Dinsdag
25 Juni
Feuilleton.
Kromme Wegen.
No. 148
50e Jaargang,
1912.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zon- en Feestdagen.
Hbonnements-Aduerfenfiën op zeer ooordeelige voorwaarden
BINNENLAND»
VLISS1NGSCHE COURANT.
Prijs per drie maanden 1.30. Franco per post 1.50.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij alle Boek
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks bij de Uitgevers
Firma F. VAN DE VELDE Jr., Kleine Markt 58.
a>
ADVERTENTlEN van 1—4 regels ƒ0.40. Voor eiken rege
meer 10 cent. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie, wordt de prijs slechts twee maal berekend. Qroote
letters en clichés naar plaatsruimte.
TELEFOONNUMMER 10.
begonnen om ta trachten in deze
richting iets tot stand te brengen,
toen aan de Zeevaartschool een par
ticuliere cursus in den bedoelden
zin werd opgericht, zij 't dan ook,
dat den toegang beperkt werd tot
werklieden der Kon. Mij. „de Schelde."
In de tweede plaats bleek ons uit
onderhandelingen met de midden-
standsvereeniging „Algemeen Be
lang" en den kantoorbediendenbond
.Mercurius", de groote behoefte te
dezer stede aan handelsonderwijs,
gegeven in een avondschool en zon
der Hoogere Burgerschoolvoorberei
ding. Voor talrijke jongelui uit den
middenstand en vele kantoorbedien
den, die ovcdag hun betrekking heb
ben te vervullen en die aan den
lijve het gemis voelen van theore
tische hande'skennis, bestaat inVlis-
singen geen gelegenheid zich onder
deskundige leiding te bekwamen in
de vakken, die ze in de praktijk da
gelijks voelen noodig te hebben.
Door onze commissie werd in over
leg met genoemde vereenigingen en
met den inspecteur van hel handels
onderwijs, dr. Fockens, een volledig
plan met kostenberekening ontwor
pen voor een drie-jarige handels
avondschool, welk plan door ons by
B. en W. werd ingediend met ver
zoek dit met het oog op de aan te
vrage rijkssubsidie nog voor April
1912 bij den gemeenteraad aanhangig
te maken.
't Aantal leerlingen onzer Han
delsschool is nog gering (13), maar
waar er uitzicht bestaat, dat aan
't einddiploma dezer scholen door
de hooge autoriteiten voorrechten
zullen worden verboalen, die offici
eel den toegang openen tot verschil
lende betrekkingen, daar koesleren
wij gegronde hoop, dat nog meer
leerlingen dan tot dusver na 't afloo-
pen der H. B. S. hunne studie aan
de Handelsschool zullen voortzetten.
De aansluiting van de de'de klasse
onzer H. B. S. aan de 4e klasse der
vijfjarige elders bleek, gezien de vor
deringen onzet oud-leerlingen aldaar,
voortrtffelljk.
Ten einde 't onderwijs aan de
H. B. S. en H. S. meer dan tot dus
ver toegankelijk te maken voor leer
lingen van goeden aanleg, voor wier
ouders echter het schoolgeld te be
zwarend is, zijn door onze commissie
plannen in studie genomen omtrent
de mogelijkheid van invoering van
evenredig schoolgeld.
Tot ons groot leedwezen zijn onze
H. B. S. en H. S. voorwerp van
strijd geweest bij de gemeenteraads
verkiezingen in 't afgeloopen jaar.
Gelukkig is een onzer leden in staat
gewetst ter officieeier plaatse aan te
toonen, dat de werkelijke kosten dezer
scholen door de tegenstanders ervan
op schrikbarende wijze overdreven
werden.
Burger-avondschool met
twee-jarigen cursus. Het
programma der lessen ondervond dit
jaar geen verandering; het blijkt
meer en meer aan te sluiten aan de
eiscben, die in de praktijk aan de
leerlingen dezer school worden ge
steld.
De cursus wordt gegeven van den
3en Maandag in September, tot den
2en Vrijdag in April. Nog steeds
wordt het regelmatig schoolbezoek
eenigennate belemmerd door gemis
aan medewerking van sommige pa
troons, die de leerlingen niet in de
gelegenheid stellen op tijd in de
school aanwezig te zijn. De Konink
lijke Maatschappij „de Schelde" bleef
evenals vorige jaren her schoolbezoek
door haar leerjongens krachtig aan
moedigen. De I. C. Gas Assocation
geeft aan eiken leerling harer fabriek,
die naar een hoogere klasse wordt
bevorderd of slaagt voor het eind
examen een belangrijke premie in
geld.
De eerste- zoowel als de tweede
klasse bestond ook dit jaar uit drie
parallel-afdeelingen.
Bestond vroeger de gewoonte de
vaste leeraren om beurten tot plaats
vervangend directeur aan te wijzen,
dit jaar besloot de commissie hier
voor éen der leeraren en wel dien
met het grootste aantal diens'jaren
definitief te benoemen, omdat naar
hare meening op deze wijze de
p'aatsvervanger breedere ervaring kon
opdoen. Dienovereenkomstig werd de
Ieeraar W. N. A. F. K. H. van Bi-
kergem door ons definitief voor deze
functie aangewezen.
De tijdelijke leeraren J. A. van
D.erendonck, A. T. E'an's, W. P.
Edelman voor lijn- en vakteekenen
en L. Hessaifelt voor natuur- en
werktuigkunde, werden door den
raad herbenoemd.
Door 't vertrek van den Ieeraar der
Avondschool voor Handwerxslieden
A. Dekker, naar Amsterdam, werden
zijne lessen aan de Avondschool voor
Handwerksliedsn aan den heer P. S.
Dijkstra opgedragen en de hierdoor
ontstane vacante lesuren aan de Bur
ger-Avondschool aan den heer A.
van Dierendonck.
Dit jaar kwam het af en (o? voor,
dat een der leeraren, die zijn hoofd-
betnkking elders heeft, zijne lessen
nietakon geven, omdat hij in ge
noemde functie 's avonds moest wtr
ken't behoeft wel geen betoog, dat
zulks een storenden invloed heeftop
het onderwijs en den directeur voor
groote moeilijkheden plaatst.
De tijdelijke benoeming van den
Ieeraar j. C. Nyland werd ook dit
jaar al3 zoodanig gecontinueerd.
Op 1 Januari 1911 telde de school
Ontevredenheid.
Het „Huisgezin" schrijftHet rom
melt in den christelijken werklieden-
hoek. Noch „Patrimonium" noch de
katholieke werkliedenvereenigingen
zijn voldaan over den gang der
sociale wetgeving onder dit christelijk
ministerie. Over minister Talma is
men wel voldaanhij lost ztjn eerlijk
woord eerlijk in Maar er is ontstem
ming over de rechterzijde, over een
deel althans. De eindstemming over
de Bakkerswet is een teleurstelling
en een ontnuchtering geweest. En
men volgt met hoop en vrees met
veel vrees vooral den gang der
sociale verzekeringswetten. Men be
grijpt wellicht niet alies wat zich in
en om het parlement afspeelt, maar
gesticht is men niet. Wannee; men
verneemt, dat uit eerbied voor den
vijf en zeventigjarigen heer Lohman
een week kostbare tijd vermorst is,
dan stijgt zeker niet de eerbied voor
de heeren, die dat geleverd hebben.
Wanneer de heer Lohman aan den
heer Kuyper vraagt, of deze laatste
de sociale wetgeving heelt willen
laten vastloopen, om later de schuld
aan den heer Lohman te kunnen
geven, dan is het te begrijpen dat
een werkman daar niet bedaard onder
blijft.
Wanneer de heer Van Idsinga
verklaart het oogenblik te verbeiden
om tegen de Ziektewet te kunnen
stemmen, dan komt vanzelf de vraag
op da lippen Hebben wij, christe
lijke werklieden, daarom meegehol
pen, den heer v. Idsinga naar de
Kamer te zenden
Wanneer men nu als een feit moet
aanvaarden, dat de Ziektewet er niet
komt, dan is het verklaarbaar, dat
onze werklieden zich niet in geestdrift
voelen ontvlammen.
Het is gemakkelijk op de linkerzijde
af te geven en er is voor critiek
op de linkerzijde alie grond maar
niet van de linkerzijde, doch van de
rechterzijde, waarin zij zoo'n groot,
zoo'n prachtig vertrouwen gesteld
hebben, verwachten de christelijke
werklieden, aan wien al jaren en
jaren geleden gezegd werd, dat ze
niet konden wachten „geen dag tn
geen nacht", oplossing van het ver-
zekeringsvraagstuk.
Het Oranjekruls-
Prins Hendrik, die Zaterdag namid
dag de vergadering van het Oranje
kruis te Utrecht leidde, kwam ver
gezeld van zijn adjudant, jhr. van
Suchtelen van de Haare, per auto te
half twee van Het Loo aan het ge
bouw voor Kunsten en Wetenschap
pen, waar de vergadering plaats vond,
aan. De Prins werd ontvangen door
de heeren Ellis en Tilanus.
O—
12.)
Ik weet niet eens, waarom de heer
graaf moest vluchten en ik hem over
de grenzen moest helpen.
Gij zult van een Walewski wel
niet denken, dat hij iets gedaan heefl
waarover hij zich zou behoeven te
schamen. Ik kan u openhartig zeggen
wat mijn ongeluk geweest is. Ik werd
op de militaire academie te Warschau
opgevoed, en later in een der Peters-
burgsche garderegimenten geplaatst.
Hier werd ik op zekeren dag ge
arresteerd en terechtgesteld, wijl
enkelen mijner vroegere academie
vrienden aan eene samenzwering tot
bevrijding van Polen van hel Rus
sische juk, hadden deelgenomen. Bij
twee van hen vond men brieven, die
van mij afkomstig waren, particuliere
brieven van volkomen onschuldigen
inhoud, maar men meende daaraan
Na afloop der vergadering gebruik
ten de Prins met zijn adjudant het
diner bij den burgemeester van
Utrecht.
Des avonds heeft Z. K. H. de fees'.-
voorstelling der studenten in den
schouwburg ten bate van het „Oranje*
kruis" bygewoond. Na afloop der
voorstelling was de Prins eenigen tijd
in de studentensociëteit de gast van
het studentencoi ps en keerde daarna
weder pei auto naar „Het Loo" terug.
Door den ondervoorzitter werd o.m.
medegedeeld, dat door bemiddeling
van den heer Van Niftrik de toezeg-
giug ontvangen was namens den heer
Van Gilse van de Pais, consul der
Nederlanden te St. Peteisburg, van
een gift van f 3500, welke hij onder
nadere goedkeuring van Z. K. H. als
volgt wenschte te bestemmenf 2500
voor „Het Oranjebruis", f 1000 voor
het „Prins Hendrikfonds".
Dr. C. B. Tilanus werd herkozen
als bestuurslid. Tot eerelid der
vereeniging werd benoemd kolonel
De Mooy, uit Den Haag.
Vervolgens werd door jhr. mr. De
Casembroot namens het Prov. Wa
tersnoodcomité dank gebracht voor
de destijds ondervonden hulp. Daarna
werd de vergadering door den Prins
gesloten.
Door den minister van oorlog is
bepaald, dat de in dit jaar aange
steld wordende olficieren, vaandrigs
en kornetten, in afwachting van de
vaststelling der nieuwe uniformmo
dellen, zich desverkiezende kunnen
kleeden mei de op het tijdstip van
aanstelling in hun bezit zynde onder-
oificierskleeding, nadat die voor zoo
veel mogelijk en noodig gewijzigd
zal zijn.
Middelbaar Onderwas
te Vlissingen.
Aan het verslag aangaande den
toestand van het middelbaar onder-
wys in deze gemeente in het jaar
1911, is het volgende ontleend:
Zoowel uit de totale toename der
bevolking van onze scholen ais uit
de gunstige resultaten van het on-
derwijs meent de commissie met
geiustheid te mogen concludeeren,
cat het M. O. te dezer stede zich
in een bloeiende gezondheid ver
heugt. En niet alleen, dat het be
staande in bloei verkeert, er bestaat
bovendien in verschillende kringen
onzer gemeente een reeds uitgespro
ken wensch naar meer gelegenheid
om van het M. O., zij 't dan ook in
anderen vorm, te mogen prjfi.eeren.
Eerstens toch kwam reeds meerma
len het verzo;k lot ons gelegenheid te
scheppen voor volwassenen om van
't vakonderwys, als gegeven wordt
aan de avondscholen, te mogen ge
bruik maken; en reeds waren wij
eene andere beteekenis te moeten
hechten.
Men beschuldigde mij van deelname
aan het complot, en ik werd zonder
verder onderzoek van mijn offciers-
rang ontzet, tot gemeen soldaat ge
degradeerd en naar eene straf-com-
pagnie gezonden. Door tusschenkomst
mijner moeder werden mijne bewakers
omgekocht, zoodat zij mij de gelegen
heid tot vluchten verstrekten. Gij hebt
mij over de grenzen gebracht. Dat
is alles. Maar gy weet ook wel, dat
ik thans zelfs hier in Pruisen niet
als een politiek misdadiger, maar als
een gewoon deserteur zal worden
beschouwd, en dat men mij op ver
langen van Rusland dadelijk uitleveren
moet. En geheel op dezelfde wyze
moet Oostenryk handelen.
Word ik ontdekt, dan word ik tot
tweehonderd knoetslagen veroordeeld
of wat hetzelfde is, tot een pyniyken
en smartelijken dood.
Nu, met dat ontdekken zal het
wel zoo'n vaart niet loopen I ant
woordde Pelser, maar de heer graaf
moet zich voorzichtigheidshalve hier
een paar weken schuilhouden, tot de
eerste nasporingen hebben opge
houden. Nu zou het nog eene on-
mogelykheid zyn naar de Fransche
grenzen te ontkomen of een haven
voor den overtocht naar Engeland ie
bereiken, thans wordt bepaald nog
overal naar mynheer gezocht, vooral
door de grenswachters.
Wachten, altijd wachtenGy
kunt niet gelooven, wat ik reeds in
deze kamer, alleen, zonder met
iemand te kunnen spreken, doch
bezig gehouden door de smartelykste
gedachten, geleden heb. En ïr het
bijzonder myne moeder, myne arme
moeder, ik vrees maar al te zeer, dat
de Russen haar myne vlucht zullen
doen ontgelden.
Maar waarom zou mijnheer zich
nu onnoodige zorgen maken. De
genadige vrouw g'avin is te Warschau
en op vrye voeten.
Ja, mijn lieve moeder is te
Warschau, en zooals het heet, op
vrije voeten, maar in werkelijkheid
een gevangene. Zy mag reeds sinds
jaren Warchau niet verlaten omdat
zy politiek verdacht is. Geen brief
ontvangt zy, die niet eerst in het
zwatD. kabinet van de post is open
gebroken en weder gesloten.
Zelfs heeft zij geene vrye beschik
king over haar vermogen, of, Peiser,
zijt gij dan reeds belooond geworden
voor den dienst dien gy my bewezen
hebt?
De uitgaven waren niet zoo
groot, antwoordde Peiser ontwykend
en ik heb die gaarne gedaan uit
oude aanhankelykheid en ook uit
medelyden met den heer graaf. God,
ais gemeen soldaat in eene straf-
afdeeling te moeten verblijf houden.
Peiser gaf het gesprek met opzet
eene andere wending om niet te
behoeven Me zeggen, dat hem reeds
lang in opdracht der gravin v. Wa
lewski door een Poolschen bankier
eene aanzieniyke som was uitbetaald
geworden voor den bewezen dienst.
Walewski verviel dan ook door
de laatste woorden in een droef
gepeins. Zyne handen balden zich
tot vuisten en zyn gelaat vertrok
smarteiyk.
Peiser zag dit met geheim welge
vallen.
Mochten zy allen ten onder
gaan, die Russische honden, mom
pelde hij. Uw vader hebben zij het
hart gebroken. Ik heb den genadigen
120 leerlingen, waarvan 70 in de
le klasse en 50 in de2e klasse; aan
't eind van den cursus bedroeg dit
getal 114, te weten: 65 in de le
k'asse en 49 in de 2e klasse. Van
de 65 leerlingen der eerste klasse
konden er 50 bevorderd worden naar
de tweede, terwijl van de 49 leer
lingen der 2i klasse aan 23 (hiervan
gingen 26 over naar de Avondschool
voo'Handwerkslieden)het e'nddiploma
kon uitgereikt worden.
De cursus 1911—1912 ving aan
met 66 leerlingen inde le klasse en
58 in de 2e klassevan die 66 waren
10 niet bevorderd en 39 zonder
examen toegelaten op een certificaat
afgegeven door de hoofden der la
gere scholen en van 't herhalings-
onderwijs. Van 44 aspirant leerlingen
die bij gemis aan een dergelyk cer
tificaat zich aan een toelatingsexamen
moesten 'onder wei pen, kwamen er drie
niet op en moesten er 24 worden
afgewezen, zoodat slechts 17 vol
deden aan de zeer laag gestelde
eischen van het toelatings examen.
Van die 27 afgewezenen bleek, dat
zij zeer eenvoudige cyferoefen'ngen
of denksommetjes niet konden vol
brengen, terwijl een dictée in Neder-
landsche taal zonder moeilykheden
van beteekenis door hen opgeleverd
werd met zeer vele en grove fouten.
Met dergeiyke leerlingen is het niet
mogelijk met meetkunde, algebra en
lynteekenen op meetkunstigen grond
slag te beginnen.
De oorzaak dezer gebrekkige lager-
onderwijsresultaïen komen zonder
twijfel voor een deel op rekening van
'i lager onderwijs zeif, maar, naar we
hopen, voor een nog grooter deel op
die van 't feit, dat een deel onzer
candida:en niet direct van de lagere
school of hei heihalingsonderwijs naar
de Burger Avondschool kom', maar
eerst éen of meer jaren daaitusschen
laat verloopen.
Niet genoeg kan er dan ook by de
hoofden van 't lager onderwijs op
gewezen worden, dat ze hun leerlin
gen aansporen direct van de lagere
school toegang tot de Burger-Avond
school te vragen. De aandacht der
commissie van toezicht op het lager
onderwys is door ons op deze zaak
gevestigd.
Waar gebleken is, dat enkele van
de op cert.ficaat toegelaten leerlingen
niet in s'aat waren de toelatings
examen-opgaven met een voldoend
cijfer afteleveren, lijkt 't ons tegen
over de voor het toelatingsexamen
afgewezen leerlingen een eisch van
billijkheid maatregelen te overwegen
om in 't vervolg de eischen van toe
lating voor alle volkomen gelyk te
maken.
Tot 31 December 1911 verlieten 2
leerlingen der 2; klasse en 2 leerlin
gen der le klasse de school, zoodat
heer nog gekend als overste by het
Poolsche Ulanenregiment, dat hij by
de revolutie in 1830 had opgericht.
Gy waart toen nog niet geboren. Hy
werd gevangen genomen, nadat twee
zijner zonen, uwe broeders, in zyn
eigen regiment gevallen waren. De
genadige heer werd tot levenslange
verbanning naar Seberië en dwang
arbeid in de bergwerken veroordeeld.
De gravin, uw moeder, echter deed
een voetval voor generaal Paskewitsch
den nieuwen stadhouder, en liet zich
met den half begenadigden echtge
noot in Radow interneeren. Hier werdt
gy geboren, heer graaf, maar uw
vader overleefde den smaad, het
vaderland aangedaan, niet langhy
stierf toen gy nauwelijks vijf jaar
oud waart, jammer van den edelen
heer
Peiser beschouwde den jongen
man met loerende blikken, terwyi
hy bezig was zóo droeve berinne
ringen by hem te verlevendigen, en
vervolgde dan
Maar eens zal de dag der wraak
voor de Russen komen.
(Wordt vervolgd.)
