Eerste Blad.
Het Stiefkind.
Maandag
11 December
Bit nummerbBslaalail 2 Maden
Mo. 292
49e Jaargang.
1911
Landverhuizing.
Feuilleton.
8ri©v@n iiSf d@ flofsiad
Verschijn! dagelijks^ uitgezonderd op Zort» en Feestdagen.
Sbonnemsnts-Muertentiin op zeer voordeelige yooriwaarden
Prijs per drie maanden 1.30. Franccf per post 1.S0.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij alle Boek
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks bij de Uitgevers
Firma F. VAN DE VELDE Jr., Kleine Markt 58.
COURANT.
ADVERTENTIÉNvan 14 regels ƒ0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie, wordt de prijs slechts twee maal berekend. Qroote
letters en clichés naar plaatsruimte.
TELEFOONNUMMER 10.
Ziedaar een gansch niet nieuw
onderwerpmaar dat tot dusver niet
alleen niets van zijn belang verloren
heeft, maar integendeel zoo gewichtig
blijft, tja{ het nu en dan in 'i publiek
belang noodzakelijk onder de oogen
moet worden gezien. Het feit dat er
overbevolking is, wat niet beteekent
dat er te veel menschen zijn, maar
doodeenvoudig dat er wanverhouding
heerscht fusschen het aantal menschen
en de bronnen van menschelijk be
staan, dat feit is er nu eenmaal en
wij hebben geen reden om te gelooven
dat het binnen afzienbaren tijd weer
ongedaan zal worden gemaakt.
Daarom blijft verhuizing naar stre*
ken waar die wanverhouding niet
bestaat en vooreerst niet te wachten
is, de meest naiuurlijke zaak van de
wereld en even natuurlijk is het, dat
daarvoor alleen zulke streken der
aarde in aanmerking kunnen komen,
waar het klimaat eenigszins met het
onze overeenkomt, zoodat een voort
durend verblijf en een gezond werk
zaam bestaan er mogelijk zijn.
Hel zijn inzonderheid som mige
deelen van Noord-Amerika, van
Australië, van Argentinië en Brazilië,
waarop de aandacht gevestigd blijft
en het zou wel wenschelijk wezen dat
meer algemeen emigratievereenigingen
werden opgericht, met het doel om
samenwerking en ordening te brengen
in het verleenen van steun en voor
lichting aan hen, die in economischen
2in een nieuw vaderland wenschen
op te zoeken. In ieder geval zou het
gewenscht wezen dat zich gemeen
telijke of minstens provinciale organi
saties vormden, die zich bereid ver
klaarden tot het geven van inlichtingen
en het doen van onderzoek ten dienste
der verhuizing naar alle landen,
waarop onze landgenooten inzonder
heid het oog gevestigd houten.
Het komt waa-schijniijk niet zoo
vaak meer voor als voorheen, maar
daarom is het toch volstrekt niet
uitgesloten, dat er aanleiding bestaat
om te waken tegen verleidelijke aan
biedingen, die op onwaarheid berusten
of die, in ieder geval, de ongunstige
bijomstandigheden verzwijgen, die aan
de zaak verbonden zijn en die er
noodzakelijk toe moeten leiden om de
onderneming te ontraden.
In dit laatste schuilt waarschijnlijk
het grootste gevaar. O ne regeering
waarschuwde bv. indertijd tegen het
85.)
Zoudt gij u voor de tweede maai
op nog verschrikkelijker wijze aan
dat doodelijk gevaar blootstellen
Verwondert het u, dat ik voor
de zuster mijns vaders zooveel zal
doen, als ik vooreene dienstbode heb
gedaan
Hij verborg het gelaat in zijne
handen en antwoordde niets.
Het eerste daglicht begon eindelijk
door te breken en de zieke viel nu
in een diepen slaap of eene verzwak
king, die voor ongeoefende oogen
geruststellender was dan ijikooits.
De dokter kwam terug en liet de
zen keer de waarheid hooren. Toen
nam Ciemence, terwijl allen door
vrees bevangen waren, een ka'm en
beslist gezag aan. leder voegde zich
naar hare bevelen. Roger werd onder
Rosa's hoede met de kamenier van
aannemen van werk bij het aanleggen
van een spoorbaan in Brazil'ë, waar
het hooge dagloon ruim werd opge
wogen door het gevaar voor de zoo
genaamde gele koorts.
Dergelijke ambtelijke waarschuwin
gen komen zelden voor. Ook met
betrekking tot Duitschland en tot
sommige streken van Noord-Amerika
hebben wij ze wel eens ontmoet
maar voor officieele personen houdt
men zich in den vreemde we! eens
van den dommezij kunnen niet
steeds alles te weien komen en moeien
daarom met hunne mededeelingen wat
voorzichtig wezen. Het staat vast dat
een particuliere organisatie andere
wegen kan bewandelen en beter achter
de waarheid kan komen door de hulp
van betrouwbare particuliere personen,
wier hulp vertrouwelijk wordt inge
roepen. In alle deelen der wereld, die
bij ons voor emigratie in aanmerking
komen, zouden dus door de emigratie
commissies speciale correspondenten
moeten worden gezocht, wier inlich
tingen en gegevens zouden moeten
worden verzameld en nu en dan
bijgewerkt en herzien, om op die
wijze een volledig en elk oogenblik
met vertrouwen te raadplegen archief
bijeen te krijgen.
In den laatslen lijd was weer bij
zonder de aandacht gevestigd op
Noord-Caroiina, een land van veel
zachter klimaat dan het hooge noor
den maar over de kansen daar ble
ken ons de gevoelens zoodanig uiteen
te loopen, dat het waarlijk van groot
gewicht zou zijn om het advies te
kunnen vernemen van een speciaal
deskundige, die met de toestanden
in die streken en met de streek zelf
volkomen ver'rouwd is.
Een groot gebrek bij de emigratie
is dat men bijna uitsluitend let op
de naiuurlijke geste'dlieid van het
kl maat van het land waarheen men
zich wenscht te begeven, van den
toestand van dat land, van de kansen
om aldaar voldoenden loonenden ar
beid te verkrijgen, enz., maar dat men,
hoe zonderling het ook moge schijnen,
zelden de aandacht vestigt op zich
zelfalsof dat van ondergeschikt be
lang wareDe emigrant moet ook
wei degelijk de rechte man op da
rechte plaats wezen en deskundigen,
wetende met wie zij te maken hadden,
hebben dikwijls den een aangeraden
wat zij den ander sierk meenden te
moeten ontraden. Dat zijn de ware
vrienden; maar de emigrant moet ook
de ware vriend van zich zelf wezen
en nooit afgaan op de overweging
„als het een ander gelukt dan gelukt
het mij ook".
Dat is eenvoudig geen redeneering.
Of de arbeid, die men werkelijk kan
bekomen, voor een be'rokken persoon
inderdaad geschikt is, daarnaar wordt
weinig gevraagd. De emigratie is tot
mevrouw De la Biachèm, om hem te
verzorgen bij de zusters uitbesteed,
die deze liefdedaad met blijdschap
vervuldenzoodat indien het kind
ziek mocht worden, wat God ver
hoed e, hij spoedig zonder eenige
moeilijkheid weer thuis kon komen.
Mijnheer De la Biachère zou natuurlijk
op de villa biijven en Régis zou er
zoo dikwijls komen, als de dienst
hem toeliet. Men beproefde het be
sluit van het jonge meisje om me
vrouw De ia Biachère op te passen,
te bestrijden. Maar het vertrouwen,
dat haar geestkracht aan allen inboe
zemde, deed hen voor haar verlangen
wijken.
Denzelfden dag nog kwam er eene
ziekenzuster uit Tours en toen begon
dat langdurig, smartelijk tijdperk van
vrees en hoop, van erger en beter,
dat zij, die zulk een ongelukkige
zieke verzorgd hebben, maar al te
veel kennen.
Het waren onvergetelijke dagen.
Soms scheen de koorts en het ijlen
te wijken, dan weer was de toestand
zoo gevaarlijk, dat men Régis moest
roepen, die half versuft aankwam, zich
afvragend, of hij zijne moeder nog
op zekeren hoogte een wiide boei,
zonder orde of regelmaat en dat mocht
anders zijn. Iemand die hier niet bij
zonder gelukkig is geweest, stelt zich
van het nieuwe leven heel wat voor;
hij is uiteraard een optimist, die
zelfvertrouwen heeft en denkt dat,
hetgeen hem ontbreekt, met de noo-
dige wilskracht we! aan te vullen is.
Nu willen wij gaarne toegeven, dat
moed en vertrouwen zeer noodzake-
kelijke eigenschappen zijn in hem die
met zijn gan^che verleden breekt om
een nieuw leven (e beginnen maar
gebieK aan theoreiische kennis en
wetenschap k;n nooit door goe
den wil worden aaugevu!d of
vervangen en het is een \aste waar
heid dat vele menschen denken dat
ze ergens geschikt voor zijn, wanneer
het er op geen stukken naar lijkt.
Velen ook, die zeer slecht op de
hoogte van hun eigen taal zijn, hebben
natuurlijk geen het minste begrip
van de taal van het vreemde land en
weten niet dat men, zonder voldoend
lager onderwijs genoten te hebben en
dientengevolge ook het Nederlandsch
vrij goed machtig te wezen, geen
vreemde taal leeren kan, en dan
denken zij die vreemde faal uit een
boekje op de heenreis te kunnen
leerenIn het vreemde land zijn ze
geheel aangewezen op de hulp van
toevallig aanwezige landgenooten cf
van de weinige vseemdelingen die het
Hollandsch machlig zijn ze gevoelen
zich, van allen omgang verstoken,
gedtukt en eenzaam, worden bedot,
verliezen het zelfvertrouwen en
de rest laat zich wel denken. In
andere onstanöigheden zouden die
zelfde menschen och misschien we!
geslaagd zijn.
Is men ook lichamelijk wel geschikt
voor de vestiging op de uitverko en
plaats Van een onderzoek is meestal
geen sprakeais het klimaat een
beetje bij het onze komt is het al
goed maar de verandering van voe
ding, de inspannende arbeid in den
eersten tijd gevorderd, die worden
niet geteld. En toch is het een groote,
door de gthecie geschiedenis gestaaf
de waarheid, dat alleen- sierke ge
stellen, die niet zoo bijzonder met
de omstandigheden rekening behoeven
te houden, voor emigratie wezenlijk
gs schikt zijn.
Voor gehuwden en gezinshoofden
is de zaak natuurlijk nog veel moei
lijker; ze hebben rekening te houden
met de krachten van vrouw er. kin
deren, moeten terdege letten op de
mogelijkheid om goed onderwijs te
bekomen, moeten bedenken dat er
voor een gezin zooveel meer noodig
is en dat mislukking den totalen
ondergang van een geheel gezin ten
gevolge kan hebben.
Door dit alles wordt duidelijk be
wezen, dat de emigratie eene zaak is
van veel grooter belang dan men zich
gewoonlijk voorstelt, een zaak die
niet voortdurend aan haar lot moet
worden overgelaten. Wij moeten aan
sturen op de stichting van emigratie
commissies, vereenigingen, organisa
ties of hoe men het ook noemen wil.
Landverhuizing is een mooi en
bovendien een noodzakelijk iets, en
toch is menig leven er door gebroken.
Waarom? Omdat het beter is dat een
mensch van een gewoon gestel, die
niet buitengewoon glad is, niet al te
veel aandurft, niet a! te veel geleerd
heeft, en deze menschen vormen
toch de zeer groote meerderheid,
blijft op de plaals of althans in de
ongeving', waarin het lot hem nu een
maal heeft geplaatst. Heeft bij daar
een karig bestaan, de kans is heel
groot dat in hef vreemde land dat
karig bestaan nog niet eens zijn dee!
zal wezen.
Helpen, inlichtingen geven, dat zal
de hoofdtaak wel wezen van de or
ganisaties die wij op het oog hebben
maar door raden en waarschu
wen, door onvoorzichiigen van nood
lottige stappen terug te houden, daar
door zullen ze wellicht nog meer
zegen kunnen verspreiden.
levend zou zien.
Zij was bijna voortdurend buiten
kennis. Eens of tweemalen kwam zij
bij en de geestelijke, die haar onop
houdelijk bezocht, bereidde haar voor
op het uiterste. Op dat oogenblik
was zij zoo goed, dat ze zich daar
van beider bewust was ofschoon zij
uiterst zwak was, herkende zij voor
een oogenblik degenen, die bij haar
waren.
„Waar ben ik vroeg zij aan haar
zoon, die over haar heen was gebogen.
„Bij oom Guy O, lieve mama,
'nu gij ons herkent, wordt gij beter
Als gij eens wist met welke toewijding
Clémence u verzorgt I"
Een pijnlijke trek vloog over het
vermagerd gelaat van mevrouw De
ia Biachère. Weer zonken hare oogle
den. Maar dadelijk daarna deed zij
de oogen weer open en toen zij het
jonge meisje bij zich zag fluisterde
zij:
„Vergeef mij ais ik sterf
Een tranenvloed viel op haar voor
hoofd en Clémence drukte er een kus
op.
Een lange maand verioopt en dan
eerst spreken de dokters hun oordeel
A's we maar tijd van leven hebben,
wordt onze residentie een modelstad.
Tenminste, burgemeester en wet
houders hebben groate en grootsche
plannen.
Men moet dan weten dat het be
stuur onzer gemeente, althans B. en
W. van pian zijn, met goedvinden
van den raad, het bekende „Zorg
vliet" voor een belangrijk deel te
laten verdwijnen
Schrik niet lezerStel u gerust
Dacht ge dat dat mooie, dat heerlijke
stukje natuur aan den Schevening-
schen weg, zoo maar een, twee, drie,
uit onze geschiedenis verdwijnt, zon
der dat wij er iets voor terug krijgen
Dat daar dat heerlijke piekje gronds
aan 't begin van dien weg wordt ge
havend
Neen, Goddank 1 Dit moeten wij in
B. en W. onzer stad prijzen, dat zij
zeer zeker voelen voor natuurschoon.
Burgemeester en wethouders willen
daar juist een waar Eden, een lust
hof maken en dat zij zich niet op
glad ijs wagen, bewijst we! 't feit,
dat naast een plan, ontworpen door
den bekenden bouwmeester Berlage,
ook op hun verzoek nog een plan
is gemaakt door den Duitschen hoog
leeraar Henrici.
Men wil dan 't belangrijkste deel
van „Zorgvliet" herscheppen in een
villapark, dat tot een der mooiste
gedeelten van 's Gravenhage moet
behooren. Hebben wij 'tv/el, dan is
uit en verklaren, dat het schepsel,
hetwelk daar zoo krachteloos ligt en
eerder op een schaduw lijkt dan op
een mensch, gered is, dat zij zal
leven
Clémence schreide van vreugde,
Men hecht zich immers zoo aan de
gene, die men verzorgd, bev/aakt
heeft, voor wie mïn zijn eigen leven
heefi gewaagd.
Zij kijkt naar Régis, die evenmin
zijne tranen kan weerhouden. In die
bange dagen hebben zij slechts aan
de zieke gedacht; maar wat heeft
die gemeenschap van gedachten, van
onrust, van hoop en vrees, hen ver-
eenigd, bijna buiten hun weten
O, Clémence wat zullen wij
gelukkig worden I
Het ligt ver achter haar, de tijd,
waarop zij trotsch weigerde, om zoo
genoemd te worden Zouden zij
gelukkig worden?
Zij wist wel, ofschoon hij het nooit
had gezegd, dat hij haar feeder be
minde en zij wist ook, dat hij die
gids, die steun, de vriend, die ideale
echtgenoot was, die haar beter kon
maken door haar geluk te bewerken.
Maar zou hij ooit de veroordeelen
't daarom te doen om het Vredes
paleis een waardige, statige en tevens
rustige omgeving te krijgen. Nu, als
wij 't plan van professor Henrici na
gaan, gelooven wij wel te mogen be
weren dat deze er in geslaagd is, op
papier slthans, een park te hebben
aangelegd, dat magnifique is.
De Duitsche bouwmeester dan,
wil achter 't Vredespaleis een villa-
en parken-complex aanleggen in den
vorm van een halve maan, doorsne
den van zeer breede hoofdwegen,
met aan weerszijden rijen booraen.
Vlak achter 't paleis waar de Vredes -
godin zetelt heefi de Duitsche hoog-
ieeraar zich eenige groote villa's ge
dacht, vrij van eikaar s'aande en
omgeven door mooie tuinen. Daar
weer achter wil hij twee en meer
voudige villa's zetten. Alle villa's, het
geheele complex, ligt als een halven
gordel ora 'r buiten van den heer
Goekoop, beheerder van 'i groote bui-
trngoed, waar eens de bekende dich
ter Cats zijn verzen schreef.
Een faeele iap grond is nog over
gebleven en daarop hoopt men, doch
dat is nog heel, heel ver weg, een
paleis te zetlen voor de Koningin.
Professor Henrici heefi zich zijn
pian zoo gedacht, dat de heuvels en
hoogten en laagten in 'tterrein biij
ven, zooiat dus aan den bodem niets
veranderd wordt.
Heel goed is 't van den hoogleer*
aar gezien, dat er van de zijde van
den Scheveningschen weg van hui
zen niets te zien moet komen, zij
'took viiia's.
De bebouwing begint pas op 100
meters afstand van dien weg, terwijl
die 100 meters worden ingenomen
door een breeden berm, plantsoen en
weg.
Een heele onderneming is 't zeker
en of wij 't nog beleven zulten, dat
de aristocratie der aristocratie zich
daar zal vestigen
Marinus de Vos is er van doo-
De man die destijds den brutalen
diefstal bij de firma Schreuder en
Baksteen te Rotterdam pleegde, en
daarvoor vijf jaar gevangenisstraf
kreeg, is nu gepiept! Mhacukus,
mijne heeren Zoo was-ie er nog en
zoo was-ie verdwenen.
Op een of andere manier heeft sin
jeur de tralies van zijn venster.je
verwijderd en op 'n oogenblik is hij
er van door gegaan Waarheen Ja,
als mea dat wist, dan was men waar
men wezen wildeMaar dat weet
men nu juist niet en daarom zit men
in zak en asch.
Reeds herhaalde malen heeft men
beweerd, dat de bewaking onzer ge
vangenen niet„com.ne il faut" is en
zoo langzamerhand zou men begin
nen te gelooven, dat zij die zoo
spieken gelijk hebben.
zijner moeder overwinnen
De dood is een groote raadgever.
Hij werpt een vreeselijk, maar waar
licht op de dingen dezer aarde en
ontneemt den bedriegelijken gians,
dien ?ij voor onzen hoogmoed of onze
zelfzucnt hebben
Mevrouw De ia Biachère keerde
langzaam tot het leven terug en werd
het veroorzaakt door zwakheid of was
het een nieuw gevoel Er was iets
onspannends, iets zachters in baar,
dat Clémence een vreemde ontroering
veroorzaakte.
Nu hare zieke tot vol bewustzijn
was gekomen durfde zij haar minder
naderen uit vrees, dat hare zorgen
pijnlijk of onaangenaam zouden zijn.
Mijnheer Dj la B'achère bemerkte
het. Hij had zich innig aan dat jonge
meisje gehecht, dat, nu zij hem niet
meer vreesde, zich gaf gelijk zij was
sn dat in de beproeving zoo eenvou
dig en zoo verheven was gebleken.
(Slot volgt.)