ngen
f
onderdag
15 Augustus
No. 192
■REN,
Feuilleton.
Kromme Wejen.
50e Jaargang.
1912.
enz.
NDIA"
NEDERLAND.
>chelde.
Van week tof week.
BINNENLAND-
kind
1L m-
restil-
het aan
nfh
BEN
pakje van
cht op 6
iroef pakje
NGSCH
COURANT.
Prys per drie maanden 1.30. Franco per post f 1.50.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij alle Boek
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks bij de Uitgevers
Firma F. VAN DE VELDE Jr., Kleine Markt 58.
ADVERTENT1ÊNvan 1—4 regels 0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie, wordt de prijs slechts twee maal berekend. Groote
letters en clichés naar plaatsruimte.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zon- en Feestdagen.
ifl.
ig van de
gebruik
riek
ER RUH.
5ud«n eene
lillen in het
TRATIES
'OREN en
strand
vanaf f 1.50
Iranaf f3.—
"eenkomst.
ïerdam.
:r Eerste Hy-
peft 37a en 4
bekomen bij
'ER Jm.
Is c) en 6.35 d)
e) en 7.05
a) en 5.05
en 6.35 d) h)
|et vertrek van
feuzen vm. 8.50,
s, Borsaelen en
jn hoogste 15
Dot van 10.45,
16 April t°t
Wij bevinden ons weer in een van
die ramovolle tijdsgewrichten, waarin
de mensch te midden van al zijn
werken en woeien de onzichtbare
hand leesbare woorden aan den wand
ziel schrijven en waarin voor hen,
die er het slachtoffer van moesten
wezen, al de verschrikkingen des
levens' en des doods in éen oogwenk
worden uitgestort, waarbij het gewone
nenschelijk einde een weldaad moet
schijnen. Zulke rampen als die de
kusten van de zee van Marmora teis
terden, zullen wel nimmer te voor
komen zijn. De natuur spot nu een-
naai met menscheiyke krachten en in
dit deel der aarde zijn zulke uit
barstingen van het onderaardsche
vuur, die niet naar buiten optre
den, dan alleen door het vernielen
van de zich aan de oppervlakte be
vindende voorwerpen, reeds zeldzaam.
3een wonder dat de Turken op de
vloot weer aan een inval der Italia-
|nen dachten.
Maar de Italianen zijn op 't oogen-
blik vredelievend gezind. Beter ge
zegd, dat zijn ze altijd geweest, wan-
neer ze slechts hun zin konden krij
gen en Tripolitanië inpalmen. Het
oorlog voeren lijkt hun allerminst en
ze maken zich hoe langer hoe meer
jelacheiyk. Ging Turkije, niet onder
roovele slagen gebukt, met vaste
hand de indringers te lijf, zij zouden
korte metten met hen maken, maar
lal kan nu eenmaal niet. Overal
waar men wenschen en verwachtin
gen heett In dit rijk of in de buur
schap, komt men er thans mee voor
den dag, hopende in troebel water
te kunnen visschen, bijzondere rech-
ien of voorrechten te verkrygen, eenig
grondgebied in te palmen of wat dan
ook, want wat men nu eigenHjk wil
is dikwijls allesbehalve duidelqk,
terwijl het in sommige gevallen slechts
veelen van grensbewoners schUnt te
betreffen, die niet genoeg in bedwang
kunnen gehouden worden en dus vrij
spel hebben. Uit dit oogpunt be
schouwd is het hoogst onwaarschijn
lijk, dat de woelingen aan de gren
zen van Montenegro en Bulgarije
ernstige gevolgen zullen hebben en
wat Albanië betreft, de lieden daar
hebben hun eischen doen hooren en
ten deele althans zullen deze wel
ingewilligd worden. Vermoeddqk zul
len de Turken wel weer spoedig de
handen vrij hebben en de regeering
treedt zoo krachtig op tegen hen die
zich niet bij den bestaanden toestand
in dezen tijd van crisis willen aan
sluiten, dat zy veel kar.s hetft om
zich te handhaven.
Kon men nu het krachtige Turk-
sche leger, dat zich in zoo goede
conditie bevindt, maar eens tegen de
Italianen aanwenden, dan zou dat
7.10
<1
10.5
O
11.52
*».-
8.57
8.20
9.40
8.51
11.02
12.2
boot later
-w en b.
aüsen,
.nan xondar
tiaoischa tij®i
o—
56.)
Benige stappen, met de grootste voor
zichtigheid gedaan, overtuigden hem,
dat de weg hier inderdaad bergaf
voerde. Terwyi hij zich zoo goed
mogelijk in de rechte lijn hield, deed
ui) eerst eenige schreden naar rechts,
doch stiet hier op een zijmuur, die
•net aaneengehechte baiken bekleed
was Weinige schreden naar links
Drachten hem aan eene soortgeiyke
u j en hierdoor werd het Walews
ki duidelijk, dat hy zich in éen of
ander bergwerk bevond.
™,i!S 7ameliïk erts- of kolenvelden,
Tt !i "«"werker wil bewerken,
r dleP onder den grond lig-
gn, boort men niet loodrechte schach-
oan7„maar worden zacht glooiende
te 1=1. aangelegd> die gemakkeiyk af
md M-n en uit kleine' voor,du-
'ager liggende terrassen bestaan.
aardig wat kunnen bijdragen tot ver
sterking van de al of niet oprecht
gemeende vredelievende gezindheid
te Rome. Turkije betreurt het gemis
van een eenigszins bruikbare vloot,
nog een gevolg van het wanbeheer
van den vorigen sultan. Zich in dit
opzicht thans te herstellen is voor
Turkye onmogelijk, want de onzijdige
mogendheden verkoopen thans geen
oude schuiten aan de Porte, zooals
Duitschland even vóór den oorlog
deed. Blijken de nog altoos eenigs
zins zonderlinge vredesgeruchten geen
waarde te hebben, dan zullen wij ons
wellicht spoedig weder op het doode
punt bevlRden.
Vrij wat vreeseüjker dan de aard
beving was de mijnramp by Bochum,
omdat dergelqke rampen vermoedeiyk
voorkomen konden worden, by schier
volmaakte waakzaamheid en onbe
perkte aanwending van verschillende
middelen, door de wetenschap aan
de hand gedaan. Het gebruik van
dynamiet was in deze mijn niet wet-
telqk verboden en daf zal de oorzaak
wel gev/eest zqn, waaruit alweer blijkt
hoe weinig de menschen hun ver
antwoordelijkheid voelen, wanneer het
er op aankomt het mogeiyke voor
hunne medemenschen te doen. Trou
wens, et is nog meer verzuim; ook
op ander gebied schijnt de half
slachtige wetgeving oorzaak te wezen,
omdat wel het bestaan van een vei
ligheidscollege is voorgeschreven, dat
door de mynarheiders uit hun midden
wordt benoemd en dat op eigen
initiatief do goeloldfaaïd dor sakon
onderzoekt, maar dit onderzoek geen
verder gevolg heeft. Officiëele be
voegdheid bezit het college niet en
het schfjnt wel dat de ingediende
rapporten gewoonlqk ter griffi3 wor
den gedeponeerd. Ten slotte zal het
dus wel weer het oude liedje wezen
verzuim uit gemakzucht of eigen be
lang za! wei weer aan zoovelen het
leven hebben gekost en zoovele an
deren in rouw gedompeld.
Van hun oorspronkelijk voornemen,
om zich voor 's hands te onthouden
van een verder ingrijpen in den stand
van zaken in Marokko, schynen de
Franschen in zooverre terug te komen,
dat zij zoogenaamde vliegende colon
nes gaan vormen, licht bewapende
korpsen dus, zeer bewegelijk, waa'me
de men voortdurend en onopboudelqk
alle oproerige elementen te lijf kan
gaan. Ook zal beter worden gezorgd
voor het ongestoord openhouden der
Vtrbinding tusschen de kust en het
binnenland. Langzamerhand komt er op
die manier een geheel leger in Ma
rokko, zooals er een gehee! leger is
in Algiers, maar dat is op den duur
toch onvermijdelijk en eens komt de
tijd dat de nieuwe bezitting, die nog
Zulke gangen loopen dikwijls tot
honderden meters in den grond en
vertakken zich eerst naar links en
rechls, zoodra zy de diepte bereikt
hebben, waarop zich de erts- of ko-
lenlagen bevinden.
Walewski hield zich aan de rech-
terzyde en kwam snel vooruit, daar
een licht uitsteken van de hand vol
doende was, om hem zqn weg te
wyzen. Zijne eerste vrees, dat zich
buiten hem nog iemand in de berg
werken kon bevinden, was geweken,
nadat hem een herhaald, buitenge
woon nauwkeurig luisteren had over
tuigd, dat geen ander geluid dan het
eentonig, melancholisch nedervallen
van waterdroppelen, de stilte onder
brak.
Naar water verlangde hy in de
eerste plaats, want zijn dorst was
thans werkelijk onuitstaanbaar ge
worden. Hy wilde echter eerst weten,
waar hij zich bevond en toen hij
plotseling ontdekte, dat de balken
aan zqne rechterzyde ophielden, en
hq dus waarschijnlijk een hoek moest
omgaan, hield hij voorzichtig stand.
Zyne oogen trachtten de duisternis te
doorboren, en eindelijk meende hij
TELEFOONNUMMEB 10.
Abonnemenfs-fiduertenfiën op zeer uoordeelig® voorwaarden
wel niet dien naam draagt, maar het
feitelijk toch is, zijn voordeelen voor
het moederland, om dat woord nu
eens te bezigen, gaat opleveren.
Wat het aftreden van den Sultan
betreft, alleen dit punt schijnt nog
eenige zorg te baren. Men zou hem
graag houden, niet om den man zelf
natuuriyk, maar omdat zoo'n papleren
Sultan voor de blnnenlandsche rust
altqd eenige waarde heeft, komt de
Sultan weer onder vreemden invloed,
waarmede wq bedoelen invloed van
godsdienstigen aard, dan weet men
nooit wat gebeuren kan.
Het verdrag met Spanje zou, naar
men wil, nu nog maar op ondeitee-
kening wachten.
Het herboren Zuid-Afrika wenscht,
door zich aan anderen te spiegelen,
zich zacht te spiegelen. Het gaat een
algemeerse wet op de landverhuizing
maken, die plaag, in vele opzichten
aithans, van streken die in hunne
opkom t zqn. Tot dusver hadden
de staten of kolonies, hun eigen
voorschriften daaromtrent, die nu,
zoo al niet geheel, dan toch grooten-
deels zullen vervallen.
Wel is v/aar is Zuid-Afrika voor
een Nederlander thans niet meer het
land van belofte, maar toch is hef te
voorzien dat een gedeelte van den
stroom zich ook wel weer daarheen
zal richten en dan zuilen verschil
lende eischen worden gesteld, o.a.,
behalve het bezit van eenige ontwik
keling, dat men voldoende middelen
bezit om in zfjn levensonderhoud te
kunnen voorzien en niet lijdt aan
sommige ziekten, kwalen c-.f ffebrekep,
Ook op staalkundige gezindheid
schijnt te zullen worden gele'. Door
nog strengere bepalingen wordt ge
waakt tegen een overvloedig zich
vestigen van uit Azië afkomstige
Heden.
In Engeland trekt men thans Ank
te velde tegen de zoogenaamde suf
fragettes, !n waarheid tegen vrouwen
die zedeiyk zoo iaag staan, dat zij
niet opzien tegen het plegen van de
gemeenste misdrqven tegen by'zondere
personen, die geheel buiten de kies-
recht-quaestie staan.
Er zijn, ook ten onzent, menschen
die meenen dat deze en dergelijke
lieden niet in den eigenlqken zin
gesrraft, maar afgezonderd en zedelqk
verpleegd moesten worden. Zeker
hebben de leiders de meeste schuld
maar wij vreezen toch dat, indien er
in het geheel geen voorbeeld gesteld
werd, het einde niet te voorzien zou
zijn. Als het kwaad flink gestraft
wordt, dan zuilen er minder zyn die
zich zoo gemakkelijk laten aanhitsen
en opzetten tegen de maatschappij.
Ais de leiders wat minder succes op
hun heilloos werk hadden, zouden ze
hun mond wel houden.
dan ook een donkerrood, vurig voor
werp te ontdekken, dat zich echter
aan Walewski's rechterzijde in de
diepte bevond en wel een uifgebluscht
kaarsvuur scheen te zijn. Wanneer
het hem mocht gelukken daarbij te
komen, kon hy zich mogeiyk licht
verschaffen en de ruimte verlichten,
waarin hij zich bevond. Voor een
oogenblikkelqk en ook later terugvin
den van da plaats kon dit van grool
gewicht zyn. Maar er was grootere
voorzichtigheid noodig, indien Wa
lewski niet in de diepte, waarin zich
thans het schijnsel bevond, wilde ne-
derstorten. Hy legde zich weder op
den grond en voelde om zich heen,
tot zijne hand een ladder aanraakte,
die naar de diept; scheen te leiden.
Met de grootste voorzichtigheid trok
Walewski de ladder naar zich toe en
liet er zich langs neder, tot hy weer
vasten grond onder zijne voeten voel
de. Thans bespeurde hij, dat het meer
en meer wegstervende vuur zich op
geiyke hoogte met hem bevond, maar
legde zich toch weder op den grond,
om ai voorfkruipende het vuur te
bereiken. Eindeiqk voelde 'ijne han
den stukjes hout en spanen, die hq
Hoogeschool voor Volkenrecht.
In het „Berl. Tagebl." van gisteren
komt een artikel voor van dr. A.
Kuyper, naar aanleiding van een
hoofdartikel van prof. Schücking
over een hoogeschool voor volken
recht te 's Gravenhage.
Dr. Kuyper deelt daarin mede, dat
een Nederlandsch comité van rechts
geleerden onder'leiding van dr. As
ser in het voorjaar reeds een plan
van stichting van zulk een schooi te
's Gravenhage besproken heeft en
dat men aanvankelijk wilde beginnen
met het houden van lezingen over
volkenrecht door bekende hooglee
raren in het Vredespaleis.
Dr. Kuyper noemt dit plan echier
te klein opgezet en hij zou een
vaste leerschool te 's Gravenhage
wenschen, waaraan ten minste drie
hoogleeraren zouden verbonden zyn
om college te geven in het volken
recht. Hy hoopt, dat deze hooge
school een vast omiqnd karakter zal
aannemen en dat zq ook den titel
van doctor in het volkenrecht zal
kunnen verleenen.
Wettelijke regeling van het
bewaarschoolonderwijs.
Het beticht van de „N. Ct." dat
van de regeering binnen eenigen tijd
te verwachten is een wetsontwerp tot
regeling van het bewaarschoolonder
wijs, welk omwerp nog aan eenige
autoriteiten om advies is gezonden,
WUJVlt JLo
bevestigd. Het ministerie zal, vermoe-
deiqk vóór het einde van dit jaar,
met een voorstel gereed kunnen zijn,
ongeacht de mogelijkheid om het nog
in de huidige zittingsperiode der
Tweede Kamer tot wet te kunnen
maken.
Volgens de „Gelderlander" zal het
regeringsvoorstel in hoofdzaak be
vatten een regeling, volgens weke
gemeentebesturen bewaarscholen kun
nen oprichten of particuliere instel
lingen kunnen sub3idieeren. De ver
heffing van de bewaarschool tot
hooger peil zal gezocht worden langs
den weg van meerdere ontwikkel'ng
der onderwyzeressen, hetzq door in
stelling van een staatsexamen of door
het subsidieeren van vormscholen en
opleidings-cursussen van bewaar
schoolhoudsters. Daarnaast komen
eischen van indeeling der scholen
en verlangens van ein betere localï-
saiie.
Herhalingsoefeningen.
De minister van oorlog heeft een
regeling getroffen betreffende de
opkomst voor herhalingsoefeningen
der militie, behoorende tot de lich
tingen 1906 lot en met 1917,
zorgvuldig in zijn borstzak verborg.
De toenemende warmte overtuigde
hem, dat hij het haardvuur allengs
naderde.
Hij stond op en had spoedig een
houtspaander tot vlam aangeblazen.
Dezen brandenden spaander hield hij
boven zqn hoofd en keek om zich
heen. Hq bevond zich in een groote
onderaarsche zaal, die in steen was
uitgehouwen en waaruit twee beves
tigde ladders nog ongeveer twaalf
tot veertien voet lager voerden. Be
halve deze ladders scheen nog een
houten met ijzer beslagen deur naar
buiten te voeren, doch deze bevond
zich in een hoek, waar twee wanden
der zaal by elkander kwamen. Het
vuur brandde op een zoogenaamden
smelthaard, van welken een soort
schoorsteen, in den vorm van een
qzeren pijp, door de houten deur naar
buiten voerde. Hoe die pyp verder
liep, kon Walewski niet ontdekken,
daar de deur vast gesloten was. Be
halve dezen haard vond Walewski
in de zaal een aantal vreemde werk
tuigen en als door den bliksem ge
troffen, bekwam hy de overtuiging,
dat hij zich hier in de werkplaats der
benevens eene bepaling gemaakt
omtrent den overgang naar de
landweer der genoemde lichtingen.
Het blijkt, dat voor herhalings
oefeningen zuilen worden opgeroepen
in het jaar 1913 de lichtingen 1907
en 1908 voor 26 dagen. Zy, die
behooren tot de regimenten infanterie,
12, 5, 8, 9 en 11 voor 20 dagen
zij, die behooren tot de 4e compag
nie wielrijders voo* 19 dage".
In het jaar 1913 da lichting 1906
voor 11 dagen.
In het jaar 1914 de lichtiijgen 1907
en 1908 voor 11 dagen. Zy, die
behooren tot de regimenten infanterie
1, 2, 5, 8, 9 en 11 en tot de vier-
maanders van de 2de comp. wiei-
ryders, zullen van deze opkomst zyn
vrqgesielcf, evenals de 4 maanders
der lichting 1908, behoorende tot de
4de compagnie wielrqderseen en
ander in verband met het verlengde
verbiyf voor herhalingsoefeningen in
het najaar van 1911.
In hel najaar 1914 de lichtingen
1909 en 1910 voor 26 dagen.
In het jaar 1915 de lichtingen 1909
voor 21 dagen, 1911 voor 26 dagen
en 1912 voor 28.
In hei jaar 1916 de lichting 1910
voor 11 dagen, en de lichting 1913
voor 28 dagen.
In het jaar 1917 de lichting 1911
voor 11 dagen, de lichting 1912 voor
21 dagen en de lichting 1914 voor
28 dagen.
In het jaar 1918 de lichting 1913
voor 21 dagen en de lichting 1915
voor 28 dagen.
Jjv fact 10 to vtw llwl.-tt-iu 1
voor «21 uagen, en de lichting 1916
voor 28 dagen.
In het jaar 1920 de lichting 1915
voor 21 dagen, en de lichting 1917
voor 28 dagen.
In het jaar 1921 de lichting 1916
voor 21 dagen, en in 1922 de lich
ting 1917 voor 21 dagen.
De datum van overgang naar de
landweer dier lichtingen is bepaald
op 1 Augustus van het jaar en wel
voor de lichting 1905 in 1913, 1906
in 1914, 1907 en 1908 in 1915, 1909
in 1916, 1910 in 1917, 1911 en 1912
in 1918, 1913 in 1919 1914 in 1920.
1915 in 1921, 1916 in 1922 en 1917
in 1923.
Het presidentschap van de
Nederlandsche Bank.
Zooals békend, zal de tegenwoor
dige president van de Nederlandsche
Bank, de heer mr. N P. van den
Berg, met September a.s. als zoo
danig aftreden.
Naar ons van doorgaans goed in
gelichte zijde wordt meegedeeld, zou
de meeste kans hebben om in de
plaats van den aftredenden presi
dent te worden benoemd, de heer
mr. G. Vissering, thans president
valsche munters bevond. Alleen sche
nen hier geen muntbiljetten, maar
metalen geld vervaardigd te worden.
Vóór alles echter zagen zyn oogen
naast smidsgereedschappen een em
mer met water staan, dat weliswaar
vuil scheen te zijn en een metaal-
achtigen smaak had, doch waarvan
de versmachte met lange teugen dronk.
Nu keek hij verder en ontdekte in
een hoek eene soort loods uit plan
ken samengesteld, en die ook van
een dak voorzien was, zoodat zy veel
op eene hut geleek. Deze afgesloten
ruimte had een gewoon slof. Wa
lewski drukte op de klink en tot
zqne verwondering ging de deur open.
Hij stak een nieuwen spaander aan
en verlichtte zoo het inwendige van
deze planken hut. Bq het schijnsel
ontdekte hij een stelling van planken
in de rondte, vier hoog en op de
onderste plank lagen groote hoopen
pas gemunt geld opgestapeld. Er wa
ren daar thalers en vooral de toen veel
In omloop zqnde acht groschenstuk-
ken, die met groote kunstvaardigheid
bewerkt waren en bovendien alle het
aanzien hadden, alsof zij reeds jaren in
omloop waren. (Wordt vervolgd.)