isirt feit
RNARD.
INE,
m met de
Zaterdag
31 October.
No. 258.
4(58 Jaargang.
1908.
ov. 1908
mama a I
iizigers 111
der wil IJ I
1 fri
lieden te be-
oudsbekende
LllKOÜL, k
d.
lMDERSE,
Sb mailbooten van de maatschappij
Rerfe* ea Sehooliiieuws.
Gemeenteraad.
burgers.
het bekende
i3VB srantsn nit
ers Les,
"Wedstrijd.
%&Ts
rette-Kamiek
één Braid.
troot bal.
Aanhang 8 trar.
le Rang 0.50,
O cents.
'zllbeJ!
feilbaar en beboe
rien, die hun oor.
ouzuivor, onrein
geen 2 ®t. per dag.
iet nadere besohrjj-
A. C. BEMEST,
„DB VLIJT,0
mg en.
au bevelend,
/h J. de Wolf.
nette
Dbode
VAN PUP-
MINST
-Middelburg v.v
4,40f 5.50f 7.55s
12.30* 1.15§ 2.—*
5.50§ 6.55*
0.25.§
de Remise,
de Zeilmarkt.
het Badhuis.
:5.15f6.35f 8.40*
-15* 2.—2.45*
.50* 6.55| 7.50*
ll.lC.f
er dan tot de R«
Seilmarkt,
Badhuis.
en vertrekken
ran net Bad-
Walclier©»o
sehe tg 3.
iigen—Domburg.
6.25, 9.23,12.18,
(Station S.S.) 9.20,
15.
7.40, 10.40, 1.35,
ot Kondekerke.
VLISSIIfiSCHE COURANT.
Prijs per drie maanden 130. ÏSraneo per post 150.
Afzonderlijke nummers 5 cent. M;n abonneert nich bij alle Boek'
handelaren, Postdirecteuren oi rechtstreeks bij den Uitgever
F. VAN DB VELDE Jr., Kleine Maikt.
A
ADVERTENTIËNvan 14 regels ƒ0.40. Voor e t, :U regel
•neer 10 eent. Bij directe opgaaf vnn driemaa' plaatsing fferzelfde
f.d verten tie wordi de prijs slechts toeemaaj berekend. Groote letters
tn cliché's naar plaatsruimte.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zon- en feestdagen.
Teleplioonnummei» 10.
Ahonnr ments- Vd vei'tentii'n op zeer voordeel is e voorwaarden.
ia
m, 3.—, 8,20, 6.45
10.—, 10.20,10.40,
12.30, 1.—,1.30*
55, 4.80, 4.50, 5.20
8.20.
s: vin., 6,10, 6.Ï0,
9.50, 10.10, 10.80,
Nra. 12.10, 12.45,
.0*. 1.40, 4.10, 4,40
,05, 7.26, 3.—, 8.S0
®n des Zondaga ui»>*
InisaaMsÉe l§riélm
s13eelaii&\
Het spreekt vanzelf, dat men zich in
de kringen, betrokken bij de Neder-
landsche scheepsbouw industrie, nog niet
geheel verzoend heeft met de inderdaad
ook pijnlijke gedachte, dat drie mailboo
ten van de maatschappij Zeeland" in
het buitenland zullen worden gebouwd.
Daarmee gaan toch niet alleen 4 milli-
oen gulden voor de Nedarlaadsche in
dustrie verloren, maar alle voordeelen,
verbonden aan de verdere uitrusting
van de schepen, ontgaan aan den Ne-
derlandschen handelsstand, en dit in
een tijd, dat hst spook der werkloosheid
dreigt. Bovendien is het voor de Neder-
landsche soheepsbouwindustrie, die te
recht een goede reputatie beeft, een
beschamende gedaehte, dat het aanbod
der drie groote Nederlandsche werven,
door de directie der Zeeland niet in
overweging is genomen.
Bewezen is daarmee natuurlijk niet,
dat de Nederlandsche werven niet in
staat zijn booten, die aan de eiseben,
door de Zeeland gesteld, voldoen, af te
leveren.
Op Nederlandsebe werven zijn de
„Grotius', de „Rembrandt* en de krui
ser „Utrecht* gebouwd, op een wijze,
die thans volkomen proefhoudend zijn
gebleken. Juist is blijkens door ons
ingewonnen inlichtingen dat aan de
moderne booten der Zeeland voorwaar
den worden gesteld, wat constructie en
snelheid betreft, waaraan de Nederland»
sehe industrie tot heden toe niet heeft
voldaan.
Doeh juist daarom is het te betreu
ren, dat het aanbod der drie gecombi
neerde werven niet in ernstiger over
weging werd genomen en indien
het aanbod van de hand moest worden
pswezen, waartoe zeker goede gronden
bestaan deze gronden niet meer
duidelijk werden uiteengezet.
De Nederlandecke scheepsbouwers zijn
b. 1. door de argumenten der directie
van de Zeeland gepubliceerd, niet over
tuigd.
Voor de bewering, dat bet toezicht
op den bouw van de schepen op drie
werven te kostbaar zou zijn, voelt men
slechts weinig, omdat het tcezicht in
Engeland voorzeker nog kostbaarder
zal zijn. Het argument, dat de machine-
doelen onderling verwisseld moeten
kunnen worden, en dat aan deze voor
waarde alleen wordt voldaan door den
bouw op éen werf, wordt door deskun
digen ontzenuwd, door de opmerking,
dot men de machines in éen fabriek
kas laten maken, om zekerheid te heb
ben van absolute geljjkheid der onder-
deelen. De bouw op de werven kan
nl. volkomen worden gescheiden van
den maohinebouw.
In de betrokken kringen heerscht
bovendien de meening, dat de afleve
ringstermijn verlengd is tot 1 April
1910, zoodat ook de eioeben van een
snelle aflevering hier niet schijnen te
kunnen gelden.
Aldus redeneert men op de Neder-
laatlseh® werven aan den anderen
kant erkennende, dat de „Fairfield
Shipbuilding Company* meer en beter
berekend is voor leveranties als de
onderhavige, dan de groote Neder-
laadsohe werven. Daarmee wordt echter
het feit, dat deze werden gepasseerd,
niet voldoende verklaard. Wellioht zal
de directie der maatschappij „Zeeland*
ei nog toe overgaan, nader uiteen te
zetten, welke redenen haar hebben ge
noopt, de buitenlandsche industrie te
bevoorrechten bv<ven de Nederiandsche.
Daardoor zou het gevoel van te
leurstelling, dat in hreede kringen
heerscht, worden weggenomen.
(»Tel,,)
Werkloosheid.
Nu dezer dagen de werkloosheid zoo
wat overal ter sprake is gekomen en
daarover in de Tweede Kamer een
breedvoerig debat werd gevoerd, meenen
wg hetgeen wij uit vroegere tijden
daarover opgeteekend vonden, wel de
moeite waard om ook aan onze lezers
«ons mede te deelen.
Reeds in de wetten van 't oude
Griekenland vinden we de werkloosheid
terug. Die van 't oude Hellas (700 en
600 j. voor Chr.) kennen geen andere
dan die ontstond door eigen sebuld en
stelden er strenge straffen op. De
goedkoope slavenarbeid noodzaakte den
armen, vrijen burger te werken voor
een hongerloon. Daarom namen de be
windhebbers, tyrannen en democraten
maatregelen er tegen. De wetten van
Athene (500 v. Chr.) schonken den
werkloozen burger gronden in verover
de landen. Groote bouwwerken werden
ten tijde van Periander (500 v. Chr.)
in Corinthe uitgevoerd, evenals door
Pisistratus en Perikles in Athene. De
toewijzing van grondbezit ontaardde
echter. Zoo werden in 466 Euboa en
in 427 Lesbos aan duizenden Athcen-
sche burgers toegewezen, die echter
inplaats er heen te trekken, den grond
verpachtten.
De genomen maatregelen bleken verre
van afdoende en werden dan ook aan-
gevnld en vervangen door andere vor
men. Zoo was 't in de Gtieksohe steden
gewoonte geworden de gezworenen, zij
die als getuige voor een rechtbank
verschenen, te betalen. Zoo werd een
vaste vergoeding verstrekt aan allen,
die den schouwburg bezochten. Eatrée
werd voor 't theater natuurlijk niet
geheven juist 't omgekeerde was 't ge
val. Ook directe uitdaelisgen van graan
en ander voedsel geschiedden van
straatswega, in hoofdzaak op religiense
feestdagen iets wat ook thans, vooral
op ons platteland (Kermisbsdee'ing,
Sisterklaasbedaeliüg enz.) nog vrij dik
wijls geschiedt. Bovendien geschiedde
't zoo nu ea dan eveneens door rijke
particulieren. Duücnden mensehen wer
den zoodoende in Athene op allerlei
manier onderhouden.
Ook in 't oude Rome vinden we
dezelfde verhouding terug. De proleta-
riseering van 't kleine boerenbedrijf,
de veelvuldige oproepingen tot den
oorlog en de goedkoope slavenarbeid
Veroorzaakten ook daar werkloosheid.
Brood en spelen eischte 't volk van den
caesar. Later vinden we in Rome, door
dat de slaventosvoer ophield, gebrek
aan werkkrachten en trad een tijdperk
van ontaarding in.
In het begin der 163e eeuw vinden
we in Engeland een groot aantal werk
loozen door de ontwikkeling van de
textielindustrie.
De middelen, die onder Hendrik VIII
tegen deze werkloosheid werden aange
wend, zouden nu niet wel meer bruik
baar zijn.
De werklooze arbeiders trokken naar
de stadsgilden, waar echter slechts een
klein deel kon worden toegelaten. De
overigen werden bedelaars of dieven.
(In de middeleeuwen was 't bedelen
gereglementeerd en daarmee als 't ware
een wettig erkend bedrijf geworden.)
Zij die betrapt werden op diefstal
werden opgehangen. Hun aantal bedroeg
ongeveer 72000. Bedelde men en werd
men geaeht tot werken in staat te zijn
(of er werk was werd niet in aanmer
king genomeD) dan werd mea de eerste
maei dat 't ontdekt werd, aan een kar
gebonden, gegeeseld, en moest men
zweren, naar zjjn geboorteplaats terug
te keeren. De tweede maal werd deze
executie herhaald en sneed men den
ongelukkige bovendien een half oor af
de derde maal werd hg gedood.
Men ziet het, de middelen waren
radicaal.
In de zeventiende eeuw begon 't gil-
dewezen te ontaarden, 't tjjdperk van de
manufactuur en 't mercantilisme brak
aan. Vele en groote oorlogen vermeer
derden 't aantal werkzoekende gezellen
enorm, maakten velen broodeloos, zoo-
dat 't bedelen in dien tijd een ware
landplaag werd en 't aantal paupers
zeer toenam.
Staatsinterventie was 't gevolg. Ar-
menverordeningen werden in 't leven
geroepen, werkhuizen hier en daar
opgericht.
Allerlei bepalingen werden gemaakt,
om 't kwaad te onderdrukken. Een
Fransohe wet van 1777 bepaalde, dat
ieder, die in staat was tot werken en
6 maanden niet gewerkt had, naar de
galeien werd verwezen.
Zoo was in Polen bepaald, dat ieder,
die geen bewjjs bezat, dat hjj niet tot
werken in staat was, door de politie
zou worden opgepakt zoo hij werkloos
was. Zjjn gold werd hem dan afgemo
men als hij nog geld bad tot
arbeid aan openbare werken gedwongen
en alle Vrijdagen beloond met 50 stok
slagen.
In onzen tijd kan men de werkloozen
nöoh dooden, noch op stokslag an trae-
teeren, maar zijn, naar onze meening,
rijk en gemeente verplicht hen bij te
staan.
"Vlissingen, 30 Oct.
Gisteravond werd in het Concertge
bouw eene soirée gegeven door de elub
„Ajoh* ten bate vaa een te stichten
Tehuis voor alleenstaande blinden ie
"Wolfheeze. Die soirée werd geopend
door den heer N, M. Schild, president
van den Nationalen Blindenzorg met
een inleidend woord, waarin door hem
den treurigen toestand werd geschetst
van hen, die van het vermogen om te
zien verstoken zijn. Het doel, dat de
vereeniging zich voorstelt te bereiken
is bet tot stand brengen van eene in
richting, waarin de ongelukkige blin
den (er zjjn er 4000 in Nederland) een
beheorljjk onderkomen kunnen vinden.
Aangezien diaconale giften, zooals
spreker ze bestempelde, niet voldoende
aan het doel kannen beantwoorden,
moet bet pogen gerioht worden op
blijvende inkomsten. Daartoe gaat spre
ker nit, ooi propaganda te maken. De
ervaring echter heef: hem geleerd, dat
hg uitging als een hengelaar zonder
aas, zoodat bjj met niets thuis kwam.
Zya auditorium bestond soms uit een
twaalftal, een tiental en nog minder
tot een tweetal hoorders toe. Als aas
heeft hjj zioh nu geaseumeerd eenige
krachten, die zich hebben beschikbaar
gesteld, om, het nuttige aan het aan
gename parend, dea lang niet ver
schrokken ouden heer bjj te staan om
zjjn Benjamin, zooals hjj zgne toekom
stige inrichting doopt, een krachtige
gezondheid te verschaffen.
Op gemoedelgk-eenvoudige eu onder
houdende wjjze werd zjjn inleiding aan
bet einde van de eerste afdeeling door
hem voortgezet en een beroep gedaan
op den liefdadigheidezin der aanwezigen,
om door inteekecing voor eene jaar-
ljjkscke bijdrage van hunne instem
ming met het streven der vereeuiging
te doen big ken.
De nummers vau het program beston
den uit piano- ea zangnummers. Door
eene dame werden eenige zeer lieve
versjes heel goed voorgedragen.
Het liefdadig doel, dat men nat de
organisatie van een dergelijke elub be
oogt, ontzegt ons bet reobt anders dan
met lof te gewagen van datgene, waf
werd gepresteerd door dames en heeren,
die zioh daarvoor zonder twyfel veel
moeite en opoffering moeten getroosten.
Hun lofwaardig streven worde met
goed suooes bekroond.
Op Woensdag 4 November zal in
de Doopsgezinde kerk alhier een vo
caal religieus ooncert worden gegeven
met medewerking van mevr. W. Sa-
crèveVan Emminokhoven, sopraan
die reeds meermalen hier ter stede met
suooes is opgetreden den heer Jao.
van Rysseiberg, bariton en den heer
W. Seorève, die de taak der orgelbe
geleiding op zioh heeft genomen.
In hoofdzaak worden de voornaamste
fragmenten uit de oratories „Paulus*
en „Elias* benevens soli en duo's van
latere componisten ten gehoore g
bracht.
Hr. Ms. kanonneerboot „Bulgia*,
onder commando van den luitenant
ter zee le klasse H. W. A. Brans,
vertrok hedenmorgen tot het voortzet
ten van den oefecingetooht met jongens
op de Zeeuwsche stroomen.
Tot genoemd doel zal dit vaartuig
den geheelen winter in dienst bljjyen.
adjunet-eommies der 2e klasse en is
bevorderd tot eersten klerk de heer H.
C. Dek, tot tweede klerk.
Men sohrjjft ons uit Middelburg
Gisterenavond ongeveer 10 uur werd,
op de Groote Markt een man, zekere
B., door een dogcart overreden. Zwaar
gewond werd de ongelukkige opgeno
men en naar zijn woning vervoerd.
Door Ged. Staten van Zeeland zjjn
heden met ingang van 1 Januari a.s. be
vorderd tot adjunct-commies der le
klasse de heeren L. C. van Noppen, G.
C. Dalman en A. J. van Lujjk, thans
In de Donderdag te Sas van Gent
gehouden raadsvergadering werd ad-
haesie betuigd aan de bekende adressen
van den Bond voor Siaatspensioneering
©in de Vereeniging van Burgemeesters
en Secretarissen in het IVe district.
Aangehouden werd een verzoek der
IJzendjjksche Tramwegmaafschappij om
subsidie voor een tramljjn IJzendjjke
s van Gent.
Door de leden Hamslgnck, Verslage
en Oele werd geprotesteerd tegen de
kozakaehtige* politiemaatregelen op
den laatsten kermisdag.
Ned. Herv. Kerk. Bedankt voor het
beroep naar Aalburg en Heesbeen door
ds. G. A- van der Hooft, te Domburg.
Voor de vrjje- en orde-oefeningen
der gymnastiek zijn gisteren te Breda
geslaagd de heeren J. IJzerman, H.
L. C. Kok, J. J. A. Stolk en A. J.
A. J. Vlieger, allen te Middelburg,
Benoemd tot hoofd der ohr.
school te Gcrredjjk (Fr.) de heer J.
van der Valk, onderwjjzer chr, Behool
(Palingstraat.)
Eechtsza&eiL
De rechtbank te Middelburg heeft
heden veroordeeld wegens
overtreding der rjjksbe-
1 a s t i n g e n L. v. EL, 48 jaar, vee
koopman te Ertvelde tot f 10 boete subs.
5 dagen heohtenisJ. W., 36 jaar,
kleermaker en winkelier te Clinge, tot
f 3 boete subs. 3 dagen hechtenisA.
V., 34 jaar, koopman te Selzaete tot
f 10 boete subs. 5 dagen hechtenis
L. d. R., 39 jaar, koopman te Retran-
chement tot f 3 boete te verbalen bjj
lgfsdwang G. j. de la R., 33 jaar,
landbouwer te Waehtebeke tot 1 dag
gevangenisstraf
diefstal C. D,, 26 jaar, werk
man te Oost- en West-Souburg tot
1 maand gevangenisstraf
beschadiging M. v. d. M.,
20 jaar, werkman te Bosehkapelle en
A. J. E., 20 jaar, metselaar te Hulst,
ieder tof f 5 boete subs. 5 dagen
hechtenis
poging tot diefstal door
middel van inklimming: A.
B., 63 jaar, broodbakker te Antwerpen,
tot 2 maanden gevangenisstraf
mishandeling:. P. W. A, S.,
18 jaar, koetsier te Vlissingen tot f 5
boete subs. 5 dagen hechtenis;
vrijgesproke n H, T., 52 jaar,
herbergier te Vlissingen, beklaagd van
overtreding der rijksbelastingen.
Be Zeister moordzaak.
De advoeaat-generaal bjj het gerechts
hof te Amsterdam, die gisteren aan
het woord kwam, zeide op het eind
van zijn verquisitoir„Waar de rech
ter geroepen is gerechtigheid te hand
haven, rust op hem de plicht loon te
geven naar werken. Hier vooral gelet
op een misdrjjf, zoo afsohuwelgk voor
bereid en uitgevoerd.* Met de uitspraak
van de reohtbank te Utrecht kan spr.
zioh niet vereenigen. Van beronw bjj
deze beklaagden geen spoor, daar waar
het bjj een oogenblik opkwam, werd
het terstond verstikt door eigenbelang.
Voor elementie bestaat hier geen grond.
Zoo eindigde spreker met te requireeren
vernietiging van het vonnis op formeele
gronden en vecoordeeling vanHen
drik van Vaalen en Teams van Ee,
ieder tot levenslange gevangenisstraf.
Hendrik Kors en Johannes O ver
borst, ieder tot 10 jaren en 11 maan
den gevangenisstraf onder aftrek van 8
maanden voor-heehtenis.
De Utrechtsche reohtbank had ver
oordeeld Van Vaalen tot 12 jaar
(geëisoht was 20), Van Es tot 20 jaar
(geëisoht was levenslang), Kors tot 6
en Overhorst ieder tot 8 jaar (geëisoht
was tegen ieder 10 jaar gevangenisstraf.)
Bjj het vernemen van dezen eiseh
verborgen Van Vaalen en Van Ee hnn
gelaat snikkend in hun zakdoeken.
Zitting van Vrijdag 30 October,
des middags 2 uur.
Voorzitter de heer jhr. mr. Van Doorn
van Koudekerke.
Tegenwoordig 13 leden. Afwezig de
heeren Van Kaalte, Winkelman, Ver
maas en Merckens.
De notulen van het verhandelde in
de vorige zitting werden goedgekeurd.
Vara snej.» J. van den Heuvel ta
Rilland Bath was bericht ingekomen
dat zjj hare benoeming tot onderwijzeres
aan school G aanneemt.
De heer Auer had berioht ingezonden
dat hij ziju benoeming tot lid van de
commissie voor de financiën aanneemt.
Van den distriots-sohoolopziener was
een schrjjven ingekomen waarin hg
berioht dat hij met de plannen tot
voorziening in schoolruimte voor school
C, volkomen kan instemmen. Hulde
brengende aan de krachtige wjjsse,
waarop de zaak door Burg. en Weth.
wordt aangevat, verklaart bjj zich vol
komen bereid, aan de verwerkelijking
van die plannen zooveel mogelijk zjjn
steun en medewerking te verleenen.
Zoodra de zaak zoover gevorderd is,
dat er aan het ontwerpen van school-
bouwplannen kan worden gedacht, ver
klaart de districts schoolopziener zich
gaarne bereid, met het college van
Burg. en Weth. dienaangaande in nader
overleg te treden.
Ik heb thans, vervolgt de schoolop
ziener, een iype van sehoolbouw be-
sohikbaar dat m.i. uitmunt in doelman
tigheid en in andere streken van ons
vaderland met veel voldoening wordt
toegepast. Gaarne zal hij zich in de
gelegenheid zien gesteld, bedoeld type
ter kennismaking voor te leggen en te
verduidelijken.
De Voorzitter vroeg machtiging tof
het doen van steppen om in de be
hoefte vau sohoolruimte te voorzien.
De h:er Van der Meer zou gaarne
zien dat deze rapporten werden gedrukt
opdat de leden deze belangrjjke quaeBtie
dan beter zouden kannen bevorderen»
Eveneens zou hg daaraan willen zien
toegevoegd een staat betreffende het
aantal leerlingen op de andere schelen
van openbaar lager onderwgs.
De Voorzitter zegde den heer Van
der Meer toe aan zjjn verlangen ie
voldoen.
Hierna werd de machtiging verleend.
Van het Groene Kruis was een ver
zoek ingekomen om subsidie uit de
gemeentekas voor het in leven roepen
van een ontsmettingsdienst alhier.
Dit verzoek zal worden behandeld
bg de gemeente begrooting.
Tot onderwgskraeht aan school D,
uit de voordracht bestaande uit mej.
M. W- Oostinga te Biokzjjl, de heer
A. Frelier te Leerdam en mej. M. k.
Uytenbroek te Schiedam, wordt benoemd
mej. Oostinga met algemeene stemmen.
Tot leden van het stembureau voor
de op 26 November te houden ver
kiezing van leden van de Kamer van
Koophandel, en evenzoo voor de even
tueels herstemming op" Dinsdag 8 De
cember, worden benoemd de heeren A.
J. van Ookenburg Sr. en W. N. Rot
ter en tot plaatsvervangende leden de
heeren J. J. Kljjberg en B. Stofkoper
en verder de overige leden van den
gemeenteraad.
In een adres van het bestour der
vereeniging „Zeevaartschool* alhier,
wordt tot den raad het verzoek gericht
om het bedrag der jaarlgksohe ge
meente-subsidie voor hetloopendejaar,
alsnog te willen verhoogen met een
som van f70.75. De reden van dat
verzoek is, dat aan deze Yereeniging door
de Prov. Staten van Zeeland een sub
sidie is toegekend, onder voorwaarde
dat door de gemeente "Vlissingen en
door belangstellenden te zamen ten
minste f 1650 per jaar worde bggedra-
gen, welke baten over het jaar 1908
slechts f 1579.25 beloopeu.
