Dinsdag
No. 172.
"23 Juli
binnenland.
Feuilleton.
Kromme Wegen.
ING
50e Jaargang,
1912.
ustus ei.
EDEN
schap
immandeerende
ataljon, 3e Re-
Vlissingen,
aalf ure, te
straat 4, onder
an den Minister
enbaar,
1eer
nikolen (Ruhr-
kolen eng.)
:tte soort,
ijk te leveren.)
sokes,
nge Turven,
lurmakers.
ichelhouf.
ten(Ruhr enz),
hracief 3%o-
minder als zal
gedurende het
oer 1912 toten
113, ten behoeve
ruwen en inrich-
orwaarden van
896 VI Aid. no.
nde daarop be-
wijzigingen, zijn
vijftien cent
rar verkrijgbaar
VAN CLEEF,
en nopens de
ien aanbesteder
1912.
1 voornoemd,
*WEENINK.
n
isterman.
IK
iroemd
«Hingen
adigers
Triunif.
gen der
harutters
fing, ver-
oouw
ILLIJK
VLISSINGSCHE
HS
COURAMT.
Prijs per drie maanden 1.30. Franco per post 1.50.
Afzonderlijke nummers S cent. Men abonneert zich bij alle Boek
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks bij de Uitgevers
Firma F. VAN DE VELDE Jr., Kleine Markt 58.
ADVERTENTIÈN van 14 regels ƒ0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie, wordt de prijs slechts tweemaal berekend. Groote
letters en clichés naar plaatsruimte.
Verschijnt dtSÉpiilkSj uitgezogprd op Zon- srs Feestdagen.
Het kustverdedlgïngsfcnds.
Da „N. R. O." prijst het in den
minister Colijn, dal deze op de verbe
tering van de kustverdediging wil
bezuinigen. Er begint werkelijk iets
door te schemeren schrijft bet olad
van vertrouwen op onze manne
lijke, levende krachten. Meer en meer
wordt het leger het zwaartepunt in
ons verdedigingsstelsel.
Maar hoewel de kustverdediging
aan de landzijde voor het oogenblik
niet meer dan 10 millioen waard
wordt geacht door den minister,
waaraan de „N. R. Cr." haar vollen
bijval betuigt, stelt het blad toch
ernstig de vraag, of voor dat geld
de waar wordt verkregen, die als
„volstrekt onmiskenbaar" beschouwd
wordt.
Het fort bij Vlissingen is en blijft
echter naar onze opvatting niet „vol
maakt onmiskenbaar". Daarom willen
wij het niet. En wat wij niet wilden
in het kader van het ontwerp van 25
millioen, willen wij allerminst in dat
van een 10 millioen-fcmds. Ziehier
waarom.
Met prijzenswaardige omzichtigheid
is het fort in het nieuwe ontwerp
gepreciseerd. Er wordt niet meer ge
sproken van „aanbouw van nieuwe
werken met het oog op de handhaving
der onzijdigheid op de Wester-
Schelde", doch kort en bondig van
een fort bij Vlissingen. Aan de
quaestie van yoor/aog bij den bouw
worden «lef meer woorden besteed
dan strikt noodig zijn. Doch dit alles
neemt niet weg, dat nu de prima
urgentie uit dit ontwerp eerst goed
in het licht treedt. Niet meer een
vijfde van de totale bouwkosten, maar
de helft of vijftig procenl van de aan
gevraagde credieten zullen thans
door het Vlissingsche fort alléén
worden geabsorbeerd.
De eigenlijke verbetering van de
kustdefensie, waarom toch de strijd
is aangebonden, wordt bij het nieuwe
ontwerp feitelijk in een hoek gedron
gen. En nu vreezen wij zeer, dat wfj
ter wille van het onzalige fort bij
Vlissingen, elders lapwerk zullen
krijgen. Wij vreezen ernstig, dat de
aanvankelijke opblazing van den for-
tenbouw bij Vlissingen tot een raak
van prima-urgentie ons hier parten
gaat spelen.
W nt wie het Vlissingsche fort wil
bouwen en de verbetering van de
kustverdediging bij middel van een
fonds wi! regelen, komt met 10 mil
lioen niet uithij verkracht de be-
teekenis van het fonds volkomen. Met
verklaringen, dat de aanvankelijk be
oogde voorzieningen alle voor ons
defensiewezen van beteekenis zijn en
op den duur tot uitvoering moeten
komen, worden op handige wljzr
-o—
36.)
Walewski en Esther bleven alleen
achter en tusschen hen beerschte eene
verlegenheid, een pijnlijk zwijgen
waaraan Walewski ten slotte een
einde maakfe door te vragen
Blijft uw vader heden weer zoo
lang weg Welke vreemdsoortige
zaken kunnen hem toch steeds zoo
in beslag nemen
Voor Esther had de zin dezer vraag
iets verschrikkelijks, zij staarde Wa-
dan8- Êen '5n® aan en antwoordde
Ik weet niet van welken aard
de zaken mijns vaders zijn. Ik ver
zeker u, dat ik mij daarom nooit be
kommerd heb, en ik geloof ook niet,
aat mijn vader zou wenschen, dat ik
daarin belangstelling betoonde.
Dit antwoord, dat tamelijk achter
houdend klonk, te meer daar Walews-
moeilijke quaesties getransigeerd,doch
allerminst opgelost. Van een
fondsenwetstelsel, dat tal van onge
limiteerde achterstanden naar volgende
gewone begrootingen verwijs», is in
de toekomst siec'ats verwarring, zeker
niet bezuiniging te verwachten.
De Oranjebloem.
Hei „Vad." deelt nader mede, dat
het comité, dat zich gevormd heeft
om door ons heele land op 31
Augustus Oranjebloemen te verkoopen
te Utrecht gevormd is.
De opbrengst zal verdeeld worden
over de Tehuizen voor Militairen in
ons land en in onze O.-I. bezit
tingen.
Militaire berichten.
Tegen 1 Noyember wordt eene
groote promotie in de hoogere rangen
van het leger verwacht.
Bij de begrooting van het departe
ment van oorlog voor het dienstjaar
1913 zullen belangrijke sommen
worden aangevraagd voor het aan
schaffen van keukenwagens, haver-
wagsns en andere treinvoertuigen.
De minister van oorlog heeft bj
paaid dat, uiterlijk 5 dagen na de
loting voor het blijvend gedeelte,
aan de manschappen voorioopig, en
2 maanden na de loting definitief
moet worden medegedeeld, of zij al
dan niet tot het blijvend gedeelte
behooren en, zoo ja, tot welke ploeg.
Het veertig-jarig priesterfeest van
Z D. H. Mgr. Gallier.
De „N. Haarl. Cf publiceert
eenige bijzonderheden over de feest
viering te Haarlem bij gelegenheid
van het 40-jarig priesterfeest van
Mgr. Callier.
Mgr. de Bisschop zaï op 16 Au
gustus den dag na het eigenlijke
feest verzocht worden in de groote
zaal der Sociëteit „Vereeniging",
waar des avonds 8 uur precies ver
tegenwoordigers van geheel het
Katholieke Haarlem zuilen tegen
woordig zijn om aldus den jubilee
renden Kerkvorst op zijn feest te
eeren.
Bij het binnentreden in de zaal zat
het koor de antiphoor. „Ecce Sacer-
dos" in, vierstemmig voor gemengd
koor a capella getoonzet door den
Haarlemschen componist Philip
Loots.
Dan zal de voorzitter der f-.eat-
commissie, mr. J. N. J. E. Heerkens
Thijssen, een kort welkomstwoord
spreken, waarna een feestcantate
wordt uitgevoerd door een koor van
300 personen met begeleiding van
vol orkest het Haarlerasche mu
ziekkorps, voor deze gelegenheid
zeer belangrijk met een twintigtal
eerste krachten verstrekt eveneens
een compositie van Philip Loots, die
ki niet kon vermoeden, waaruit het
ontsond, maakte hem in zekeren zin
verlegen.
Vergeef mij mijne vraag, zei hij
dus levendig, maar het lag allerminst
in mijne bedoeling, u daarmede te
kwetsen.
Ook bij mij is eene dergelijke
gedachte niet opgekomen, haasite
zich nu Esther, eveneens verlegen te
antwoorden, want zij bemerkte, dat
haar gast haar in het geheel niet
begrepen had. Ik dacht er niet aan,
u een antwoord te geven dat u op
zulk eene gedachie zou kunnen bren
gen.
Zij spiak zoo verward, dat zij zelf
gevoelde, moeieiijk een samenhangen-
den zin te kunnen uiten .Zij zag Wa-
lewski's oogen op haar rusten met
dezelide innigheid, die hare zinnen
den vorigen dag hadden gevangen
genomen. Plotseling sloeg zij de han
den voor de oogen en brak in een
hartstochtelijk weeneri nit.
Zij duldde dat Walewski de handen
van haar gezicht trok, zij zag hem
dicht voor zich staan en onttrok hem
hare handen niet.
Hare door tranen omsluierde oogen
TELEFOOiNNFMMEB 10.
ftbormsmsnis-ftduertentiën op zeer uoordeeiige uoorutaarders
de feesfdirigent is van den avond.
Na afloop dezer cantate, die uit
muzikaal oogpunt een zéér belangrijk
en effeefvol werk ;s, zai namens het
Katholieke Haarlem den Bisschop de
feestrede worden tosgesproken door
een oud-Haarlemmer den HoogEerw
heer H. J. M. Tsskin, president van
het Groot-Seminarifc te Warmond en
kanunnik van het kathedraal ka
pittel.
Dat is het hoogtepunt van den
feestavond.
Maar hiermee isi.Haarlem's huldi
ging van den Bisschop nog niet ge
ëindigd een andera bekende zoon
van Haarlem, de componist-klavier
speler Willem Andriessen, zal dan
een door hemzelf gecomponeerde
„Ouverture" voor orkest dirigeeren,
waarna Handei's „'Halleluja" uii hei
oratorium „Der Messias", wederom
voor gemengd koor en voi orkest,
een waardig slot van den avond vor
men zal.
Ten einde Katholieken zooveel
mogelijk in de gelegenheid te stellen
van dit concert te genieten, beeft de
feestcommissie besloten op 19 Aug.
den feastivond van 16 Aug. te her
halen. Dezelfde werken zullen wor
den uitgevoerd, terwijl de feestrede
dan zai worden uitgesproken door
den ZeerEerw. heer L. van den Berg,
rector te Haarlem.
Installatie College voor de
Visscherijen.
Minister Talma heeft Zaterdag
middag 't nieuwe "College yoor de
Zaevisscherijsn in zijn departement
geïnstalleerd met een rede, waarin
hij de beteekenis van het college
schetste en waarin hij bijzonderen
dank en hulde bracht aan mr. E. N.
Rahusen, den voorzitter van het
voormalige Coliege voor de Zeevis-
scherijen. De minister drukte zijn
leedwezen er over uit, dat mr. Ra
husen en vier leden van het voormalige
coliege zich niet voor het nieuwe
college beschikbaar kunnen stellen.
Voorts sprak hij er zijn groote vol
doening over uit, dat de secretaris
van dat college, prof. mr. Van der
Hoeven, zijn groote kennis en ervaring
opnieuw als zoodanig voor het
nieuwe coliege heeft beschikbaar
willen stellen.
Amsterdam's financiën.
Naar het „Handbl." verneemt, zal
de gemeentebsgrooting voor 1913
een bedrag van 1 a 2 miiüoen meer
aan uitgaven aanwijzen. Aangezien
de inkomsten met deze bijzondere
toeneming geen gelijken tred houden,
zal het noodig zijn andere maatre
gelen te nemen om de begrooting
sluitende te maken. De keus om
daarin te voorzien staat tusschen
belastingverhooging en een vermeer-
zagen slechts het gelaat van Walews
ki, dat haar scheen toe te lachen vol
hartelijke liefde. In haar hoofd waren
de gedachten dooreenzij gevoelde
zich voor een oogenblik door bewus
teloosheid en willoosheid te bemach
tigen. .Dan lag zij aan de borst van
Walewski, aai de borst van den man,
voor wien zij gevoelde, wat zij tot nu
toe nog voor geen enkelen man ge
voeld had, dien zij beminde, zooals
zij thans plotseling als door boven-
aardsche ingeving wist. Zij iag aan
zijn borst, zijne armen hielden haar
vast omsloten en zij duidde zijne
kussen.
Deze kussen deden haar beven, ais
koortsrillingen, en wekten toch een
gloed in hoofd en hart, die haar
dreigde 'te verteren.
Neen, neen, dat w-s geen droom,
dat was werkelijkheid
Als door waanzin opgeschrikt, rukte
Esther zich uit Waiewski's armen !os
en staarde in zijn gelaat, dat haar
vo! liefde en deelneming tegenlachte.
Esther, ik bemin u Mijne ge
liefde Esther 1
Zij slaakte een kreet, zoo klagend,
zoo hartverscheurend, als de ree, die
derde uitkeering van de gemeente
lijke bedrijven. In het laatste geval
zuilen in het bqzonder moeten wor
den aangesproken de gasfabriek en
de eiectrische centrale, die van meer
commercieelen aard moeten worden
beschouwd.
Wenscht de gemeenteraad even
wel niet in de verhoogde uifkeerin-
gen toe te stemmen^ dan is belas
tingverhooging onvermijdelijk.
Bij Kon. besluit van 10 dezer zijn
met ingang van dien datum, benoemd
tot commies der posterijen en tele-
graphie 4de klasse, P. van Rugge,
mej. H, Hardon, K. O. M. Wiessier,
E. Glljam, D. Opdien, A. A, Beerens,
W. J. Comello, G. H. Schurink, P.
J. Berkers en J. J. Armaod, allen
thans surnumerair en P. H. Verbist,
thans adspirant-commies der posterij
en en telegraphic.
Het verzonken bosch bij Terneuzen.
In „De Natuur" deelt de heer dr.
J. Lorlé het een en ander mede aan
gaande een verzonken bosch bij
Terneuzen.
Dit werd ontdekt bij het maken
van werken voor het kanaal van Gent
naar Terneuzen.
Bij het verbreede kanaai behoorde
eene nieuwe schutsluis, die gebouwd
werd in een grooten 10 M. diepen
put. Grootendeels werd zeezand, met
slecht3 weinig schelpen, uitgegraven,
waarop eene samenhangende 1.5 M.
dikke veenlaag rustle, welker boven
kant 1.5 M, onder de algemeene
oppervlakte bleef.
Het onderste veen omsloot een zeer
groot aantal boomstronken, die steeds
op het veen, gewoonlijk t-.r dikte
van 23 d.M. wortelden. Natuurlijk
waren de wortels ook in het onder
liggende zeezand doorgegroeid, maar
in geen enkel geval kon duidelijk
aangetoond worden, dat dit zand de
oorspronkelijke boschbodem geweest
was. Men mag dus aannemen, dat
alle zaden op de reels yoorhandene
veenlaag zijn ontkiemd.
Nevens deze stronken lager, een
aantal stammen, waarvan de geheele
houtmassa op 5 pCt. van die der
stronken mag geschat worden. De
boomen waren meestal dennen, soms
ook beuken of eiken, dikwijls hadden
zij een dikte van 3 tot 4, in enkele
gevallen van 7 d.M.
Het veen werd gewoonlijk ter zijde
geworpen, het hout echter gedroogd
en in de locomotieven en locomobie
len met steenkool gestookt, wat zeer
goed ging. Volgens opgave bedroeg
de hoeveelheid 6000 M3., 1/60 van
den inhoud van den siuisput.
De bovenkant der veenlaag was
golvend en rees een weinig naar het
Z. waar het veen verdween. Soms
rustte daarop zeezand, meestal echter
(en doode getroffen is.
Esther! mijn geliefd meisje!
Vergeef mij
Als er nog éene vonk van men-
schelijkheid en erbarmen in u is,
verlaat gij dit huis, nog in dit uur,
dadelijk 1 Vraag mij iets, ik kan, ik
mag niet antwoorden, maar erbarmen,
erbarmen voor mij. Ga, verlaat mij 1
In waanzinnige opwinding had zij
deze woorden uitgestooten, en Wa
lewski was door dezelve zoo aange
grepen, dat hij nauwelijks zag, hoe
schoon in dit oogenblik de sidderende
vrouw was.
Half onbewust kwam hij daar een
stap nader.
Esther viel aan zijne voeten neer
en kermde: Om GodsbarmhaHig-
heidswil, verlaat dit huis, verlaat mij.
Is er dan geen menschelük erbarmen
meer O God, o God
EstherI
Zij bedekte met de linkerhand hare
oogen, met de linker wees zij zwijgend
naar de deur.
Verschrikt en verward verliet Wa
lewski de kamer.
Zij had hem van zich gewezen.
Zooveel vertwijfeling, zooveel narne-
lichtgeie zeeklei, waarvan de ondersle
2-3 d.M. door reductie derljzcrver-
bindinger, lichtblauw geworden waren.
Wat de hoogte betreft, de algemeene
oppervlakte dar zeeklei bij Terneuzen
ligt op 0.60 A. P., de bo/enkant
der veenlaag dus op 0 90 M, de
onderkant op 2 40 M. de bosch
bodem op 2 10 M. A. P.
Verder bedragen de uiterste en
gemiddelde waterstanden, rooals zij
van 1871 tot 1880 zijn waargenomen,
voor vloed en eb, ten opzichte
van A. P.
Vlissingen 3 32 1.74 - 1.88 - 3.06
Terneuzen 3 551.94 1.99 3.27
Bath 4.10 2.36-2 05 - 3.15
Denkt raen zich de dijken en de
bovenliggende zeeklei (met zeezand)
weg, dan ziet elke leek in, dat, in de
tegenwoordige omstandigheden, een
bosch daar ter plaatse onbestaanbaar
zoude zijn. Zelfs bi] gewone eb zoude
de boschbodem nog met (2.10
1.99 1 d.M. zeewater bedekt zijn
en ailern bij zeer laag water droog
komen. Bij gewonen vloed zoude er
(1 94 2.10) 4 04 M. en bij spring
vloed zelfs (3.55 2.10)— 5.65. M.
zeewater staan. Er is geene andere
oplossing denkkaar dan aan te nemen,
dat de bodem 4--5 M. gedaald is
sedert het begin van den boschgroei
en nog 30 c.M. meer sedert den
aanvang der veenvorming.
Landbouwtentoonstelling.
Wij ontvingen het programma van
de rationale en internationale land-
bouw-tentoonsieliing welke van 3 tod
15 September 1913 te 's Gravenhage
wordt gehouden op een terrein aan den
Nieuwen Parkweg.
Het doel der tentoonstelling is
lo. een beeld le geven van het
ontwikkelingsstadium van de ver
schillende onderdeelan van het land
bouwbedrijf in Nederland in 1913;
2o. kennis te verspreiden omtrent
het doei, het wezen en de resultaten
van officieele maatregelen en instel
lingen en van de vereenigingen, werk
zaam op het gebied van den land
bouw
3o. kennis te verspreiden omtrent
de resultaten, die bij het toepassen
van verschillende werkwijzen, en het
gebruik van verschillende productie
middelen bereikt kunnen worden
4o. leiding te geven aan het
voortbrengen van producten en
productiemiddelen en aan den handei
daarin, door het tentoonstellen van
het beste, wat op dat gebied be
staat en door; voor zooveel mogelijk,
een onderzoek in te stellen naar de
gebruikswaarde van het tentoonge
stelde.
Uit Ned.-lndlë.
Bij het depat temen t van koloniën
is ontvangen het volgende telegram
loos wee had uit hare woorden, uit
hare gebaren tot hem gesproken, dat
hij thans, nu hij zich weder in zijn
eigen kamertje bevond, opgewonden
heen - en weeriiep en de razernq nabij
was.
Wat was met Esther gebeurd
Wat bedrukte haar, wat bracht haar
tot vertwijfeling? Kon hij haar niet
heipen
Moest hij de geliefde zwijgend zien
lijden, haar, voor wie hij gaarne zijn
laatste hartebioed gegeven had
De opgewondenheid, die uit iederen
trek van het geliefde meisje sprak,
was niet door zijne liefdesverklaring
In het leven geroependit zag Wa
lewski zelf in. Hij hoopte nu zelfs,
dat Esther hem alleen op zoo hart-
verscheurenden toon gesmeekt had,
weg te gaan omdat zij hem eveneens
beminde.
Zou hij aan haar verzoek voldoen
Ja. Er bestond voor hem geen hoo-
ger gebod dan de vervulling dezer
bede.
(Wordt vervolgd.)