itoor
De oude Uniform
Maandag
20 December.
:ak
No 298.
47e Jaargang,
1909.
Goederen.
Gemeentebestuur,
Feuilleton.
IJN -
vet, merk
Bij deze Courant behoort een Bijvoegsel.
Een Volkstelling.
BINNENLAND.
4Z
kracht
els voor
ctrische
ielburg.
'en ge-
den zoo
erstrekt.
per flesch 45 ct.
ïsehe wijnen,
enomen.
MERK.
e geven.
6 Woonhuizen,
t, b. n. o.
n. o.
ilstraat.
oor werkplaats,
rtrekken gelijk-
s. Ie verdieping
jè.
bev. 2 kamers
M2. tuingrond.
Volffsplein.
is.
'erkoop aan het
igenaren zeiven
elft van boven-
ijn verkrijgbaar
zuiver, en staat
akt en braadt
jond, keurig en
40 ct. per pond.
Ik op elk tablet
andere minder-
idenierswinkels.
VLISSINGSCHE COURANT
Prijs per drie maanden 1.30. Franco- per post 1.50.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij alle Boek
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks bij den Uitgever
F. VAN DE VELDE Jr., Kleine Markt 58.
ADVERTENT1ËN van 14 regels ƒ0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie, wordt de prijs slechts twee maal berekend. Groote
letters en clichés naar plaatsruimte.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zon- en Feestdagen.
TELEFOONNUMMER 10.
Nieuwe Abonné's, uitge=
zonderd bij weKelijksche be=
taling, ontvangen de dagelijks
verschijnende „VLISSING=
SCHE COURANT" koste
loos tot 1 Januari.
BEKENDMAKING.
Kamers van Arbeid voor de Metaalbewerking en
voor de Bouwbedrijven te. Vlissingen.
Burg. en Weth. van Vlissingen
gelet op art. 11 van liet kiesreglement voor de
Kamers van Arbeid
herinneren de hoofden of de bestuurders van de
navolgende bedrijven, vertegenwoordigd in de
Kamer van Arbeid voor de Metaalbewer
king: het bewerken van metalen met uitzonde
ring van het lood- en zinkwerkersbedrijfhet
scheepsmakersbedrijfhet laden en lossen van
schepen en spoorwegwagons;
en de hoofden of bestuurders van de navol
gende bedrijven, vertegenwoordigd in de Kamer
van Ai-beid voor de B o u w b e d r ij v e nhet
immerlieden-, metselaars-, stukadoors-, lood- ent
zinkwerkers-, schilders- en aardewerkersbedrijf
liet leggen van electrische geleidingen of van gas-
en waterleidingenhet ontwerpen van en het
houden van toezicht bij het uitvoeren van
bouwplannen
aan limine verplichtingen om vóór-15 Januari
e.k. eene lijst of zoo noodig lijsten op te maken
vaii de namen en de voornamen der mannelijke
en vrouwelijke personen, die in hun bedrijf binnen
het gebied der Kamers van Arbeid als patroons
of in hun dienst 'als werklieden werkzaam zijn
geweest gedurende het laatstverloop'en kalender
jaar, waarvoor wat het bouwvak en aardwerkers-
bedrijf betreft, het laatste tijdperk van 7 maan
den en wat het laden en lossen van schepen
betreft, het laatste tijdvak van 6 maanden, dat
in die bedrijven gewerkt is, geldt
en om die lijst of lijsten vóór 15 Januari e.k.,
te zenden'aan Burgemeester en Wethouders of in
te leveren ten Raaahuize (Griffie).
Op de lijsten mogen niet vermeld worden zij,
die gedurende den'boven aangegeven tijd niet
binnen het gebied der Kamers van Arbeid bij
hetzelfde hoofd of denzelfden bestuurder zijn
werkzaam geweest.
Op de lijsten behoeven niet vermeld te worden
zij, die geen ingezetene des Rijks of geen Neder
landers zijn of op den 15 Februari e.k. den leef
tijd van 25 jaren niet zullen bereikt hebben.
Zij, die gedurende het laatstverloopen kalen
derjaar of wat het bouwvak en aardwerkersbe-
drijf betreft, gedurende het laatste tijdvak van 7
maanden en wat het laden en lossen van schepen
betreft gedurende het laatste tijdvak van 6 maan
den, dat in die bedrijven gewerkt is niet in het
bedrijf van hetzelfde hoofd of denzelfden bestuur
der werkzaam zijn geweest en die aanspraak
kunnen maken om op eene kiezerslijst voor de
Kamers van Arbeid geplaatst te worden, worden
er voorts aan herinnerd, dat zij daarvan vóór 15
Januari e.k. aangifte kunnen doen bij Burgemees
ter en "Wethouders voornoemd.
De formulieren der lijsten en der aangiften zijn
van af 3 Januari e. k. ter Gemeente-Secretarie
(Griffie) kosteloos verkrijgbaar.
Vlissingen, den 18 December 1909.
Burg. en Weth. voornoemd,
VAN DOORN VAN KOUDEKERKE.
De Secretaris.
"WITTEVEEN.
9e VOLKSTELLING.
Burgemeester en Wethouders van
Vlissingen, brengen ter algemeene
kennis dat dit jaar zal gehouden
worden de 9de algemeene tienjaarlijk-
sche volkstelling.
53.)
o—
„Ammi," sprak de slotheer nu ern
stig maar niet onvriendelijk, „ga nu
naar den tuin. Ik heb iets met den heer
Rechter te bespreken".
Ammi gehoorzaamde onmiddellijk
in den tuin vond zij gelegenheid om
met haar gedachten ongestoord alleen
te zijn. Hubert stond intusschen te
wachten, totdat Nickel de deur open
trok en hem met blij gelaat het ant
woord van den slotheer overbracht.
Dat was den jongen rechter een
pak van het hart, doch hij liet daar
van niets blijken. Met opgeheven
hoofd en vasten tred volgde hij den
bediende, die met een diepe buiging
de deuren van den salon voor hem
opende.
Daar stond Hubert voor den heer
Von Beuren, wiens leelijk gelaat zoo
vriendelijk mogelijk stond. Hij richtte
Deze heeft ten doel de aanwijzing
van allen, die te middernacht tusschen
31 December 1909 en 1 januari 1910
hunne werkelijke woonplaats binnen
Nederland hebben.
Deze allen worden aangewezen,
onverschillig of zij op genoemd tijd
stip in hunne woning al dan niet
aanwezig zijn.
Ook worden aangewezen zij, die,
zonder werkelijke woonplaats binnen
Nederland te hebben op genoemd
tijdstip aldaar aanwezig zijn.
Omtrent deze allen moeten de op
gaven verstrekt worden, die gevraagd
worden op kaarten, welke tusschen
26 December 1909 en 1 Januari 1910
zullen worden rondbezorgd en dade
lijk na Nieuwjaar zulleri worden te
ruggehaald.
Door of voor ieder moet aan zijne
woning worden ingevuld
eene gele kaart voor een man (of
jongen) niet in gestichten of instel
lingen eene witte kaart voor eene
vrouw (of meisje) niet in gestichten
of instellingen
eene blauwe kaart voor een man
(of jongen) in gestichten ofinstellin-
en een grijze kaart voor eene vrouw
of meisje) in gestichten of instel
lingen.
Bovendien moet door ot voor ieder
aan de woning waar hii tijdelijk aan
wezig is ingevuld worden
eene oranje kaart voor een tijdelijk
aanwezigen man (of jongen)
of eene rose kaart voor eene tij
delijk aanwezige vrouw (of meisje)
het hoofd van ieder gezin, elke
afzonderlijk levende persoon of de
bestuurder van iedere instelling, ge
bouw, gesticht of schip, waar de
kaarten worden bezorgd, is verplicht
voor de behoorlijke invulling zorg
te dragen.
Deze zorge er dus voor, dat aan
den teller, wanneer hij de kaarten
bezorgt, worde afgegeven hoeveel
gele, witte, blauwe, grijze, oranje en
rose kaarten er in de woning noo
dig zijn.
Overtreding van de voorschriften
betreffende de volkstelling wordt
krachtens art. 20 der wet van 15 April
1888 („Stbl." no. 84) gestraft met
hechtenis van ten hoogste veertien
dagen of geldboete van ten hoogste
honderd gulden.
De nauwkeurige, door de volkstel
ling te verkrijgen kennis der bevol
king is eene zaak van algemeen be
lang. Tot het verkrijgen dier kennis
is noodig dat alle vragen op elke
kaart met de meest mogelijke nauw
keurigheid en volledigheid worden
beantwoord.
Op verzoek der regeering noodigen
zij allen met aandrang uit, door nauw
keurige en volledige invulling der
zich uit den zetel op om met een
lichten hoofdknik zijn gast te be
groeten. Met een handgebaar noodig-
de hij hem vervolgens uit tot plaats
nemen en zeide voorkomend „Wat
verschaft mij de eer van uw bezoek
heer rechter?
Hubert was langzaam gaan zitten
Deze ontvangst had hij volstrekt niet
verwacht; hij geraakte erdoor in ver
warring en voelde dat hij bloosde
Dat was de man niet, die hij in
den bewusten nacht tegenover zich
had in een strijd op leven en dood
Er gebeurde niets van hetgeen hij
zich had voorgesteld, en daardoor
vielen zijn plannen in duigen, die
hij had ontworpen om den strijd te
beginnen tegen den somberen slot
heer. Maar hij herstelde zich spoedig
en antwoordde even hoffelijk
„Mijnheer Von Beuren, voor alles
vraag ik u verschooning voor het
binnendringen in uw tuin zonder uw
verlof, nu eenige dagen geleden. Ik
beken gaarne, dat mijne nieuws
gierigheid mij te ver heeft gedreven.'
„Laten wij daarover zwijgen, mijn
heer Walbot", zei de slotheer op
luchtigen toon. „k zou u anders ook
flbonnements-flduertentiën op zeer uoordeelige uooriuaarden
kaarten tot het welslagen der volks
telling mede te werken.
Vlissingen, 14 December 1909.
Burg. en Weth. voornoemd,
VAN DOORN VAN KOUDEKERKE.
De Secretaris,
WITTEVEEN.
O— 0-
Wanneer het jaar 1909 met zijn
opvolger omwisselt, dan wordt in
Nederland weer een volkstelling
gehouden.
Dat dit geen nieuwe zaak is, zal
aan de meesten onzer lezers wel
bekend zijn; wèl is deze zaak van
karakter en beteekenis veranderd, en
die beteekenis is in den loop der
tijden zelfs zoo groot geworden, dat
de volkstelling daarom ieders be
langstelling verdient.
Reeds in de grijze oudheid was van
volkstellingen sprake, o.a. in de ge
schiedenis der Israëlieten.
Nauwlijks toch had de uittocht uit
Egypte plaats gehad, of de behoefte
aan eene telling deed zich gevoelen,
doch uitsluitend uit een, zooals wij
thans zouden zeggen, militair oogpunt.
Het Kwam er toch op aan, zich staande
te houden tegenover vijandelijke volks
stammen en daarom moest vastgesteld
worden hoe groot het getal strijdbare
mannen was, waarop men rekenen
kon. Vandaar dan ook dat men zich
bepaalde tot de mannen van boven
den twintigjarigen leeftijd. Alleen de
stam derLeviten, die den geestelijken
stand uitmaakten, bleef van de telling
uitgezonderd, en toch was Israël toen
reeds zoo sterk, dat men op meer dan
zes honderd duizend personen kon
rekenen.
Vele jaren later, kort voor de om
zwervingen in de woestijn een einde
namen, werd nog eens, ongeveer
althans, op dergelijke wijze gehandeld,
met de bedoeling op die wijze vast
te stellen op hoedanige wijze het land
Kanaan onder de verschillende ge
slachten zou worden verdeeld.
Sedert die tijden schijnt voortdu
rend van dergelijke tellingen, nu hier
en dan daar, sprake te zijn geweest.
Zeer vaak schijnt dat in verband te
hebben gestaan met de belastinghef
fing. Tot wezenlijke algemeene volks
tellingen, met het bepaalde doel om
metbetrekking tot verschillende zaken
het werkelijk beloop der gansche
bevolking te kennen, is men eerst in
de laatste helft der achttiende eeuw
gekomen en bij ons had zulks voor
het eerst nog later plaats. In het jaar
1828 is bepaald dat elke tien jaar
eene algemeene telling zou plaats
vinden. Later, bij eene wet van het
jaar 1879 is die formaliteit nog op
betere wijze geregeld.
De bedoeling van de telling is lang
verschooning moeten vragen, omdat
ik u voor een boosdoener hield en
u onvriendelijk behandelde. De om
standigheden brachten mij in een
verkeerden waan, doch laten wij dit
voorval liever vergeten. Ais mijn te-
genwoordigen buurman heet ik u
welkom op Beurenhof."
Hubert boog en de slotheer ver-
•volgde
„Helaas, ik kan u niet veel aan
bieden, want ik leef bijna alleen en
van de wereld afgezonderd hier in
mijn oud kasteel. Maar als tijd en
gelegenheid het toelaten mij te komen
bezoeken, zult ge mij altijd zeer wel
kom zijn."
Hubert boog weder en sprak
„Zooveel vriendelijkheid had ik
niet durven verwachten, maar uw
voorkomendheid verheugt mij zeer.
Ik krijg daardoor moed om u eene
opheldering te verzoeken."
„Spreek vrij uit, heer rechterIk
ben bereid u aan te hooren en te
antwoorden naar mijn beste weten",
antwoordde de slotheer vriendelijk,
hoewel hij zich volstrekt niet op zijn
gemak gevoelde.
„Het betreft een misdaad, een
niet uitsluitend om te weten hoevele
zielen het land telt, of dus de bevol
king voor- of achteruitgegaan is, enz.
Integendeelwanneer men de gege
vens bezit, die de telling oplevert,
dan is het de bedoeling om deze uit
te werken, en die uitwerking is op
gedragen aan een bepaald lichaam
het Centraal bureau voor de statistiek.
Om kennis der volkstoestanden
is het in hoofdzaak te doen.
Dit bureau is in 1899 opgericht en
is na de volkstelling van 1900 voor
het eerst werkzaam geweest. Het
bureau verzamelt, bewerkt en maakt
openbaar alle statistische opgaven,
die door den directeur voor praktijk
of wetenschap nuttig worden geacht.
Speciaal is aan dit bureau opgedragen
de verzameling van alle stukken, be
treffende de statistiek van Nederland
en zijn koloniën en bezittingen in
vreemde werelddeelen.
Dat de telling bij ons op 1 Januari
plaats heeft, staat o.a. in verband met
het feit, dat over 't algemeen de
geheele bevolking dan in hare woon
plaatsen aanwezig is. In andere landen
gelden in dit opzicht weer andere
factoren. In Luxemburg, Zwitserland
en Duitschland telt men eene maand
vroeger, in Frankrijk op 12 April, in
Engeland den 5n April en in de Ver-
eenigde Staten op i Juni.
Het tellen zelf, eigenlijk het bezor
gen en terughalen der kaarten, is een
werk van spoed en van nauwkeurig
heid tevens, ook omdat de meeste
menschen de hulp en voorlichting der
tellers noodig hebben. Langzamerhand
wordt het werk wel wat ingewikkel
der, de telkaarten zullen nu reeds in
6 verschillende kleuren worden ver
spreid, De nieuwe kleuren zijn grijs
en geel, maar deze kleuren kloppen
niet met de nieuwe rubrieken. De
blauwe kaart, die vroeger bestemd
was voor een man of jongen, wordt
thans gebruikt voor een man of jon
gen in een gesticht of instelling.
Vroeger was de kaart voor een vrouw
of meisje wit, en dat is nu zoo ge
bleven, terwijl de nieuwe grijze kaart
is voor eene vrouw of meisje in een
gesticht of instelling.
Het zijn de provinciale besturen
die, nadat alle werkzaamheden zijn
afgeioopen, de werkelijke bevolking
in elke gemeente volgens de uitkom
sten der telling bekend maken, doch,
zooals wij reeds opmerkten, het is
niet uitsluitend om het getal in
woners van het land te doen daar
voor kost de geschiedenis ook wel
wat veel, namelijk, over de geheele
bevolking verdeeld, vier en een halven
cent per hoofd. Als onze bevolkings
registers niet zoo uitstekend in orde
waren, zou er trouwens heel wat
anders komen kijken.
Dat er meer beoogd wordt dan
telling alleen, wordt door den inhoud
moord, ongeveer twintig jaar geleden
op uw dienaar gepleegd", begon
Hubert. „Ik vrees, dat de justitie des
tijds de zaak niet grondig heeft on
derzocht en wellicht een onschuldige
ter dood veroordeelde. Ik heb mij
voorgenomen eene studie te maken
van dat proces, en indien er onrecht
is gepleegd, wil ik dat zooveel mo
gelijk weer goed maken. In de eerste
plaats meen ik het noodig, uw oor
deel te vernemen over de handelingen
der toenmalige Trarbacher overheden.'
De heer Von Beuren haalde de
schouders op en antwoordde onver
schillig„Ah, die oude, vergeten ge
schiedenisWil u die weer opwar
men Ik weet niet, of u daaraan
goed doet, waarde heer rechter, en
ik betwijfel, of ge daarmee iets
zult bereiken. De dader werd destijds
gevat en veroordeeld hij zou opge
hangen zijn, maar hij wist zich door
de vlucht te redden. Ik heb over
deze treurige zaak nooit anders ge
dacht dan de Trarbacher overheden."
„Welke beweegreden kon de vis-
scher Joost hebben om uw dienaar
te dooden Hij kende den man niet
en kon niet hopen, schatten bij hem
der telkaarten bewezen. Wij ieeren
uit de volkstelling bv. hoe de bevol
king gehuisvest is, hoe het staat met
de geboorten, huwelijken en sterfge
vallen. De bepaalde bedoeling is om
allerlei feiten aan het licht te bren
gen op het gebied van maatschappe
lijke toestanden en kennis van sociale
misstanden. Met die kennis gewapend
kan de wetgever, die nooit in het
duister mag tasten, voorstellen doen,
strekkende om verbetering in die
misstanden te brengen en de volks
welvaart te verhoogen. De statistiek
is een van de schoonste wetenschap
pen, die ons cijfers noemt en feiten
leert kennen, en eerst als men feiten
kent kan men wezenlijk ingrijpen.
Zóó worden, één voorbeeld slechts,
ook vragen gedaan omtrent blindheid
en doofstomheid en of de ongelukkige
personen, hier bedoeld, het voor hen
bestemde onderricht hebben genoten.
Het wordt vermoed en het is ook
zeer waarschijnlijk, dat het antwoord
niet van zeer bevredigenden aard is,
en dat zou b.v. een reden kunnen
wezen om het beginsel van leerplicht
ook tot de bedoelde hulpbehoeven
den uit te strekken.
Hieruit en uit al het vorenstaande
blijkt duidelijk dat de vragen, die
weldra aan gezinshoofden en anderen
zullen worden gedaan, geenszins zon
der beteekenis zijn, en daarom wilden
wij eens opzettelijk op het gewicht
der zaak wijzen en aansporen om
de overheid en de ambtenaren zoo
veel mogelijk bij het vervullen harer
waarlijk niet al te gemakkelijke taak
behulpzaam te zijn.
Waar zij, door vrijwillige mede
werking, die vervulling zooveel mo
gelijk in de hand werken en een vol
komen juiste verzameling van gege
vens bevorderen, daar bevorderen wij
tevens een groot nationaal belang.
Tweede Kamer.
Bij den aanvang der vergadering
werd gisteren door den voorzitter
deelneming uitgesproken over het
groote.verlies dat België heeft geleden,
door het overlijden van koning Leo
pold II.
Minister Heemskerk sloot zich na
mens de regeering bij deze betuiging
van deelneming aan.
In den loop der vergadering werd
een kort comité-generaal gehouden,
na afloop waarvan de voorzitter me
dedeelde, dat in dat comité de kwes
tie der geschuts-leveranciën in handen
eener commissie is gesteld, tot leden
waarvan de voorzitter benoemde de
heeren Van Vlijmen, Van Wassenaer
van Catwijck, Van Karnebeek, Colijn,
en Thomson.
Na aanneming eener reeks kleinere
te vinden. Wilde hij zich verrijken,
dan had hij eerder u dan uw dienaar
tot stachtoffer moeten kiezen."
„Maar het lijk was geplunderd
„Ja, de kleeren waren geroofd, dat
is waar! Doch als Joost de daad
bedreven had om een oude dragon
der-uniform machtig fe worden, dan
zou men die kleeding wel in zijn
huis gevonden hebben! Ze wasech
ter spoorloos verdwenen
„De man kan ze ook vernietigd
hebben of zoo goed verborgen, dat
men ze later niet wist terug te vin
nen," wierp de slotheer hem tegen.
„Hm, dat kan" stemde Hubert toe.
„Maar waarom zou Joost die klee
ren verstoppen Die kleeren konden
hem niet van nut zijn. Als ze ver
borgen zijn, dan heeft Joost den moord
niet gepleegd, doch een ander. Mij
dunkt dat die andere persoon slechts
iemand kan geweest zijn, die u bei
den kende en die belang had bij
den dood van uw dienaar."
Bij deze woorden keek Hubert
den slotheer vragend aan.
(Wordt vervolgd).