Geld of Liefd
20 Maart.
No. 67.
1909,
Feuilleton.
"binnenland,
47e Jaargang.
Prijs per drie maanden 1.30. Franco per post 1.50.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij alle Boek
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks bij den Uitgever
F. VAN DE VELDE Jr., Kleine Markt 58.
ADVERTENTIËN van 1—4 regels ƒ0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie, wordt de prijs slechts twee maal berekend. Groote
letters en clichés naar plaatsruimte.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zon- en Feestdagen.
TELEFOONNUMMER 10.
De nieuwe Zeevaartschool
te Vlissingen.
In ons vorig nummer hebben wij
reeds gewezen op het artikel van den
heer F. C. Wijsveld, dat opgenomen
is in de laatste aflevering van het
tijdschrift „Het Nederlandsch Zee
wezen".
Wij achten het artikel belangrijk
genoeg het in zijn geheel over te nemen
Het luidt als volgt:
Ruim twee jaar geleden verscheen
in een der afleveringen van dit tijd
schrift (1 Febr. 1907) een artikel ge
titeld „De Zeevaartschool te Vlissin
gen". Het gaf o.m. een beschrijving
van het ontstaan, de inrichting, enz.
der Zeevaartschool alhier. Aan het
einde ervan werd de wensch uit
gesproken, dat er, indien het kon,
spoedig een nieuw gebouw mocht
verrijzen, grootsch, flink luchtig, met
mooie, degelijke lokalen, een sieraad
van de stad en den naam dragende
van „De Ruijterschool", als een waar
achtige hulde van Vlissinger Michiel.
En ziet, deze wensch is in alle op
zichten in vervulling gekomen, mis
schien zelfs eerder dan menigeen in
den beginne zal gedacht hebben
Thans staat op den Noordzeeboule-
vard, en wel op het gedeelte, dat
den naam van Boulevard Banckert
draagt, het nieuwe schoolgebouw het
welk 23 Maart e.k. door Z. K. H. den
Prins officieel zal worden geopend.
Den volgenden dag dat is ten min
ste het plan worden de eerste
lessen in deze inrichting begonnen.
Als dit artikel dus onder de oogen
der lezers verschijnt, zal 'het gebouw
bijna gereed zijn, hoewel met noeste
vlijt gewerkt is geworden en ook nog
gearbeid zal moeten worden, om alles
op tijd in gereedheid te hebben.
We kunnen niet zeggen, dat het
monumentale gebouw in een bepaal
den „stijl" is opgetrokken.
Dit heeft men ook niet bepaald
voorop gesteld bij het ontwerpen
van den bouw. Zooals wellicht be
kend zal zijn, zijn de ontwerpen en
teekeningen vervaardigd door den
heer D. E. C. Knuttel ingenieur
architect, rijksbouwmeester. Hoofd
zaak was en bleef bij alles, het ver
krijgen van een hecht, degelijk en
aan alle mogelijke eischen voldoend
bouwwerk. Practisch is dan ook alles
in hooge mate.
We komen daar straks nog nader
op terug. Zooals bekend is, heeft het
z.g. „Ruytercomité" gelden verzameld
om de oprichting van een nieuwe
Zeevaartschool mogelijk te maken of
te helpen bespoedigen. Er is ongeveer
mim f20.000 bijeengebracht; voorwaar
een mooie som, maar bij lange na
niet voldoende om het grootsche ge
bouw te voltooien. Gesteund evenwel
door subsidiën van rijk, provincie en
gemeente en door het kosteloos ont
O—O-
Ik stel daarbij alleen de voorwaar
de, dat ge een conflict met uwe ar
beiders zult vermijden door eene
kleine loonsverhooging toe te staan.
Antwoord mij thans niet, jonge vriend
^verweeg eerst mijne woorden
™e willen met een paar dagen een
besluit nemen."
»Qe zijt wej goed, mijnheer Kai-
er- Geloof mij, het doet mijne
^dklMArfieid tegen u geen afbreuk,
'k zoowel den bedenktijd als
zen lfe'w'"en<d aanbod moet afwij-
niet af, mijn jongen Houd
j rekening met de hier heerschen-
omstandigheden en met de stem-
"""g der werklieden
en' l.'I te§en m'in beginsel aan
onbillijken eisch toe te geven,
flbonnements-Aduertentiën op zeer uoordeelige uooriuaarden.
vangen van den bouwgrond, mocht
het bestuur der vereen. „Zeevaart
school" de voldoening smaken om
door het sluiten van een leening bij
het Pensioenfonds voor. Weduwen en
Weezen van Burgerlijke Ambtenaren,
de gelden te verzamelen, noodig voor
den bouw. Hierbij moge even opge
merkt worden, dat de stoot tot het
tot stand komen der nieuwe schooi
grootendeels te danken is geweest aan
den voorzitter van het bestuur, den
heer mr. J. Smit. De loftrompet over
hem te steken zij verre van ons en
zou ook volstrekt niet in den geest
van genoemden heer gehandeld zijn,
maar toch mogen we staven, dat hij
de ziel van heel de beweging was,
om zulk een flinke inrichting in de
Scheldestad te kunnen verkrijgen.
En thans zullen we nog korteiijk
de inrichting beschrijven.
Van den beginne af is alles wat tot
den bouw, alsmede tot de voorbe
reidende werkzaamheden behoorde,
met de uiterste zorg bestudeerd en
overwogen moeten worden. Het ge
bouw staat op den zeedijk en wel op de
helft aan de landzijde gelegen, zoodat
de achtergevel zich heel dicht bij de
glooiing van den dijk bevindt.
Een groot aantal cilinders van ge
wapend beton moesten in den bodem
gebracht worden, om eventueele ver
zakkingen, etc. te voorkomen.
Dit was een kostbaar en zeer be
langrijk werk, waar bovendien heel
wat tijd mee gemoeid was. Toch ging
alles voorspoedig en kon er eindelijk
met het metselwerk begonnen wor
den. Nog eenige weken en alles zal
getuigen, dat allen, aannemers, op
zichters en werklieden zich uitstekend
van hun taak gekweten hebben.
De grootste lengte is (in ronde ge
tallen) 35 M. de breedte plm, 16 M.,
de hoogte v d beganen grond tot het
platte dak 11 M., (de balustrade daarbij
inedegerekend 12 M.) terwijl het to
rentje, dat aan den linkerzijvleugel
gebouwd is, plm. 16 M. hoog is.
Ongeveer in het midden bevindt
zich de ingang. Een hardsteenen trap
van enkele treden brengt ons bij de
naar buiten openslaande teakhouten
deuren met koperen hangen en be
slag. Boven den ingang in den gevel
vinden we de buste van M. A. de
Ruijter, een kunstwerk, gemodelleerd
of vervaardigd door den bekenden
Pier Pander. Rechts van de beide
deuren, onder het middelste van de
drie eerste ramen, is de eerste steen
gemetseld, in 1907 door Z. K. H.
den Prins gelegd. Geheel bovenaan,
in het vak van het opgetrokken ge
deelte van den voorgevel, komt een
bijzonder mooie zonnewijzer.
De beide deuren openende, kunnen
we de ruime vestibule binnentreden,
waarvan het voorste gedeelte afge
sloten wordt door tourniquet-deuren.
uit lafhartige vrees voor de moge
lijke gevolgen. Gij weet het even
goed als ik, dat ik eene eenigszins
belangrijke verhooging niet toestaan
kan, zelfs wanneer ik wilde. Met
eene kleinigheid zijn de lui echter
niet geholpen laat het daarom
blijven zooals het is 1"
„Ge wordt bovendien reeds als
indringer beschouwd. Men ziet in
u meer den Pruisischen veroveraar,
dan den rustigen nijveren burger.
Houd dan toch rekening met de
omstandigheden en geef een weinig
toe. Gij toont daardoor uw goeden
wil."
„Dat zou in dit geval heeten uw
zwakheid Wie zou daarbij win
nen Mijn toegeven zou de lui aan
moedigen tot het stellen van nieuwe
eischen, en terecht. Van een man,
die eenmaal zwak en lafhartig is gè-
weest, kan men het ook voor den
tweeden keer verwachten. Ziet ge
niet in dat dit den oorlog verschui
ven, niet uitvechten is
„Gij wilt dus niet?"
„Ik kan en ik wil niet."
„Góed, draagt dan de gevolgen,
gij- gij- gij Pruisische stijfkop
Dit is wel noodig met het oog op
weer en wind.
In de vestibule worden aan weers
zijden in den muur twee gedenkplaten
aangebrachtde eerste (rechts) zal
een inscriptie krijgen de openings
plechtigheid vermeldende, en de
tweede (links) zal de namen bevatten
van de verschillenee heeren oprich
ters en bestuursleden der zeevaart
school.
De vestibule loopt uit op een lange
gang, die ons naar de verschillende
localiteiten voert. Zoo vinden we naast
de vestibule (links) de keurig net en
toch weer sober van afwerking zijnde
bestuurskamer. Het lokaal daarnaast
wordt ingericht als leerzaal voor de
3de stuurlieden-afdeeling.
Rechts van de vestibule vinden we
de directeurskamer, waar ook alles
getuigt van degelijke en tevens prac-
tische afwerking. Hiernevens vinden
we een bergplaats voor kledingstuk
ken en een wachtkamér voor den di
recteur, terwijl daarnaast de leerzaal
voor de machinisten, diploma A, is.
Aan de overzijde van de gang vinden
we, geheel links, het lokaal, dat ge
bezigd zal worden om ies te geven aan
de voorbereiding-stuurlieden cursus.
Geheel rechts bevindt zich nog een
groote leerkamer en vlak tegenover
de directeurskamer de leerarenkarrier.
De overige ruimte in het benedenge
deelte van het gebouw wordt inge
nomen door zeer zindelijke, practisch
ingerichte toiletten met waschtafels,
etc. Recht tegenover de vestibule be
vindt zich een hardsteenen trap, die
naar de verdieping voert. Als een bij
zonderheid dient vermeld te worden,
dat de treden van deze trap aan eene
zijde geheel vrij liggen, dus zonder
steun. De eene trede ligt gewoonweg
op de andere, wat een vreemden in
druk maakt. Boven gekomen zijnde,
treden we wederom in eenzelfde gang
als beneden en kunnen we vandaar
uit toegang krijgen, (van rechts naar
links) aan de voorzijde der inrichting,
tot het lokaal voor machinisten, di
ploma B en C, de Natuurkundezaai,
het Archief, de leerzaal voor de 2de
en 1ste stuurlieden, en de localiteit
voor hef plaatsen van instrumenten.
In deze laatste zaal kunnen we toe
gang krijgen tot het torentje. Dit be
klommen hebbende komen we op het
platte dak, uitstekend geschikt voor
observaties.
Bedoeld torentje draagt een zeer
mooie windwijzer, in den vorm van
het oude admiraalschip „De Zeven
Provinciën". Deze windvaan is voor
zeer billijken prijs geleverd door de
firma Braat te Delft.
De achterhelft van de verdieping
wordt ingenomen door een ruim
teekenlokaal, toiletten, bergplaats voor
kleedingstukken en een zaal voor
modellen (stoommachines enz.)
„Het is niet de eerste keer dat ik
van u moet hooren, welke gunstige
meening gij van mij hebt."
De man, die de laatste woorden
met een bijna onmerkbaar lachje op
zijn ernstig, mannelijk gelaat had
gesproken, ging opstaan van de sofa,
waarop hij naast zijn gast had ge
zeten, en begon de kamer op en
neer te wandelen. De ander bleef
zitten, leunde met zijne blanke, aris
tocratische handen op den gouden
knop van zijn rotting, en keek hem
grimmig na. Tusschen beide mannen
bestond eene hartelijke vriendschap
en toch scheidden zij bijna nooit,
zonder vooraf een hevigen woorden-,
strijd te hebben uitgevochten. De
oudste, de voormalige fabrikant Kai
ser, was een welgedane, deftige
vijftiger. Zijne heldere, grijze oogen
zagen scherp en verstandig onder
een paar borstelige wenkbrauwen
uit, en nu hij ze op zijn jongeren
vriend liet rusten, verdween uit zijne
trekken langzamerhand de uitdruk
king van ergernis, om plaats te ma
ken voor die van een grimmig wel
gevallen.
In het uiterlijk van Max Reinhard
De zaal, bestemd voor de plaatsing
van instrumenten, aan de voorzijde
van het gebouw, geeft toegang tot een
ruim en tamelijk groot balcon, ook
uitstekend geschikt voor verschillende
observaties.
Vlak onder het platte dak van ge
wapend beton bevindt zich een zeer
groot reservoir voor regenwater.
Naast het schoolgebouw, aan den
linkerzijgevel, is een terrein gereed
gemaakt en daarop een mast ge
plaatst van Hr. Ms. „Aruba". Deze
mast, geheel getuigd, is in bruikleen
afgestaan door de "Kon. Ned. Marine,
met het oog op de lessen in de
practische zeevaartkunde. De leerlin
gen ontvangen dus niet alleen theo
retisch, maar ook practisch onderricht,
van zooveel belang voor hunne vor
ming tot degelijke, goed onderlegde
zeelui.
Het spreekt bijna van zelf, dat de
inrichting van dit werkelijk grootsche
gebouw voldoet aan alle mogelijke
eischen van doelmatigheid, nette af
werking, zindelijkheid en comfort.
De vestibule en gangen zijn be
vloerd met het z.g. terrazo, terwijl de
muren tot op zekere hoogte voorzien
zijn van verglaasde donkerbruine
tegels zeer doeltreffend voor even
tueele reiniging.
De ventilatie van alle vertrekken
laat zoo goed als niets te wenschen
over en ook op dit gebied is alles
zoo modern mogelijk ingericht. De
verwarming en verlichting, alles door
middel van gas, zijn mede uitstekend,
terwijl electrische schellen aange
bracht zijn, overal waar dit noodig
bleek. Op vele plaatsen geven ramen
van gekleurd glas in lood gevat een
zacht, gedempt en tevens voldoend
licht. De verschillende leermiddelen,
alsmede kasten, banken, tafels en
verder meubilair, het is ailes
soliede, practisch en doeltreffend.
In het kelderplan bevindt zich de
in alle opzichten doelmatig ingerichte
concierge-woning.
Ten slotte zij nog vermeld, dat de
grondwerken uitgevoerd zijn door de
Amsterdamsche-Monierfabriek en dat
de bovenbouw opgedragen was aan
den heer K. A. v. Rijswijk te Heusden,
terwijl als opzichter fungeerde de
heer G. de Wilde uit Amsterdam. De
totale kosten van alles zullen naar
schatting bedragen f 80,000.
Voorzeker, Vlissingen kan trotsch
zijn op zulk een bouwwerk en we
spreken den wensch uit, dat de
goede naam, die de Vlissingsche
Zeevaartschool reeds bezat, o.m. ver
kregen door het groot aantal ge
slaagden, steeds haar deel moge
blijven, ja, dat die naam steeds meer
bekend moge worden.
De Vlissingsche Zeevaartschool
moge groeien en bloeien onder haar
degelijk bestuur en door de goede
lag veel, dat mijnheer Kaiser gewoon
was Pruisische hoogmoed en Pruisi
sche verwaandheid te noemen, en
wat hem meer afstiet dan aantrok.
Maar de geheele verschijning van
den jongen man, zijne hooge,
krachtige gestalte, zijne militaire
houding en de ernstige gebiedende
blik van zijn oog getuigde van kracht,
moed en energie eigenschappen,
die mijnheer Kaiser altijd tot be
wondering hadden gedrongen. Ook
den jongen Pruis moest hij in dit
opzicht recht laten wedervaren, zelfs
wanneer deze, zooals op dit oogen-
blik, zich met al die bewonderens
waardige energie tegen zijn wil ver
zette.
Na Reinhard's laatste woorden was
een oogenblik van stilte gevolgd, ge
durende welke de gast zijne oogen
over de hem omringende voorwer
pen liet gaan. Het vertrek was hoog,
helder en vriendelijk maar alles daar
in toonde de grootste eenvoudigheid.
De jonge man had blijkbaar gelijk,
toen hij beweerde, dat men zich in
zijn huis iedere weelde ontzei. Toch
maakte de kamer, in weerwil van
deze eenvoudigheid, een behagelijken
zorgen van het flinke leerarenperso-
neel onder zijn eminenten Directeur.
Gewis, dan zal de inrichting, waar
van de eerste steen werd gelegd door
onzen beminden Prins en ook de
officieele opening door Z. K. H. zal
geschieden, een waarachtige hulde
zijn aan Bestevaêr Michiel.
Tweede Kamer.
In de gisteren gehouden zitting werd
zonder stemming aangenomen de con
clusie van de commissie omtrent
een adres van Wijne en 23 andere
visschers te Philippine, ter zake van
het nemen van maatregelen in het
belang der mosselvisscherij. Deze
conclusie strekte tot dankzegging aan
de regeering, met aanbeveling van
de zaak der visscherij in deWester-
schelde, het Hellegat, den Brakman
en het Zwin in hare ernstige aandacht.
De heer dr. Bos hield eene inter
pellatie over de houding der regee
ring ten aanzien van de vereenvou
diging der schrijfwijze der Nederland-
sche taai.
Hij vroeg naar de voornemens van
de regeering te dezer zake.
Minister Heemskerk betoogde dat
het algemeen belang eischt tegen
verwarring in de schrijfwijze en tegen
verlaging van het peil der volkspnt-
wikkeling te waken.
De minister geloofde niet dat de
Koliewijnsche spelling algemeen in
gang zou vinden.
Komen de taalgeleerden niet spoe
dig tot onderling overleg dan zal
een staatscommissie worden ingesteld,
met het doel eene oplossing te vinden.
Recherchedienst op
Wester-Schelde.
de
Bij het afdeelingsonderzoek der
Tweede Kamer van de voorgestelde
verhooging van het Vile hoofdstuk
B der Staatsbegrooting voor 1908
werd, naar aanleiding van de aan
merkelijke vertraging, welke het te
water laten van de ten behoeve van
den recherchedienst op de Wester-
Schelde aangeschafte stoomboot heeft
ondervonden, de vraag gesteld, of niet
bij het contract van aanbesteding
voor de oplevering een termijn was
gesteld. Mocht zulks wel het geval
zijn geweest, dan vroeg men verder,
of niet wegens de overschrijding van
dien termijn boete kon worden op
gelegd.
Statenverkiezing.
Bij de gisteren te 's-Grayenhage
gehouden verkiezing voor de Prov.Sta-
ten (vacature-v. d. Toorn) werden
uitgebracht 10,608 geldige stemmen.
Daarvan verkreegde heer A. Dé
king Dura 162, de heer A. Hoogen-
indruk, een gevolg van den goeden
smaak en den ordelievenden geest,
die uit ieder voorwerp spraken.
Mijnheer Kaiser werd in zijne be
schouwingen gestoord door het ope
nen der deur. Een net dienstmeisje
kwam de heeren berichten, dat de
thee gereed stond,
„Ik was eigenlijk niet van plan,
zoo lang te blijven," zei Kaiser, ter
wijl hij langzaam zijne plaats op de
sofa verliet en besluiteloos staan
bleef.
„Ge zult toch dadelijk niet heen
gaan, waarde buurman. Wat zou
mijne zuster er van moeten denken,
als ik zonder u kwam
„Waarschijnlijk de waarheid dat
wij met elkaar hebben gebroken."
„Ik beweer, dat dit juist niet de
waarheid zou zijn. Twee menschen
kunnen zeer goed over dezelfde zaak
verschillend denken. Wanneer zij
echter beide billijk en verstandig
zijn, dan kan die verschillende be
schouwing tot geene ernstige twee
spalt aanleiding geven.
(Wordt vervolgd.)
