Eerste Blad
Draagt
Phaser's
Schoenwerk.
Maandag
13 Februari
DitnummBriiestiiatuit21iladea.
Gemeentebestuur^
Feuilleton,
No, 37
49e Jaargang.
1911
nieuw Hollandsche en
buitenlandsche zindelijkheid.
Brieven uit de Hofstad.
VLISSIINGSCHE
COURANT
Prijs per drie maanden 1.30. Franco per post f 1.50.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij alle Boek
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks bij den Uitgever
F. VAN DE VELDE Jr., Kleine Markt 58.
ADVERTENTIËN van 14 regels ƒ0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie, wordt de prijs slechts tweemaal berekend. Groote
'etters en clichés naar plaatsruimte.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zon- en Feestdagen.
TELEFOONNUMMER 10.
Bbonnements-ftdoertentiën op zeer uoordeeligs uoorioaarden
SCHOOLWEZEN.
De Plaatselijke commissie van toe
zicht op het lager onderwijs maakt
bekend, dat de Openbare Lessen aan
de gemeentescholen
A Hoofd de heer LANDSMAN
b OP DEN ZIEKE en
F VAN DER SL1KKE
zullen gehouden worden
Maandag 13 Februari 1911
2—4 uur n.m.
Ouders, voogden of verzorgers van
leerlingen en belangstellenden wor
den uitgenoodigd deze lessen bij te
wonen.
De Commissie voornoemd
JOS.VAN RAALTE, Voorzitter.
G. H. VüRTHEIM, Secretaris.
Nu en dan eens te wijzen op
voorschriften, die aan nieuwheid
eene genoegzame belangrijkheid pa
ren om meer algemeen bekend te
zijn, is zeker hoogst wenschelijk. On
langs schreven wij uit dat oogpunt
iets over de zoogenaamde padvinders
beweging. Titans weer trof onze aan
dacht een artikel van een Haagsche
vrouwelijke arts in het Tijdschrift
voor Sociale Hygiëne. Dergelijke tijd
schriften komen betrekkelijk weinigen
in handen en de inhoud ervan blijft
aan de meesten totaal onbekend,
hetgeen zeker zeer te betreuren is.
Mej. Deutmann, dit is de naam
van de genoemde arts, heeft het over
de Hollandsche zindelijkheid. Dit is
een zeer aantrekkelijk onderwerp.
Vooral de oud-Hollandsche zindelijk
heid was vrij algemeen bekend en is
nog altijd btroemd. Wij hebben over
die oud-Hollandsche zindelijkheid
heel veel gelezen en dat heeft den
indruk bij ons gevestigd, dat zij voora!
werd opgemerkt door zekere vreem
delingen, die in hun eigen land niet
aan te veel zindelijkheid gewoon wa
ren, of ook wel door Hollanders, die
uit het buitenland terugkeerden en
dan ondervonden dat het hier toch
wat netter toeging dan in den vreemde.
Toch werd met de Hollandsche zin
delijkheid ook wel eens gespot, om
dat zij blijkbaar bestond in het ge
bruiken van ontzaglijk groote hoe
veelheden water, om de huizen en
de straten te reinigen en in het
Het was het meisje als was zij hier
geheel buiten de wereld wat zou zij
gaarne daar onder die breedgetakte
linden zich een verblijfplaats hebben
gekozen, om, afgescheiden van de
bewoonde wereld, haar leven te ge
nieten met hem.
Deze laatste gedachte vervulde haar
hart met weemoed het kwam haar
voor als breidde zich een grauwe
sluier uit over de lachende wereld.
»Hij is voor je verloren", zeide zij
zacht, „want hij liet den brief van de
barones onbeantwoord. Verban hem
dus uit het hart", zoo dacht ze verder,
»en denk aan een nieuwedoch
zij kon niet. Een geheimzinnige, een
niet te verbreken band, hield haar
zinnen gevangen en in haar hart liet
zich luide een stem voor hem hooren
en tooverde haar een gelukkige toe
voorbeeidig doen blinken en glimmen
van dat respectabel getal koperen
ketels, pannen, emmers en wat dies
meer zij, die de trots waren der
echte Hollandsche huisvrouw, doch,
bij de weinige kennis, die toen om
trent de werking der metalen ver
spreid was, waarschijnlijk aan een
zeer groot aantal menschen het leven
of de gezondheid hebben gekost.
En dit brengt ons nu juist op het
punt waar we wilden wezen. Aan
zindelijkheid voor het oog deed men
heel veelmaar van het verwijderen
of voorkomen van onreinheid, in
dien zin, dal niet alleen het oog er
door wordt bekoord, maar ook ge
zondheid en ieven er door bevorderd
en beveiligd worden, daarvan had
men geen begrip en kon het, bij den
lagen stand der wetenschap, ook niet
hebben.
Toch blijft de oud-Hollandsche
zindelijkheid prijzenswaardig en na
volgenswaardig. Uit minder zindelijke
kopjes of glazen, of van minder zin
delijke borden zou men iemand niet
hebben laten eten of drinken. Ook
op de bedden was men zeer zindelijk
en op de vloeren niet minder. Stof
was een gruwel.
In dat alles is veel te leeren voor
ons die, met een goede dosis weten
schap toegerust en met oneindig
beter hulpmiddelen, o zoo zindelijk
konden zijn, als we het maar wilden.
Wij konden den zin voor het uitwen
dig bekoorlijke zoo goed vereenigen
met de toepassing der regelen voor
de werkelijke, de inwendige reinheid
maar het maakt op ons wel eens
den indruk dat, ofschoon het volk
beter dan voorheen is onderwezen,
ook op het gebied der gezondheids
leer, de toepassing van bedoelde re
gelen niet alleen veel te wenschen
overlaat, maar ook de uitwendige,
de oud-Hollandsche reinheid, ver
waarloosd wordt.
Daartoe werken verschillende oor
zaken mede. Wij verkeeren veel in
het buitenland. Mej. Deutmann zegt,
dat in het buitenland haast geen
burger- of heerenhuis meer gebouwd
wordt zoi der badkamer. Dal is uit
stekend, -sis men er ten minste ge
bruik van maaktmaar de onzinde
lijkheid te verdrijven, schijnt zoo'n
badkamer toch niet te kunnen beter
gezegd de algemecr.e zin voor rein
heid heeft daar niet veel mee te maken.
Als een Hollandsche reiziger naar
het buitenland gaat, dan bezoekt hij
b.v. de kantoren. Hij wordt zeer jo
viaal ontvangen. Mijnheer haalt ter
stond flesch en glazen, veegt de zeer
stoffige glazen met zijn mouw of een
vuilen doek af en laat zijn bezoeker
komst aan zijn zijde voor oogen. Op
gaande in haar schoonen droom, sloot
zij haar oogen.
Hoe vreemd Plotseling kwam het
haar voor, dat op grooten afstand
iemand haar naam riep, en zij meende
er zijn stem in te herkennen. Onmo
gelijk Zij keek op en schudde heftig
het hoofd; inderdaad, zij moest wel
zeer levendig gedroomd hebben. Maar
neen dezelfde stem riep opnieuw
kon ze zoo droomen, terwijl het hel
der dag was Zij boog zich over den
muur en keek naar beneden, in de
ruime hal, waar zij, behalve den ouden
man, die in de schaduw bezig was
met het aanzetten van zijn zeis, nie
mand bemerkte. Het was haar plot
seling, alsof zij zich in de ruïne
niet meer veilig gevoelde, waarop
zij door Koenraad gevolgd zich
langs de trap omhoog spoedde. Juist
bereikte ze een ruimte, die tot de
sacristie behoorde, en die door ge
kleurde ruiten mat verlicht werd, toen
ze op de zandsfeenen vloertegels luid-
klinkende schreden hoorde. Een jonge
man, wiens hoofd gedekt was door
een stroohoed met breeden rand en
wiens gelaat was omlijst door een
drinken. Gaat deze in zijn hotel eten,
dan ontdikt hij dingen, die hem in
het begin een allerzonderlingst gevoel
doer, krijgen. Inspecteert hij zijn
slaapkamer wat al te nauwkeurig,
dan is het al evenzoo gesteld, enz.
enz. Maar wanneer da reiziger dat
eenige maien ondervonden heeft, ach
dan begint hij er ook alweer aan te
gewennen en stelt thuis ook minder
hooge eischen. Behalve het drukke
verkeer met het buitenland, Komt de
geheel veranderde levenswijze in aan
merking. Ais juffrouw Deutmann zegt,
dat het gebrek aan teinheidszin te
schril uitkomt naast den uiteriijken
pronk, waarmee men zich gaarne
tooit en den glans en de netheid
onzer gebouwen, straten, waters enz.
Maar zou het eene juist niet een
gevolg van het andere wezen. Juist
onze geheel veranderde levenswijze,
onze tooi, ons uitgaan, onze weelde,
moeten noodwendig ten gevolge heb
ben, dat we voor het inwendig reine
minder gevoelen en minder geld voor
kunnen uitgeven en er, veel minder
tijd aan kunnen besteden.
Onze schrijfster heeft het in hoofd
zaak over de reinheid op eigen
lichaam. Men zou, meent zij, hier te
lande beter doen, zich desnoods wat
minder mooi te kieeden en het daar
door vrijkomende geld te gebruiken
om zich een badkamer-te laten in
richten.
Nu zijn ook wij groote vrienden
van badkamer?, maar de schrijfster
houde ons de opmerking ten goede,
dat men heel goed zindelijk kan we
zen zonder badkamer, als men het
maar ernstig wil. Het zou al heel
ongelukkig wezen, wanneer zoo velen
die zich geen badkamer kunnen ver
oorloven, daarom onzindelijk zouden
moeten wezen. Die geen badkamer
heeft, behoeft nog geen watervrees
te hebben en wanneer de moeder
hare kinderen aan de kennismaking
met het water gewent, dan zullen ze
later waarschijnlijk niet zoo lui en
onverschillig zijn voor lichamelijke
reinheid.
De schrijfster geeft onze onderwij
zers een tik op de vingers, die ons
niet heel onbillijk voorkomt. Zij meent
dat de onderwijzer reinheid niet
rangschikt onder de maatschappelijke
deugden en het kind niet opvoedt in
de deugd, den plicht der zindelijk
heid op eigen lichaam.
Zooals gezegd, dit komt ons niet
billijk voor. Ons althans zijn gevallen
in overvloed bekend, waarin de on
derwijzer wei degelijk over dergelijke
dingen handelde en ook zeer nauw
keurig lette oo de zindelijkheid der
handen en andere lichaamsdeelen.
baard, kwam uit het versfgelegen
gedeelte te voorschijn en breidde zijn
armen naar haar uit. Het meisje ont
stelde bij de verschijning van den
vreetndeiing; hulpzoekend keek ze
naar Koenraad om, toen nogmaals
haar naam geroepen werd. De klank
trof haar als een donderslaghet was
zijn stem. Een luide kreet ontsnapte
haar, terwijl zij de laaiste treden van
de trap afholde en in de armen van
haar Frans terecht kwam.
Het verwondert ons niet, dat het
hierop eensklaps stil werd in de door
hooge muren ingesloten, half verlichte
ruimte. Alleen de gouden lichtstralen,
die door de ronde vensters vielen,
omhulden het verliefde paar.
De oogen van het meisje vulden
zich met tranen waardoor een zon
nige, warme blik schemerde, die dui
delijk openbaarde, dat dit oogenblik
haar vervulde met jubelenden dank.
Frans drukte Marie in zijn armen,
als wilde hij haar niet weder loslaten,
terwijl zijn lippen kussen drukten op
haar goudglanzend haar, haar voor
hoofd, haar helder roode lippen.
„Je hield me voor trouweloos
zeide na een poos de jonge man
Maar wij kennen ook gevallen van
moeders, die gruwelijk verontwaar
digd waren, dat meester de kinderen
naar huis stuurde, om zich eerst
eventjes behoorlijk te reinigen.
Zooals gezegd, wij zijn geen te
genstanders van ue badkamerhet
tegendeel is waar. Toch staat het
vast, dat ook de badkamer alweer
min of meer de weelde van ons leven
verhoogt en wij zijn overtuigd, dat
niets meer geschikt is om de alge-
meene en persoonlijke zindelijkheid
te verhoogen, dan het algemeen vol
gen van een meer eenvoudige, min
kostbare en meer huiselijke levens
wijze.
Dit vooropgesteld, kunnen wij de
lezing van dergelijke geschriften als
van mej. Deutmann wel aanbevelen.
Hoe meer over het onderwerp gelezen
en geschreven wordt, hoe beter
maar dan mag het geschrevene vooral
niet eenzijdig of onbillijk wezen en
daarvan is, dunkt ons, het opstel der
schrijfster niet geheel vrij te pleiten.
CIV.
Er is aanleiding te over om u
weer eens te schrijven over de in
heel den lande en misschien ook
wel hier en daar buitenslands
beruchte Haagsche (en Schevening-
sche) speelhuizen. Het tooneel in
dit treurspel is plotseling weer heele-
rnaal veranderd. Hoe dat komt Het
Haagsche gerechtshof heeft vernietigd
het vonnis van den President derRecht-
bank in de zaak van de eigenaars
van het perceel Harstenhoekweg te
Scheveningen tegen den Staat der
Nederlanden tot opheffing van de
politieposten voor hun perceel waar
door de toegang tot dat perceel werd
onmogelijk gemaakt.
Door den Presidmt der Rechtbank
was, zooals mijn lezers zich zullen
herinneren,de verwijdering der politie
agenten gelast.
De Staat was van dat vonnis in
hooger beroep gegaan en thans ver
klaarde het Hof de eischers niet-
ontvankelijk in hun vordering tot
wegneming der politieposten.
Ik meen, u de voornaamste over
wegingen van het Hof niet te moeten
onthouden; de kwestie is waarlijk
belangrijk genoeg.
De eerste g.ief van den Staattegenhet
vonnis van den president was dat
ZEA. ten onrechte heeft beslist dat het
niet noodig is, dat de dagvaarding
de onrechtmatigheid van de hande
lingen van de politie stelde, omdat de
zacht, terwijl zijn blikken, die van
zijn geliefde ontmoetten.
„O, spreek niet geen enkel
woord", antwoordde ze, „je zou mijn
schoonsten droom verstoren. Mijn
hart jubelt van zaligheid.4
Toen Koenraad op de onderste tre
de van de trap verscheen, meende
hij in de halfverlichte ruimte een met
tooverglans omhulde beeldengroep
voor zich te zienzachtjes vroeg
hijMarie, ben je daar
Ja, ze was daar en antwoordde
„Zie, dat is schooner verhaal, Frans,
dan je me ooit verteld heb. Zeg mij
alleen nog door welk toeval ben je
hier
„Het toeval is niet zoo groot, als
het schijnt," verzekerde Frans. „Ik
ontving den brief van de barones
eerst na mijn terugkeer uit Holland,
waarheen ik met een muziekgezel
schap gereisd was. Dadelijk was ik
besloten, je naar Amerika te volgen
en reisde naar mijn geboorteplaats.
Den dag, nadat jelui den Dennenhof
verlieten, kwam ik daar aan, vernam
van de barones, dat jelui den weg
over Bremen genomen hadden, be
rekende, dat ik je nog in Southamp-
vordering niet strekte tot schadeloos
stelling wegens de handelingen,
terwijl integendeel volgens den Staat
de vordering slechts zou kunnen
worden toegewezen als die handelin
gen onrechtmatig waren.
Het Hof was van oordeel dat de
gestelde handelingen inderdaad on
rechtmatig moeten zijn en dat dus
de vraag is of in de handelingen
van de politie onder de omstandig
heden, zooals die in de dagvaarding
zijn opgenomen, werkelijk ligt opge
sloten een aantasten van het eigen
domsrechtvan het perceel en een sto
ren in het rustig bezit van dien eigen
dom. Te dien aanzien overwoog verder
het Hof dat bij aantasting van het
eigendomsrecht er moet zijn een
storen, een hinderen in het gebruik
dat men als eigenaar var. het goed
maakt, en nu vindt men in de dag
vaarding niets van een zoodanig
hinderen of storen, daar in de dag
vaarding niet is gesteld dat de per
sonen, die het huis van de eischers
wilden ingaan en door de politie
werden tegengehouden, aan hen,
eischers, een bezoek kwamen brengen
en evenmin is in de dagvaarding
gesteld, dat de eischers dat huis be
zigden om daarin met de bezoekers
zich te wijden aan om winst en
verlies loopend spel, in weik be
lemmeren van het bezoeken en spe
len de president der Rechtbank zag
een storing, een hinderen in het ge
bruik van het perceel.
In hetgeen bij dagvaarding wordt
gesteld ligt niet een verstoren vas
het gebruik dat de eischers van hun
huis maakten en dus krenkten de
handelingen van de politie niet hun
eigendomsrecht, noch hinderden hen
die handelingen in hel voile genot
van hun huis.
Aldus brengen de gestelde feiten
niet mede krenken van het eigendoms
recht van de eischers, en waar dus
geen krenking in een aangewezen
recht van de eischers is gesteld, heeft
de Staat terecht beweerd dat uit de
gestelde handelingen van de politie
niet voortvloeit dat zij waren onrecht
matig.
Ook de procureur-generaal bij het
Hof,had, zij het op andere gronden,ge
concludeerd tot vernietiging van het
vonnis van den President der Recht
bank.
Ik heb onlangs nog verteld, dat de
politie ook na het vonnis van de
rechtbank de posten voor de speel
huizen gehandhaafd heeft, doch met
een andere opdracht dan tevoren,
een opdracht waardoor die heele
posterij feitelijk een schijnvertooning
werdniemand werd verhinderd de
speelhuizen te bezoeken en de sluwe
exploitanten maakten op den koop
toe in 'f buitenland nog reclame met
hun speciale politiebewaking
ton kon inhalen, indien ik per spoor
naar Calais reisde en daar het Ka
naal over stak. Vanmorgen kwam ik
hier met den trein van Dover aan,
en nauwelijks had ik het station ver
laten, of ik zag, dat je mij voorbij
reed. Onmiddellijk liep ik het rijtuig
na, nam plaats in het eerste voer
tuig, dat ik op het stationsplein
machtig- kon worden en zoo gelukte
het mij, je te ontmoeten. Nu ik je
heb, laat ik je ook niet weder los."
Marie zuchtte diep. „We gaan naar
Amerika," zeide ze op smartelijken
toon.
„Ik ook," antwoordde Frans vast.
„O mijn schat, ik ben niet meer de
arme muzikantenzoon, ik heb dezen
winter, door mede te werken op
muziekuitvoeringen en muziekfeesten,
een aardig sommetje bespaard en
ben vast overtuigd dat ik in Amerika
brood genoeg voor o.rs beiden za!
verdienen. Je vader kan onder de
veranderde omstandigheden niets te
gen ons huwelijk hebben."
„Dat geve GodMaar als hij dat
nu toch heeft?"
(Wordt .vervolgd.)