20 Januari.
1909.
Woeosdag
binnenland.
Feuilleton.
No. 16.
47e Jaargang,
Land- en Tuinbouw.
VLISSINGSCHE COURANT.
Prijs per drie maanden 1.30. Franco per post 1.50.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij alle Boek
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks bij den Uitgever
F. VAN DE VELDE Jr., Kleine Markt 58.
ADVERTENTIËN van 1—4 regels ƒ0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie, wordt de prijs slechts twee maal berekend. Oroote
letters en clichés naar plaatsruimte.
Hofberichten.
H M. de Koningin en Z. K. H. de
Prins, zoomede H. M. de Koningin-
Moeder, waren Zondagvoormiddag in
de Kloosterkerk te 'sHage, waar ds.
H. Th. Obbink als voorganger optrad.
De beide Koninginnen hebben deel
genomen aan het Heilig Avondmaal.
Na de derde tafel verliet het Ko
ninklijk gezelschap de kerk. De
Vorstelijke Familie was van een groot
gevolg vergezeld.
H. M. zag er zeer welvarend uit.
Minister van Waterstaat.
De „Tijd" schrijft: Er loopen te
Maastricht in goedingelichte kringen
hardnekkige geruchten, dat het Eerste
Kamerlid de heer Regout benoemd
zou zijn of zou worden tot minister
van waterstaat.
Vrijzinnig-democratische Bond.
In het gebouw voor Kunsten en
Wetenschappen te Utrecht werd Zon
dag, onder voorzitterschap van mr.
M. W. F. Treub, een buitengewone
algemeene vergadering gehouden van
den Vrijzinnig-democratischen Bond.
De voorzitter opende met een rede
„Vrijheid en Democratie," handelend
over de hoofdgedachten, welke ten
grondslag liggen aan beginselverkla
ring en werkprogramma der vrijz.-de-
mocr. partij.
Moesten wij aldus spr. onze
politieke tegenstanders, vooral de
sociaal-democraten, gelooven, dan zou
het ons ontbreken aan vasten grond
onder de voeten, dan zou onze poli
tiek zijn een bloot opportunistische,
dan zou onze partij elke wijsgeerige
basis missen en zouden wij in het
onzekere verkeeren, omtrent de maat
schappelijke ontwikkelingslijn, welke
ons bij ons practised werk tot leid
draad heeft te strekken. „Een ieder
stuurt zijn weegs, en niemand weet,
waarheen." Dit zouden onze tegen
standers wel gaarne als devies op
onze partij willen kleven. En zoo her
haaldelijk wordt verzekerd, dat dit
devies voor haar zou passen, dat er
allicht onder onze partijgenooten zei
ven zijn, die zich nu en dan afvragen,
of deze critiek niet een kern van
waarheid in zich heeft, of inderdaad
wel een groote, leidende gedachte aan
ons streven ten grondslag ligt. Daarom
koos spr. als hoofddoel voor deze
rede: den wankelmoedigen binnen de
partijgelederen, 'n riem onder het hart
te steken, de weifelaars daar buiten
tot haar te trekken.
Objectief gesproken, afgezien van
toevallige omstandigheden, aldus spr.,
ligt de hoofdzaak der combinatie van
vrijzinnigheid en democratie in het
laatste element van deze twee-een-
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zon- en Feestdagen, ij TELEFOONNUMMER 10. fibonnements-flduertentiën op zeer uoordeelige uooriuaarden
ll.)
„Mijnheer de inspecteur heeft reeds
in huis rondgevraagd niemand is na
tien uur van huis geweest of heeft
iemand uitgelaten."
„Alleen mr. Dorner. ging u voor
bij
„Hij alleen."
Weder spraken de beambten met
elkaar.
„Het wil er bij mij maar niet in,
dat onze advocaat, de slimste rechts
geleerde uit de stad, zijn eigen ver
rader zou geworden zijn," fluisterde
Lodder.
„Maar de mogelijkheid, dat een
ander de daad kan volbracht heb
ben, schijnt mij geheel uitgesloten,"
zeide de rechter van instructie op
weloverlegden toon.
In plaats van een antwoord te ge
ven, snelde de commissaris weder de
alcoof in, en lichtte die in het rond.
heid. In onze democratie ligt onze
kracht, de bestaansgrond van onze
partij als afzonderlijke politieke groep.
Maar dit neemt niet weg, dat de vrij
zinnigheid bij ons meer is dan een
bijkomstig aanhangsel. 'Bij ons staan
vrijzinnigheid en democratie niet los
naast elkaar, zij zijn uitvloeisels van
eenzelfde hoofdgedachte omtrent het
geen de maatschappelijke vooruitgang
den menschen in toenemende mate
brengen zal.
Na breedvoerige politieke beschou
wingen aan de hand van een histo-
rischen terugblik op het politieke
leven in ons land, kwam spr. tot het
slot van zijn rede. Het meerendeel
der sociologen, betoogde hij nog,
treedt niet buiten de kringen der
wetenschappelijke wereld niet om
dat zij minder doordrongen zouden
zijn of geweest zijn van de juistheid
van hun leer, maar omdat zij, mis
schien wel doordien deze ook geen
sterken riek heeft van geestesaristo
cratie, niet hebben gevoeld het de
mocratische principe, dat op den
bodem daarvan ligt, omdat zij niet
hebben ingezien, dat de staat alleen
dan voor allen de gunstigst moge
lijke maatschappelijke ontwikkelings-
voorwa'arden scheppen kan, als hij
in waarheid de staat van allen is
omdat zij niet hebben beseft, dat een
staat, die aan de hooge roeping,
welke zij hem toedachten, heeft te
voldoen, niet éénzijdig kan en mag
staan onder den invloed van dat deel
van het volk, dat juist in zijn voor
rechten moet worden geknot om
voor de groote menigte verhooging
en verbetering van ontwikkelingskan
sen mogelijk te maken omdat zij
niet hebben overwogen, dat hun leer
rechtstreeks heenwijst naar algemeene
deelneming van alle leden en alle
lagen van het volk bij bepaling van
richting en beleid van wetgeving en
staatsbestuur, omdat zij niet hebben
begrepen, dat wat zij van den staat
verlangen, in één woord, alleen kan
worden gegeven bij een in merg en
nieren democratisch staatsbestel.
Die ontbrekende schakel in hun
wetenschappelijk betoog hebben wij
als practische politieke partij daarin
gevoegd, daarmede, de leer dragende
uit het studeervertrek en haar als
richtsnoer van practisch politiek be
leid plaatsende midden in het strijd
gewoel van het maatschappelijk, het
staatkundig leven.
Zoo wordt dan ons streven gedra
gen, eendeels door de wetenschap,
anderdeels door ons democratisch
besef. Zoo werkt thans, wat voorheen
slechts wetenschappelijke waarde had,
in het maatschappelijk leven door en
zal het dit, naar wij vast vertrouwen,
in de toekomst in verhoogde mate
doen. En zoo krijgt ook wat wij voor
het heden als het eerst noodige op-
„Zeg eens even, dokter," sprak hij
daarop, „is het mogelijk, dat een
wildvreemde man, dit als bijzonder
boosaardig beschreven dier zonder
hardnekkig gevecht onschadelijk heeft
kunnen maken
„Geen deuken aan," zeide hij.
„Het dier zou zich tegen eiken vreem
deling lot het uiterste verdedigd
hebben, maar het is gestorven zon
der een kik te geven met het vlijm
scherp mes is het de keel doorge
sneden."
„Dat heeft onmogelijk een vreem
deling kunnen doen riep de com
missaris uit.
„Waarom kan zijn meester het niet
zelf gedaan hebben vroeg Niederen,
die nu ook op den drempel van de
alcoof kwam. „Dit vermoeden komt
mij wel onwaarschijnlijk voorin-
tusschen, zeg mij eens," viel hij zich
zelf in de rede, zich tot den dokter
wendende, „is een zelfmoord niet
mogelijk
„Geheel en al onmogelijk," weer
legde de justitiedokter. „Reeds een
leek moest inzien, dat niemand zich
zelf zulk een vreeselijke wond kan
toebrengen;in dit gjval zou ook de
eischen dubbele wijding en worden
wij gestaald in onzen strijd voor de
mocratiseering van den staat, voor
het algemeen kiesrecht en de grond
wetsherziening, die ons dit zal bren
gen.
Na de rede van den voorzitter
werd het 'eerst aan de orde gesteld
de vraag of de Bond zal samenwer
ken met het Alg. Ned. Werklieden
verbond. Met algemeene stemmen
werd dienovereenkomstig besloten.
Hierna kwam men tot de behande
ling van het verkiezingsprogram. De
voorzitter stelde voor eerst in open
bare vergadering het program te be
spreken en vast te stellen en daarna
in een huishoudelijke bijeenkomst
nader de punten van taktiek te be
spreken.
Leiden stelde voor een voor de pers
niet toegankelijke vergadering te laten
voorafgaan, wat echter met 62 tegen
10 stemmen werd uerworpen.
De heer Mendell uit Amsterdam
laakte het in het hoofdbestuur dat
het onderhandeld had met het Ned.
Werkliedenverbond zonder de afdee-
lingen er in te kennen. De wijze
waarop dit progam tot stand kwam
noemde hij on-democratisch. Enkele
andere sprekers steunden dezen spr.
die echter door mr. Marchant en den
voorzitter werd bestreden.
Ook over het concept-program werd
nog al uitvoerig van gedachten ge
wisseld en enkele amendementen
werden aangenomen, terwijl enkele
redactiewijzigingen aan het bestuur
werden overgelaten.
Het gewijzigd program luidde ten
slotte in hoofdzaak als volgt
Op den voorgrond staan Algemeen
kiesrecht en grond-wetsherziening die
een waarborg voor vrouwenkiesrecht
zal opleveren. Mocht dit vooralsnog
niet worden bereikt, dan zal in elk
geval worden aangestuurd op den
wettelijk geregelden tienurigen werk
dag.
Uitbreiding der verplichte verzeke
ring van Staatswege en zorg voor
ouden van dagen. Algemeene volks
ontwikkeling en vakopleiding met
volstrekte handhaving der neutraliteit
der openbare school. Staatsexploitatie
onzer spoorwegen. Een volksleger en
inkrimping van militaire uitgaven,
welke het nu bestaande handhaven.
Stoffelijke en geestelijke ontwikke
ling der inlandsche bevolking in de
koloniën met uitbreiding van het be
stuur door inlanders. Belasting naar
draagkracht. Wettelijke regeling van
den rechtstoestand der ambtenaren.
Algemeen Nederlandsch Werklieden
verbond.
in de Zondag en gisteren te Rot
terdam gehouden jaarlijksche alge
meene vergadering is na breed
voerige gedachtenwisseling ten
snede van boven naar beneden loo
pen en niet omgekeerd."
„Dus werkelijk een vermetele, goed
overlegde moord," mompelde Niede
ren, in Wiens voorhoofd diepe rim
pels trokken.
Hij liep met over de borst ge
kruiste armen de kamer op en neer
hoofdschuddend bleef hij vervolgens
bij de letters op den vloer staan en
bekeek die opmerkzaam.
„Evenveel uitgangspunten als raad
sels," mompelde hij. „Ook mij komt
het onaannemelijk voor, dat deze
scherpzinnige jurist zichzelf zou aan
geklaagd hebben en toch goed be
schouwd
Hij haalde de schouders op en
voltooide zijn zin niet.
„Onze plicht is hier volbrachtde
inspecteur zal de woning verzegelen
en voor het overbrengen der lijken
zorgen. Gij," voegde hij daarop tot
de beide vrouwen toe, „komt van-,
middag om vier uur in mijn kabinet,
om van uwe verklaringen proces ver
baal te laten opmaken. En nu voor
uit," besloot hij, terwijl hij de hand
op den arm van den commissaris
legde, „wij hebben geen oogenblik
slotte met op éen na algemeene stem
men aangenomen het volgende pro
gramma voor de aanstaande verkie
zingen
De jaarvergadering van het A. N.
W. V. besluit, dat bij de algemeene
verkiezingen voor de Tweede Kamer
der Staten-Generaal op den voor
grond zal staan algemeen kiesrecht
en Grondwetsherziening die dat waar
borgen en de mogelijkheid voor
vrouwenkiesrecht zal openen.
Voorts zal in elk geval worden
aangestuurd op Den wettelijk gere
gelden tien-uren-dag in afwachting
van den acht-uren-dag ook voor den
landbouw. Verplichte sociale verze
kering van staatswegezorg voor
ouden van dagen (Staatspensionnee-
ring). Algemeene volksontwikkeling
en vakopleiding, Staatsexploitatie on
zer spoorwegen. Een volksleger en
inkrimping van uitgaven. Stoffelijke
en geestelijke ontwikkeling der in
landsche bevolking in de koloniën.
Belasting naar draagkracht. Regeling
van den rechtstoestand voor personen
in dienst van rijk, provincie en ge
meente.
„Ons Belang",
Het hoofdbestuur der onderofficiers-
vereeniging „Ons Belang" heeft aan
den minister van oorlog, met betrek
king tot diens voorstel, om door een
onpartijdige commissie van officieren
te doen onderzoeken het al of niet
gewenschte van een samensmelting
met de vereeniging „Onderlinge
Voorzorg" en het in verband daar
mede gedane verzoek om overlegging
van alle schrifturen, omtrent de zaak
gewisseld medegedeeld, dat het
zich niet gerechtigd acht in zake be
doeld zijn medewerking te verleenen.
Het meent, dat de instelling der com
missie in strijd is met artikel 9 der
Grondwet, de wet op het recht van
vereeniging en vergadering, en de
verschillende koninklijke besluiten tot
goedkeuring der vereeniging. Gaarne
ziet het hoofdbestuur, gelet op het
groote belang der zaak, zich de ge
legenheid geopend, om tegenover den
minister persoonlijk de eenzijdige in
lichtingen in deze zaak ontvangen,
te ontzenuwen.
De gehuwde onderwijzeres.
Het bestuur der afdeeling Amster
dam van den Bond van Ned. Onder
wijzers, heeft aan den gemeenteraad
een adres gezonden naar aanleiding
van het voorstel van B. en W., om
aan onderwijzeressen bij huwelijk
ontslag te geven. Adressante verzoekt
dit niet aan te nemen, en wel om
de volgende redenen le. omdat het
onbillijk is en onrechtvaardig, ambte
naren te ontslaan, alleen op vermoe
den van latere ongeschiktheid of
mogelijk plichtsverzuim2e. omdat
te verliezen. Ga mee naar den ad
vocaat Dornerik ben nieuwsgierig,
wat deze heer van onze ontdekkingen
zal zeggen."
„Ik vrees, dat onze gang daarheen
zal eindigen met een arrestatie,
merkte de commissaris zacht aan,
terwijl hij misnoegd de schouders
ophaalde.
Het was intusschen twee uur na
middag geworden.
„Wij zullen terstond naar het
woonhuis van den advocaat moeten
rijden, wanneer wij hem willen tref
fen," zeide de commissaris„zijn
kantoor is om dezen tijd gesloten.'
„Moet hij vandaag niet op het ge
rechtshof wezen vroeg Niederen
Zijn ondergeschikte schudde ont
kennend het hoofd, hij had den roos
ter van dien dag nauwkeurig nage
zien en wist, dat Dorner geen plei
dooi te voeren had.
„Dan onverwijld naar het woon
huis van dien heer," beval Niederen
De commissaris bracht dit bevel
aan den koetsier over met de noodige
aanwijzingen, eneen half uur later
stond het rijtuig stil voor een groot,
prachtig huis in een der voornaamste
het niet in 't belang is vanjjhet on
derwijs, wanneer een groep onder
wijskrachten, waarbij uitstekende kun
nen zijn, uit de school wordt ge
weerd 3e. omdat in 't algemeen mag
worden aangenomen, dat de gehuwde
vrouw, vooral, wanneer zij moeder
is geworden, stijgt in waarde voor
de school4e. omdat het zeer be
denkelijk is, het huwelijk in deze
gelijk te stellen, met een 'strafbaar feit.
Wij hebben de vorige week ver
zuimd onder de steden die steeds
toenemen in bevolking ook Nijmegen
te noemen. Deze gemeente toch ziet
haar inwonertal verbazend toenemen.
In het afgeloopen jaar weer met 1522
zielen, waarvan 808 door meerdere
vestiging dan vertrek.
Op 1 Januari telde Nijmegen
54735 inwoners tegen 24794 vóór
dertig jaren.
In den tuin.
Het is bekend, dat men het afkoe
len der planten door uitstraling aan
merkelijk kan tegengaan, hetzij door
ze te plaatsen in de nabijheid van
een muur, hetzij door er boven uit
te spannen verschillende soorten van
schermen, zooals stroomatten, teenen
horden, zeilen enz.
De tuiniers wenden reeds sedert
lang dit middel aan om hun gewas
sen tegen de nachtvorsten te be
schermen. Dit is echter niet het eenige
voordeel. De mindere afkoeling heeft
ook grooten invloed op den groei
der planten.
Aan de „Ecole nationale d'horti-
culture" te Versailles zijn verschil
lende proeven genomen. Men plaatste
stroomatten horizontaal op een af
stand van 10 c.M. boven de planten.
De eerste proef werd genomen met
kool en heeft geduurd van -2 Maart
tot 21 juni. Gedurende de geheele
maand Maart bleven beide, beschermd
gedurende den nacht en onbeschermd,
gelijk aan elkaar. Maar in den loop
van de maand April schoot de be
schermde kool meer en meer vooruit
en ten slotte nam het verschil onver
wachte afmetingen aan. Ziehier wat
van 1 Are (100 vierk. meter) werd
verkregen bedekte kool 1103.4 K.G.,
onbedekte 900 K.G.,verschil 203.4 KG,
Door het toedekken gedurende den
nacht was de ontwikkeling in hooge
mate begunstigd.
Gedurende deze proefneming heeft
men verschillende keeren de tempe
ratuur der buitenste bladeren van de
planten onderzochtden 7en Maart
b.v. te 5 uur in den morgen, bij
heldere lucht, was zij 5.2 graden onder
de stroomat en 2.3 graden op het
onbedekte stuk grond, alzooeen ver
schil van 2.9 graden.
straten van het westen der stad.
Onderzoekend liet de rechter van
instructie bij het uitstappen den blik
gaan over het groot aantal vensters,
wier blanke spiegelruiten in de Juni
zon glinsterden.
„Onze man woont in de duurste
buurt," zeide hij.
„Advocaat Dorner kan het beta
len," zeide Lodder met een glimlach.
„Zijn praktijk moet hem in het laatste
jaar meer dan 100,000 mark hebben
opgebracht."
Niederen gaf geen antwoord.
Met de beide politie-agenten in
burgerkleeding, die tegenover hen in
het rijtuig hadden gezeten, gingen zij
door het ijzeren hek, een meesterstuk
van smeedwerk, dat op het schellen
door den portier geopend was, en
gingen door de prachtige vestibule
geheel van marmer met verguldsel,
de met kostbare tapijten belegde
dubbele trap op, die naar de boven
verdiepingen voerde.
(Wordt vervolgd).