Vrijdag
bïnnbnland.
30 September
No. 230
1910.
r-
48e Jaargang.
TELEFOONNUMMER 10.
ftbonnements-flduertenfiën op zeer uoordeelige oooriuaarden
Prijs per drie maanden 1.30. Franco per post 1.50.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij alle Boek
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks bij den Uitgever
F. VAN DE VELDE Jr., Kleine Markt 58.
Herschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zon- en Feestdagen.
Tariefherziening.
pe Londensche berichtgever van
ri „Hbld." seint
De „Daily Express" van Donder-
j,„ochtend zal een artikel bevatten
0 den heer Courlander, die naar
jltderland is gezonden om de aan
gekondigde tariefwijziging te bestu
deeren.
Hij kan uit betrouwbare bron
bijzonderheden mededeeien omtrent
bel nieuwe tarief en door de wel
willendheid van de „Daily Express"
jji, jk in staat gesteld details uit zijn
n'likel mede te deelen.
Hij bericht, dat hei nieuwe ont-
jerp een lijvig stuk is, dat een wets-
or.lwerp en een lijst van de nieuwe
tariefrechten bevat.
Men verwacht, dat de opbrengst
neer dan 25 miliioen gulden zal be
togen.
Er zijn in het nieuwe tarief vier
klassen: grondstoffen voor gebruik
ran nijverheid of landbouw zijn vrij
tan invoerrechten, eveneens zullen
machines, bestemd voor de productie
tan machineriën in Nederland, zelf
voorloopig vrijgesteld zijn. Machine
die in Nederland vervaardigd
tanen worden, zullen krachtig be
stemd worden.
Voedingsmiddelen voor de groote
massa zullen vrij zijn. Groenten zullen
tii] zijn van belastingen. Voor con-
seiven, door de minvermogende
klassen gebruikt, zal minder betaald
ian bij het huidige tarief, maar van
lixe-conserven zal een zware belas-
liag geheven worden.
De vier klassen zullen zijn 3, 6,
I9en 12 proc. ad valorem. Op half
fabrikaten, andere dan grondstoffen,
ui ten recht worden gelegd van 6 pro-
it; van goederen, die voor drie-
derde afgewerkt zijn, wordt 10 proc.
betaald, voor geheel afgewerkte
goederen en weelde-artikelen wordt
12 proc. betaald.
Linnen goederen en kleederen uit
Engeland zullen dus zwaar worden
St. Van schrijfbehoeften, die in
Engeland worden ingevoerd, wordt
eveneens zware belasting geheven,
het doel de Nederlanösche pa
pierindustrie te doen herleven.
Gedrukte stukken, prentbriefkaarten
®.i die in groote hoeveelheden
wden ingevoerd, zullen 12 procent
"oeten betalen.
De lijst bevat 5 groepen.
De rechten op goederen, die niet
11 Nederland gefabriceerd kunnen
worden, zullen minder dan 5 proc.
J agen. Het retaliatiestelsei kan ook
Nen toegepast. Wanneer een staat
belasting heft, gericht tegen den
■oer van Nederlandsche producten,
"1 Nederland de bevoegdheid hebben
49.)
Dien Zondag reed men als ge
lijk naar de kerk, niemand
dien rit gaarne verzuimen.
l»en al het vee verzorgd was,
™de grootvader de twee bruine
'"den voor den tentwagen. Hij
tade altijd zelf, naast hem zat
r> die de paarden in Kirchhausen
J*, en op de tweede zitplaats
Marie met tante Rika. Heelemaal
lor in zat de dienstmeid Jetje op
"tos slroo.
Je anders zoo eenzame weg naar
.kerk was heden druk begaan
feestelijk getooide menschen.
o laatste dagen waren nogal
j ni§ geweest en hadden alle
jteu* doen smelten. Aan de ber-
hingen jonge licht groene
j|J?iJes' de sleedoorns aan de
'kanten waren bedekt met witte
ook tegenover dien staat zijn tarieven
te verhoogen.
Ghr. Hist. Unie.
De Chr. Historische Unie verga
derde gisteren in het gebouw der
Chr. Vereeniging van Jonge Mannen
te 's Gravenhage. Als leider dezer
algemeene vergadering, welke vrij
talrijk bezocht was door afgevaar
digden uit alle oorden des lands,
hield dr. J. Th. de Visser, na te zijn
voorgegaan in het gebed, de ope
ningsrede.
Gaarne had hij gehoopt, dat de
leiding van de vergadering ware ge
bleven in handen van het geestelijk
hoofd der Unie. Maar diens gevor
derden leeftijd en toenemende werk
zaamheden op practisch staatkundig
gebied hebben den vroegeren voor
zitter gedrongen de leiding over te
geven.
De tegenwoordige voorzitter ver
klaarde, geaarzeld te hebben, de
leiding van hem over te nemenhet
bleek echter, dat het algemeen ver
langen was, dat hij zou optreden, om
nader uit te werken en toe te passen
de gedachten, welke de vroegere
voorzitter ons heeft toevertrouwd.
Deze toch heeft steeds gepoogd de
grootsche gedachte van Groen op
politiek gebied na te volgen. Lobman
heeft diens gedachte, rekening te
houden met de eischen des tijds, ten
volle begrepen en gewaardeerd. Naast
conservatie van de Christelijk Histo
rische beginselen moeten wij die
beginselen aanpassen aan de denk
beelden van den tijd, waarin wij
leven, met name op het gebied van
de sociale quaestie, waarop nog in
nevelen wordt rondgedoold. Het is
noodig om naast onze Christelijke
beginselen, daarbij de historie van
ons eigen volk te raadplegen en onze
natie niet te dwingen in een keurslijf
van andere natiën, die een andere
roeping hebben dan ons volk.
„God geve ons" eindigde spr.
„bij het volvoeren van die taak
heilige geestdrift, zooals die begrepen
is in het woord en enthousiasme."
Na in gesloten bijeenkomst huis
houdelijke aangelegenheden te hebben
behandeld, ging de vergadering des
middags, na een referaat van dr. J.
Schokking over gedwongen winkel
sluiting, over tot een bespreking van
den algemeenen politieken toestand
en den toestand der Unie.
De rechterzijde en de 40 miliioen.
Naar aanieiding van een uiting
van de R.-K. „Gelderlander" dat het
blad, indien het 40 millioen-voorstel
steun vindt bij de coalitie, zich van
die politieke partijgroepeering afkeert,
schrijft het „Centrum"
Onder het eerste Christelijk Minis-
bloesems, de dennen kregen nieuw
groen, de pas omgeploegde akker
rook frisch, en uit het lichte groen
van het winterkoren stegen jubelende
leeuweriken op naar den met witte
schapenwolkjes bezaaiden, zonnigen
hemel. Zuivere lucht, door een
frisch windje bewogen, verkwikte de
rijdenden.
Hoe kostelijk verkwikkend werkte
deze lentedag op Marie, geheel
anders, dan toen zij in het begin
van de week was gekomen. Het
scheen haar, als was dit een geheel
andere wereld.
De Beermans reden ook in zulk
een groen geverfden tentwagen voor
uit, en Marie zag dikwijls, hoe vroo-
lijk Hendrik zijn zweep liet klappen.
De bloedverwanten stapten aan de
pastorie uit, terwijl de tentwagens
naar de herberg van het dorp reden
om daar uit te spannen.
De domineesvrouw, Fedor en zijn
zuster Anna ontvingen de gasten
de dominee liet zich voor de gods
dienstoefening niet zien, om ver
strooiing te vermijden.
Marie, de onbekende bloedver
want, waarover Fedor met warme
terie was de militaire quaestie, en
met name de voorgestelde invoering
van den persoonlijken dienstplicht,
voor een aantal Katholieken aanleiding
om zich tegen de rechtsche samen
werking te keeren. De naweeën daar
van zijn bekend en... de persoonlijke
dienstplicht kwam er toch, iets waar
over nu maar weinigen rouwig
meer zullen zijn.
Thans, nu weer een rechtsche re
geering met militaire voorstellen komt
die zware, zij 't dan ook alleen
financieele offers eischen, is er
zoowaar opnieuw een Katholiek or
gaan te vinden, dat met opzegging
der samenwerking dreigt. Nu wil het
ons nog altijd voorkomen, dat een
coalitie als die der rechterzijde er
niet is ter wille van een enkele zaak
en ook niet ter wille van een zaak dient
prijsgegeven. En dit te minder, wan
neer die zaak valt buiten den strijd
der beginselen.
Er zijn hooge geestelijke belangen,
die de instandhouding der rechtsche
meerderheid eischen en het lijkt ons
daarom minstens lichtvaardig ter
wille van het militaire vraagstuk een
houding aan te nemen, als door de
„Gelderlander" in 't vooruitzicht
wordt gesteld. Maar dit nog daarla
tende, zouden wij de eenvoudige
vraag willen stellen, of het op den
weg van een dagblad ligt de coalitie
op te zeggen en een band te verbreken
die door de partijen is gelegd.
Ons dunkt, dat over een zoo ern
stige aangelegenheid die partijen zelve
vertegenwoordigd in hunne organisa
ties, hebben te beslissen. Met name
heeft de Katholieke partij haar alge
meenen bond, om ons nu maar te
beperken tot de organisatie buiten de
Kamer. Het dreigement van de „Gel
derlander" lijkt ons daarom niet slechts
lichtvaardig, maar ook in strijd met
elk behoorlijk begrip van partijwezen
en maakt het een allervreemdsten
indruk, dat een enkele redactie zich
aanmatigt, wat slechts aan de partij
als geheel toekomt.
De minister van binnenlandsche
zaken heeft in de memorie van ant
woord nopens de aanhangige ver
hooging zijner begrooting voor 1910
medegedeeld.dat het onderzoek naarde
vermoedelijke lasten van een pensio
neering van gemeenteambtenaren en
hun weduwen en weezen afgeloo-
pen is.
De uitslag van het onderzoek is
vervat in een rapport, hetwelk voor
de drukpers wordt gereedgemaakt, en
waarvan aan de Kamer, zoodra het
in druk verschenen is, mededeeling
zal gedaan worden.
De Bond van antirevolutionaire
propagandaclubs heeft gisteren onder
voorzitterschap van ds. H. C. Huger-
deelneming gesproken had, werd
hartelijk verwelkomd.
Moeder Trina Beerman bracht aan
haar nicht, de domineesvrouw, een
versche kalfsbout, en Rika had voor
haar een korf vol eieren, dat was
allemaal in het huishouden goed te
gebruiken. Na vriendelijk geven en
ontvangen gingen zij naar de kerk.
Dominee Kruse, een eerwaardig
man op middelbaren leeftijd, in zijn
voorkomen aan zijn oom Dietrich
herinnerend, sprak eenvoudig, maar
zijn woorden drongen tot het hart
door, en de geheeie godsdienstoefe
ning verliep, onder deze aandachtig
luisterende gemeente, op verheffende
wijze.
Marie meende, dat zij nog nooit
in een kerk zoo aandachtig geweest
was, als hier. De geheeie plechtig
heid was veel vertrouwelijker dan
in de groote stad, waar geestelijke
en gemeente weinig met elkaar om
gingen. Na de godsdienstoefening
kwamen de lieden op het kerkhof
samen om elkaar te begroeten en
een beetje te praten.
Ook de domineesvrouw werd wel
eens door deze of gene vrouw aan
ADVERTENTIËN van 1—4 regels ƒ0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie, wordt de prijs slechts tweemaal berekend. Groote
letters en clichés naar plaatsruimte.
zeil, uit Vlissingen, te Utrecht zijn
achtste jaarvergadering gehouden.
De verschillende jaarverslagen
werden goedgekeurd. Uit het verslag
van den penningmeester bleek, dat
het bestaande tekort nog niet geheel
is verdwenen.
Ds. H. C. Hogerzeil te Vlissingen,
mr. R. van Maare te Arnhem en ds.
J. Sybesma te Hattem werden als be
stuursleden herkozen.
Goedgekeurd werd een voorstel
van het bestuur tot instelling van een
propagandacominissie, welke uit de
volgende heeren werd samengesteld:
C. v. d. Voort van Zijp, lid van de
Tweede Kamer; mr. P. B. Bouman
en W. Verschoor.
De heer Meuwse uit Vlissingen,
sprak over onze propaganda bij de
verkiezingen, en de heer H. A.
Wijkstra uit Heerenveen, over pro-
pagandavergaderingen in de buiten
gemeenten, waarover een opgewekte
bespreking plaats had.
Hedenmiddag heerschte op de an
ders in dezen tijd van het jaar zoo
stille badplaats Domburg, eene bui
tengewone, doch plechtige drukte
ter gelegenheid van de onthulling van
het monument ter eere van wijlen
dr. J. G. Mezger, den man, die Dom
burg als badplaats bekend heeft doen
worden in binnen- en buitenland, tot
in vorstelijke kringen toe.
Te 2 uur vereenigden zich op het
z.g.n. „Groentje", het pleintje waarop
het monument in overleg met den
vervaardiger een plaats heeft gekregen,
een groot aantal belangstellenden,
onder wie wij opmerkten den heer
Kuno Mezger te Parijs, leden van
den raad, bestuursleden der vereeni
ging tot bevordering der badplaats-
belangen, velen met hunne echtge-
nooten en personen die bijdroegen
in de kosten van het monument. Ook
was tegenwoordig de beeldhouwer
Augs. Falise uit Amsterdam, die ge
heel belangeloos de vervaardiging
van de buste op zich nam, als een
daad van piëteit tegenover den over
leden dokter, die een zijner naaste
bloedverwanten behandelde.
De aanwezigen werden toegespro
ken door den voorzitter van het hul-
digings-comité, den heer P. C. Labrijn.
De heer Labrijn sprak ongeveer
als volgt
„Dames en Heeren. Hebt dank
voor de bereidwilligheid met welke
u gehoor gaaft aan onze oproeping
tot bijwoning dezer plechtigheid.
Wilt mij veroorloven, met een kort
woord het doel der huldiging van dr.
Johan Georg Mezger nog even in
herinnering te brengen.
Wellicht is het U niet allen bekend
dat Domburg, de bloeiende welva
gesproken met een vraag om raad
of inlichting. Tenslotte kwamen alle
bloedverwanten in de groote woon
kamer van de domineeswoning sa
men om een eenvoudig ontbijt te
gebruiken. Anna hielp de gasten,
terwijl Liesbet zich gaarne liet be
dienen. Ook Marie tastte toe en
voelde zich geheel thuis.
Toen Hendrik weg ging om toe
te zien bij het inspannen van den
wagen, zeide Fedor aan Marie, dat
hij haar den tuin wilde laten zien
zij gingen het middenpad langs
den tuin ln.
In de omstreken van Lüneburg
zou de jonge kandidaat bij een ouden
geestelijke als hulpprediker optreden,
reeds den volgenden dag moest hij
er heengaan. Onder hetloopen vroeg
hij zijn begeleidster deelnemend
„Hoe bevalt het je bij grootvader?
Kan je nog al wennen op het
land
„Heel best," zeide zij vroolijk.
„Het is mij, als omzweeft inij de
geest van mijn moeder, en tante
vindt, dat ik al het werk, dat hier
gedaan moet worden, gemakkelijk
leer."
rende badplaats, waar telken jare de
beschikbare woonruimte moet worden
uitgebreid, tot voor betrekkelijk wei
nige jaren het armste dezer arme
dorpen van het eiland Walcheren was.
's Zomers slechts bezocht door
eenige weinge Middelburgsche fami-
liën tnet haren aanhang, werd wei
nig of niets gedaan om de bad
plaats tot ontwikkeling te brengen,
zoodat o. a. eene inrichting als het
badhotel slechts een kwijnend bestaan
kon voeren.
Het is de groote verdienste van
dr. Mezger jegens Domburg geweest
aar, dezen toestand van exclusivisme
op onze reeds zoo afgelegen bad
plaats met frissche hand plotseling
een eind te hebben gemaakt.
Vanaf het oogenblik dat dr. Mezger
in 1887 voor het eeist zijne nieuw
gebouwde villa „Irma" aan de
grens der gemeente betrok, is Dom
burg's isolement gebroken, zijn er
hotels, pensions en villa's bijgebouwd
en uitgebreid, werden deze overvuld
met wat Europa aan machtigs en
rijks bezat ging eensklaps de
gouden zon der welvaart op boven
Domburg's nederige stranden.
Het Domburgsche Badnieuws zeide
het in 1909 zoo juist en krachtig
„deze hulde moet zijn een eerebetoon
aan den man die de badplaats ge
maakt heeft".
Zoo heeft het Domburg's burgerij
gevoeld, zij heeft den man willen
eeren, die, met afwijzing van schit
terende aanbiedingen, boven alles het
kleine Domburg heeft verkozen, het
trouw is gebleven, het met zijn naam
heeft groot gemaakt.
Voor dezen voor Domburg zoo
buitengewoon verdienstelijken man
is met geldelijke hulp zijner vrienden
en vereerders, het gedenkteeken verre
zen dat zich thans aan uwe blikken
vertoont."
Onder het uitspreken van deze
laatste woorden nam de heer Labrijn
het kleed weg, dat tot nu toe het
monument aan de blikken der aan
wezigen onttrok en ging toen als
volgt voort:
„Mij resten thans nog woorden van
dankdank allereerst aan den be
kwamen beeldhouwer, den heer Aug.
Falise, die volkomen belangloos deze
prachtige buste vervaardigde, een
kunstwerk dat hem siert als kunstenaar
en als menschdank ook aan de
velen in en buiten Domburg, die
door hunne bijdragen, waaronder
vorstelijk milde, deze huldiging mo
gelijk maakten, dankten slotte aan U
allen hier, die door uwe tegenwoor
digheid op deze plaats, de beteekenis
dezer plechtigheid verhoogt.
En thans, mijnheer de burgemeester,
verzoek ik U, namens het huldigings
comité, deze prachtige buste, sieraad
van ons dorp, voor uwe gemeente,
Zij spraken verder over de kerk, en
Marie zeide, dat zij hier meer stichting
vond aan daar in de stad.
„Ik hoop later ook een werkkring
als predikant op het land te vinden,"
antwoordde hij. „Eenvoudige vroom
heid, zooals het hart ons ingeeft, die
niet verloopt in spitsvondigheden, die
niet verstandiger zijn wil dan millioe-
nen anderen, en die met bescheiden
braafheid gepaard gaat, vindt men het
meest ouder onze boeren."
„Ja, Fedor, en grootvader is de beste
van hen."
„Daar hebt ge gelijk in."
Zij stonden aan het eind van den
tuin en hadden een schoon, vrij uit
zicht voor zich. Achter een met riet
omgeven waterplas, waarop eenden
zich in den zonneschijn vermeiden,
strekte zich de weide van de groote
boerenhofstee uitkoeien en paarden
zochten hier vreedzaam hun voedsel.
Daarachter weer akkers in verschillen
de kleuren, en in de verte het don
kerder groen van boomen, waarboven
de blauwe lucht schoon afstak.
(Wordt vervolgd.)
