Vrijdag
19 Februari.
No. 42.
47e Jaargang.
1909,
binnenland.
Feuilleton.
VL1 SSI N GSCH E
Prijs per drie maanden 1.30. Franco per post 1.50.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij alle Boek
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks bij den Uitgever
F. VAN DE VELDE JR., Kleine Markt 58.
COURANT.
ADVERTENT1ËNvan 14 regels ƒ0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie, wordt de prijs slechts tweemaal berekend. Groote
letters en clichés naar plaatsruimte.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zon- en Feestdagen. TELEFOONNUMMER 10. ij fibonnements-Hdoertenfiën op zeer uoordeelige uoorivaarden.
Bond van Vrije Liberalen.
In een vergadering van de afd.
Amsterdam van den Bond van Vrije
Liberalen traden als sprekers op de
heeren dr. C. F. J. Blooker, lid der
Tweede Kamer, met het onderwerp
„Sociale Verzekering", luit.-kol. N.
Bosboom te Arnhem met het onder
werp „De militaire paragraaf van ons
Beginselprogram", jhr. mr. H. Smis-
saert, te 's-Gravenhage, met het on
derwerp „De Staat bevordere den
bloei van Handel, Nijverheid en Land
bouw" en de heer C. F. A. Zernicke,
hoofd eener school, die sprak over
„Onze onderwijs-politiek in de naaste
toekomst".
Aan het verslag in de „N. Ct."
ontleenen wij enkele passages.
Dr. Blooker herinnerde er allereerst
aan, dat van verwezenlijking van het
verzekerings-program sinds 1905-niets
is gekomen. Het ontwerp van het
ministerie Kuyper werd ingetrokken
door het ministerie De Meester, waar
na door minister Veegens een ontwerp
werd ingediend dat op zijn beurt
weer werd ingetrokken door minister
Talina.
Spr. zeide het verschil niet in te
zien tusschen dwang-verzekering en
verzekeringsplicht.
Hij verklaart te accepteeren spre
kende voor zich zelf en niet namens
den Bond van Vrije Liberalen de
verplichting van den werkgever om
den werknemer tegen ongevallen te
verzekeren.
Een van de eerste desiderata die
z.i. moeten worden gesteld is een
wijziging der Ongevallenwet in dien
zin, dat daaronder ook zullen worden
gebracht beroepsziekten, op het voet
spoor van Engeland.
Wenscheiijk acht spr. ook decen
tralisatie van het bestuur, voorts af
schaffing der loonlijsten, een romp
slomp die reeds bij de landbouw-
verzekering is losgelaten, en eindelijk
beter geneeskundige controle, met
speciale opleiding van geneeskundi
gen. Vports wil spr. onderbrengen
de kleine ongevallen bij de ziekte
verzekering.
Al zijn wij afkeerig van het dwang-
stelsel van Duitschland, toch acht
spr. ook wenscheiijk invaliditeitsver
zekering, in verband gebracht met
de ziekteverzekering, zooals daar
bestaat, opdat duurzame invaliditeit
kan worden voorkomen door tijdige
behandeling van zulke gevallen. Dit
!S een belang, waarbij de volksge
zondheid in hooge mate is betrokken,
Spr. betoogde vervolgens de wen-
schelijkheid, dat verschillende ver
zekeringen niet afzonderlijk zullen
worden geregeld, doch gelijktijdig tot
stand zullen worden gebracht.
Achtereenvolgens ging spr. na, wat
36.)
De blos op het gelaat van den
Amerikaan werd nog vuriger; hij
Wierp een hoogmoedige» blik' op
oen vader van het meisje en daarna
°P haar zelf.
Om de lippen van Elsa speelde
een flauwe glimlach, als scheen zij
hr,Zr. van' da* haar nieuwe vriend
P dit gebied niet tegen haar vader
opgewassen was.
Sr°oten haast, zonder een
oord te spreken, greep Horner ook
nn**1 z?,k en haalde een versleten
P efeuiile voor den dag. Deze opende
R, met evenveel omslag als Lodder
Po T, ?eed en zocht er om
ped te [aten zien, dat zij flink gevuld
banw trVolgens nam hÜ er een
E w Ult>vouwde het °pen en
.8 et naast dat van den commissa-
Hetwas eveneens van duizend mark.
op dit gebied in de verschillende
landen is geschied en meer uitvoerig
stond hij stil bij de ouderdoms- en
invaliditeitsverzekering. Als verkie-
zingsroep kunnen deze geen dienst
doen. leder wil natuurlijk dat elke
oude van dagen zonder armlastig te
worden zijn einde kan halen. De
vraag is alleen hoe men daartoe wil
geraken. Antwoord op deze vraag zal
de Liberale Unie de volgende week
hebben te geven. Onder de invalidi
teitsverzekering vallen ook de ouden
van dagen. Maar verschil is er vooral
hier tusschen de zelfstandig- en de
niet-zelfstandig-arbeidenden. Voor de
eerstbedoeiden staat de ouderdoms-
verzekering op den voorgrond. Dit
heeft men goed begrepen in Duitsch
land.
Spr. kwam daarna tot de middelen
te staatspensioneering (Denemarken,
Nieuw-Zeeland, Fransche wet van
1905) d. i. armenzorg in den eigen
lijken zin, doch in minder stuitenden
vorm, want het is een recht. Dit zou
in 1911 voor ons land neerkomen
op 120 millioen om daarna nog te
stijgen. Daarentegen heeft het Belgi
sche stelsel onze sympathie, dat
steun geeft aan den particulieren
spaarzin. Dit komt neer op het geven
van een bijslag op den inleg op
spaarbankboekjes. De Staat garan
deert daarbij aan ieder een inkomen
op 65-jarigen leeftijd van 65 fr, (dit
laatste geldt dan voor hen die in het
geheel niet in de gelegenheid geweest
zijn te sparen). Een negende deel der
bevolking van België is door dezen
maatregel verzekerd tegen de gevolgen
van ouderdom en invaliditeit. In Bel
gië wordt jaarlijks geplaatst op de
begrooting voor dit doel 15 millioen
francs en dit cijfer is voldoende ge
bleken. Waar zou bij ons een derge
lijk bedrag vandaan moeten komen
Spr., die zeer gunstig voor het
Belgische stelsel is gestemd herinner
de hier aan een voorstel in België
gedaan om te heffen een coupon-be
lasting van 1 pCt. en een belasting
beurstransacties van 1 s per mille.
Wars van staatsinmenging en ker
kelijke dogmata gelooft spr. dat aan
kweeking van individueeie spaarzaam
heid aanbevel ing verdient boven staats
socialisme.
De tweede spreker, jhr. Smissaert
verzette zich tegen de tariefwet-Harte
en eventueele neigingen van het mi
nisterie-Heemskerk in die richting.
Op het gebied van de algemeene
volkswelvaart moet de staat zich niet
onthouden, maar heeft hij ongetwijfeld
een taak te vervullen. Het volk moet
weerbaar zijn op het gebied van den
handel, nijverheid en landbouw. Maar
in protectie zien de vrij-liberalen geen
heil. Kweeken van geschooide arbei
ders en bevordering van het verkeer
al is Staatsexploitatie van spoor-
Kellerin, betalen riep hij het
meisje uit de hoogte toe.
Deze zette groote oog?n op.
Wel ja, zeide zij, denkt gij dat
het „Löwenhof" een wisselkantoor
is Op biljetten van duizend mark
zijn wij niet ingericht. Hebben de
heeren het niet kleiner?
Geen pfennig, loog de commis
saris, terwijl hij Horner, hulpeloos
aankeek.
Deze had heimelijk met Elsa blik
ken gewisseld thans deed hij zijn
best om haar zoogenaamden vader
bij te staan.
De commissaris lachte gul.
Nu moet ge toch nog voor mij
betalen zeide hij, maar om het even,
gij moet niet denken, dat ik mij van
de zaak afmaak. Om u dat te be
wijzen neem ik uw bankbiljet in
bewaring.
Voordat Horner iets had kunnen
doen om zich er tegen te verzetten,
nam Lodder beide bankbiljetten ge
lijk op en borg hen in zijn porte
feuille.
Daarna begon hij luidkeels te
lachen.
Neen, maar wat zet ge nu een
wegen nu weer een ander uiterste
zijn daartoe betere middehn.
De militaire woordvoerder, de heer
Bosboom critiseerde de legerpara-
graaf der vrijz.-dem., maar verdedigde
den algemeenen dienstplicht en af
schaffing der loting.
De heer Zernicke, de laatste spr.,
wierp een terugblik op de onder
wijswetten van de wet-Mackay af.
Van de oude, onverzoenbare school
mannen zijn er nog maar zeer enkele
overgebleven. Zelfs mr, S. van Hou
ten heeft nu ook verklaard, dat, al
gruwt hij ervan, ook hij zich bij den
tegenwoordigen toestand neerlegt.
Op vele plaatsen kan thans het bij
zonder onderwijs de vergelijking met
het openbare doorstaan. De politieke
atmosfeer is er door opgeklaard en
de tegenstelling openbare en bijzon
dere school klinkt ons nu tegen als
uit het grijs verleden, zooals eens
clericaa! en anti-clericaal dit zal doen.
Op de vraaghoe zullen wij ons ten
aanzien van de verhooging der sub
sidie moeten gedragen meende spr,
dat geantwoord moet worden, dat
de verhooging afhankelijk behoort te
zijn van de deugdelijkheid. De s'aat
moet de zekerheid hebben dat hij zijn
geld ten koste legt aan de school,
'die het verdient. Tegenover een uit
breiding van subsidie staat een uit
breiding van bemoeiing inzake leer-
program, leeftijd, schoolgeld en, in
verband met het aantal leerlingen, de
behoefte aan de oprichting van een
bepaalde school.
En zoo wordt zei spreker
dan de bijzondere sch. ji weer een
openbare schooi. Alzoo het ideaal
van Groen van Prinstererde open
bare gezindheidsschool.
Ten aanzien van de vraag, of
een school reden wan bestaan heeft
en niet voortspruit uit de bedenkelijk
wordende zucht tot splitsing, wilde
spr. meer vrijheid laten aan het
schooltoezicht en binnen de school
wilde hij meer vrijheid van handelen
geven aan de onderwijzers.
Ten slotte bepleitte hij de wensche-
lijkheid van het voorbeeld van Duitsch
land beter salarieering van het on
derwijzend personeel, ook met het
oog op qualiteit van het onderwijs.
Kamercandidaten en vereenigingen.
De „Standaard" spoort candidaten
voor de Tweede Kamer aan antwoord
te weigeren op de vragen, die hun
door allerlei vereenigingen met het
oog op de stembus worden voorge
legd.
Voorstandërs van vrouwenkiesrecht,
verlofhouders, tappers, staatspensio-
neerders maken inquisitoriale vragen
lijsten en zenden die aan de candi
daten, rechts zoowel als links.
Tegen dit steeds voortwoekerende
kwaad nu is maar één probaat ge-
benepen gezicht, proestte hij het uit.
Die grap is niet slecht, wat?
Met deze woorden gaf hij den
Amerikaan een bankbiljet terug, maar
niet zijn eigen hij had het met een
behendigheid, waarover geen gooche
laar zich zou schamen, verwisseld,
zoodat het bankbiljet, dat vroeger het
eigendom van Horner was geweest,
hem thans toebehoorde.
Hij meende op te merken hoe de
andere als verlicht herademde, ter
wijl hij nu een goed met goudstuk
ken gevulde portemonnaie uit zijn
zak nam en met eenige markstukken
de rekening vereffende.
ja, maar gij moogt slechts on
der éen voorwaarde mijn gelag be
talen, zeide Lodder, terwijl hij de
hand op zijn arm legde. De eene
dienst is de andere waard, en d.m-
om moet gij mij beloven, da' e
morgenavond met ons naar de opera
gaat. Neem me niet kwalijk, maar
gij bevalt mij bijzonder goed ofscho in
we elkaar nog geen uur kennen.
Deze uitnoodiging kwam Horner
merkbaar onverwacht en maakte hem
wel "wat verlegen.
Weer keek hij het lieve meisje met
neesmiddel aan te geven„Elke so-
liede candidaat moet het aandurven
om kortweg het geven van antwoord
te weigeren". Hij moet niet half, en
ook niet voor een kwart maar gan-
schelijk niet antwoorden, of, wat nog
beter is, terugschrijven, dat hij het
antwoorden op zulke vragen afkeurt,
en er derhalve niet aan meedoet.
Immers heel dit vragenstelsel is af
te keuren. Het doet geen nut. Het
bederft onze politiek en dreigt ten
slotte zelfs de bewindvoering om te
zetten in eén zich schikken en voe
gen naar de eenzijdige baatzuchtig-
heidsvoorstanders van allerlei soci
ale of politieke belangen.
De politieke actie heeft ten doel,
's landszaken in haar geheel te over
zien, de behartiging der onderschei
den belangen in evenwicht te hou
den, op orde van tijd en finantieele
mogelijkheid te letten, en zoo te ko
men tot het vaststellen van een ge
dragslijn, die, aan vaste beginselen
gestoetst, waarborg biedt, dat het be
wind van 's lands zaken in vaste
richting geleid worde.
Belangrijke data voor kiezers.
Voor 20 Februarikennisgeving
aan de belastingschuldigen, die nog
niet betaald hebben, door den rijks
ontvanger.
1 Maartlaatste betaaldag der be
lasting.
23 Maarttervisielegging en ver
krijgbaarstelling der kiezerslijst en
bijbehoorende lijsten.
23 Maart tot en met 15 Aprilge
legenheid tot reclame.
Tot 21 April: tervisielegging en
verkrijgbaarstelling der reclames.
Voor 15 Meidefinitieve vaststel
ling der kiezerslijst.
De scheuring in de S. D. A, P.
Naar het „Hbl." verneemt, kwamen
reeds Dinsdag j.l. een aantal Amster-
damsche Marxisten die hun lid=
maatschap van de S. D. A. P. hebben
opgezegd bijeen, om den toestand
te bespreken. De „Tribune"redacteu~
ren en andere vooraanstaande Mar
xisten waren op deze bijeenkomst
welke een voorloopig karakter droeg
niet tegenwoordig.
Besloten werd aan te sturen op
een nieuwe organisatie, waarbij de
wensch werd uitgesproken, dat mr.
Mendels, daarvan de leiding op zich
zal nemen. Vervolgens werd breed
voerig de a. s. verkiezing in Am
sterdam III besproken. Menwensch-
te nadrukkelijk tegenover mr. Troel
stra een Marxistisch candidaat te
stellen en dan liefst mr. Mendels, die
reeds op het congres de S. D. A. P.
verliet.
Het „Hbl." verneemt verder, dat
ook dr. Gorter de S. D. A. P. heeft
vaarwel gezegd.
koenen blik aan.
Hoe moeielijk het Elsa ook viel,
zij beantwoordde zijn blik op aan
moedigende wijze.
Gij kunt het gerust aannemen,
zeide zij met een coquet lachje,
zulk een uitnoodiging doet vader niet
aan den eerste den beste.
Afgesproken, zeide Lodder, ik
neem de plaatsen en zend een kaart.
Maar hahahadaar bedenk
ik iets, dat wij zijn nog niet aan
elkander voorgesteld hahaha
rentenier Schulzer met zijn dochter
Elsa, uit Regenwalde, tegenwoordig
Centraalhotel, kamer 12 en 13.
Herman Horner, ingenieur uit Chi
cago, stelde de ander zich voor.
Zeer vereerd, zeide Lodder met
boersche beleefdheid, en zullen wij
de eer hebben
Wanneer mejuffrouw het toe
staat, zeide de Amerikaan met een
smachtenöen blik op Elsa.
Het zal een genotvolle avond
worden, zeide deze met een vriende
lijk lachje tegen den haar zoo te
rugstootelijken man.
Lodder keek Elsa vol bewonde
ring aan. Hij was vast in de over-
Mr. Mendels verklaart in „Het
Volk" dat zijn heengaan uit de partij
geen daad in de opwinding van het
oogenblik is geweest.
Naar aanleiding van hetgeen de
redactie van „Het Volk" schreef over
de banden, die Mendels bonden aan
het proletariaat, antwoordt laatstge
noemde
Zij (de redactie) schijnt zich niet
te hebben kunnen opwerken tot de
overweging dat wellicht juist omdat
ik mij zoo nauw verbonden gevoelde
aan de heilige zaak van het proleta
riaat, ik van de S. D. A. P. na het
Deventer besluit geen deel meer
wilde noch kon uitmaken.
Ten slotte: Of er voor mij in een
eventueel op te richten nieuwe partij
al of geen plaats zal zijn, daar
over heeft gelukkig de redactie niet
te beschikken.
Met een woord van wijlen Tak (de
gelukkige die dit alles niet heeft be
hoeven te beleven zou ik willen
zeggen „wacht nog even
Een sterke vloot noodig,
in een bijeenkomst der marine-
vereeniging te Den Helder, heeft de
hoogleeraar jhr. mr. W. J. M. van
Eijsinga een lezing gehouden onder
den titelEenige opmerkingen nopens
de noodzakelijkheid van Nederland
om een zoo sterk mogelijke vloot, ook
in Nederl.-lndië te onderhouden.
Doel der lezing was de voorberei
ding van de behandeling van het
rapport der staatscommissie betref-
tonde de zeemacht in O.-L., wier
taak het was eene herziening van het
Kon. besluit van 1891, „Stbl." 141,
te ontwerpen.
Na eenige korte opmerkingen over
de kwestie van ontwapening, alsmede
over de neutraliseering van ons land,
behandelde spreker achtereenvolgens
deze drie juridische voorvragen de
Noordzeeschikking van 23 April 1908
en eventueele soortgelijke tractaten
voor onze koloniën de internationale
rechtspraak (arbitrage) de verhou
ding van het moederland tot zijne
koloniën.
Spreker stelde zich daarbij achter
eenvolgens de vraag of iedere dier
drie zaken op zich zelf beschouwd,
zoude rechtvaardigen eene beperking
onzer strijdmiddelen ter zee binnen
de grenzen van ons financieel kunnen
en meende telkens tot eene ontken
nende beantwoording te moeten
komen.
Ter zake van de derde vraag
merkte spreker op hoe concentreering
van de verdediging ter zee enkel tot
het moederland zich niet verdragen
zoude met de volkomen coördinatie
der koloniën en het moederland,
welke gelijkstelling dus aan Nederl.-
lndië dezelfde aanspraken schenkt als
aan het moederland.
tuiging, dat er een uitmuntend po
litieman aan haar verloren was ge
gaan.
Maar zij kunnen uw entrée-
kaart toch niet naar Chicago zenden,
ging het meisje met een schalksch
lachje voort. Als u dus aan vader
uw adres wilt opgeven
Daarbij had zij, als toevallig, haar
fijne handje gelegd op den arm van
Horner, die nu vlak naast haar zat,
De commissaris nam een vluchtig
beven van den man waar, hetgeen
hem des te vaster aan diens schuld
deed gelooven en tegelijk was hij
verrukt over den goeden inval van
het meisje.
Bakkerstraat 7, boven stamelde
Horner, dat wil zeggen, hm, ben ik
er ook niet op ingericht.
Maar gij zijt immers vrijgezel,
beste mijnheer, zeide Eisa, weder
met dat schalksche lachje. Zou het
niet beter zijn, vadertje
Mijnheer Horner komt zijn entrée-
kaart morgen in het hotel bij ons
afhalen viel de commissaris haar
snel in de rede, dan ontbijten wij
tegelijk met elkaar.
(Wordt vervolgd.)