«II
mm,
Eerste Blad.
Db Gouvernante.
Maandag
19 October.
Dit nummer bestaat qü2 fitaden.
Courant
men
r
Ho, 247
46^ Jaargang.
1908.
D
D
Oorlog en ziekte.
ARnetrt 1! 9? it
FEUILLETON.
■et feit, Zrtbistlai, ftowe JïïsÉli ca
liïsiilMlséij berighten,
jtaflpk Btocmlcziiig.
"bstraat 3tt
per ons.
nvleesch
JÜR,
in Zolder. Adrea
Courant.*
msterdam.
'der Eerste Hypo-
eft 3 V, en 4 pCt.
te bekomen bij
BEEEB Jan.,
gtraat 9a.
.RTS
KERK No. 16,
JSTER, nog een
'ponibel hebbende,
f avulds
b van dit blad.
alchereiia
bhe tyd.
genDomburg.
6.25, 9.23,12.18,
Station S.S.) 9.20,
L5.
L40, 10.40, 1.35,
Koudekerke.
lAfEIMElST.
6.—, 6.20, 6.45
LO.—10.20,10.40,
12.30, 1.-, 1.30"
5, 4.30, 4.50, 5.20
1.20.
vm. 6,10, 6.30,
9.50, 10.10, 10.80,
Mm. 12.10, 12.46,
$.40, 4.10,4,40
b, 7.26. 8.—, 8.10
jsn des Zondags nit.
-S ZBBhm
x. 3,23 o) en 6,15 d)
m. 3,50 o) en 6,45
1,55 a) en 4,45
3,23 en 6.15 d) h).
na het vertrek van
n. Neuzen vm. 8,80
Borssele en Neuzen
ens, Boraselan sa
ot van 10.25 uit
a n van 16 April
j t ®-9
8.51
8.21
t 9.51
8.17
7.25
8.50
10.1
f8.33
7.83
f10.17
f10.52 11.3 f 11.1»
-Daitschlancl, riohtisS
,1-Lage Zwaluw».
10.38
10.30
11.40
12.10
12.54
-1.10
2.8
1.29
3.5
3.32
3.54
4.04
8.18
6.3
7.1«
7.42
8.1
8.18
VLISSIMSdlIÏ COURANT.
Prijs per drie tnaandea 1.30. Franco per post 1,50.
Afzonderlijke nummers 5 cent M;n abonneert zich bij alle Rjeij.
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks bij den Uitgever
F. VAN DE VELDE Jr., Kleine Maikt.
m
ADVERTEN'TIËN: vaa 14 regetö ƒ0.40. Voor e if? m regel
meer 10 eent. Bij directe opgaaf v;in driemaa' plaatsing orzelfde
f dvertentie wordt de prijs slechts tea naai bereken L Gntx-aw lettere
n eliché's naar plaatsruimte.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zon- en feestdagen.
Telcpliooiusuntriier 10.
Abomu ments-Advertentiëu op zeer foordeel isc voorwaarden.
ever
•ft
De hoop op een duizendjarig vrede
rjjk tusaohen de volken der aarde schijnt,
wanneer men de gebeurtenissen der
laatste jaren, en voornamelijk die der
laatste dagen beschouwt, ajeer dan ooit
onvervuld te big van. Vcrech nog ligt
ons in 't geheugen de strijd tusscben
de Boeren en Eogelseher, die zoo tal -
rijke offers aan jeugdige, krachtige men-
sehenlevens heeft gekost en de gemoe
deren in alle beschaafde landen in be
roering heeft gebracht. Daarna werd
de gansohe wereld tot in haar grond
vesten geschud door het ontzettend
moorddrama van den Russieoh-Japan-
sohen oorlog, welks gevolgen nog tal
van jaren zullen nawerken. En nu
weder dreigt het zwaard getrokken te
worden in het Oosten van Europa, wat
misschien aanleiding zou kunnen gaven
tot een verschrikkelijke uitbarsting tus-
sohen vele Europeeeobe staten. In ge
spannen verwachting worden de berich
ten verbeid, die de eleleoirieobe vonk
degelijks tot in de meest verwijderde
dealen der beschaving overbrengt. En
onder deze gedaohten komen ons on
willekeurig voor oogen de tallooze jon
gemannen, die terwille van de nationale
eer hun liobaam hebben prijsgegeven
aan de door industrie en techniek tot
volkomenheid gebraobte vemietigings
werktuigen. En niet alleen zij rijzen
op voor onzen geest, ook diegeoea
en dit is dunkt mij een veel treuriger
lot die gevallen rijn door het gift
van moordende ziekten. Juist bet aan
tal van deze is niet het kleinst, en
moet ons daarom met zooveel afgrijzsn
vervuilen van den strijd tusscben be
schaafde volken. Die besmettelijke ziek
ten b1. zijn veel erger dan alle oorlogs
werktuigen bij elkaar. Zij beperken de
bewegingen dc-r legers, verdrijven de
rust in de kampen en, wat van grooten
Naar het Duitsoh.
37.)
Geheel buiten adem stond ze een
oogen blik stil. Alles rondom baar was
stil. Ze begon in te zien, dat zij zich
Dohts had ingebeeld vervolgd te wor-
o. Vermoedelijk was haar japon bij
de snelle vluoht rakelings langs de
struiken gegaan, en had het geluid
daarvan haar zoo doen ontstellen.
Zij besloot verder langs het strand
'0 gaan, daar - waren geen donkere
hoornen, die den weg met spookaehtige
sohaduwen bedekten. Zoo sohreed Eli
sabeth tamelijk moedig voort, totdat
so san den kleinen aanlegsteiger kwam.
Als gewoonlijk lag daar de boot der
'amilie Bsrgenau, maar tot haar ver
wondering lag er nu ook nog aene
aodere vastgemeerd. Ze dao'ht aan die-
aan een nachtelijke inbraak, dooh
ernst is, drukken het gemoed van den
soldaat heftig neer.
Om aan te toonen, dat die ziekten
geea denkbeeldige gevaren zijn, herin
ner ik u maar aan den Boerenoorlog en
den strjjd der Duitsebers in Zuid-Afrik».
Dikwijls beeft in deze landstreek de
iyphua met ontzettend, geweld gewoed
en onder de strijdende legers de zwaarste
verwoestingen aangericht. De Engelsche
militaire artsen weten daarvan mee te
spreken. Vooral kwam hier het sneüe-
fxplosia.-schtige optreden van typbus-
epidemiën voor, waarschijnlijk door bet
drinken van gfïofecteerd water. De
teehnisohe bezwaren om in deze dorre
landstreken goed water aan de troepen
te verecheffsn, waren onoverkomelijk,
boewei de voorzorgen zoo uitgebreid
mogelijk genomen waren.
Doch niet alleen in Afrika is de
typhus een trouwe metgezel van legers,
ook in alle andere werelddeelen even
goed Amerika als Europa, Azië als
Australë treedt zij met razende kracht
op. Ie den Erim ooriog decimeerde deze
infectieziekte de troepen niet minder
dan 33000 man van het Franscbe leger
werden ziek, van welke er 17000 stier
ven, een getal, dat ons des te meer
met ontzetting vervult, als men bedenkt,
dat bet geial gesneuvelden niet meer
dar. 20000 man bedroeg. Io den Franseh-
Duitsohen oorlog van 1870 stierven de
manschappen bij het beleg van Meiz
en Parijs als muizen. Het gebeele ge
tal typhuslijders in bat Dnitsehe leger
bedroeg 73000, dat van het Frausche
leger was nog hooger alleen onder de
door de Dnitsohers gemaakte krijgsge
vangenen waren er 15000. Om nog een
ander voorbeeld te noemen, hoe kwaad
aardig de typbus voor legers is, wil
ik nog den Russisch-Turksehen oorlog
van 1877 memoreeren, waarbij in het
Russische leger 199000 man aen typbeuee
koortsen ziek werden, van welke 45000
stierven een getal, dat de gesneu
velden (34000) ver overtreft.
Dat juist de typbus een zoo ellendige
rol onder de legerziekten speelt, wordt
begrijpelijk, als meD bedenkt, dat deze
ziekte in de verschillendste deelen der
wereld voortdurend heersoht. Vroeger
dacht men, dat de ontberingen, aan
welke de soldaat is blootgesteld, de on
hygiënische levenswijze, het gebrek aan
zuiverheid, het optreden van typbus
vreemd genoeg joeg dit ver
moeden baar geen vrees aan. Integen
deel, meenende tegenover een werkelijk
gevaar te staan, vatte zij moed, die
bij haar zenuwachtige spanning in da-
zelfde mate toenam als vroeger haar
angst.
Met liohten tred stapte zij vastbera.
den op den steiger en keek naar be
neden in de vreemde boot. Een fluis
terend gesprek werd daar gevoerd, dat
boorde zij, nog eer zij de sprekende
personen kon onderscheiden.
Steeds meer raakte haar oog aan de
duisternis gewoon en nu herkende
zijRodolfo Fiorelli. Naast hem zat
een kleine gestalte, in een donkeren
mantel gehuld. Scherp keek Elisabeth
toe, doeh zij kon niet ontdekken, of
die andere persoon een man of een
vrouw was, tot eindelijk het oor haar
oogen te hulp kwam. Het gesprek was
langzamerhand levendiger geworden,
een persoon vergat zacht te spreken
en Elisabeth herkende Laara's scher
ps stem, terwijl ze te gelijker tijd zag,
dat Laura zich uit Rodolfo's arm los
maakte.
Laat me los 1 riep ze. Ik zou
nooit hebben ingewilligd je hier op
veroorzaakten. Heden ten dage weet
men, dat se alleen daar voorkomt, waar
de typhusbaoil aanwezig is, terwijl de
bovengenoemde toestanden slechts aan
leiding tot uitbreiding zjjn. Een uitge
broken epidemie onder een leger is
moeilijk te beperken, omdat de bewe
gingen der troepen steeds nieuwe in
fectiehaarden. schept, zoowel onder de
soldaten a's de jnheemsohe bevolking.
Naast de typhus is de dysenterie een
g.-cofe vijand van legertroepen. In
Europa ie zij minder kwaadaardig ge
worden, in de tropen echter wordt zij
zeer gevreesd. In den Krim-oorlog en
den oorlog van 1870 heeft zij vreesslijk
veel slachtoffers geëisoht, doeh bij ki
loniale oorlogen overtrof bet aantal
lijders dat der gesneuvelden nog veel
meer. De sterfte is echter niet zoo groot
als bij typhus, bet hoofdgevaar ligt
hierin, dat ze den soldaat ongeschikt
maakt om dienst te doen.
De malaria, ook een veel voorkomend
lijden in oorlogen, vooral in de tropen,
dott overeenkomstig aÏB de dysenterie,
zij vraagt wel niet zooveel slaehtoffers,
maar vermindett de legersterkte in
hoogere mate.
Als een ziekte, die overal voorkomt,
waar mensehen slecht hygiënische voe-
diBg gebruiken, dus van zelf bij oor
logen, moet de scheurbuik genoemd
worden. Deze ontstaat door gebrekkige,
eenzijdige voeding. Vooral door de veel
betere toestanden en de vooruitgang in
de verpleging der soldaten is deze ziekte
zoo goed als bestreden, zoodat een
epidemische verbreiding haast niet mo
gelijk meer is.
Een ziekte, die vroeger zoowel onder
troepen als andere menscben ontelbare
offers eischts, en dank zjj de vaccinatie,
tfaaES zeer sporadieoh optreedt, ie da
pokken. Wanneer een anti-vaccinatie
man een goed voorbeeld wil hebben
van de zegeningen der vaeeiaatie, dan
kan hij dit vinden in den Franseh-
Duitechen oorlog van 1870. In Frank
rijk nl. waar de vaccinatie weinig door
gevoerd was heeft deze ziekte talrijke
offers gevergd, voor de geregelde troe
pen alleen 25000 man, voor den tros
van het leger 90000 slaehtoffers, terwijl
in het Duiteche leger, waar de vacci
natie streng en uitgebreid was toege
past, slechts 5000 mensehen ziek wer
den en 278 stierven. Van de in Duitsch-
land gebrachte krijgsgevangen Fran-
schen, 370000 man, werden aangetast
14000 mensehen en stierven er 2000.
Mij dunkt, schitterender voorbeeld ten
gunste der veecinsfie, zal niet licht ie
vinden zijn.
De pest heeft in Europa langen tyd
een zeer ondergeschikte rol gespeeld,
tooh schijnt zij nader en nadsr te ko
men. Tot nog toe is zij vooral een
plaag van tropisehe legerp, v.n.l. in
Engalscb-Indië. Door de vooruitgang der
medisohe wetensohap heeft men echter
middelen gevonden, die deze ziekte
zooveel mogelijk bestrijden.
De meest gevreesde van alle leger
ziekten was in de afgeloopen eeuw de
cholera. Doch ook baar kraoht is ge
fnuikt, dank zij de ontdekking van den
bacil die deze ziekte veroorzaakt. Die
ontdekking nl. beeft gemaakt, dat men
maatregelen kan nemen tegen versprei
ding der ziekte, en welisoleeren der
patiënten, onschadelijk maken van de
faecalien, verschaffen van kiemvrjj drink
water, desinfectie der lijfgoederen, wo
ningen, ete. Hoe vreeselijk de cholera
kan woeden, blijkt uit het jaar 1866.
De oorlog van dit jaar met het ver
plaatsen van groote mensohenmassa's is
oorzaak geweest, dat heele landstreken
als het ware uitstierven. In Pruisen
alleen stierven tijdens den veldtocht
niet minder dan 120000 mensehen ran
de cbolera. Deze epidemie heeft zelfs
invloed uitgeoefend op het sluiten van
den vrede tusschen Oostenrijk en Prui
sen, omdat men vreesde, dat wanneer
de oorlog naar andere streken werd
verplaatst, ook de cholera daar haar
slag zou slaan.
Zooals men ziet, loopt het getal slaeht
offers aan ziekten in de gevoerde oor
logen zeer boog, veel aanzienlijker dan
dat der gesneuvelden.
Op den huidigïn dag kunnen we
zeggen, dat dank zij de voortschrijdende
kennis van de natuurwetenschappen,
overal rationeele maatregelen kunnen
getroffen worden. Hand en baud met
de vermeerdering en hoogere ontwik-
teling der geneeskundigen en 't ver-
plegingspersoneel, met de zorg voor
i betere ziekenverpleging en transport-
middelen, kan gaan de bestrijding van
I epidemiën, die het daarheen leiden zal,
i wanneer het eenmaal tot een uitbreken
van oorlog mocht komen, op zijn minst
dezen tijd te ontmoeten, maar ik wilde
je zeggen, dat het de laatste maal is,
dat wij elkaar ontmoeten,
Dat is bet niet, zei de Italiaan
kalm.
Ik kan bet leven in mijn moeders
huis en onder de anderen niet langer
uithouden, riep Laura heftig. Ik leef
voortdurend in angst voor ontdekking.
WiBten ze, dat ik geheime samenkom
sten met je heb, dan zou niemand wat
met me te doen willen hebben, nooh
mama, noeh Fanny, noch Edgar.
Wat hindert dat antwoordde
Rodolfo. Er was eens een jenge dame,
die mij verzekerde, dat haar leven pas
was begonnen op het oogenblik, dat
zij mg voor het eerst zag. Ik wist
nauwelgks of ze een moeder, een ver
loofde of bloedverwanten bezatzg
kwelde mg niet met daarover te spre-
zen, zg daeht alleen aan mg en aan
haar liefde. Ik zal nooit den sohoonen
morgen vergeten, toen wg elkaar op
het strand aantroffen. Meent ge, dat
ik poch, juffrouw Laura, ga er dan
heen. Hot is neg niet zoo lang geleden,
of de indrukken der kleine damasvoe-
ten zgn misschien nu nog in het zand
zichtbaar.
Als een vissehersmeisje niet den
zelfden weg langs gekomen is, en die
indrukken met haar klompen heeft uit-
gewischt, antwoordde Lanra met een
stemgeluid, alsof zg in tranen zou
loBbarsteB.
Je bent dus jaloersoh, zei de
Italiaan vroolgk, en in plaats van mg
een dolk in het hart te boren, straf je
mg met het verbreken van onzen lief
deband. Is je dat ernst, wreed9 Laura
Hg wist wel, dat zg het niet ernstig
meendehg wist met welk een harts -
toeht zg hem aanhing en hoe de harts
tocht haar blind maakte voor al zgn
gebreken.
Waarom wilt ge nietbegon
ze vleiend.
Wat fmet mevrouw Berge»
nau sprekend f viel hg in. Uw trotsohe
moeder verzoeken, een adellgken officier
af te danken om een zanger als schoon
zoon te kiezen Laura, wees toch niet
zoo onnoozei om aan de mngelgkheid
daarvan te denken 1 Voor ons is maar
één uitweg, dat heb ik je gezegd, en
ik herhaal het.
Ze stond een oogenblik besluiteloos.
Nu dan, ik zal doen wat je be
geert, riep ze plotseling op vasten toon.
deze sehrik van den strgd zoo niet ge
heel opgeheven, dan tooh in elk geval
tot een minimum beperkt zal worden.
A.
Hoewel nog niets bekend is van een
beslissing vac dr. A. Kuyper omtrent
het al of niet aannemen der benoeming
tot lid van de Tweede Kamer, weet
„de Tel.* tooh reeds, dat bg- voor
Ommen val aannemen en dus voor
Soeek zal bedanken.
VerKooging aecijns gedistilleerd.
Uit het Voorloopig Verslag des
Tweede Kamer Wijkt, dat vele leden
zich niet konden vereenigen met het
wetsontwerp tot verhooging van den
scogna op het gedistilleerd en de voor-
loopige regeling van de bestemming
van de opbrengst dier verhooging.
Verwezen werd naar de bezwaren
tegen het wetsontwerp van den vorigen
minister van finanoiën ingebracht. Na
der werd betoogd dat het niet wen-
schelgk is de financiën des rgks in nog
ruimer mate dan reeds het geval is,
efhankelgk te maken van de opbrengst
van een accijns op sterken drank. Uit
een moreel oogpunt achtte men dit
niet wensohelgk, terwgl men ook
vreesde dat het de smokkelarg in de
hand zou werken.
Meer achtte men te zeggen voor het
voorstel van den vorigen minister, die
verhooging van den dranbaoogns ge
paard wilde doen gaan met verlaging
van den suikeraeogns.
Beschouwd als middel tot dekking
van het tekort achtte men verhooging
van den jenever-aecgns weinig aanbe-
velenswaardig. Intusschen strekt
blgkens de millioenennota het voor
stel niet tot tgdelgke, maar tot blgvende
verhooging van den acoyns. Dit voor
stel heeft naar veler oordeel een half
slachtig karakter, omdat man de ver
hooging later wil bestemmen tot ver
laging van den suikeracogns.
De wetensohap dat er een fonds zal
bestaan waarvan eventueels tekorten
gedekt kunnen worden, zal allicht
meende men, tot uitzetting van uitgaven
aanleiding kunnen geven. Ook had men
bezwaar tegen de vorming van'het in
het wetsontwerp bedoelde fonds.
Andere leden verklaarden met het
voorstel des ministers te kunnen mee
gaan. Voorts werd door enkele leden
betoogd, dat de verhooging van den
accijns voor de branders nadeelig zal
zgn. Gevraagd werd hoe de regeering
denkt over verhooging van den wyn-
Hg opende zgn armen om haar te
omhelzen en zg gaf hem een harteiy-
ken kus. Toen spraken zg nog eenige
minuten onhoorbaar, en daarop hoorde
Elisabeth weer dat Laura zeide
Dus morgen of we zien el
kaar nooit weer en ik word de vrouw
van baron Edgar.
Die woorden klonken bgna dreigend,
terwgl ze het hoofd achterover boog
om vrg te kunnen spreken.
Bg deze beweging viel haar oog op
den steigerzg stiet een kreet uit en
greep krampachtig de armen van den
Italiaan. Daar bad ze Elisabeth's bleek,
lgdend gelaat bespeurd, dat nog beter
uitkwam in het heldere maanlicht.
Haar oog scheen kalm en ernstig op
Laura te rusten.
Eer Fiorelli, die met den rng naar
Elisabeth gekeerd stond, omzien kon,
verduisterde een wolk de maan. Toen
het weer licht werd, was op den aan
legsteiger niemand meer te zien.
X.
Over den vorigen avond durfde
Laura geen. woord met Elisabeth spreken.
(Wordt vervolgd).
