Eerste Blad. De Erfenis. fraajd. SitnummerbastaËtuitZiiladgi). lensver en pzondheid. Feuilleton* 1910. hittegevende lek i Os50 5? este Engel scb e en oardeelt. LADE" No 250 48e Jaargang, zoo spoedig moge- treden een am fitter t alle werkzaamheden 'an gas- en waterlei- LOON. B. K., onder opgaaf en tegenwoordigen iu van dit blad. ISIERS. 13. Telefoon 125. "H, CÖUP0HS, EQUES, MP 6EL0. DE CHANGE. tn|e Office. LGESCHaFT. den als eerste hypo- Va pet. rente op twee :entrum der stad. Brie- UART'S Boekhandel. r., leeftijd 20 jaar, zag eplaatst als Winkelz een Manufacturen- i Januari. Liefst in Vlissingen. Briev. lett. ezer Courant. 2.z7 6.33 12.40 6.51 7.42 7.56 8.21 5.53 6.25 7.05 6.35 7.40 7.44 8.39 7.40 8.15 9.07 8.5 i 9.34 *10.21 9.51 10.18 10.31 10.51 10.59 *11.23 7.10 <1 0 CS 7.53 V BM po d ff g. l 1 10.34 10.4? 11 P 11.35 O-a 5 5 - 5,50 rekL - 1,80 - 6, itsluiteud met 11.48 g Den Bosch). a. vervoer a. en d. vervoeren reizigers ederland Amsterdamsche toj®» 2.6 a3.18 1.29 6.03 3.05 7.15 3.52 8.01 4.14 8.20 4.28 8.34 8,47 9.43 VLISSINGSCHE Maandag COURANT. Prijs per drie maanden 1.30. Franco per post 1.50. Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij alle Boek handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks bij den Uitgever F. VAN DE VELDE Jr., Kleine Markt 58. 31 October ADVERTENTIËN van 14 regels ƒ0.40. Voor eiken regel meer 10 cent. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie, wordt de prijs slechts tweemaal berekend. Qroote letters en clichés naar plaatsruimte. Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zon- en Feestdagen. iemand als Luther zou zeker niet hebben neergeschreven „Wer nicht liebt Wein, Weib, und Gesang, der bleibt ein Narr sein Leben lang", wanneer werkelijk de wijn een zoo verderfelijk genotmiddel was, ais door de geheelonthouders wordt aan gegeven. Iemand, die zoo nu en dan een glas wijn gebruikt, zal daarvan wel nooit schade ondervinden. Het is dan ook gewoonlijk niet het sporadische gebruik van alcoholhou dende dranken, dat voor de gezond heid nadeelige gevolgen oplevert, maar juist het dagelijksche aanhou dende gebruik van een flinken borrel. Welke is dan wel de werking van alcohol op het menschelijk organisme? Men zou twee soorten van werking kunnen aannemen, die op het lichaam en die op den geest. Op de organen van net lichaam oefent zij zonder uitzondering een slechten invloed uit. De hartspier verliest zijn kracht en wordt slap, zoodat het geheele hart uitzet. De bloedvaten onder vinden den invloed op hunne wanden; hierin worden kalkplaatjes gevormd, waardoor de bekende verkalking ontstaat. Dit heeft tengevolge, dat de vaatwand zijn elasticiteit verliest, waardoor de bloedstroo ;i niet zoo regelmatig meer kan plaats hebben. De lever schrompelt, omdat de alcohol veroorzaakt, dat er samentrekkend bindweefsel ontstaat.Zoodoende wordt de leverfunctie beperkt, hetwelk hoogst nadeelig op het organisme werkt. Ook de nieren ontspringen den dans niet en ondergaan vaak ziekelijke veranderingen. De maag, die eigenlijk het meest last van den borrel ondervindt, kan het ook niet lijdelijk aanzien. Zij antwoordt op den alcoholprikkel met ontsteking van hare wand, stoornissen in de zoutzuurafscheiding. Vanzelf spreekt, dat hare functiën niet meer regel matig plaats zullen hebben. Ze raakt evenals de slokdarm en. de keel in een chronischen ontstekingstoestand. Vandaar hebben zoovele drinkers maagklachten als misselijk, opge blazen zijn, oprispingen, neiging tot braken, vooral 's morgens. Het slijm vlies van den slokdarm en de keel wordt dunner en dunner en daardoor krijgen de borrelaars hun wijde keelgat. Alleen de longen vertoonen schijnbaar geen afwijkingen onder de O—- 3.) A! wat men van die familie wist, was dat zij nog niet lang geleden het huis had gehuurd, dat haar naam Lane was, dat zij geheel op zich 2elven leefde en algemeen voor zeer arm doorging. Van waar zij kwamen in welken kring zij vroeger hadden verkeerd, wist niemand te zeggen. Ook scheen niemand belang te stellen, ln dat te weten, daar zij zoo inge togen leefden, dat zij nog niet de fflinste nieuwsgierigheid in de buurt hadden opgewekt. De man uit wiens komenijswinkel Tracy haar had zien k°men, 'noemde haar een knappe me'den de bediende uit de apotheek *as van meening, dat zij bijzonder 'lef en aardig was en dat haar vader 10 eene zeer slechte huid stak. Dit )vas al wat hij kon vernemen. En dat tle' waarheid was, althans voor zoo werking van den alcohol. Toch dient opgemerkt te worden, dat drinke broers va k het slachtoffer worden der tuberculose. Er is wel eens beweerd, dat iemand, die zwaar werkt, vee) alcohol moet gebruiken, omdat hij dan meer kracht krijgt. Deze meening berust op de ervaring, dat alcohol de ver teering van vei in het lichaam tegen houdt. Het vet wordt er door bespaard. Daardoor valt te verklaren, dat zoo- veie alcoholici op een flinke veflij- vigheid kunnen bogen. Gewoonlijk kan men aan iemand's gelaatsuitdrukking we! zien, of hij een flinken borrel dagelijks gebruikt de onmiddellijk herkenbare „jenever oogen", d.w.z. die tranende, fletse oogen met wat afhangende leden, de blauwroode kleur van wangen en neus, de opgeblazenheid, de eigen aardige stem, de typische gemoede lijkheid en jovialiteit, dit alles maakt onderzoek overbodig, de diagnose is onmiddellijk te stellen. Wanneer men nu iemand, die ge regeld eiken dag zijn quantum jenever of bitter moet hebben, vraagt waarom hij dit neemt, dan is meestal tut antwoord, dat hij het zonder borrel uurtje ongezellig vindt, of dat hij er eetlust door krijgt, of dat het hem opvrooiijkt. Schijnbaar is dit waar, maar in werkelijkheid oefent de je never een verlammenden invloed uit. Die hersenfunctie, die het eerst een verlammenden invloed ondergaat, dus als het ware verzwakt wordt, is het heldere oordeel. Tengevolge daarvan weet iemand niet meer wat te zwijgen of wat te spreken. Hij wordt open hartig, mededeelzaam, de zorgen verdwijnen en hij krijgt weer levens moed. Hij ziet geen gevaren meer alle kommer en verdriet wordt ver geten. Vandaar.de vrooiijke stemming, die onder een drinkend gezelschap al spoedig begint te heerschen. Nooit echter wordt een mensch door geest rijke dranken geestig. Deze meening berust op zelfbedroghet is slechts een verschijnsel van verlamming in dien zin, dat het heldere oordeel verdwijnt en de zelfvoldaanheid in den vorm van driestheid voor den dag komt. Als verlammingsverschijn selen zijn ook het levendig gebarenspel en de onnutte krachtsinspanningen der beschonkenen op te vatten. Het tegenwicht, dat het nuchiere verstand aan de noodelooze bewegingen te genoverstelt om zijne krachten zoovee! mogelijk nuttig effect te geven, is verlamd. Daarmee hangt ook de toename van hei aantal polsslagen samen wat gewoonlijk als bewijs voor de op wekkende werking van den alcohol wordt aangevoerd. Deze toename hangt in 't geheel niet af van het alcoholgebruik, maar is slechts een verre het slechte gezondheid en ar moede betrof, daarvan waren zijne eigene oogen getuigen. Bijna drie weken waren er ver- loopen, sedert Tracy voor de eerste maal het meisje had ontmoet, toen hij op zekeren avond sporen eener bui tengewone beweging in het anders zoo stille huishouden meende te be speuren. Juist toen hij zijn oog weer aan het venster bracht, zag hij hoe de dochter met een oude beddedeken in de kamer trad en deze om haar vader wikkelde, terwijl zij hem de armen om den hals sloeg en hem teederlijk liefkoosde. Tegelijkertijd bespeurde hij, dat er geen vuur op den haard lag en dat zij haar voor schot dikwerf voor hare oogen bracht. Daar dit alles op eene ongewone mate van ellende duidde, gevoelde Tracy het hevigste verlangen om die noodlijdende menschen eenige hulp te bewijzen maar de manier, waarop hij dit doel zou bereiken, was niet zoo licht te vinden. Eerst dacht hij er aan, den apotheker of den ko- menijsman tot zijn onderhandelaar te maken en hem tevens op het gemoed te drukken hem niet te noemen; TELEFOONNUMMER 10. gevolg van de opwinding. Wanneer iemand zich onder het drinken rustig houdt, blijft de pols ook kalm. Onder het publiek is het vastge- worteld geloof, dat alcohol den moe- den kracht geeft, en den arbeid aan moedigt. Het behoeft bijna niet ge zegd te worden, dat het alleen een ver- dooving van het moeheidsgevoel is. Dit is voor de menschelijke machine zeer schadelijk. Daar juist het moe heidsgevoel het sein geeft, dat de mensch moet gaan uitrusten. Ver dooft men dat nu, dan gelijkt men op iemand, die met geweld de vei ligheidsklep eener stoommachine af sluit om de machine krachtiger te doen werken. Alcohol geeft warmte, zegt men, en daarom een borrel meer in den winter. Ook dit is slechts zelfbedrog. De bloedvaten der huid worden ver wijd, en stroomt dus meer bloed door en derhalve meer warmteafgifte. Alleen direct na het gebruik ontstaat eenige verwarming, die echter zeer spoedig voor afkoeling plaats maakt. Alcohol geeft kracht. Wetenschap pelijk is deze meening niet te ver dedigen, doch zij berust op ervarin gen van gewoonheidsdrinkers. Wie eenmaal regelmatig aan een borrel gewend is geraakt, wordt inderdaad door den alcohol beter geschikt tot zijn arbeid, in dit opzicht gelijkt hij veel op den morphinist, die zonder morphine inspuiting tot niets in staat is. Iemand, die er nooit gebruik van maakt, ondervindt een tegenoverge stelde werking. Van de schadelijke werking op het menschelijk organisme is nu genoeg gesproken. Nu valt siecLts nog op een punt te wijzen, dat in mijn oog voor zeker niet het minst gewichtige is en wei den invloed op de jeugd. In de eerste plaats het alcoholgebruik door kinderen. Dit wordt heel vaak door de ouders oogluikend of openlijk toegelaten. Soms geven ouders het zelfs aan zuigelingen, in de meening, dat alcohol versterkt, soms wordt het in den vorm van verschillende soor ten wijn als staalwijn, kinawijn, etc. genuttigd. Maar waar de jenever etc. al een zoo slechten invloed op den volwas sen mensch heeft, is het haast niet noodig te zeggen, dat het gebruik voor het onvolwassen, groeiend in dividu onherroepelijk blijvend nadeel zal opleveren. Een ander gewichtig feit is, dat het alcoholisme van een der ouders hoogst verderfelijk is voor de nako melingschap. Kinderen worden zeer vaak zenuwziek en komen menigmaal in het krankzinnigengesticht terecht. Beter echter dari door alle weten schappelijke bewijsvoeringen wordt de volkomen nutteloosheid van den alcohol aangetoond door de vele er- maar toen hij dacht aan de nieuws gierigheid en de opspraak, die hij daardoor zou gaande maken en aan de verkeerde uitleggingen, waartoe dit aanleiding zou geven, toen liet hij dit denkbeeld weer spoedig varen. Hij besloot nu zich van geen onder handelaar te bedienen, maar op de eene of andere wijze een middel te vinden om zelf hulp aan te brengen. Met dit voornemen ging hij een sou- verein in een half vel papier wikkelen en daarop begaf hij zich weer naar de Thomasstraat. Het was nu vrij wat later geworden dan gewoonlijk en de naburige toren klok sloeg juist negen uur, toen hij de Thomasstraat binnen ging. Hij was bijna bang dat het licht uit zou zijn en dat vader en dochter zich reeds te bed zouden hebben begeven, gelijk dit op sommige avonden het geval was geweest. Doch heden avond was dit zoo niet. De zwakke schemering van licht verried dat zij nog op waren en nadat Tracy eenige oogenbiikken had ge wacht tot hij zijne kans schoon zag, naderde hij het venster. Maar het tooneel daarbinnen had eene-aan- Abonnemenfs-Aduerfenfiën op zeer uoordeelige uoorioaarden varingen, die bij militairen zijn op gedaan, Het is een vaststaand feit, dat soldaten zoowel in vrede ais in oorlog, bij hitte, kou en regen alle onaangenaamheden van inspannende marschcn het best verdragen wanneer men ze gehee! alle alcoholische dran ken onthoudt. Trouwens ieder, die zich aan sport wijdt, zal zich wel wachten, alcohol te gebruiken. A. Brieven uil deflofsfad. Agnes Sorma. Haar weder-optreden in ons land is een gebeurtenis op kunstgebied, ook in Den Haag, het geen dan ook wel bleek uit de ge stelde toegangsprijzen. Kunst als deze is nu eesmaal een luxe-artikel, een min of meer (geld-)aristocratisch gerecht op den disch des levens, in tegenstelling met de kunstenmakerij en wat daarmede annex is waarmede men tegenwoordig steeds meer, vooral de groote steden overstroomt en die men gevoegelijk de „kunst-aan-'t volk" par excellence zou kunnen noemen. Maar om op Agnes Sorma terug te komen. Ik heb haar gezien en gehoord in Hermann 3ahr's geestige blijspel „Das Konzert", een stuk dat in ons land (in Nederlandsche ver taling) al bekend is geworden door de vertooning door de „Rotterdam mers" en door Royaards' gezelschap. Ik heb geen der Nederlandsche ver tooningen bijgewoond en kan dus geen vergelijkingen maken. Jammer aan den eenen kant, maar aan den anderen kant heb ik wellicht juist daardoor onvermengder de Duitsche kunnen genieten. En deze was zéér bijzonder. Om Agnes Sorma. En hier moet ik even met beslist heid ingaan tegen een opmerking, die vrijwei algemeen gemaakt is, zelfs door hen die de vertooning bij woonden, bijgewoond hadden. Een opmerking, die oppervlakkig be schouwd raison d'etre heeft in ver brand met het gekuzen stuk, maar die na de vertooning (de Duitsche) terug genomen had moeten zijn. Men heeft gezegd algeméén gezegd eigenlijk dat de keuze van het stuk een ongelukkige was omdat daarin nist éen persoon, met acbleruitdringing van de om geving, naar voren treedt, omdat er geen „sterre-rol" in is dus men geeft zijn geld (en niet zoo heel weinig) om Agnes Sorma te zien en te hooren en dus verlangt men ook niets dan haar, den ganschen avond haar, met nu ja een groepje anderen die haar het spel moeten mogelijk maken maar die ei genlijk bijzaak zijnmen wil de „ster" zien schitteren aan den avond- merkelijke verandering ondergaan. De vader zat alleen althans buiten hem bevond zich geen levend wezen in het vertrek maar op den grond lag een lijk. Aan de tafel stond de zieke man en hield eene groote zwarte brieventasch in de hand, waaruit hij, voor zoover Tracy kon onderscheiden, banknoten nam. Dit te zien was het werk van een oogen- blik en terstond daarop volgde de gedachte, dat hier een misdaad was begaan. Onder den invloed van den schrik en de ontzetting, die hem aangreep keerde Tracy zich om met de handen voor de oogenen minder omzichtig dan naar gewoonte, stiet hij met de ellebogen tegen het ven ster. Gewis had men den klank binnen kunnen hooren en hij kon de verzoeking niet weerstaan, vair nog een snellen blik in de kamer te wer pen en te zien, welke werking dit geluid had voortgebracht, 't Was jmst gelijk Tracy had verwacht even als iemand die men op eene misdaad heeft betrapt, stond daar de zieke man. Zijn bleek gelaat staarde naar het venster en zijne handen, die de banknoten hadden laten vallen, hemel, zóó schitteren dat de rest erdoor óverschitterd wordt. Het is een opvatting. Eer. opvatting, die ook artistiek wel te verdedigen is maar die mij, juist artistiek ge sprok n, toch niet de hoogste lijkt. Hooger toch dunkt mij de opvatting, welke Agnes Sorma blijkbaar „Das Konzert" deed kiezen als een der stukken' voor deze tournée de opvat ting n.l. dat niet één groote de an deren behoeft op den achtergrond te dringen om in fiere eenzaamheid te schitteren, maar dat zij, als de eerste onder haars gelijken, de ziel heeft te zijn van de gansche vertooning. Het is de vraag, welke van die beide op vattingen de hoogste eiscben stelt aan de kunstenaresseik voor mij meen de laatste, want deze vergt een rijkdom van waarachtig gemoeds leven, een diepte van innerlijke ont wikkeling, een zuiverheid en fijnheid van spel, van woord, van gebaar, van houding, van gelaatsuitdrukking voor al, en vanlach, die grooter waarde hebben dan de heroïsche o' tragische of andere bravour, waarmede desnoods de, overigens zéér talent volle, „stei'' kan volstaan. En hoezeer was Agnes Sorma de ziel van het uitstekend vertolkte blij spel, zij, de liefdevolle, begrijpende, dappere vrouw, de eenige vrouw die een goeden maar wilszwakken man een kindman, een kunstenaar im mers door het leven kan leiden, groot in haar bescheidenheid, edel in haar eenvoud, gelukkig in haar wijze liefde, maar moedig bovenal en goddank geen zelf-opofferende martelares. Een engel en een heldin inderdaad, een zegen voor haar om geving. O, de glimlach van deze zeldzame vrouw De glimlach die alleen in en kele oogenbiikken van leed, in een zaamheid, week van haar lief gelaat, even maar, tot ze hem weer terugvond, dien reinen zachten glimlach die haar kracht was en haar bekoring. De glimlach van Agnes Sorma in „Das Konzert" behoort tot die dingen, die men niet meer vergeet. En dit be wijst voor mij - haar grootheid. Ik vind haar keuze van dit blijspel een zeer gelukkige. „Blijspel" Ja, blijspel in verheven zin. Blijspel door de blijmoedigheid dier wijze en dap pere gelukkigen, die de droefheid des levens en zijn belachelijke kleinheid hebben opgeheven tot de hoogte van waarachtige menschelijkheid. Blijspel waarom men niet schatert maar glim lacht, als men het begrijpt. Men heeft in Den Haag de hoofden bij eikaar gestoken om een Neder- landschen iooneelmenscb, dengene wiens naam ten onzent wel 'i meest algemeen bekend is, een groote en grootsche en daarbij blijvende natio nale hulde te bereiden. Het zijn Haag- bleven als verlamd in de houding waarin zij verrast waren geworden. Tracy stiet onwillekeurig een kreet van angst en ontzetting uit, keerde zich om en snelde heen. Doch hij was nauwelijks twee honderd schreden ver gekomen, toen hij het meisje ontmoette, dat rustig met haar korf aan den arm de straat langs ging. Zij werd hem niet gewaar, doch hij herkende haar en door liefde en nieuwsgierigheid gedreven, kon hij 't niet laten weer om te keeren en haar naar huis te volgen. Toen zij dit bereikt had, stak zij ais gewoonlijk haar sleutel in het slot, maar de deur ging niet open, gelijk vroeger. Blijkbaar was de deur van binnen op den grendel. Zq hief -en klopper op en liet hem eenmaal vallen, juist luid genoeg om van binnen gehoord te worden. Er volgde nu een oogenblik wachtens en daarop werd de deur geopend, maar niet verder dan noodig was om haar bin nen te laten, en terstond daarop ging de deur weer dicht. (Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

Vlissingse Courant | 1910 | | pagina 1