
te nemen, daar hij, van allen aidee-
lings- en commissorialen arbeid door
zijn gehoor uitgesloten, siechts op
zeer gebrekkige wijze aan den arbeid
der Kamer kon deelnemen, en bij de
openbare beraadslaging, zoodra de
debatten een eenigszins acuut karakter
aannemen, zich geheel buiten staat
gevoelde ze te volgen of er aan deel
te nemeneene mededeeling, die ons
genoegen doet, omdat zij hei een en
ander dat tot critiek aanleiding had
gegeven, verklaart en opheldert. Al
moge, blijkens den inhoud der medi
sche attesten, de kans op beterschap
gering zijn, toch wenschen ook wij
hem bq zijn heengaan van harie toe,
dat hij het otium laborio3um cum
dignitate „recht lange und froh" zal
kunnen genieten. Op den politieken
gang der zaken^:zal intusschen dit
heengaan, dunkt ons, weinig invloed
uitoefenen, daar voor het overige dr.
Kuyper's gezondheid voortreffelijk
schijnt te zijn, en dus de leiding der
partij uit Kanaalstraat 5 zich wel zal
doen ijlijven gevoelen. Alleen zal de
„linkerzijde" nu van eene nachtmer
rie zijn verlost, die haar nog steeds
erg scheen ie drukkken. Aan haar
heeft dr. Kuyper, misschien zonder
het te willen, een weldaad bewezen.
Maar. al „wordt hij geen minister",
kwijt is ze hem nog niet!
De Maasbode schrijftEn zoo gaat
dan deze schitterende polieke figuur
voor goed uit de Tweede Kamer
verdwijnen.
Men zal hem daar dus niet meer
mogen bewonderen, dien stoeren 75-
jarigemen zal daar dus niet meer
mogen genieten van die altijd frissche,
pittige redevoeringen, waardoor hij
zelfs in de laatste jaren de geheele
Kamer kon boeien; men zal daar in
den vervolge dus moeten verstoken
blijven van zjjn heldere voorlichting
en krachtige hulpe bij duistere vraag
stukken en stormachtige debatten.
Met dr. Kuyper verdwijnt we
kunnen dit zonder overdrijving zeggen
een der grootste figuren die de
Kamer gedurende de laatste vijftig
jaren in baar midden heeft gezien.
Het „Centrum" is evenals „de
Ned." overtuigd, dat de linkerzijde
dr. Kuyper nog niet kwijt is.
Dat dit besluit hem zwaar moet
zijn gevallen, daaraan vait bij een
<nan van zijn werkkracht en werklust
niet te twijfelen. Want dat die kracht
was teruggekomen, verzocht had dan
Esther eenige oogenblikken te mo
gen spreken.
Esther gaf bevel de dame naar de
mooiste kamer te geleiden, en bracht
met vaardige hand haar toilet in or
de; daarna ging zij naar de kamer,
waar de dame haar reeds wachtte.
Zij vond daar een dame met wit
haar en een fijn, geestig gelaat, in
hetwelk echter de zorg blijkbaar
eenige scherpe lijnen getrokken had.
De geheele gestalte maakte een
voornamen indruk, die door de zwarte
kleeding nog werd verhoogd.
De vreemdelinge was bij Esthers
binnentreden opgestaan, verrast dooi
de schoonheid van het jonge meisje,
zooals zij in Peiser's huis niet kon
verwacht hebben.
Vergeef mij, mejuffrouw zeide
zij in het eleganste Fransch, indien
ik u stoor, maar ik zou gaarne zelf
van u vernemen, wanneer ge uw va
der terugverwachtik heb daarom
de vrijheid genomen u op te zoeken.
ik bid u, blijf ziiten, genadige
vrouw. Tot mijn spijt kan ik omtrent
de terugkomst mijn vaders geene
inlichting geven. Hij is voor onbe-
en lust, ondanks het klimmen der
jaren, bij hem niet verdwenen zijn,
daarvan getuigt zijn altijd vaardige
pen. Al zegt hij dar. ook aan het par
lementaire milieu vaarwel, zoo volgt
daaruit geenszins, dat hij ook als
politiek man, en met name ais redac
teur van „De Standaard" in ruste
gaat. Slechts een deel van zijn (aak,
zfi 't dan een voornaam deel, legt
hij neer
Maar voor het politieke leven bu'-
ten de Kamer, voor de pers althans
blijft dr. Kuyper, naar men veronder
stellen mag, nog behouden. De eigen
woorden, door hem bij zijn „Stan-
daard"-jubUeum op 1 April jl. ge
sproken, wettigen die verwachting.
Hij zeide toenEn zoo ben ik
dan door goed gerucht en kwaad
gerucht, na veertigjarigen dienst, nog
altoos staande gebleven, en zie ik
niet zonder zekeren vaderlijken Irots
op dezen loop van mijn geesteskin
deken terug. Of ik er spoedig van
dfsnk te scheiden Als 't moet ja,
maar eer niet. Een leven zonder al
thans nu en dan een driestar, zou
mij te ongezellig lijken, en heel uit
gepraat ben ik niet. En dit te minder,
daar ik nog steeds v oor dit mijn
geesteskindeken in een zoo breeden
kring voortzetting van de oude sym
pathie vinden mag.
„Het Hulsgezin" laat zich aldus uit
Zijn toenemende zwakhoorigheid noopt
hem er toe. Die zwakhoorigheid mo
tiveert zijn besluit voldoende. Toch is
het mogelijk, dat achter zijn besluit
politieke redenen zullen worden ge
zocht, ondanks, of misschien juist om
de uitvoerige attesten, die dr. Kuyper
zich door Duitsche geneesheeren om
trent zijn genoorlqden heeft laten uit
reiken. Is het banaal te zeggen dat
met dr. Kuyper een groot man het
Nederlandsche Parlement verlaat, er
kend moet worden dat de laatste pe
riode niet de schitterendste uit de
lange parlementaire loopbaan van de
zen staatsman is geweest. Om van de
ridderorde-quaestie te zwijgen, hadden
velen de verhouding van dr. Kuyper
tot het ministerie vriendschappelijker
gewenscht en was bij het „afschuwe
lijk misverstand" met den minister
van koloniën niet aller sympathie aan
dr. Kuyper's kant. Desondanks blijft
dr. Kuyper een der grootste parle
mentariërs uit de iaatsie dertig veertig
jaren. Zijn heengaan laat vooral in
de antl-revolutionnaire Kamerclub een
groote leemte, en men weet voorhands
niet op welken der jongeren Kuyper's
profetenmantel zal vallen, te minder
daar de knapste mannen der partij op
't oogenblik achter de groene tafel
zitting hebben.
Antl-Tarlefwetactle.
Naar „de Tijd" meldt, is tegen Zater
dag 14 September door den heer P.
paalden tijd op eene buitenlandsche
reis.
De dame scheen over dit antwoord
niet zeer verheugd. Zij rimpelde het
voorhoofd en zeide eindelijk merk
baar bedruktDat is zeer onaan
genaam voor mij, zeer onaangenaam,
o God, het is vreeselqkl
Kunt u mij niet mededeelen,
waarover gij u ongerust maakt
De d3me zag Esther lang onder
zoekend aan en antwoordde dan
Het spijt mij, maar ik kan mij alleen
tot uwen vader wenden, en ook hem
alleen mijn naam noemen. Versta mij
niet verkeerdhet is geen wantrou
wen legen u, maar de zaak betreft
niet mij alleen I
De dame stond op om te vertrek
ken. Haar gang was aarzelend en
mat, alsof zij zich slechts met moeite
bewegen kon.
Ik verzoek u mq wegens de
stoornis te verontschuldigen, zeide zij
nog zacht. Ik moet wachten tot uw
vader terugkomt 1
Zij keerde zich om, tot vertrekken
gereed, en thans zag Esther haar ge
laat van ter zijde.
(Wordt vervolgd.)