Maandag*
1 Maart.
Feuilleton.
No. 50,
47e Jaargang.
1909.
Bij deze Courant behoort een Bijvoegsel.
jlandelsonderwijs.
BINNENLAND.
VLISSIINCSCHE COURANT.
Prijs per drie maanden 1.30. Franco per post 1.50.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij alle Boek
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks bij den Uitgever
F. VAN DE VELDE Jr., Kleine Markt 58.
ADVERTENTIËN van 1—4 regels ƒ0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie, wordt de prijs slechts twee maal berekend. Groote
letters en clichés naar plaatsruimte.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zon- en Feestdagen.
O
Jaren lang heeft men vergeten, dat
ook de handel een vak is, dat min
of meer wetenschappelijke voorberei
ding eischt en niet kan geleerd wor
den in de praktijk alleen.
In de laatste jaren is dat anders
geworden een gemeente als Amster
dam het eerst, vereenigingen als
Mercurius e.a. daarna en eindelijk de
hooge regeering hebben het nut en
de noodzakelijkheid van goed han
delsonderwijs ingezien en 't is een
verblijdend verschijnsel, dat de be
langstelling voor dat onderwijs en het
bezoek aan de inrichtingen, waar het
gegeven wordt, gestadig toeneemt.
Dat blijkt o.a. uit het feit, dat op de
begrooting voor 1909 niet minder dan
48 posten zijn uitgetrokken voor sub
sidie dan handelscursussen en han
delsscholen, tot een gezamenlijk be
drag van f 54.000. (Op de begrooting
voor 1908 kwamen voor 18 posten tot
een bedrag van f 31.000).
Voor die subsidie komen in aan
merking niet alleen groote plaatsen
als Alkmaar, Leiden en Tilburg, maar
ook kleine als Best, Drunen en Echt.
Er blijkt behoefte te bestaan aan
gelegenheid tot opleiding voor han
delslieden. Wil men een sprekend
voorbeeld Midden October werd te
Meppel een avondcursus voor lager
handelsonderwijs opgericht, waarvoor
zich 44 leerlingen aanmeldden en 38
werden toegelaten.
Te Winschoten telde een dergelijke
cursus het vorige jaar 93 deelnemers.
Amsterdam en Rotterdam, Utrecht
en Groningen, Den Haag en Arnhem
hebben alle een H. B. S. met3jarigen
cursus en daaraan verbonden han-
delsklasse(n), evenals de bijzondere
R. K. Hoogere burgerscholen te Nijme
gen en Katwijk, Roermond en Rolduc.
In 't begin van dit jaar, toen de
gemeente Haarlem moest overgaan tot
het stichten van een tweede middel
bare school, nam de raad met a 1 g e-
meene stemmen het besluit tot
oprichting van een 3 jarige H. B. S.,
gevolgd door een 2 jarigen handels
cursus. In diezelfde vergadering werd,
met algemeene stemmen op e n
n a, ook besloten tot stichting van
een lagere handelsschool met 5jarigen
TELEFOONNUMMER 10.
'JP Wb
44.)
De commissaris had evenwel nog
slechts een paar schreden in het lo
kaal gedaan, toen zijn gelaat ophel
derde bij het zien van twee heeren,
die onder druk gesprek een flesch
w|jn zaten te drinken en niet de
minste acht op den nieuwaangeko-
mene sloegen.
Tot zijn voldoening, herkende hij
in hen twee zijner agenten hun aan
wezigheid bewees hem, dat de mis
dadiger er ook nog zijn moest.
Toen hij verder ging, ontdekte hij
Horner, die nog op dezelfde plaats
?at- Hij had de hand van het meisje
^grepen, zijn gelaat dicht bij het
hare gebracht en sprak op zachten,
doch levendigen toon tot haar. Zij
hield haar rol goed vol en luisterde
schijnbaar oplettend naar hemal-
'een haar bleek gelaat bewees, hoe
zwaar de opoffering haar viel, maar
cursus, aansluitende aan de lagere
school.
En nu kwam deze week de courant
ons het bericht brengen, dat in het
Noorden des lands de wakkere ge
meente Harlingen met zijn bloeiende
3 jarige H. B. S., ook voornemens is
daaraan een 2 jarigen handelscursus
te verbinden, als de vereischte rijks-
en provinciale subsidie kan verkre
gen worden.
Overal in het land dus actie en
belangstelling in dezen jongen tak
van vakonderwijs. Overal En in
Zeeland dan
Wat dadelijk opvalt bij het zien van
de 48 bedragen, waarover genoemde
begrootingspost voor 1909 loopt,is dit
Geen enkele der 48 gemeenten ligt
in Zeeland, vele daarentegen in Noord
en Zuid-Holland, de meeste in Noord-
Brabant en enkele in de andere pro
vinciën.
Moet men nu tot de gevolgtrekking
komen, dat er in Zeeland geen be
hoefte bestaat aan het vakonderwijs,
dat aanstaande handelslui (dit woord
in den ruimsten zin te nemen) een
betere, praktischer voorbereiding wil
geven voor hun werkkring
Ik vermoed van niet, maar zou
willen vragen„Is het verschijnsel
niet eerder te wijten aan mogelijke
onbekendheid met den stand van het
handelsonderwijs in de allerlaatste
iaren Kent men de warme helancr-
stelling door de hooge regeering in
dezen getoond
Weet men, dat zij 't vorige jaar een
inspecteur aanstelde, speciaal belast
met de bijzondere zorg voor handels
onderwijs dat zij, zoodra de pro
vincie eenige subsidie verleent, aan
de gemeenten de helft der jaarlijksche
uitgaven vergoedt?
De voorwaarden zijn zeer gunstig
geworden en steeds grooter zal het
aantal gemeenten worden, dat daarvan
gebruik zal willen maken. M. i. is
daarom nu voor de gemeente Vlis-
singen de tijd gekomen om bedoeld
onderwijs ter hand te nemen. Dralen
zou kunnen leiden tot teleurstelling.
De mogelijkheid is b.v. niet uitgeslo
ten, dat een naburige gemeente, in
dezen de hoofdstad der provincie,
vóór ging, en dan zou wel eens weer
hetzelfde argument kunnen gelden, dat
zoo lang de oprichting der H. B. S.
hier heeft tegengehouden de onmid-
dit ontging Horner geheel.
„Laat ons deze ontmoeting als een
beschikking der Voorzienigheid be
schouwen, schoone Elsa," sprak
Horner, terwijl hij trachtte nog dich
ter naar het meisje te schuiven, dat
schuw terug week. „Ik moet u reeds
ergens gezien hebben onafgebroken
pijnig ik mijn geheugen om mij te
herinneren waar dat kan geweest
zijnmaar om 't even, misschien heb
ik maar alleen van u gedroomd.
Men zegt toch, dat men in een droom
de toekomst leert, waarschijnlijk heb
ik zulk een droom gehad."
Zonder dat Horner het gewaar
werd, was Lodder onder deze woor
den binnengekomen.
„Dan schijnt gij een slechts droom
uitlegger te zijn, vriendje," dacht
hij, terwijl hij beiden vriendelijk toe
knikte.
Lodder bevond zich werkelijk in
een goed humeurhij kon zich nu
wel overtuigd houden, dat hij zijn
doel bereikt had en dat morgen al
zijn meerderen hem bewonderen en
zijn collega's hem benijden zouden.
Een blik op het gelaat van Au
gusta bewees hem, dat het meer dan
dellijke nabijheid van Middelburg en
de gemakkelijke communicatie fus-
schen beide steden.
Laat dus in 't welbegrepen belang
van de gemeente, en vooral in dat
van den middenstand, Vlissingen het
voetspoor drukken van Harlingen of
misschien van Haarlem. Met subsidie
der provincie, die noodig is om de
50 pet. van het rijk te verkrijgen,
zullen, nu de gemeente kan beschik
ken over bevoegde leerkrachten en
geschikte localiteiten, de kosten be
trekkelijk gering zijn.
En dat de provincie de subsidie
zal verleenen, daar is schier geen
twijfel aan, want het is niet uitslui
tend een gemeentebelang, maar ook
een provinciaal belang.
Immers, komt de 2 jarige handels
cursus, volgende op en aansluitende
bij de 3 jarige H. B. S., tot stand,
dan zullen zeker jongelui uit Middel
burg, Goes en van „den overkant",
die niet wenschen te studeeren aan
Universiteit, Technische Hoogeschool,
Militaire Academie enz., maar zich
wenschen verder te bekwamen in de
Handelswetenschappen, dagelijks per
spoor of boot hier kunnen komen, of
misschien hun verblijfplaats vestigen.
Ook als men besluit tot een lagere
handels(avond)school, kan Vlissingen
de leerlingen uit Middelburg tot zich
trekken en daardoor de oprichting van
een soortgelijke inrichting daarover-
Lw iiiulvvi» V
Vlissingen, 27 Februari 1909.
De.Liberale Unie.
Het hoofdbestuur der Liberale Unie
hield gisteravond in „Eensgezindheid"
te Amsterdam een zeer langdurige
vergadering.
Hedenmorgen werd deze hoofdbe
stuursvergadering voortgezet, voordat
de buitengewone algemeene vergade
ring van de Liberale Unie werd ge
houden, welke te 11 uur aanving.;
In afwijking van voorgaande jaren
heeft de voorzitter, mr. H. Goeman
Borgesius deze algemeene vergade
ring niet met een openingsrede doen
aanvangen.
De afdeelingen Loosduinen, Zutphen
en Enkhuizen der Liberale Unie heb
ben vergaderd en zich vereenigd met
het door het bestuur voorgestelde
verkiezingsprogram.Loosduinen achtte
bovendien handhaving der neutrale
school en behartiging der midden-
standsbelangen daarop ook noodig.
tijd was haar te hulp te komen,
want dat haar moed tot het uiterste
was beproefd. Hij nam zelfs tranen
in de schoone meisjesoogen waar,
blijken van schaamte en veront
waardiging over de vrijpostigheid
van den verfoeiden man, aan wiens
liefdesverklaringen zij machteloos
was prijsgegeven.
De commissaris schoof haastig een
stoel tusschen Augusta en Horner,
waarvoor het meisje hem een er-
ker.telijken blik toewierp, terwijl zij
plaats voor hem maakte, waarin de
man, ofschoon met merkbaren weer
zin, haar voorbeeld volgen moest.
„Ziezoo kinderen, daar ben ik weer I"
riep Lodder en liet zich met een
smak op zijn stoel vallen.
„Ge zijt lang weggebleven, vader
tje zeide Augusta met een vruchte-
looze poging om te glimlachen.
„Dat kan ik niet zeggen," sprak
Horner en zag daarbij Augusta aan.
„Mij is het, alsof mijnheer zooeven
eerst was heengegaan. Inderdaad,
het geluk, mij in zulk bekoorlijk ge
zelschap te bevinden deed mij de
uren als seconden voorkomen."
De commissaris lachte over dit
flbonnements-flduertentiën op zeer uoordeelige uoorwaarden.
Zutphen betuigde sympathie met het
denkbeeld van Rotterdam om een ge
meenteprogram te ontwerpen. Enkhui
zen nam een motie aan waarin wordt
aangedrongen om in het program van
actie op te nemen verkrijging van
staatspensioneering zonder premiebe
taling. Na een warm debat was het
woord „algemeene" (voor staatspen
sioneering) weggenomen.
De minister van marine, waarne
mend minister van oorlog heeft be
paald dat verzoeken van militairen
om buiten de grens eener gemeente,
alwaar garnizoen gevestigd is, te mo
gen wonen, niet meer, zooals tot nu
toe gebruikelijk aan het departement
van oorlog moeten worden gezonden,
doch dat de beslissing op bedoelde
verzoeken, bijaldien niet anders is be
paald, wordt overgelaten aan den gar-
nizoens- of plaatselijke commandant,
voor zooveel noodig na gehouden
overleg met de bij het verzoek be
trokken commandanten van korpsen
of dienstvakken en met den chef van
den militairen geneeskundigen dienst,
allen ter plaatse.
Bij verschil van gevoelen berust de
beslissing bij den bevelhebber in de
militaire afdeeling, waartoe het gar
nizoen behoort.
Officieren van Gezondheid.
De minister van marine, waarne
mend minister van oorlog, brengt ter
kennis van belanghebbenden lo. dat
in het jaar 1909 geen studenten in
de geneeskunde aan de universiteiten
hier te lande zullen worden toegela
ten tot de verbintenis bedoeld bij art.
18 der wet v=~
na net vciKnjgen van den titel van
arts, eene benoeming tot officier van
gezondheid bij het personeel van den
geneeskundigen dienst der landmacht
aan te nemen 2o. dat er voor acht
burgergeneeskundigen(artsen)die voor
den militairen geneeskundigen dienst
physiek geschikt zijn, gelegenheid be
staat om te worden benoemd tot
officier van gezondheid der 2e kl. bij
het personeel van den geneeskundi
gen dienst der landmacht, onder het
genot eener premie voor eens van
drie duizend gulden (f3000).
Voor zoodanige benoeming komen
alleen in aanmerking ongehuwde Ne
derlanders, van goed zedelijk gedrag,
die het diploma als arts bezitten en
niet ouder zijn dan dertig jaar. Nadere
bijzonderheden geeft de „St.-Ct."
No. 49.
Bond voor Marine-personeel.
Door het hoofdbestuur van den
Bond van minder marine-personeel,
is aan de Tweede Kamer een adres
gericht, waarin vreugde wordt betoond
over de verklaring" der regeering, bij
de behandeling der marine-begrooting
lompe compliment.
„Wacht maar oude jongen," dacht
hij, „straks zullen de seconden u
wel uren toeschijnen."
Ën luid vervolgde hij
„Ik breng 'n heele verzameling
nieuwtjes mee.
Dat ik zoo lang weggebleven ben,
kwam omdat Holdertmaar dat
kan ik u onderweg wel vertellen.
Wij gaan nu naar den Plantentuin,
waar wij Holdert met een heel ge
zelschap ontmoeten en gemeenschap
pelijk soupeeren zullen."
Augusta zag den commissaris ont
steld aan. De gedachte, weer naar
een ander koffiehuis te moeten, kwam
haar verschrikkelijk voordoch Lod
der wierp haar een geruststellenden
blik toe, als wilde hij zeggen
„Heb nog maar even geduld, lief
kind, gij zult eerder ontslagen wor
den, dan ge wel denkt."
Ook Horner scheen het onwelkom,
op te moeten breken.
„Wij zitten hier zoo recht gezel
lig," sprak hij, „en ik houd niet van
vreemde gezichten."
„Ik heb nu eenmaal mijn woord
gegeven," hernam Lodder. „Trou-
voor 1909, dat een wetsontwerp tot
pensionneering van weduwen en
weezen van militairen beneden den
rang van officier spoedig de Kamer
kon bereiken, maar diepe teleurstel
ling wordt uitgesproken, na kennis
making' van het onlangs verschenen
wetsontwerp.
Bij een adres van 26 Augustus jl.
was nl. door den bond verzocht, een
weduwen- en weezenfonds te stichten
voor militairen, beneden den rang van
officier, waaraan een aantal bepalin
gen en beperkingen toegevoegd waren.
De reden tot teleurstelling is nu,
dat door de regeering slechts voor een
klein deel nota genomen werd van de
genoemde voorwaarden. Ook werd
het weezenpensioen door de regeering
met de helft verminderd vergeleken
bij het voorstel der staatscommissie
van I90l.
Op de laatste algemeene vergade
ring van den bond, gehouden op 21
Februari j.i. werd daarom een motie
aangenomen, waarvan de inhoud de
bedoeling heeft, de teleurstelling ken
baar te maken en toe te lichten. Deze
motie wordt ook aan de leden van
de Tweede Kamer toegezonden.
Aan het slot van het adres wprdt
aan de Tweede Kamerleden verzocht,
dit ontwerp niet aan te nemen, doch
zoodanig te wijzigen, dat het geheele
personeel er mee gebaat is, voor
zoover dit redelijkerwijze is te ver-
krijgen.
Tegen afschaffing nachtarbeid.
Het bakkers-comité heeft zich ge
wend tot de Kamers van Koophandel
en Fabrieken, met verzoek hun oor-
1 t- -
minister Talma samengesteld voor
ontwerp tot afschaffing van den nacht
arbeid in broodbakkerijen.
De reden daarvan is, dat van re-
geeringswege we! de Kamers van
arbeid over het voor-ontwerp zijn
gehoord, maar de re.geering tot nog
toe niet getoond heeft daarnevens ook
prijs te stellen op het oordeel van de
Kamers van Koophandel en Fabrieken.
Dat het tot dusver de gewoonte is
het oordeel dier Kamers over derge
lijke zaken in te winnen, blijkt wel
uit het feit, dat de Kamers van Koop
handel en Fabrieken van regeerings-
wege wel worden gehoord over de,
krachtens art. 4 der Arbeidswet vast
te stellen algemeene maatregelen van
bestuur.
De Rotterdamsche gemeenteraad
heeft zonder discussie of hoofdelijke
stemming aangenomen een voorstel
van Burg. en Weth. tot het maken
van een inrichting voor vuilverbran
ding, waarvan de kosten f 1,226,000
bedragen.
(Zie verder het Bijvoegsel).
wens, op de plaats waar ik u bren
gen zal, is het misschien nog stiller
dan hier, ga dus mee het is vreemd,
maar ik heb nu eenmaal zulk een
zwak voor u, dat ik u niet gaarne
uit het oog zou verliezen."
Horner glimlachte gevleid, zonder
eenig vermoeden, wat de eigenlijke
bedoeling van die woorden was. Ook
viel het hem niet op, dat de zooge
naamde rentenier, die een 20 mark
stuk op tafel wierp nu eensklaps
specie "had.
De kellner wilde geld teruggeven,
doch Lodder maakte een afwijzend
gebaar en riep
„Laat maar, ge kunt de rest be
houden."
Inmiddels vond Horner gelegenheid
om Augusta iets in te fluisteren.
„Denk eens over mijn woorden na
Elsa; ga met mij naar Amerika;
daar zult gij eerst schoone dingen
zien."
Lodder kwam weer tusschenbeiden.
Op een wenk van hem bleef Au
gusta een paar schreden achter en
verliet hij zij aan zij met Horner het
lokaal.
(Wordt vervolgd.)
