Eerste Blad.
Bil namniei beslaat uit 2 lilaJ en
Maandag
5 Februari
No. 30.
50e Jaargang.
1912,
om do wii
Feuilleton.
Brieven uit de Jlofsfad
VLISSINGSCHE
COURANT.
Prijs per drie maanden Ï.30. Franco per post 1.50.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij alle Boek
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks bij de Uitgevers
Firma F. VAN DE VELDE Jr., Kleine Markt 58.
ADVERTENTlEN van 1—4 regels ƒ0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie, wordt de prijs slechts tweemaal berekend. QrooSe
letters en clichés naar plaatsruimte.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zon- m Feestdagen.
TELEFOONNUMMER 10.
^bonnefïients-flidwertentiën op zeer uoordeeüge yoerutsarden
Heigeen vóór, tijdens en na hei tot
stand komen der beruchte Amster-
damsche verordening op de winkel
sluiting, we! te verstaan de ge
dwongen winkelsluiting, daarom
trent is voorgevallen, zal aan onze
lezers waarschijnlijk in hoofdzaak be
kend zijn. Maar omdat vooral onze
talrijke winkelstand bij deze zaak
zulk een grool belang heeft, in het
vervolg wellicht zou kunnen krijgen,
er in ieder geval veel belang in stelt,
was het sinds lang ons voornemen,
om deze hoogst belangrijke zaak
meer in bijzonderheden te bespreken.
De loop der zaak was deze na
langdurig beraad neem! de Amster-
damsche raad de voorgestelde ver
ordening aan daarop volgt verzet
tot uitlokking van rechterlijke be
slissingen, die in verschillenden geest
uitvallen en vervolgens wordt de be
slissing in hoogste instantie, door
den Hoogen Raad, uitgelokt. Tal van
pennen komen in bewegingtal van
beschouwingen worden ten beste ge
geven.
Twijfel alom. Is, vraagt men, de Arn-
sterdamsche verordening niet in strijd
met het algemeen belang? En we!
niet zoozeer om haar beginsel, maar
om de wijze van uitwerking? De
verordening toch veroorzaakt ernstige
schade, zoodat er zelfs een bestaan
door te niet kan gaan. Wanneer een
Rijkswet zoo groote schade veroor
zaakt, dan gaat dit gepaard met
schadeloosstelling of uitzondering, in
ieder geval met iets wat er tegenover
staat. Een groep van twintig winke
liers, hebben in een request aan Ge
deputeerde Staten met cijfers aange
toond, dat 9-uur sluiting hun nering
onmogelijk maakte. De Amsterdam-
sche gemeenteraad voert het beginsel
in, dat men iemands bestaan hem
zonder schadeloosstelling ontnemen
mag. Iemand die voortaan iets on
derneemt, industrieel, winkelier, gros
sier, caféhouder, ambachtsman,'dient
er rekening mee te houden, dat b. v.
na een jaar of tien, wanneer hij met
moeite en inspanning zijn onderne
ming tot bloei heeft gebracht, hem
een doodende belemmering in den
weg kan worden gelegd, zonder eenige
vergoeding.
Men heeft terecht gevraagd, of er
groeter domper denkbaar is voor den
ondernemingsgeest dan het bewust
44.)
o-
Zij stapte in de motorboot aan de
aanlegplaats en gleed in den kostelijk
warmen zonneschijn over het groene,
heldere water.
Voorbij het hotel „Naar de Uglei"
waar juist een groot gezelschap vroo-
hjke toeristen binnenging, begaf Ma
rianne zich op weg naar hetsDrook-
fesmeer. „Een donker oog, dat slechts
in het middaguur tot de zon opziet
een bang zwijgen heerscht alom, geen
zuchtje beweegt den klaren spiegel
van den afgrond."
Aldus beschrijft Emanuel Geibel het
veel bezongen Ugleimeer. En Mari
anne bespeurde reeds zijnbetoovering,
zij wandelde langzaam aan den voet
van de begroeide heuvels, die het
water dicht en geheimzinnig omsluiten.
e rustte in het mos aan den oever
en luisterde naar het fluisteren van
zijn, dat bij alle risico's die zich
in 't leven voordoen, zich nog ook
dit komt voegen, dat p'otseling het
werk van jaren kan worden vernie
tigd. En als het plaatsen van een
domper op het particulier inititatief
niet is in strijd met het algemeen be
lang, wat is er dan langer nog wèl
mee in strijd
Daarom wenschie men vernietiging
der verordening en Gedeputeerde
Staten van Noord-Holland vroegen
die vernietiging dan ook bij de re
geering aan, op grond dat, door die
verordening was getreden in een
algemeen rijksbelang.
Door het verzuim van de raadsleden
die het ontwerp der verordening
hadden ingediend, en geen datum
van inwerkingtreding daarbij hadden
genoemd, werd plotseling op Maandag
18 September 1911 de verordening
van kracht, omdat drie dagen daarvoor
nog geen antwoord van regeerings-
wege was .ingekomen op h -t verzoek
van Gedeputeerde Staten tot vernie
tiging der verordening. Daarop is
een groote beweging in de hoofdstad
gevolgd. To! nog toe had men zich
vrij onverschill'g bij de zaak neer
gelegd. Men was waarschijnlijk van
meening dat óf 'net verzoek van Ge
deputeerde Staten zou worden inge
willigd, óf van regeeringswege in elk
geval schorsing zou worden voorge
steld, om de zaak nauwkeuriger te
onderzoeken. Dat geen antwoord zou
inkomen en daardoor de verordening,
krachtens de wet, zoo plotseling
rechtsgeldigheid zou verksijgen, was
niet verwacht. Istusschen was men
algemeen van meening, dat hoogst
waarschijnlijk de eerste avonden al«
leen door de politie zou worden ge
waarschuwd en nog geen processen-
verbaal zouden worden opgemaakt.
Die verwachting werd niet teleur
gesteld, maar het was natuurlijk uit
stel van executie.
Overigens steeds een groeiende on
tevredenheid en teleurstelling, voor
namelijk omdat de regeering zelf voor
nemens was de zaak bij een rijkswet
te regelen, aan een staatscommissie
een onderzoek had opgedragen en
deze commissie reeds sinds lang
rapport bad uitgebracht onder bij
voeging van een ontwerp van w. t.
Hei zou dus vrij natuurlijk zijn ge
weest wanneer de regeering, die
daardoor toch zelf had geloond, dat
het hier volgens hare meening een
rijksbelang gold, het advies van Ge
deputeerde Staten had gevoigü en
deze zaak had verklaard te behooren
iot de bevoegdheid van den rljkswe.-
gever. O/e igens was hei bekend dat
de minister van binneniandsche zaken,
van wien de beslissing afhing, per
soonlijk tegen dergelijke verordenin
gen was'.
Iniusschen werden verbalen wegens
het riet; de vloed speelde aan hare
voeten. Als in teeder, moedwillig
liefdespel dartelden de golfjes, en
boven haar hoofd ruischte door het
bosch een diep gemurmel en gnetta
reeds van verre den man, die v 11 de
hoogten af naar het meer afdaalde. Hij
had het rijtuig, dat hem in snelle
vaart van Gremsmiihlen, waar hij uit
den. trein was gegaan, over Holsteinsch
Zwitserland hierheen had gebracht,
veilaten, en volgde nu de richting
naar het Ugleimeer, waar hij volgens
den waard Marianne zou kunnen
vinden.
Nu was de weg, die rondom den
ketel van het meer liep, bereikt, en
Raven matigde zijnen tred, overal
rondspiedend, of hij de gezochte niet
ergens kon ontdekken. Hij kende hare
voorliefde voor verscholen plekjes,
waar ze ongestoord kon droomen.
Zag hij daarboven aan den voet
van dien reuzenbeuk, zooals er hier
zoo vele hun kruin tot den blauwen
hemel verhieven, niet iets wits sche
meren
Als zij het eens was 1 Zijne scherp
turende oogen staarden ingespannen
over den stillen, donkeren waierspie-
overireding der verordening tegen
eenige winkeliers opgemaakt en Dins
dag 10 October werd de eerste straf
zaak behandeld tegen een bakker,
die kwart voor tienen een klant in
zijn winkel had toegelaten. Een jon
gen kwam getuigen dat hij op dat
uur een 3 cents broodje haa gekocht,
ierwiji het verboden is om een win
kel op andere dagen dan Zaterdags
vóór '3 morgens 5 uur en na's avonds
9 uur geopend te hebben.
De kantonrechter meende mitsdien
dat een veroordeeling moest volgen,
vooral omdat beklaagde reeds drie
verbalen had en op zijn winkelruit
een plakkaat had bevestigd, waarop
hij vermeldde na negen uur des
avonds te zullen open blijven.
De rechter wenschte een onder
scheid te maken tusschen de over
treders die eene beslissing van de
rechterlijke macht wenschten uit te
lokken en daarna het overtreden na
lieten en hen die willens en -wetens
met overtreden voortgingen.
In 't.vooibijgaan wilien wij hier
wel even opmerken, dat dit ons toe
schijnt eene zor.dtrünge onderschei
ding ie wezen, die in het geheel niet
tai da bevoegdheid der rechterlijke
macht als zoodanig behoort.
Maar hier ligt natuurlijk niet het
hart der quaestie. De raadsman van
beklaagde betoogde dat men hier me!
een nieuwigheid ie doen heeft. De
raad (evenals de provincie op haar
gebied) mag aileen regelen wat tot
de huishouding der gemeente behoort;
de belangen der ingezetenen mogen
slechts worden behartigd in hunne
qualiteit van leden der gemeenschap
maar hier behartigt men individueeie
belangen en beschermt men den eenen
winkelier tegen den anderen.
In dit opzicht meende hij dat de
verordening in tt ijd wa3 met de
grondwet.
Waar zou hel heen moetan, waa-
neermen op drt terrein den gemeentelij
ken wetgever vrijliet Dan kan op een
gegeven oogenblik ook verboden
worden aan advocaten om na 9 uur
hun ciiènten te ontvangen,;aan schil
ders om na dien tijd op hun atelier
te werkt n: dan schrijft men ons voor
wanneer wij des middags aan den
maaltijd, zelfs boe laat wij naar bed
moeten gaan.
Inderdaad, dit schijnt van den ver
dediger van beklaagde een soort van
caricafuur; maar toch zalmen moe
ten toegeven, dat zulk een ingrijpen
in de zuiver pariiculiere beiangen
der burge s, de overtreffende t-ap is
van de vroeger zoo geiaakte bedilllg-
heid der vaderen.
Men kan immers op die wijze ook
prijzen van huishuren en levensmid
delen vaststellen. Maar wat blijft er
dan van de particuliere vrijheid over
He! protest van den pleiter ging dan
gei naar de eenzame, die bewegenloos
dezelfde houding bewaarde.
Doch nu stiet daarboven in de hel
dere lucht een roofvogel, die boven
de vredigheid van deze stille wereld
zijn kringen beschreef zijnen wilden
rouwen schreeuw uit, voor hij op zijn
buit afschoot. Marianne hief iuisterijk
het hoofd op.
„MarianneRaven had haar er
kend en riep nu haren naam over
het water en een heel zachte, geheim
zinnige echo gal van den tegenover-
liggenden oever het antwoord terug.
De jonge vrouw had den roep niet
begrepen. Zij bleef rustig zitten, en
zoo werd het Raven gemakkelijk haar
te vei rassen.
„Marianne M trtanne klonk
het plotseling aan I aar oor. Verschrikt
wendde ze zich om, en zag Raven
dicht achter zich.
„Raven gij hier!" riep ze ont
steld uit en st ekte beide handen af
werend uit.
Met eene hartstochtelijke beweging
trok hij hare hand aan zijne lippen
en zei diep ademhalend „Nu begrijp
ik zelf niet hoe ik het zoo lang ver
van u heb uitgehouden."
ook veel verder dan den winkelstand
en bevatte eene ernstige waarschu
wing tegen machts-theorieën van de
overheid.
Het is natuurlijk niet onze bedoe
ling de verschillende procedures voor
de Amsterdamsche kantonrechters te
dezer zake in bijzonderheden na te
gaan. Op den 6en December werden
voor de zesde kamer der arrondisse-
menis rechtbank in hooger beroep
vijf zaken tegen winkeliers behan
deld, die zich vroeger wegens over
treding van de verordening voor den
kantonrechtermoesten verantwoorden.
Door een der rechters was een vonnis
gewezen, waarbij de verordening niet
verbindend werd verklaard.
Hierop komen wij in een volgend
artikel terug.
H.t zal dit jaar wel weer gaan ais
in de laatste jaren steeds het geval
is geweest: ijs zal er wel weer niet
komen. Die twee dagen dat men
even sommige plaatsen van ons land
op de schaatsen gestaan heeft, zijn
niet mee te rekenen.
Hier in den Haag heeft men, dat
kunnen wij geiust zeggen, de „sch eu
vels" in 't roest gelaten, tot groote
spijt natuurlijk van verschillende
winkeliers en leveranciers, want die
zien thans de „centers" niet rijkelijk
in hun kassen vioeien, zooais bij
ijsvermaak zeer zeker weer gebeurd
zou zijn.
Wat is ai niet noodig om per
dag een paar uurtjes de schaatsen
onder te hebben.
Oude schaatsen rijden niet goed
meer, zijn net als oude menschen,
(ik zelf ben van het tegendeel over
tuigd) dus moeten er nieuwe schaat
sen Komen. Nieuwe schaatsen met
niet nieuwe schoenen, dat gaat toch
nieten daarom nieuwe stappers.
En zoo zou men kunnen voortgaan,
tot in '1 oneindige. Nauwelijks is er
ook maar iets buitengewoons in zicht,
of daar komen de centen te voor
schijn.
Nu is dat allemaal goed en wel
laat 't geld maar rollen, hoe harder
hoe beter, maar jammer, heel jam
mer is 'i, dat men juist als men pro
fiteert van iets waarvan verschillende
medemenschen, heel veel medemen-
schen zelfs duchtig te lijden hebben,
zoo weinig denkt om die stumperds,
die, waar zij die 't doen kunnen
partij trekken van 't hevige vries
weer, van datzelfde weer zoo veel le
duchten hebben, n.l koude en
honger.
Zij kunnen niet, als de eersten
's avonds aan den heerlijken disch
over fuifjes en feestjes praten en
ook niet bij een lekker kopske thee
Marianne was nog zóo onder den
indruk, dat zij niets wist te antwoor
den, maar juist haar zwijgen verried
Raven meer, dan zij zich zelve be
wust was. Zijn blik zocht hare spre
kende oogen die hem tegenstraaiden.
Van zijne zelfbewuste heerschzuchtige
persoonlijkheid ging een stroom frisch
leven uit, die haar meesleepte. Slechts
met moeite kon ze eindelijk uitbren
gen „En wat voert u hierheen
„En dat vraagt ge nog Wilt ge
aan de boomen van het woud of
misschien aan de Uglei je novelle
voorlezen?"
„Natuurlijk I Denkt ge, dat ik in
al dien tijd van onze scheiding ook
maar éen verstandigen zin heb neer
geschreven
„Dat begrijp ik opperbest. Je geest
had behoefte aan rust, nadat ge dat
meesterwerk hadt geschreven."
Het lachend oog van Raven ver
duisterde, hij staarde over het water
en vermeed den ernstigen, klaren blik
van de jonge vrouw die nu voortging
„Ik ben egoislisch genoeg, mg over
de oorzaak, die je hierheen voerde,
te verheugen."
„Kent ge dan de ware oorzaak
haast geplakt zitien tegen een gloei
end heet gestookte kachel.
En aileen voor de armen ben ik
reeds blij, dat 't dit jaar een z.g.
zachte winter is, nu is de eiiende
tenminste iets dragelijker. En ellende
wordt er in den Haag heel wat ge
leden.
Onze goe-geraeente is me daar
plotseling betrokken in een alles be
halve verkwikkelijks historie.
Man moet n.l. weten, dat de ge
meente Voorburg, eigenlijk éen met
den Haag, een gasleverancier heeft,
die nog een bepaald aantal jaren gas
aan die gemeente moet leveren.
Doch Voorburg gaat zelf een gas
fabriek expioiteeren, weike fabriek
over eenige maanden gereed zal zijn.
Nu heeft de gemeente de leveran
cier niet meer noodig en heeft hen
tegen den tijd dat de fabriek werkt,
opgezegd.
Leverancier-iief is ook niet mis
en zegt„Best, dat is goed en wei
maar dan past 'i mij beter om je
reeds vanaf 1 Maart niet meer te
leveren.
En daar zit Voorburg nu. Goede
raad was duur.
En heel naïef kwam men nu aan
onzen Raad vragen, of die genegen
was van 1 Maart tot de inwerking
treding der fabriek gas te leveren,
voor een paar maanden dus.
De raad was evenwel niet zoo gek
en besliste dat er niet geleverd zou
worden, al zei de raad dat in voor
Voorburg zachte termen.
De heer Hoejenbos nam Voorburg
zoo'n beetje in 't ootje en stelde voor
gas te leveren, mits er concessie gege
ven werd voor 75 jaar. Groot
gelach en rumoer natuurlijk.
Daar zit Voorburg nu in 't duister
tenminste binnenshuis, want straat
verlichting is er.
Dat kan nog heel wat spektakel
geven
De schouwburgtcwestie is nog niet
uii de voeten, tenminste van ver
schillende kanten is er bij den Raad
op aangedrongen toch nog te beslui
ten dit heele seizoen te laten door
spelen. Ook thans weer heeft het
„Vroede—Vaderschap" afwijzend be
schikt. Heel verstandig zoude ik zoo
zeggen. Want wat dacht mer, nu toch
dat na twee malen besloten te heb
ben niet na i Maart 1912 te laten
spelen, nu voor de derde maal ai 't
bestolene weer ongedaan gemaakt
zou worden en zeggenNu toe dan
maar, ga je gang, en ais je nu later
nog wat verlenging wii, nu dan kom
je nog maar eens terug, wij zijn nog
zoo kwaad niet
Neen I En gelukkig Waar zou dat
naar toe moeten Waarheen zouden
vroeg Raven en keek Marianne met
zoo duidelijk sprekende oogen aan,
dat ze zich onwillekeurig haastig van
hem verwijderde. Haar schrik en de
doodelijke bleekheid, die plotseling
haar gezicht bedekte, waarschuwde
Raven, den ervaren vrouwenkenner,
Marianne niet te verontrusten. Rustig
naast haar voortgaand, haar daardoor
dwingend in den gewonen pas te
gaan, ging hij hee! anders voort dan
hij eerst van plan was!
„Dat is niet zoo gemakkelijk ge
zegd, maar ik denk, dat ge wei zult
begrijpen, wat ik bedoel. Ik was het,
die je op de gedachten bracht, die
in je sluimerende krachten op te wek
ken en te beproeven iets te schrijven.
De eerste poging gelukte maar al te
goed en bracht het eerste kleine
succes."
„Wat ik aan uwe tussehenkomst te
danken heb, Raven..."
„Ik deed er het minste toe", weer
de hij af. „Met dit succes, dat zult
ge moeten toegeven, zijt ge overge
leverd aan de macht der pen. is het
niet zoo, Marianne
tWcid-i vervolgd.)