k Bait
prune
Eerste Blad.
iuid1l
Hls Mn geslaakt.
Maandag
20 Juli.
Dit nummer bestaat uit 2 Willi.
ÉS1
No. 100.
46e Jaargang.
0 Juli 1988
E fit I
el-Ensembli
UGAAIil.
DRENT,
Vlissingstlx Courant
mtt MIL Zond:j|sblad,
Klnwt Modeblad ea
iaMlandsck ierièteiL
MtziljaU Bloenlezivg.
Juli 1908.
NSSEN.
Gemeente bestuur.
Onderwijs.
ETTE
0/
O
F XJ XT.
feuilleton.
GEN.
1908.
DOOR
VLISSIMM HE l OIRllT.
nonde,
G. H. HILQi
Aanvang 8
IJ K S
ir het
1 den heer
EUGL.
van 9'/jll'jl
OonsuHeo
r s t r a a t, No
AAR:
b{j
24.
150.
alle R>elt.
Prijs pel1 drie maanden f 3 30. Franco p
Afzonderlijke nummers 5 cent. Mm abonneert i/.ieh bij
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks bij den Uitgever
F. VAN DE VELDE dr., Kleine Maikt.
M
ADVERTENTIËN: van 1-4 ragefe ƒ0.40. Voor e I» »n regel
meer 10 cent. -■ Bij directe opgaaf van drieman' plaatsing tiraelfde
iidvertentie wordt de prijs slechts twea naai berekend. Groot" letters
n cliché'» naar plaatsruimte.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zon- en feestdagen.
Teleplioonnuinmev 10.
Abonnt ments-Advertentiën op zeer voordeel Br voorwaarden.
BEKENDMAKING.
Aangifte van Nieuwe Leerlingen voor de
Openbare Legere Scholen.
Burg. en Weth. van VHssingen
brengen ter kennis van belanghebbende
ouders of voogden, dia hunne kinderen of
pupillen met den nieuwen cursus wenscheu
toegelaten te zien tot eeno der openbare
lagere scholen in deze gemeente;
dat van af Maandag 13 Juli tot en met
Zaterdag 1 Augustus e.k. uitsluitend ts r
Eeente-secretarie (griffie) iederen werk-
van des voormiddags 9 tot 12 uren
genheid tot aangifte van nieuwe leer
lingen voor die scholen gegeven wordt
en dat ingeschreven kunnen worden alle
kinderen, die vóór den lsten September
a.s. den zesjarigen leeftijd zullen hebben
bereikt en bovendien voor de scholen 0
(Groenewoud), D (Groote Markt), en E
(Wagenaarstraat), zij die vóór 18 Februari
1909 zes jaren worden.
Hun, die in het bezit van een trouw
boekje zijn, wordt verzocht dit bij de aan
gifte mede te brengen.
VlisBingen, den 9 Juli 1908.
Burg. en Weth. voornoemd,
VAN DOORN VAN KOUDEKERKE.
De Secretaris,
WITTEVEEN.
G I.
et succes voor:
etsluia, surn. P.
opzichter T.,
spoBtspaa'bask,
do vier eerste
'hoort ook eens
IS-KLASSE
ar en daarboven.
II.
derwijs in den
S l Scheikunde,
dentie in Talen,
sproducten, Ste-
Handelsrecht,
rmulieren. Een
euze,
'en vóór 20 Juli,
Geen mensoh zal er zijn, of hij heeft
2Ïjn leven wel eenB kennis ge
maakt met pijn. Onze wereld is nu
eenmaal een aardsoh tranendal, van 'a we-
relde ellende krijgt ieder individu, de
eene meer, de andere minder zijn deel,
maar ellende of pijn zal hij ondervinden.
.Daarom is het oppervlakkig beschouwd
woordeljjk te noemen, dat de menech
zoo gehecht ie aan zijn bestaan, waarin
zoo weinig rozengeur voorkomt. Terwijl
ons christelijk geloof ons zegt, dat voor
den braveD, waarlijk goeden menech na
dit aardsoh bestaan een leven, vol
hemelsoh geluk en zaligheid is wegge
legd, is het opmerkelijk, dat er, men
soheijjkar wijze gesproken, zoo spora
disch individuen worden aangetroffen,
ttMMtrt 1
tdeeling
Verze-
ss.
18.)
Da zaak is met enkele woorden te
verklaren. Juist een week geleden ver-
wees op verdffioihÊe manier uit
ffMikiWi; aan d© Masi @©m g©er njfej
ongetrouwd heer. Men vond zijn brand-
geopend en ledig, maar van hem
ran was geen sp0or te vinden. VoIgeDs
K» vsn s8n kl0il> bedienden-
Lno° den horigen dag over
aohter^1l8rgeBproken en 00n>g0 brieven
«fip®nn maar b"even zij°
ninfa 8 "nc'eD overigens wordt er
vermist. Natuurlijk denkt men nu
on dah11^18^8'3, en de y0rdonking valt
JL-m 6 Dat zjjn sleohts weinige
vnl„!"0n' kunnen du0 gomakkelijk
nlan Jv, ejDij T00ra^ overeengekomen
plan gehandeld hebben.»
„Dat gS8{ meestal zoo."
ook nu bomt de keerzgde van de
die in alle opzichten braaf en goed zijn.
Moet het niet verwondering wekken,
dat de dood beschouwd wordt als de
grootste vijand van den mensob, zou het
niet veel ration9eler wezen, hem toe te
juichen als een redder in den nood,
een verlosset uit die rampzalige wereld,
waar de eene menseh sleohts leeft, om
den andere leed te veroorzaken. Waarom
altijd zoo leelijk dien dood met een zeis
voorgesteld, waarom niet ais een be
koorlijke jonkvrouw, die ons uit een
ehaos van bittere smart voert naar
hemelsche gewesten, waar niets dan
vreugde ons waoht
Dit eohter heeft in hoofdzaak betrek
king op zielepijc, mijn doel was over
lichamelijke pijn eenige beschouwingen
te boudeD.
Wat is pijn leder zal terstond zeg
gen, onaangename gevoelsgewaarwor-
ding, maar gewoonlijk zal hij niet pre
cies kunnen aangeven, waardoor die
pijn wel veroorzaakt wordt. Zij komt
voor bij ziekte, en in de eerste plaats
bij ontstekingen. In den regel wendt
de zieke zich pas tot den geneesheer,
wanneer hij pjjn krijgt. Want dit vooral
moet zou gauw mogelijk weg De pijn
nu ontstaat wanneer in de gevoelszenu-
wen een stoornis optreedt, hetzij die
zenuwen zelf ziek worden, hetzij ze in
verdrukking komen. Nemen we b.v.
eene ontsteking. Bij een ontsteking
komt er veel bloed naar de zieke plaats
er wordt vocht afgescheiden, dat op de
omgeving gaat drukken, ook dus óp de
uiterst fijne zenuwtakjes. Wordt de
druk telkens grooter, den komt er ein
delijk een moment, waarop pjjngevoel
optreedt, dat in evenredigheid met die
druk, steeds heftiger wordt. De leek
meet dan ook de ernst der ziekte af
naar de heftigheid van de pijn.
Het verdwijnen van pijn wordt ge
woonlijk verondersteld te zgn een gun
stig verschijnsel en in de meerderheid
der gevallen is deze veronderstelling
juist. Dat het echter somtijds een or«
gunstig kenteeken zgn kan, en inder
daad dreigend onheil kan aanduiden
schijnt ternauwernood voldoende be
kend te zijn. Om een voorbeeld te geven
wanneer bjj bloedvergiftiging of bij
buikvliesontsteking het pijngevoel bij
den patiëDt minder wordt, duidt dit op
een raderend einde.
Wil men een denkbeeld hebben over
medaille. Een geneesheer meldt zioh
aan bij de politie en verklaart, dat de
verdwenen heer daags te voren met
hem heeft gesproken over een reis tot
ontspanning er is zelfs denaam genoemd
van een plaatsje in het noorden van
Jutland, Socdervij geheeten. Verder
staat vast, dat Zaterdag in den vroegen
morgen voor den D-trein naar 't noorden
twee biljetten eerste klasse zgn afgege
ven voor de reis van Frankfort naar
Hamburg. En ten slotte is uit Söudervig
op telegraphisohe navraag teruggeseind,
dat daar geen enkele Duitsoher is aan
gekomen. Wat zegt u daarvan
In plaats van te antwoorden, stak
Gabori de hand uit en draaide het elee
trisch lieht op toen bekeek hij zijne
nagels en haalde de sohouders op.
Jnrgens vervolgde„Natuurlijk be
grijpt u niet waarom ik juist bij u
kom, om dit ie vertellen maar zeer
spoedig zult u dat begrijpen. Br zgn
hier twee gevallen mogelijk. Mjjnheer
Werner is niet uit Frankfort vertrok
ken, en dan is er ongetwijfeld een mis
daad gebeurd of hij is wel op reis
gegaan, maar heeft het doel van zgn
reis niet bereikt. In dit laatste geval
kan hem een ongeluk overkomen zgn
de heftigheid van de pijn, die iemand
ondergaat, is bet van het grootste be
lang een juist inzicht te hebben van
het temperament van den patiënt. Som
migen zgn veel vatbaarder voor pijn
dan anderen, en ongeschiktheid om pijn
te verdragen moet niet, zooals somtjjds
gedaan wordt, toegeschreven worden
aan lafhartigheid. In de meeste gevallen
is dit louter toe te schrijven aan eene
pbysiologische eigenaardigheid, het va
rieert bij verschillende mensohen sterk,
en ook bij de versohillende mensohen-
rassen. Er zgn personen, die bg een
uiterst geringe verwonding klagen over
de heftigste pijn, anderen verdragende
bitterste smart zander eenige klaoht.
Denken we slechts aan den bekenden
Romein Muoius Scaevcla, die koelbloe
dig zjjn hand liet afbranden zonder de
minste uiting van pijn.
Meerdere voorbeelden van dergelijke
ongevoeligheid zjjn er. Gekleurde ras
sen zjjn, zooals bekend, veel onver
schilliger voor pijn, dan zij die een
blanke huid drageD. Zoo herinner ik
me steeds een neger, die geopereerd
moest worden wegens 6en kwaadaardig
gezwel in den neus. De uiterst pijnlijke
operatie moest in versohillende zittingen
gebeureD. Voor geen enkele keer wilde
bij ongevoelig gemaakt worden en bleef
bij volkomen rustig zitten op een stoel,
welks armen hij stsvig vasthield. Na
iedere seance was hij penoeg in staat,
om te bedanken voor hetgeen gebeurd
was. Dit nu werd beschouwd als een
wonderbare uiting van ongevoeligheid,
maar tegelijkertijd is het dan ongeloof
lijk, dat dezelfde man builde als een
klein kind, toen bij daoht, iemand an
ders bij ongeluk leed gedaan ta hebben.
Eveneens Is bekend, dat vrouwen
veel beter pijn kunnen verdragen dan
mannen, terwijl zij ook veel meer pjjn
hebben te doorstaan in 't leven.
Het verdragen van pijn staat in geen
verband met dapperheid. Dappere men-
schen kunnen soms uiterst gevoelig zgn
voor pijn. Ik heb gekend een officier,
wiens dapperheid buiten kwestie was,
gedecoreerd daarvoor met de Militaire
Willemsorde, die bij een heeie kleine
insnijding in zgn vinger het uitgilde
van smart. Het zou belachelijk zgn,
aan een man van zuik type lafheid toe
te schrijven.
Deze twee aangehaalde gevallen too-
maar de mogelijkheid bestaat ook, dat
er een misdaad is gepleegd. In elk ge
val moet dan elders gezocht worden.
Om dit te onderzoeken, ben ik aiieree-st
naar Hamburg gereisd en heb mijn on
derzoek in het voornaamste hotel be
gonnen Daarbij vond ik
„Dat zekere Gabori, uit Weenen, met
denzelfden trein heeft gereisd, waarin
die heer Werner misschien heeft plaats
genomen', vulde Gabori glimlachend
aan. „Ik maak u mijn compliment over
uw scherpzinnigheid, mijnheer Jnrgens,
en het verheugt mij, dat ik u misschien
van dienst kan zgn. Hoe ziet die heer
Werner er uit P"
Jnrgens greep in zijn borstzak. „Ik
heb natuurlijk zgn photogram bg mij."
„Ei, zool Nu, laat mij het por
tret nog niet zien, dan zal ik trachten
eene beschrijving van hem te geven.
Als dat goed uitkomst, heeft mijne ver
klaring meer waarde voor u. Die
heer is zoo wat dertig jaar oud
„Dat komt uit."
„Slank gebouwd, blond haar en ge
zonde gelaatskleur
„Juist zoo
„Hg heeft een knevel."
„Hier is het photogram", zai Jurgena.
nen voldoende aan, welk een enorm
verschil er tuasohen de versohillende
individuen bestaat ten opziohte van deze
zaak en dientengevolge is het zeer on
betrouwbaar, de heftigheid van de pjjn
bg iemand als maatstaf voor zgn lijden
aan te nemen, tenzij het temperament
van bet individu nauwkeurig bekend
is. Ook springt in bet oog, dat, wat
aan een persoon, die ongevoelig is voor
pijn, zou schijnen geheeie verdwijning
te zgn, voor een individu van hooge
gevoeligheid sleohts vermindering zou
zgn. De intensiteit van de pjjn, gevoeld
door een persoon, is geheel afhankelijk
van zgn psychische weerstand bij de
schatting of het verdwjjnen van pijn
is dus hoofdzaak een zorgvuldige ken
nis van patiënt's temperament.
In 't algemeen gesproken is pijn een
secundair gevolg, uitgezonderd in som
mige zielstoestanden, waar pijn de
boofd-factor is. Voor pjjn moet er een
oorzaak zgn en plotselinge verandering
wjjst aan verandering in de oorzaak.
Wanneer pijn verdwijnt, verdwijnt in
't algemeen ook de ziekte makende
oorzaak. De zetel van de pijn behoeft
echter niet te zgn op de plaats van de
oorzaak, b.v. iemand met hartlijden kan
pijn voelen in den linkerarm, of iemand
met ziek zgn van de reohternier voelt
dikwijls pjjn op de plaats van de iio-
kernier.
Pijn behoeft niet verbonden te zgn
met overgevoeligheid, doch de afwezig
heid van overgevoeligheid over de pijn
lijke plaats sluit niet uit de mogelijkheid,
dat ze ergens anders is, b.v. de acute
pijn rond de maagkuil bg ruggemergs-
lgden gaat dikwijls samen met over
gevoeligheid op de primaire aandoening,
dus op de wervels.
Het is dus mogelijk, dat waar de
oorzaak der pijn niet gemakkelijk te
vinden ie, het zoeken naar overgevoe
ligheid langs de vertakking der zenuwen
een lioht kan doen opgaan.
Bg de behandeling der zieken is een
goede appreoiatie van den zetel der pijn
en van de overgevoeligheid van groot
belang. Is de pijn oppervlakkig, en
eveneens de overgevoeligheid, dan is 't
bijna zeker, dat de oorzaak ook aan de
oppervlakte zit en dus de behandeling
daar aan te vangen. Zetelt de pjjn in
de diepte, dan wordt de geneeswijze
heel anders, daar het proces dan naar
Oabori nam het aan en bekeek het
viuehtig. „Ja met dezen heer heb ik
samen gereisd. Wij waren alleen in den
ooupé, daardoor kan ik me hem zoo
goed herinnerenandera zou ik hem
wel vergeten hebben."
„Hebt ge tot Hamburg samen ge
reisd f"
„Wel zeker," antwoordde Oabori
bedaard.
„In den D.-trein P"
Oabori keek een oogenblik den com
missaris soherp aan en antwoordde
ietwat ongeduldig „Wel natuurlijk I
Waarschijnlijk hebt ge van den portier
reeds vernomen, dat ik hier een paar
uren na aankomst van den D-trein mijn
intrek heb genomen. Ik had eerst eenige
zaken te regelendit verklaart het
versohil in den tijd."
De oommissaris stond op, reikte Ga
bori de hand en zei op harteljjken
toon „Ik ben u zeer dankbaar voor
uwe mededeeling ik weet nu tenmin
ste, dat ik mijne nasporingen naar het
noorden heb te riohten. Weet u mis-
sohien ook waar mijnheer Werner hier
in Hamburg zgn intrek nam P"
Gabori schudde het hoofd. „Wij
hebben niet veel met elkaar gesproken.
alle waarschijnlijkheid ook dieper zit.
Een verschijnsel, dat gewoonljjk ge
paard gaat met pijn, is de versnelling
van de pols. Wanneer iemand pijn krijgt,
gaat gewoonlgk zgn hart sneller kloppen.
Bestaat de pijn echter lang, dan ver
dwijnt dit weer. De oonstitniie van den
zieke lijdt dikwijls bij ondragelijke
pijnen, doch vaak ook is het een gevolg
van het uitputtende karakter van het
lijden. Dat soms heftige pijn in 't geheel
geen invloed heeft op het uiterljjk,
blijkt wei bij aangezichtspjjn, die dik
wijls uiterst heftig is, en tooh blijven
de lijders er gezond en kraohtig uitzien.
Het is natuurlijk niet mogelijk, om
alle modificaties en oorzaken van pjjn in
eeD artikel als dit te bespreken. Men
kan dit ook niet verwachten, en bet was
dan ook de bedoeling alleen in 't alge
meen er iets over ie zeggen. Ik geloof
eohter dat het voldoende is, om de
volgende conclusies te stellen
1. Geen zuivere sohatting van de
heftigheid van de pjjn is mogeljjk zon
der kennis van het temperament van
den patient.
2. Plotseling of snel verdwjjnen van
pjjn kan gunstig zgn, dooh kan ook
wjjzen op naderend gevaar. A.
Oorlogsbegroeting 1908.
In de memorie van antwoord op het
voorlnopig verslag der Eerste Earner
betreffende het wetsontwerp tot nadere
vaststelling van bet VlIIste Hoofstuk
der Staatsbegrooting voor het dienst
jaar 1908, verklaart de minister van
oorlog het zeer nuttig te achten, reeds
thans zgn bezwaren tegen de nota van
den heer Staal aan te duiden, omdat
daarmede tegeljjk een toelichting kan
worden gegeven, waarom z. i. de in
voering der door beur voorbereide re
geling der boogere bevelvoering niet tot
de in uitricht gestelde betere behande
ling der nota kan worden uitgesteld.
Het ia den minister niet dnideljjk,
wat bedoeld wordt met bet toetsen der
nieuwe voorsehriften omtrent de boo
gere bevelvoering voor vredestrjjd aan
die voor oorlogBtrjjd. Dat van de laatste
geen openbaarheid mag worden gege
ven, ligt voor de hand. Op welke wjj-
ze de functie van leider der verdedigers
ie geregeld, kaB evenmin worden open
baar gemaakt. Verzekerd kan echter
worden, dat zorg is gedragen voor een
Het is zeer goed mogeljjk, dat de heer
Werner dadeljjk verder gereisd is dat
herinner ik me niet precies."
Toen Jurgens de kamer had verlaten,
legde Oabori de handen op den tug en
stapte een geruime poos heen en weer.
Eindelijk keek hjj op de klok, nam zgn
boed, draaide het lieht uit en verliet
de kamer.
In de portierskamer liet hjj zioh een
spoorweggid8 geven en weerde met een
ongeduldig handgebaar den beambte af,
toen deze hem bjj het zoeken van dienst
wilde zgn.
Na een poos gebladerd te hebben,
wierp Oabori het boek neer, verliet
het hotel, wenkte op den hoek der
straat een rjjtuig en liet zioh naar het
Hannovereohe spoorwegstation brengen.
Om twaalf uur 'a nachts kwam de
trein uit Hamburg aan het Kleine sta
tion midden op de Luneburger beide,
dat een half uur verwjjderd lag van
het huisje door Erdmann en zjjne
kleindochter bewoond.
(Wordt vervolgd.)
