i
Eerste Blad.
Maandag
2 September
Dit nummaf bestaat uit 2 liladtn
Feuilleton,
Kromme Wegen.
No,207.
50e Jaargang.
1912.
TELEFOONNUMMER 10. Abonnements-Aduerfenfiën op zeer uóordselige uoorioaarden
Aan den vooravond
van het Eeuwjaar.
ui
Brieven uit de Hofstad.
Zyt ge in Neustadt geweest
vroeg de éene.
VLISSINGSCHE COURANT.
Prijs per drie maanden f 1.30. Franco per post 1.50.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij alle Boek
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks bij de Uitgevers
Firma F. VAN DE VELDE Jr., Kieir.e Markt 58.
m.
ADVERTENTIEN van 1—4 regels ƒ0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. By directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie, wordt de prijs slechts /weemaal berekend. Qroote
letters en clichés naar plaatsruimte.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zon- en Feestdagen.
In die dagen was de republikein-
sche regeeringsvorm bij ons, zoowei
als in Frankrijk, eigenlijk reeds ten
doode opgeschreven, Napoleon was
hem niet gunstig gezind, onder zijn
invloed kwam Kutger Jan Schimmel-
penninck hier aan het hoofd der za
ken, met een zeer uitgebreide macht.
Feitelijk was dit niets .dan een maat
regel van overgang. In" verschillende
landen, door hem ingelijfd of onder
zijn invloed geraakt, stelde hj een
zijner verwanten tot koning aan. In
Holland gebeurde hetzeltde. Voor
den vorm werd het hem verzocht,
maar inderdaad geschiedde het niet
vrijwillig. Holland werd dus nu een
koninkrijk, onder Lodewijk Napoleon,
van 1806 tot 1810. Deze koning be
zat vele goede hoedanigheden en hij
wilde oprecht werkzaam zijn in het
belang van land en volk, maar zijn
broeder liet hem daartoe niet in de
gelegenheid en belemmerde hem
voortdurend in zijn vrijheid van han
delen.
Teneinde Engeland, dat telkens
vijandelijkheden tegen hem begon,
met meer vrucht te bestrijden, voerde
Napoleon tegen dat land den eco-
nomischen oorlog, bekend onder den
naam van continentaal of vasteland
stelsel, daarin bestaande dat de han
del van het vasteland inet Engeland
verbóden werd, hetgeen wel een
zware slag voor dat land zelf was,
maar niet minder voor de Staten van
bet vasteland. De koning was er te
gen gekant en aanvankelijk werd het
stelsel hier dan ook niet al te streng
toegepast, terwijl de smokkelhandel
de rest deed.
Daarom moest Napoleon ons land
geheel in zijn macht hebben. Lode
wijk Napoleon werd tot afstand ge
dwongen door allerlei maatregelen.
Reeds in 1809 werd een deel van
ons land bij Frankrijk ingelijfd en
voor de bewaking der kusten, tot het
tegengaan van den Engelschen han
del moest een geheel leger van 18000
wakers worden in dienst gesteld.
Fransche legers kwamen in het land,
teneinde toezicht op alles mogelijk
te maken en op 1 Juli 1910 volgde
'skonings afstand van de regeering,
waarover Napoleon zich boos hield,
maar reeds den 9enjuli volgde de in
lijving van de nog overige deelen
van Holland bij Frankrijk, waaruit
—O—
71.)
Intusschen overlegde hij, dat dit
hem weinig zou baten, daar hij geen
sleutel had om het slot van buiten af
6 sluiten, en zoo wachtte hy adem-
°°s, daai ieder geluid hem verra-
en kon tot het den dieven behaag-
e, de hut weder te verlaten,
lol juist begrip van bovenstaande
ene, dat de beide mannen niet anders
Pachters waren, welke de wacht
zoröH inÊanS? hielden. Angstig toch
voo h de- aanvoerdeis der bende er
p.J' "al in de geheele streek geen
ven n'a 8eldstuk werd uitgege-
in ii. e wer(ien alleen door agenten
e grootste sleden van het land in
koers
Daarom kregen ook de
hun a?.8 nooit valsch geld, maar
en ,f.e' in de winst in echt geld
?Jr, leiten- Deze beide wachters
schelmen van een byzondere
vanzelf voortvloeide dat hier een ge
heel Fransch bestuur kwam, de
Fransche taal dezelfde rechten kreeg
als de Hollandsche en de conscriptie
of loting voor het leger werd inge
voerd. De rente der staatsschuld, die
toen de voor dien tijd ongehoorde
som van meer dan twaalf honderd
millioen gulden bedroeg, werd, een
noodzakelijke maatregel trouwens,
slechts voor een derde uitbetaald.
Daardoor en ook door de toepassing
van het continentaal stelsel, ontstond
nog meer armoede en verval dan er
reeds was. De vrijheid van spreken
en schrijven werd aan banden gelegd.
Op alles wat door de drukpers ver
spreid werd, was een streng toezicht
of censuur en aan tegenkanting of
verzet viel niet te denken.
In 't algemeen stond Napoleon toen
op zijn hoogste standpunt. Spanje
echter kon in den bloedigen krijg
aldaar gevoerd, waarbij de Spanjaar
den krachtig door de Engelschen
gesteund werden, niet overwonnen
worden. Het continentaal stelsel kon
niet overal ingevoerd worden en
vooral niet in Rusland, althans niet in
al zijn uitgestrektheid. De Czaarwas
ontevreden over Napoleon's eischen.
Hij wenschte integendeel zich geheel
van het stelsel los te maken en
verlangde bovendien dat de Fransche
legers Pruisen zouden ontruimen,
dat zij na den jongsten oorlog steeds
bezet hielden. Aan weerskanten be
reidde men zich tot den oorlog voor
en bij Napoleon rijpte het plan voor
den Russischen veldtocht, na afloop
waarvan hij tot Indië wilde doordrin
gen,om daar de Engelschen te bestoken.
Zeer groote toebereidselen werden
voor dien veldtocht gemaakt, want er
was niet alleen een leger van een
half millioen menschen noodig, maar
men moest denken aan mogelijke
Engelsche invallen gedurende de
afwezigheid des keizers, zelfs aan
binnenlandsche opstanden en ten
slotte ook aan de mogelijkheid eener
mislukking. In zoodanig geval moes
ten er onmiddellijk nieuwe hulptroe
pen ter beschikking zijn.
Zoo ving dan het groote leger den
beroemden veldtocht van 1812 aan,
waarvan de meesten onzer wel eens
het gruwelijk einde zullen hebben
gelezen. Vrij laat in het jaar kwam
Napoleon eerst over de Russische
grenzen. Toen had men nog ontzag
lijke afstanden af te leggen. Het bleek
onmogelijk om in alle behoeften van
die massa menschen en paarden te
voorzien. Bovendien moest men trek
ken door landstreken, die door de
bevolking verlaten was een doodsch
en naakt land. De Russische legers
trokken steeds terug in de richting
van de oude hoofdstad Moskou, hun
vijand als 't ware in een val lokkende.
Eerst bij Borodino, een dorp bij
soort, maakten er geen gewetenszaak
van ook hun eigen makkers te be
driegen de gelegenheid om r.u en
dan hunne zakken met het mooie pas
aangemunte geld was al te verleidelijk.
Zy namen hun weg door de groote
houien deur, die 'zy weder achler
zich dicht sloten. Uit hun gesprek
had Walewski vernomen, dat er vier
en twintig uren waren verioopen,
want zq spraken van .gisteren." Het
was niet te denken, dal zy nu nog
terugkomen zouden, nu zq hun doel
hadden bereikt, want Walewski be
greep wel, dat hunne handeling geen
eeriyke was.
Hy meende dus niet te veel te
wagen, indien hy eens in de hut
keek, om te ziei wat de bezoekers
uitgevoerd hadden. Hy liet zich naar
beneden zakken en waagde het zelfs
een stukje kaars met een lucifer aan
te steken. Aan de opeengehoopte
stapels geldstukken was niels byzon-
ders te bemerken, de bezoekers sche
nen dus zóo verstandig geweest te
zqn, niet al te veel weg te nemen.
Hy lichtte in alle hoeken, om zoo
mogeiyk nog eenig brood te vinden,
Want zijn voorraad Was ofc doch hij
Moskou hield men ernstig stand en
daar had de beroemde veldslag plaats,
die de Franschen wonnen,doch waarin
zij de zege door een ontzaglijk ver
lies aan menschenlevens veel te duur
kochten. Napoleon trok toen de stad
binnen en hoopte daar te overwinte
ren, maar ook daar was de eigenlijke
bevolking geslachjt, moest men geheel
voor zich zelf zorgen en was alleen
het grauw achtergebleven. Weldra
brak er, hetzij dan met opzet, hetzij
bij ongeluk, brand uit en de van
hout gebouwde onmetelijke stad werd
voor een groot deel door het vuur
vernield. Toen moest Napoleon, in
den barren Russischen winter, met
het overschot van zijn leger den
terugtocht aannemen, dien tocht vol
ellende en ontbering, waarop het
weldra aan al het noodige ontbrak,
de Franschen onophoudelijk door hun
verbitterde vijander in den rug werden
aangevallen, duizenden en duizenden
dooden, gewonden en gevangenen
achterlatende, waarvan aan de laatsten
weinig genade ten deel viel. Een der
merkwaardigste oogenblikken van dien
treurigen terugtocht was het instorten
van een der bruggen over de Bere
zina, die op nieuw aan velen het
leven kostte en inet de verschrikke
lijkste tooneelen gepaard ging.
Een deel van het leger kwam in
deerniswaardigen toestand in Polen
en Pruisen, terwijl Napoleon reeds
vroeger op een slede terug gegaan
was, om dadelijk maatregelen te ne
men tot verzameling van nieuwe legers.
inderdaad geschiedde ditmaar de
volken begrepen dat zij van het
gunstige oogenblik gebruik moesten
maken om de vrijheid te herkrijgen.
Pruisen, waar men zich sinds lang
had voorbereid, greep op nieuw naar
de wapens en Oostenrijk, dat zich in
den strijd tegen Rusland feitelijk
onzijdig gehouden had, insgelijks.
Zóo was 1813 weer een oorlogs
jaar. Napoleon won zelfs een slag bij
Dresden, doch daarna werden zijn
generaals driemaal geslagen en ver
volgens werd zijn lot beslist in den
driedaagschen zoogenaamden volken
slag bij Leipzig, die Napoleon nood
zaakte over Lden Rijn naar Frankrijk
terug te trekken.
Het Fransche keizerrijk stortte van
zijn hoogte neer.
De lezer zal nog wel weten, dat
ik de eerste van mijn serie „Brieven
uit de Hofstad" ben begonnen met
te vertellen van den geweldigen storm
die vco-al in 't Haagsche Bosch op
30 September 1911, zoo verschrik-
kelyk huis gehouden heeft. Dat was
myn kennismaking met de „Vlissing-
sche Courant"-lezers.
ontdekte niets eetbaars. Wel vond
hy aan eenige spykersrokken, hoe
den en mutsen, zooals die door de
werklieden in alle streken gedragen
worden en die waarschljniyk door de
valsche munters by den arbeid ge
dragen weiden. Hy óverlegde, of hy
niet zijn by iedere beweging hinder
lijken kaftan tegen een kiel zou ver
ruilen en besloot daarby ook een hoed
te nemen, daar hem een hoofddeksel
ontbrak. Van zyn kaftin maakte hy
in zyn schuilplaats een hoofdkussen.
Hy handelde hierbij niet zonder over
leg. Indien het mogeiyk was, dat
Baruch terugkwam, dan kon dit
slechts plaats vinden, als de valsche
munters weder aan den arbeid waren.
Wilde Walewski zich dan met Ba
ruch te zamen onder de valsche mun
ters bewegen, ais daartoe de mo-
gelykheid bestond dan mocht hy
vooral niet door zyne kleeding in het
oog loopen.
De honger pynigde hem, maar zyn
moed scheen toe te nemen. Het scheen
wel of, nu hy ook voor de tweede
maal niet ontdekt was, hy er langza-
zamerhand aan durfde gelooven, dat
men hem ten minste niet vervolgde,
Thans schryven wy Augustus 1912,
is dus byna een jaar verioopen. De
ruïne was zoo goed als opgeruimd,
zelfs hebben er al aanplan'ingen plaats
gehad. En nu, nu wy den storm
alweer bijna vergeten hebben, nu
plotseling, komt een nieuwe ramp
ons Haagsche Bosch bedreigen. De
nacht van 26 op 27 Augustus 1912
heeft al 't wetk weer te niet gedaan
Ruim 500 booraen zyn in 't Haag
sche bosch weer gesneuveld.
Achter de Maliebaan, vertoont zich
schier weer een maliebaanvijf maal
honderd woud-reuzen hebben 't lijde
lijke met 't eeuwige weer verwisseld.
Treurig I
Nog niet hadden de jonge boomen
behoorlijk tijd. hun wortels vast te
zetten in den grond, of zy worden
door den woedenden storm geknakt
en neergeveld.
Een geluk is 't nog, dat de regen
reeds dagen en dagen viel, zoo dat de
grond taai en kleverig was en de
oude boomen houvast hadden met
hun wortels.
De Scheveningsche weg was als
't ware weder gebarricideerd, 't tram
verkeer stond stop en ook de rytuigen
en wagens konden niet passeeren,
door zware stammen, die over den
weg lagen.
Doch dit heeft men'betrekkelijk
gauw in ord? gemaakt, zoodat des
middags de voertuigen weer passeeren
konden.
's Morgens ook stond 't vervoer met
de S. S. stoomtram naar Schevenin-
gen geheel stil. Zware boomen lagen
over de ra is, zoodat er geen door
komen aan was. De locomotieven
heeft men 's morgens dan ook maar
gebruikt, om op de Koningskade
zware boomen van de rails te trekken.
Dat was een mooi gezicht, die
kolossen langzaam te zien voorttrek
ken, door die puffende en dampende
en hijgende machines.
De Duinoord wijk heeft het zwaar
te verantwoorden gehad. Hier is de
s:hade aan particuliere gebouwen
aangebracht, enorm. Ruiten werden
ingedrukt, schuttingen en heiningen
weggeblazen, zelfs halve daken wer
den weggeveegd. Tuinen werden ver
woest. Dakpannen werden als stukjes
papier opgenomen, voortgezeild en
meters en meters verder neergekwakt,
tot gruizels.
In meer dan een pand, ontdaan
van het dak, gutste de regen neer,
als had men er een straal van de
waterleiding opgezet. De stormvlagen
geieken hier soms op donderslagen,
zoo hevig waren zy.
Opmerkeiyk is, dat aan den zoom
van 't bosch de storm 't meeste ver
woest heeft, hier is weer geen boom
scbier blijven staan en wat niet ge
vallen is, is ontdaan van takken en
bladeren. De grond is éen groen tapyt
hoewel by de reden daarvan niet kon
begrijpen. Bovendien hield de ge
dachte aan het beminde meisje zyn
moed staande, juist zyne bemoeiingen
met den kaftan hadden weder zyne
gedachten op Esther gevestigd.
O, als hy haar nog slechts ééns
kon terugzienNu, aan deze plaats
der verschrikking, gevoelde hij eerst,
hoe hij dit me'sje beminde. Vóór zich
in de duisternis zag hy de oogen,
die zoo vol angst en liefde op hem
gerust hadden, hy zag ze lichten als
leidss'erren eener gelukkige toekomst.
Zou er nog een toekomst voor hem
bestaan
Hy sliep nu nog slechts korte
poosjes, onderbroken doorsluimeren
en zenuwachtige opwinding, in wel
ken toestand hem nu eens zyne oogen,
dan weder zijne ooren allerlei phan-
tasieën voortooverden. Hy moest zich
dan ook eerst bezinnen, of hij wer-
kelyk het knarsen van sloten gehoord
3ad, ontstaan door het opengaan van
e houten deur. Inderdaad echtfr
betraden twee mannen, die mynlam-
Sen droegen, het gewelf. Zy hingen
eze aan haken aan den wand en
begonnen daarna vuur op den haard
geworden, waarop men zichzelf niet
hoort loopen, alleen is waarneembaar
't gekraak der twijgjes, die onder
zwaren stap verbrijzeld worden.
Het zoogenaamde Philosophenheu-
veltje is als 't ware vernield. De om
gevallen boomen hebben massa's
aarde meegetrokken. Daar achter
staan byna alle boomen scheef, zcodat
een flinke windvlaag ze omwerpt.
Scheveningen zelf heeft het er blyk-
baar nog ai goed afgebracht. De zee
die aan de duinen gestaan heeft, heeft
hier de ververschingstenljes danig
aangepakt De verschillende artikelen,
die er in opgeborgen waren, zijn
totaal onbruikbaar geworden, door
regen en zeewatir. 't Fiont van d:e
tentjes zat 's morgens vol schuim en
zand.
Blijkbaar had men den storm zien
aankomen, went den avond te voren
waren de badstoelen en badkoetsjes
op den strandmuur gebracht.
De linnen-tentjes zyn als parapluies
ingedrukt. Hier lag een stuk, terwyi
honderden meters verder weer een
deel iag.
Op 't Gevers Deynooi-plein zyn
van de zomer-etablissementen de or
namenten afgeruktook heele stukken
zink zijn afgerukt, terwyi ook hier
massa's ruiten ingedrukt zyn.
In de electrische verlichting op het
Plein ontstond kortsluiting, met een
begin van brand. Door stroomafslui-
ting werd erger voorkomen.
In de Scheveningsche haven geraakte
een schokker en een bom los van de
touwen, doch de avery was gering.
De Waaldotperweg heeft eveneens
veel geleden. Hier hebben de bouw-
vailende woud-Koningen de straat
schier opgebroken.
Het kamp van de jagers op de
Waaldorpervhkte heeft 't al heel ha*d
te verantwoorden gehad.
Tegen drie uur 's nachts was er
van de tenten zoo goed als niets
meer te zien. De cantine was uit el
kaar geslagen, de keukens waren een
prooi van den wind, de linnentenien
op een vijftal na uit elkaar geslagen
en in een oogenblik was 'l goed der
soldaten drytnat. De kampwachter
gaf de heeren echter onderdak, zoodat
dit nogal afliep.
Toen 't weer wat bedaard was,
was er van 't heele kamp niets meer
te zien, dan stukken van de cantine,
hier en daar stapeltjes dryfnat goed
en hier en daar eet- en dtinkwaren.
De schade aan de tram veroorzaakt
is niet zoo ernstig als verleden jaar
Zij beperkt zich tot de gedeelten van
het net, dat door het Bosch, langs
den Scheveningschen weg en langs
wegen en kaden met boog geboomte
is aangelegd.
's Ochtends kon, dank zy 't reeds
om drie uur uitrukken van een her-
aan te leggen en dit met blaasbalgen
aan te wakkeren. Het waren niet de
beide bezoekers, die Walewski twee
malen gestoord hadden, ofschoon zy
eveneens de kleederen van arbeiders
droegen.
Hij twijfelde er geen oogenblik
aan, dat deze lieden de voorberei
dende werkzaamheden voor den ar
beid verrichtten en in zyn hart begon
zich de hoop op bevryding allengs te
verlevendigen.
Zou Baruch terugkomen Hij luis
terde ingespannen naar het gesprek
der beide mannen, dat eveneens in
het Poolsche grensdialect werd ge
voerd.
I'awel, antwoordde de andere;
ik was by Peiser, omdat Koppenha
gen niet te zien was en wy niet wis
ten of heden ai dan niet moest ge
werkt worden. Ik heb echter Peiser
niet kunnen spreken, en dus niets
vernomen. Niemand weet, waar hy
heen is. Ook zyne dochter is op reis.
(Wordt vervolgd.)