Woensdag
25 Augustus.
Gemeentebestuur.
"binnenland.
No. 198
47e Jaargaog.
1909.
leton.
Vlissingen in 1908.
NGSCHE
Prijs per drie maanden 1.30. Franco per post 1.50.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij alle Boek
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks bij den Uitgever
F. VAN DE VELDE Jr., Kleine Markt 58.
ADVERTENTIËN van 14 regels 0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie, wordt de prijs slechts twee maal berekend. Groote
letters en clichés naar plaatsruimte.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zon- en Feestdagen.
TELEFOONNUMMER 10.
flbonnements-flduertentiën op zeer uoordeelige uooruiaardeni
BEDRIJFSBELASTING.
Afkondiging van twee kohieren der
Bedrijfsbelasting dienst 1909/10
De Burgemeester van Vlissingen
maakt bekend
dat op heden bij hem ontvangen
en aan den rijksontvanger zijn gezon
den, de door den directeur der di
recte belastingen te Middelburg exe
cutoir verklaarde kohieren no. 4 en 5,
wegens de Bedrijfsbelasting dienst
1909/10
de daarop voorkomende belasting
schuldigen worden uitgenoodigd om
hunne aanslagen op den bepaalden
tijd aan te zuiveren, ook ter voorko
ming van vervolgingen
en herinnert:
dat de bezwaarschriften binnen zes
weken na heden behooren te worden
ingediend.
En is hiervan afkondiging geschied,
waar het behoort, den 24 Augustus
1909.
De Burgemeester voornoemd,
VAN DOORN VAN KOUDEKERKE.
Gouv.-Gen. Idenburg.
De benoemde gouverneur-generaal
van Ned.-Indië, de heer Idenburg,
heeft gisteren bezoeken afgelegd bij
den minister van koloniën en de an
dere ministers thans in de residentie
aanwezig.
Denieuwbenoemdeopperlandvoogd
zal in den tijd tusschen heden en den
datum van vertrek naar de kolonie
rust nemen.
Hij is voornemens 13 November
per stoomschip „Rembrandt" van de
Maatij. „Nederland" naar Indië scheep
te gaan, welk schip tusschen 18 en
20 December te Batavia verwacht
wordt.
Zijn ambtsvoorganger generaal Van
Heutsz heeft met dezelfde gelegenheid
passage naar Europa besproken, maar
keert eerst later naar het moederland
terug.
Beperking van Zondagsarbeid.
Ten behoeve van de voorbereiding
van een wettelijke regeling, welke ten
doel heeft den arbeid op Zondag van
arbeiders, die in de onderneming
van een ander voor loon werkzaam
zijn, zooveel mogelijk te verbieden
of te beperken, heeft de minister van
landbouw, nijverheid en handel aan
de Kamers van Arbeid de volgende
vragenlijst toegezonden, waarvan de
beantwoording voor 15 October moet
geschieden.
De vragen luiden als volgta. In
welke door de Kamer vertegenwoor
digde bedrijfstakken worden binnen
18.)
Weenend knielt Hendrik bij de
legerstede van zijn heer neder en
vat zijn kille hand.
Ritmeester ach, mijnheer
De gewonde opent langzaam de
oogen en ziet den trouwen oppasser
niet zonder eenige verwondering aan.
Zijt ge daar, Hendrik zegt hij
nnet groote inspanning. Ach, ik
droomde, dat mijne vrouw hier was
mijn kinderen mijn zoon.
Hendrik, ga naar mijn vrouw ver
laat mij zoon niet hem dreigt
gevaar ik gevoel het oh, mijn
God iaat mjj njet sterven.
Een vreeselijke aanval van kramp
doet den gewonde kermen, de dokter
komt toegesneld.
Richt hem een beetje op
h'l stikt.
haar ressort des Zondags (d.w.z. ge
durende het etmaal, aanvangende te
middernacht tusschen Zaterdag en
Zondag en eindigende te midder
nacht tusschen Zondag en Maandag)
door arbeiders werkzaamheden ver
richt? b. Van welken aard zijn de
werkzaamheden, die in eiken bedrijfs
tak in vraag a. bedoeld, des Zondags
worden verricht? c. Welke is de
duur van die werkzaamheden op Zon
dag d. Worden die werkzaamheden
gedurende het geheele jaar op Zon
dag verricht of slechts gedurende een
bepaalden tijd van het jaar zoo
ja gedurende weiken tijd van het
jaar e. Worden die werkzaamheden
in den regel steeds aan dezelfde ar
beiders opgedragen, zoodat deze ge
durende het geheele jaar of een be
paald gedeelte ervan eiken Zondag
arbeid hebben te verrichten Zoo
niet, hoe is dan gewoonlijk de Zon
dagsarbeid geregeld en om de hoe
veel weken heeft elke arbeider een
geheel vrijen Zondag f. Waarom
wordt het verrichten van arbeid op
Zondag,in de bedrijfstakken,in vraag a
bedoeld, noodzakelijk geacht en welke
belangen zouden door afschaffing van
Zondagsarbeid worden geschaad?
De minister noodigt de Kamers
van Arbeid uit bij het verzamelen en
inzenden van deze gegevens de uit
drukking „arbeider" in ruimen zin
op te nemen, zoodat opgaven wor
den verkregen ook over kantoor- en
handelsbedienden en anderen, die
door het gewone spraakgebruik niet
als arbeider worden aangeduid, maar
toch voor loon in een onderneming
werkzaam zijn. Ook dienen de ge
gevens niet beperkt te worden tot
arbeiders die in fabrieken, werkplaat
sen, kantoren, hotels, koffiehuizen,
restaurants of eenige andere inrich
ting, waarin een onderneming wordt
uitgeoefend, werkzaam zijn, maar zij
zuilen zich moeten uitstrekken ook
over hen, die buiten zulke inrichtin
gen hun arbeid verrichten.
Examens voor machinisten
en voor stuurlieden.
De commissie voor de machinisten
examens zal van 14 Sept. af zitting
houden te Rotterdam. Aanvragen tot
toelating vóór 4 Sept. bij den voor
zitter, den heer J. J. Stooker, te Hil
versum.
Bij de aanvraag moet worden ver
meld de vaart en het diploma waar
voor nien examen wenscht af te leggen;
woonplaats en laatste werkkring.
Voorts moet worden overgelegd eenig
authentiek geboortebewijs en voor de
groote vaart bewijzen van werk- en
vaartijd voor de sleepvaart bewijzen
van gedanen dienst.
De candidaten moeten den leeftijd
van 18 jaar hebben bereikt.
Voor den aanvang van het examen
Te Laat! Een stroom bloed golft
uit den mond van den ongelukkige...
Een trilling het hoofd zinkt op
de borstEduard Von Altenbrak
is dood.
Langzaam legt de trouwe dienaar
hem op zijn legerstede neder en
bedekt zijn gelaat met beide handen.
Met ernstig gelaat staat de-dokter
naast hem.
Ge zijt een brave borstRaak
nu maar niet zoo van streek, hij
laat tenminste geen huishouden na.
Geen huishouden Hendrik springt
op. Die laatste hartverscheurende
woorden van zijn heer klinken hem
nog in de ooren, hij legt de hand
op zijn hart en fluistert
Ik zal ze niet verlaten die
arme vrouw en die arme ongelukkige
kinderen
Daar klinkt door den nacht het
verzamelsignaal der dragonders
nog eenmaal legt Hendrik zijn hand
op de gebroken oogen van zijn heer
en nu snelt hij weg ook hem
roept de plicht.
ACHTSTE HOOFDSTUK.
Onder het woelige rumoer van den
dienen te worden overgelegd verkla
ringen van voldoende gezichts- en
gehoorscherptedeze mogen niet
ouder zijn dan twee jaar. Voor deze
verklaringen kan de candidaat zich
aanmelden, op vertoon van zijn op
roepingsbriefje.
Voorde gezichts- en gehoorscherpte
te Vlissingen bij den heer F. Bennik,
officier van gezondheid le klasse, alle
werkdagen van 10 tot 11.30 uur in
het zittingiokaai der zeemacht.
Bond van Gemeentepolitie.
De bond van gemeentepolitie
beambten in Nederland, zai zijn jaar
vergadering houden te 's Gravenhage
op 18 September e. k. De agenda
bevat o. a. een voorstel tot oprichting
van een herstellingsoord voor ge-
meente-politie-beambten en hunne
gezinnen.
Aan deze vergadering zal op 17 Sep
tember voorafgaan een groote pro
paganda vergadering, waarin een
drietal sprekers van naam een rede
zullen houden in het belang van de
rechtspositie der politiebeambten in
Nederland. Alle leden der Tweede
Kamer zullen worden uitgenoodigd
deze vergadering bij te willen wonen.
Het vakonderwijs in zieken
verpleging.
Op uitnoodiging van de Nuts-
commissie voor onderwijs heeft mej.
J. C. van Lanschot Hubrecht, oud
verpleegster te Amsterdam, samenge
steld een geschrift over de vakoplei
ding van verpleegsters, dat heden is
verschenen. In het vo- rbericht zegt
de Nuts-commissie, dat door de
schrijfster de groote beteekenis van
een deugdelijke vakopleiding der
verpleegsters, zoowel ten aanzien van
de volksgezondheid als van den so
cialen arbeid der vrouw duidelijk in
het licht is gesteld en tevens is aan
gegeven, welke gebreken aan de te
genwoordige opleiding kleven en
welke middelen tot verbetering kun
nen strekken.
Voor velen zal dit boekje tevens
bij de keuze van de middelen tot
het verkrijgen van de noodige be
kwaamheid een uitstekende gids zijn.
De commissie vertrouwt dan ook,
dat dit degelijk geschrift, met groote
toewijding en zakenkennis opgesteld
door een oud-verpleegster, de be
langstelling zal wekken van allen,
die op verbetering van de vakoplei
ding der ziekenverpleegsters invloed
kunnen oefenen.
Het Panopticum te Amsterdam
heeft weer eenige nieuwe groepen
en attracties aan haar groote reeks
toegevoegd. Vooreerts een groep
„Ons bemind Vorstenhuis" waarbij
Prinses Juliana in het wiegje is
krijg is het Duitsche keizerrijk ais
herboren opgestaan en nu is Berlijn,
de keizerstad, in feestdos. Van alle
huizen wapperden de vlaggen met
de kleuren van het nieuwe rijk, in
vele straten ziet men ze in rijen
langs de huizen. Korven met bloe
men ziet men bij de geopende ven
sters staan en van geluk stralende
gezichten zien de straat langs en
luisteren of ze de muziek nog niet
hooren van den intocht der zege
vierende troepen. Vandaag keeren
de gardetroepen in Berlijn terug, de
dappere krijgers, die de hoogten
van Saint- Privat bestormden, bij
Sedan keizer Napoleon gevangen
namen en bij Le Bourget den over-
machtigen vijand terugdreven. Aan
de spits ziet men den eersten keizer
van het nieuwe rijk, den grijzen held.
Kanonschoten dreunden, de klokken
luidden, de intocht begon. Het ge
jubel van het volk vereenigde zich
met het hoera der terugkeerende
krijgslieden. Nu waren de zware of
fers vergeten, ieder dacht slechts aan
de roemrijke daden van het Duitsche
leger en aan hetgeen door den oor-
I log tot stand gekomen wasde
voorgesteld en de Koninklijke Moe
der zich daar overheen buigt. Deze
groep is zeer geslaagd.
Voorts vormt een „brandkluis"
een nieuwe aantrekkelijkheid. Daar
toch vindt men éen miilioen in
guldens.
Daar kan men zich eerst een dui
delijke voorstelling vormen, wat ei
genlijk een miilioen is. Men diene
daarbij in overweging te nemen
Een gulden heeft een doorsnede van
acht en twintig millimeter, met een
miilioen gulden zou men een
weg kunnen beleggen van 28 K. M.
lengte, bijv. van Amsterdam naar
Zandvoort. Een gulden weegt 1 D. G.,
éen miilioen weegt dus 10.000K.G.
Een machine die elke minuut een
gulden neertelt, heeft een jaar en
330 dagen noodig om een miilioen
uit te tellen. Een gulden is dik
21 Va m.M, een miilioen gulden op
elkaar gestapeld is 30 maal de
hoogte van den Westertoren. Een
man kan een zak van 50 K. G. dra
gen, dus om een miilioen in zakken
van 50 K.G. te dragen zijn 200 man
noodig.
Vlissingen, 24 Augustus.
(Uit het Gemeenteverslag.)
Vervolg.
Jaarverslag omtrent het
O u d-A rchief over het
jaar 1 908.
Ook op ander gebied beleeft men
in Vlissingen betere tijden. Wel
bracht het jaar 1906 een nieuwen
watervloed, maar zij was niet van
die noodlottige gevolgen als de wa
tersnood van 1808. En waren het in
1809 twee vreemde mogendheden,
die om het behoud of het bezit van
Vlissingen, in een hevig bombarde
ment, kampten, met vernietiging van
panden en archieven en met verlies
van menschenlevens het jaar, waarin
ik de eer heb dit verslag over 1908
samen te stellen, zegt de gemeente
archivaris, kenmerkt zich door de
herleving van Neêrlands hoop, bij
het uitspruiten van een nieuwe
loot, uit den Oranjeboom, de ge
boorte van Juiiana, Prinses der Ne
derlanden wier lijfspreuk moge zijn
het randschrift rond onze zilveren
munt: „God zij met ons."
Na deze uitweiding, die niemand
mij euvel duiden zal, breng ik mijn
verslag omtrent het oud archief over
het jaar 1908, uit.
De toestand van de archieflokalen
en van het archief bleef in dit jaar
verloop stationnair.
Daarin werd ook het Quohier van
taxatie van den lOOsten penning in
een perkamenten rug, met vergulden
titel ingebonden.
lang gewenschte eenheid van hef
Duitsche vaderland. Juichend klonk
den grijzen keizer dan ook van alle
zijden het „Heil Dir im Siegerkranz'
tegen. Het gelaat van hen, die dier
bare dooden betreurden, klaarde op
bij de gedachte, dat hun dood niet
te vergeefs was.
Ook het dorpje Friedrichshagen
was feestelijk getooid, maar de stra
ten waren eenzaam en ledig. Bijna
alle inwoners waren naar Berlijn
getogen.
Voor het huis bij den oever van
het meer zat een bleeke jonge vrouw
in rouwgewaad. Margherita was
alleen, zij had Dorothea met de
kinderen naar het bosch gezonden,
het dienstmeisje was naar Berlijn en
zoo zat de jonge vrouw daar een
zaam en alleen, verdiept in haar
droevige gedachten. Hoe was zij ver
anderd in het laatstverloopen jaar
Vroeger was zij niet forsch van
gestalte, neen, maar haar wangen
hadden een gezonde kleur, haar
lippen waren frisch rood, haar zwarte
oogen schitterden met een zacht
vuur. En nu Haar wangen waren
vaalgeel, haar lippen flets, haar
Was, dank zij het „De Ruyterfeest",
het vorig jaar rijk aan ingekomen
werken en photographiën, in dit jaar
is de vloed van ingekomen deelen
niet boven het gewone peil gestegen.
Toch is de aanwinst bijzonder be
langrijk te noemen.
Dit heeft men te danken aan de
vrijgevigheid van den heer A. Loeff,
emeritus predikant van Dordrecht,
thans wonende te 's Gravenhage, die
een interessante collectie deelen,
brieven en stukken van en over
Jacobus Bellamy schonk.
De commissie voor de oudheid
kundige verzameling en voor het
oud-archief kan, met vreugde hulde
en dank brengen aan den milden
gever, die juist Vlissingen koos voor
het deponeeren van zijn merkwaardige
verzameling.
Deze moet, naar mijn inzien, als
gift van één persoon omtrent één be
roemden dichter bijeen blijven es
kan als aanvulling van de verzame
ling van en over Bellamy van den
heer W. van der Os worden be
schouwd. Deswege is zij in haar ge
heel in het oud-archief depot ge
plaatst.
Mede dient hulde en dank toege
bracht te worden aan een der con-
tribueerende leden, voor de rijke gift
die tot completeering van de koop
som van een bestelde schilderij
diende. Zij stelt voor „De Kaaskade
te Vlissingen", even voor haar dem
ping in 1908, geschilderd door den
heer J. Kruidenier te Vlissingen.
Deze kade heeft het langst zijn
oorspronkelijk aanzicht behouden en
geeft een duidelijk beeld, hoe men
zich de gansche Westerhaven, tus
schen 1306—15, onder graaf Willem
III gegraven, van de Coosje Busken-
straat tot tusschen de hoofden den
ken moet. Deze schilderij is opge
hangen in de burgemeesterskamer op
het raadhuis.
Vondsten. Bij het nazien van de
„Registers van eigendom in Vlissin
gen, die in het rijksarchief in Zeeland
berusten, maakte de heer De Waard
den gemeente-archivaris op een nog
niet geordend en geïnventariseerd
dossier opmerkzaam, inhoudende di
verse bescheiden opVlissingen betrek
king hebbende. Ik vond daarin, zegt de
archivaris, gewag gemaakt van een
tot nog toe onbekend stadhuis van
Vlissingen en van het stadhuis dat
tot heden als het oudste gold.
Deze bescheiden zijn, voor zooveel
zij de stadhuizen aangaan, door mij
onderzocht, gedeeltelijk gecopieerd
en deels geëxcerpeerd, zoodat ik in
staat was een verhaal samen te stel
len over den verkoop van dat lang
vergeten stadhuis en over de calan-
geering van het ander, toen tot stad
huis ingericht, gebouw. Deze be
scheiden geven toelichting op meer
oogen hadden hun vuur verloren en
haar gestalte was gebogen.
Margherita had sedert weinige
weken het ziekbed verlaten, waarop
Eduards doodstijding haar had neer
geworpen. In slechts weinige rege
len had de brave dienaar, Hendrik,
haar de ontzettende gebeurtenis ge
meld. Van geen andere personen
had zij eenig bericht ontvangen. Aan
niemand had zij haar leed kunnen
klagen, aan niemand dan aan Do
rothea, die dan ook werkelijk deel
nam in haar smart. De eerste dagen
was zij als een waanzinnige in huis
en hof rondgevlogen, toen had een
hevige zenuwkoorts haar op het
ziekbed geworpen en eerst met de
lente was zij daarvan opgestaan.
Maar de kracht van haar lichaam
en geest was gebroken, zij kon aan
niets anders meer denken dan aan
het noodlottig einde van haar echt
genoot, wat van haar en haar kin
deren zou worden was haar onver
schillig.
(Wordt vervolgd.)
