.Donderdag
28 December
jlieuwjaarswensdien
Feuilleton*
49e Jaargang.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op
Nieuwjaarsgroeten.
BINNENLAND.
No. 805,
1911
VLISSINGSCHE COURANT
Prijs per drie maanden 1.30. Franco per post 1.50.
Afzonderlijke nummers -5 cent. Mers abonneert zich bij alle Boek
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks bij de Uitgevers
Firma F. VAN DE VELDE Jr., Kleine Markt 58.
ADVERTENT1ÈNvan 1—4 regeis ƒ0.40. Voor eiken regei
meer 10 cent. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie, wordt de prijs slechts twee maal berekend. Qroote
letters en clichés naar plaatsruimte.
en Feestdagen.
TELEF OOKNUMM0EE 10.
fibonnemefits-fidtjerfenfiën op zeer uoordeelige vsormaardstt
—o
SMMCg*- Evenals vorige jaren zal
in het nummer onzer Cou
rant, dat verschijnen zal en bij
de Abonné's bezorgd wordt op
Nieuwjaarsmorgen, de gele
genheid worden opengesteld tot
het plaatsen van
Deze Advertentiën worden op
genomen tegen verminderd tarief;
en wel van 15 regels f0.25;
iedere regel meer 5 cent.
Advertentiën kunnen nu reeds
woivlen ingezonden en worden
uiterlijk ingewacht tot Zaterdag
30 December, des middags 12 uur.
Kerstfeest.
H. M. de Koningin en Z. K. H.de
Prins hebben Eersten Kerstdag den
liturgischen dienst in da Klooster
kerk te 's-Gravenhage, onder leiding
van ds. Gerretsen, bijgewoond.
H. M. en Z. K. H. begaven zich
te voet naar het kerkgebouw.
De Koningin-Moeder woonde
Eersten Kerstdag de godsdienstoefe
ning bij in de Groote Kerk aldaar,
onder het gehoor van ds. Hertog.
Zondag voor Kerstmis was de
Koningin-Moeder onder het gehoor
van ds. Molenaar, in de Groote Kerk
Minister Wentholt af
De Kamer is dus voor het reces
met den begrootingsaibeid gereed ge
komen, zegt het „Huisgezin"
Oorlog, de officierstractemsnten, de
West-Indische begrooling, den duurte-
toeslag. Marine, alles, alles heeft
zij er doorgejast.
Ook marine, dat het struikelblok
dreigde te worden.
Met dezen verstande evenwel, dat
in Februari, wanneer de Kamer terug
komt, het pantserschip en het per
soneel besproken zullen worden. Met
andere woorden we krijgen de
marine-begrooting in Februari. Reden
om te juichen, dat men op tijd klaar
kwam is er dus weinig.
Integendeel, want men kan er op
aan, dat marine na het Kerstreces
een goede beurt zal krijgen, af te
nemen van den tijd, dien men voor
de sociale wetgeving zoo dringend
noodig zal hebben.
Wat den minister betreff, diens
ministerieleven is vermoedelijk slechts
12.)
Alleen voor den vorm had zij voor
alles zijne inwilliging gevraagd, maar
dat de veranderingen zulk een om
vang zouden aannemen, had hij niet
voor mogelijk gehouden. Hij zag nu
slechts een chaos en gevoelde zich
daarover recht or,gelukkig.
Er waren nog maar veertien dagen
verloopen en reeds zag hij alles,
waaraan hij jaren lang gewend en
gehecht was geweest, ineenstorten.
Hij vroeg zich zelve op dit oogen-
blik met werkelijke bezorgdheid af,
wat hij nog niet alles in den loop
der maanden en jaren zou kunnen
beleven.
Hij fronste zijn voorhoofd, en de
lichtblauwe oogen fonkelden toornig.
Zoo keek Jörgen zijne vrouw aan,
die hem ook had ontdekt en met een
stralend lachje naar hem toekwam.
een anderhalve maand gerekt. Want
de indruk, dat men niet geneigd is
hem zijn pantserschip te geven, blijft
bestaan.
Statistiek der sterfte naar den leef
tijd en de oorzaken van den
dood in 1910.
Het Cenlraai Bureau voor de Sta-
tlestïek publiceert in No. CLVI1I
zijner Bijlagen de Statistiek van de
sterfte naar den ieeflijd en naar de
oorzaken van den dood in 1910. Aan
de inleiding tot deze publicatie wordt
het volgende omleend
Per 1000 zielen van ieder geslacht
stierven in 1910 13 93 mannen en
13.19 vrouwen to'ail 13,53 personen.
De hoogste verhoudingcijfers waren
waargenomen in de provinciën L;m-
burg en Noord Brabant, resp. 17.19
en 16.61 per 1000, de laagste in
Noord-Holland, Groningen, Zeeland,
Friesland en Zuid-Holland resp. 12 02,
12.43, 12,51 12.66 en 12 70 per 1000.
In de groepen van gemeenten naar
de grooste der bevolking is de rela
tieve sterfte in de laatste jaren grooter
naarmate de bevolkingscijfers kleiner
worden.
In den loop der totale sterftever-
houdingen is sedert vele jaren een
geregelde daling waar te nemen van
26,56 gemiddeld in de jaren 1840
1849 per 1000 inwoners tot 13 35
in 1910, een vermindering dus van
100 op 51. Deze vermindering is,
althans in de jaren na 1889, bij de
mannen grooter dan bij de vrouwen
Uit de cijfers van de sterfte naar
den leefiijd blijkt, dat de hooge
sterftecijfers voor Noord-Brabant er,
Limburg voornamelijk veroorzaakt
worden door de grootere kindersterfte.
Ia Noord-Brabant stierven in de jaren
19091910 per 1000 levenden be
neden 1 jaar 163.72 en op 1000 le
venden van 1—4 jaar 13.71. Voor
Limburg waren deze cijfers 172.50
en 18.65, terwijl deze verhoudings-
cijfers bijv. voor Friesland 69.83 en
9 61 voor Groningen 86 52 en 11, en
voor Noord-Holland 86.93 en 12 95
waren. Groote kindersterftecijfers
gaan vaak gepaard met groote rela
tieve geboortecijfers. Kwamen toch
in Noord-Brabant in de jaren 1906
—1910 gemiddeld 33 2 en in Lim
burg 32,5 geborenen per 1060 inwo
ners voor, voor Friesland was dit
cijfer 25,8, voor Groningen 28.6 en
voor Noord-Holland 25 8.
Opmerkeiijk is de lage kindersteifie
in Drente bij een op éen na het
hoogste geboortecijfer voor de ver
schillende provinci s.
Voor het Rijk valt bij de sterfte
verhoudingen naar den leeftijd over
de laatsta vijfjarige perioden 1900—
1904 en 1905—1909 c-venals voor
1910 een verschuiving der sterfte van
de lagere naar de hoogere leeftijden
Hij zag slechts het lachendat zich
daarachter heimelijke angst verborg,
wat hij wel van hare kleeding zou
zeggen, ontging hem.
Nu hij het volle gezicht op hare
verschijning had, moest hij bekennen
dat zijne vrouw eene eigenaardige
bekoorlijkheid bezat, en dat hare
slanke gestalte in de paletot met lan
gen schoot bijzonder gunstig uitkwam.
En toen zij voor hem stond en met
hare verstandige oogen zijn geheim
ste gedachten ried, toen was al hare
verlegenheid verdwenen en met haar
zacht, welluidend lachje, vroeg ze
„Heb ik je smaak getroffen Jö genï
Ik wilde je met dit toilet verrassen."
„Dat is je maar al te goed gelukt
Marianne. Ik ben een heele poos
achter je aan geloopen en herkende
je niet".
„Da! doen de nieuwe veeren, Jör
gen".
„Mij waren de oude liever, mijn
kind".
„Niet bekrompen zijn, beste man,
dat staat je niet. Waarom zal ik mij
niet wat opsieren? Je moet toch
zeggen, dat ik een goeden smaak
heb getoond".
waar te nemen. Was voor de eerste
periode de sterfte in de verschillende
leeftijdsklassen (beneden 1 jaar, 1— 4
jaar, 5 19 jaar, 20—49 jaar, 50—64
jaar, 65 jaar en ouder) reso. 24.97,
10,15, 5 86, 13 51, 1145 en 20.40
van de totale sterfte in de tweede
periode waren die percentages
22.35, 8 97, 5.46, 13.53 11.86 en
30 02 en in 1910 20.98, 8 75, 5 30,
13.64, 11 87, en 31,57.
Bij de sterftecijfers naar rie oorzaken
van den dood treedt de longiutaerculose
het meest op den voorgrond. Gemid
deld stierven daaraan per 10.000 van
elk geslacht in de jaren 1906 1910
12.17 mannen en 12.75 vrouwen,meest
menschen in de kracht van hun leven
tusschen 20 en 30 jaar, meer dan 1 '3
der sterfgevallen in die leefiijdklasse
wordt door longtubercuiose veroor
zaakt. Onder de andere vormen vars
tuberculose is de hersentuberculose
het belangrijkst, daaraan stierven ge
middeld jaarlijks 2,12 m. en 1.85 vr.
per 10,000. Tuberculose van de
buiksingewanden maakt ongeveer half
zooveel slachtoffers als de hersen
tuberculose en de algemeene tuber
culose met sc.'ofulose te zanten
eveneens.
Aan kanker en andere kwaadaar
dige gezwellen stierven in de laatste
vijf jaren gemiddeld per 20,000 10,30
mannen en 10.03 vrouwen. De be
trekkelijke sterfte aan deze zoo ge
vreesde ziekte, welker voortgang in
1904 scheen gestuit, is in de laatste
jaren weder eenigszins stijgende. De
meest voorkomende vorm van canc-i-
noom is die van maag en lever. Van
aüe aan kanker gestorvenen stierven
in de laatste 5 jaren meer dan 60
pet. aan maag- en leverkanker, waarbij
de relatieve s'erfie der mannon on
geveer lVs zo° gfoot is als die der
vrouwen. Van de andere kankervor-
men, die bij beide geslachten voor
komen, is ingewandskanker de veei-
vuldigsie en komt meer bij vrouwen
dan bij mannen voor, terwijl kanker
van de mondholte in veel sterker
mate bij mannen dan bij vrouwen
wordt aangetroffen (gemiddeld per
10,0000,50 mannen en 0,14 vrouwen.)
Voor de voornaamste besmettelijke
ziekten kon niet alleen worden be
rekend de mortaliteit maar ook de
morbiditeit (verhouding van de ziekte
gevallen tot de bevolking) en de le
taliteit (verhouding van het aastal
ziektegevallen tot het aantal sterfge
vallen) op 10,000 der gemiddelde
bevolking werden ziek gemiddeld in
de jaren 1901 1910 aan pokken 0,11
in stierven 0,01; aan roodvonk resp.
7.27 en 0,31 aan typhus en febris
typhoi-dea4,59en 0,75 en aan diphthë-
ritus 6,54 en 0,77. Het aantal sterf
gevallen op 100 ziektegevallen be
droeg gemiddeld voor pokken 13,71,
bij roodvonk 4,69, bij typhus 16.53
„Zeker, Marianne. Maar kom nu,
ik bert hongerig en hoop, dat het
eten onder je wandeling niet heeft
geleden".
„Ik zal wel zorgen mijne plichten
ais huisvrouw niet siechter dan vroe
ger na te komen, dat zou andeis
voor den echtvriend een grond zijn
om mij mijne verontrustende licht rin-
nighetd voor oogen te stellen".
„Waar eten we vandaag?"
„In jou kamer Jörgen", antwoordde
Marianne plotseling eert beetje schuch
ter.
„Vergeef die stoornis, het is maar
voor een paar dagen, tot de muur
tusschen mijne kamer en de muziek
kamer is doorgebroken, dan kunnen
we weer in de woonkamer eten."
„Waarom liet je niet in de wacht
kamer dekken
„Ik dacht, dat het daar Ie onge
zellig was?"
„Werkelijk?" vroeg hij ironisch.
„Ik ben er echter op gesteld, wees
dus zoo goed het aan het meisje te
zeggen, Ir mijne kamer wensch ik
niet de minste verandering te zien
aangebracht, ik hoop dat ge daar in
'l yervolg goed aan zult denken";
en aan diphtheritis 11,72. Vooral de
letaliteit bij lyphus en bij diphtheri
tis is gelukkig zeer aan het vermin
deren. Waren de cijfers voorin 1901
voor typhus 18,01 en voor diphthe
ritis 14,72 zoo goed als regelmatig
dalende, voor 1910 kwamen zij op
resp. 16,11 en 9,91.
Het aantal levenloos aargegevenen
ntemt in de laatste jaren schier on
afgebroken al. De verschillen die te
dien opzichte in de onderscheidene
provinciën bestaan, schijnen, evenals
de sterfte beneden het jaar verband
te houden met het relatief aantal
geborenen. Komen in den regel Dij
levend geborenen 105 jongens tegen
100 meisjes voor, bij levenloos aan-
gegevenen is die verhouding geheel
anders. Ir. de laatste 10 jaren kwamen
daar gemiddeld bij voor 125 jongens
op 100 meisjes. Van een groot vierde
gedeelte der levenloos aangegevenen
had de vrucht geen levensvatbaar
heid; de verhouding van jongens tot
meisjes was daarbij als 119 100, iets
kleiner dus dan bij het totaal der
levenloos aangegevenen, wat er op
wijst, dat het aanta! levensvatbaren
bij de jongens iets grooter is dan bij
de meisjes.
Van de 100 levenloos aangegeve
nen werden 62 geboren met verlos
kundigen bijstand van een genees
heer, 33 met die van een vroedvrouw
terwijl in gemiddeld 5 gevallen geen
verloskundige hulp aanwezig was.
Lichamelijke Oefening.
Door den minister van oorlog is
een commissie benoemd om den weg
aan te geven waarlangs op de meest
rationeeie wijze de lichamelijke ge
oefendheid kan werden verkregen,
vereischt voor het programma van
Oorlog. Tot lid dier commissie zijn
benoemd de heeren Jasper Warner
(N. B. v. L. O.), Joh. Heynen (N. G.
V.), J. H. Luiting (Ver. v. Gymnas
tiek onderwijzers in Nederland), ka
pitein H. Bierman (leeraar Militaire
Gymnastiekschool), S. van Aken,
gymnastiekleraar Erasmiaansch gym
nasium te Rotterdam, en majoor jhr.
G. A A. Alting von Geusau, van den
genraien staf, tevens voorzitter. Het
7e lid, een geneesheer-physioloog,
moet nog benoemd worden.
Het examen ter verkrijging vtn
een akte van bekwaamheid in de
gemeente-administratie zal in 1912
worden gehouden het schrifrelijk ge
deelte op Maandag 24 en Dinsdag
25 April tn het mondeling gedeelte
op Maandag 13 Mei en volgende
dagen.
Arbeidskaarten voor buitenlanders.
De minister van landbouw, nijver
heid en handel heeft aan de Com
Het maal verliep stil, de eenvou
dige gerechten werden zwijgend ge
nuttigd,
Ook in het dagelijksch menu
wenschte jörgen niet de minste
weelde meer te zien aangebracht,
ten minste voor zijn persoon, en daar
Marianne in 't geheel niet materieel
was aangelegd, kwamen hunne mee-
ningen hieromtrent niet met elkaar
in botsing.
Op den avond van denzelfden dag
viel Hofman zijn gesprek met Maren
in, en voor hij nog een bezoek
bracht aan een ergen patiënt, zette hij
zich er toe, eenige regels aan dr.
Hartwig Raven te schrijven; hij had
diens adres in Berlijn toevallig ont
houden.
Hij bracht den brief later zelf naar
de post, daar het hem voorkwam dat
de zaak geen uitstel kon lijden.
De schrijver Haitwig Raven was
van eene reis naar Pommeren terug
gekomen. Zijn vader was plotseling
gestorven en had ais onaanzienlijk
ambtenaar de zijnen niets dan een
klein pensioen voor zijne vrouw ach
tergelaten. Zijn beide zoons moesten
zich voor 't vervolg zonder toelage
missarissen der Koningin medege
deeld, dat de vraag is gerezen, wie
voor de personen, ten aanzien van
wie de Arbeidswet. 1911 een arbeids
kaart vordert, en wel in een Neder-
landsche gemeente arbeid verrichten,
doch buiten de grenzen van ons land
wonen, de arbeidskaart moet onder-
teikenen en afgeven. Het komt den
minister voor, dat dan hat meest
overeenkomstig de bedoeling der wet
zal worden gehandeld, zoo ten aan
zien van de bedoelde personen het
onderteekenen en afgeven dar arbeids
kaart geschiedt door of vanwege den
burgemeester der gemeente, waar die
personen arbeid verrichten,
Te 's Gravenhage is in den ouder
dom van 70 j?ren overleden de ge-
pensiormeerde kapitein-luitenant ter
zee A. van Hengel. De overledene
had reeds sedert meer dan 20 jaren
den zeedienst verlaten, na een zeer
eervolle loopbaan.
Na zijn opleiding te hebben geno
ten aan het Marine-Instituut te Wil
lemsoord, was de thans ontslapene
in 1860 benoemd tot adelborst le
klasse. Als luitenant ter zee der 2a
klasse nam hij in 1873 deel aan de
expeditie tegen Atjeh en in het eerste
jaar van öenAtjehooriog onderscheidde
hij zich in dier mate, dat hem in
October 1874 benevens de Militaire
Willemsorde 4;kl. öeEeresabel werd
toegekend.
Herstellingsoord voor Rijks
ambtenaren.
De Veteeniging tot ondersteuning
van burgerlijke ambtenaren en be
ambten in 's Rijks dienst beoogt de
stichting van een herstellingsoord
voor rijksambtenaren, waarvoor thans
reeds 1 11,000 werd bijeengebracht.
De heer P. H. R. Beuraing, oud-
onderoffiCier van het Nsd.-Indische
leger en administratief ambtenaar in
rijksdienst te Amsterdam, heelt nu
eenige schetsen uit den strijd in
Atjeh tot een buideltje vereenigd en
uitgegeven waarvan de netto-op
brengst aan bovengenoemd doel zal
ten goede komen.
De schetsen geven episodes weer
uit de moeilijke dagen kort voor en
na den afval van Toekoe-Oemar.
De spoorwegen in 1910.
Blijkens het verslag van den raad
van toezicht op de spoorwegdiensten
over 1910 hebben in dat jaar 184
ongevallen van min of meer ernstigen
aard' op de hoofd- en iocaalspoor-
wegen van da verschillende spoor
wegondernemingen plaats gehad,
waarvan 126 op de iijnen der S. S.,
75 op die der H. S. M., 6 op die der
N. C. S. en 1 op d:e derN.B. D. S.
Van de ongevallen aan treinen over
komen, was van 41 ontsporing de
zien te redden. Voor Hartwig was
deze uitkomst van zeer groot beiang,
te meer daar hij toen zonder vaste
betrekking was. Hij had met den
hoofdredacteur ongenoegen gehad en
steunend op de vaste toelage van
zijn vader zijne pi rats aan de. re
dactie van eene der voornaamste
dagbladen opgeofferd omdat hij zich
niet naar de inzichten van den chef
wilde schikken.
„Slavenarbeid 1" noemde hi] zijn
journaliatisch werk en droomde steeds
van hooger, zonder tot nu toe een
noemenswaardig gevoig te hebben
bereikt. Kleine schetsjes, noveiietjes
en reisverhalen waren nu en dan
ais feuilleton van hem verschenen,
maar ai zijns pogingen voor een
grooter werk hadden tot nu toe
schipbreuk geleden.
Slecht geluimd zette hij zich au
aan zijne schrijftafel, om na te zien
wat er van de post voor hem was
gekomen, toen zijne hospita hem
dokter Hof man's brief bracht en te
gelijk meldde, dat de postbode van
daag nog een pakket zou afgeven,
dat kort na zijn vertrek was aange
komen. (Wordt vervolgd.)
