Woensdag
21 Juni.
No. 147.
46e Jaargang.
1908.
RQU
leboom"
te.
ENST
R9IBHSÏ.
Teleplioonnuinmer 10.
FEIJlLLET<m
Land- eo Tuinbouw
Prof. Staten van Zeeland.
'erdam.
Eerste Hypo-
31/, en 4 pCt.
bekomen bij
IER Jan.,
9a.
SST
et Statiën.
>rvm. 10.10,
4.20, 5.15,
1.10.
yin. pl. dj,
3.30, 4.35»,
1.25§
kte rit wao'at
en de boot
mn BreBkenu.
yan 11.02 u.
Ulelbnrg v.v
5.50f 7.55*
1.15§ 2.4
5,50§ 6.55»
demise,
ieilmarkt.
dadhuis.
6.25f 8.40*
2.—2.45*
>.55§ 7.50*
t"
tot de Re-
rkt.
is.
er trekken
het B a d-
6.20, 6.45
10.20, 10.40,
l, 1.-.1.30*
0, 4.50, 5.20
6,10, 6.30,
10.10, 10.30,
18.10, 12.46,
0, 4.10, 4 .40
5, 8.—, 8.10
Zondags uit.
CHEiOS
c) en 6,15 d)
0 c) en 6,45
a) en 4,45
in Ö.15d) h).
vertrek van
izen vm. 8,30
le en Neuzen
iorsaalen en
n 10.25 uit
m 16 j April
f 8.33
7.33
8.18
7.25
8.48
10.1
I
1.3
flO.14
I»
fll.15
and, richting
iwalawö.
dijden allee»
2joa<iaga va»
aai tot 13
tombe?©» ook
Aagiutaa.
VLISSIMSCIE
Prijs per drie maanden 3 30. Franco per post f 1.50.
Afzonderlijke nummers 5 cent M -n abonneert zich bij alle Ilre t.
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks bij den Uitgever
F. VAN DE VELDE Jr.. Kleine Maikt.
ADVERTENTIËNvan 14 rebels ƒ0.40, Voor e h iQ regel
fneer 10 cent. Bij directe opgaaf v;ui driemaa' j ilaafaitg érzelfde
i-dvertentie wordt de prijs slechts tweemaal bereken» l Groofe letters
«n cliché's naar plaatsruimte.
Verschijnt dageïyks, uitgezonderd op Zon- en feestdagen.
Abonni ments-Advertentlën op zeer voordeel it i voorwaarden»
Nieuwe abonsé's, uitgezonderd
bfl wekeHJhseho betaling, ontvangen
de dageljjks verschijnende „VLIS-
SINGSCHE COURANT" koste
loos tot 1 Juli.
Een middenpartij
vraagt het „Utr. Dbl." naar aanlei
ding van de volgende woorden van dr.
Bronsveld, geuit in diens jongste
Kroniek in de „Stemmen voor Waar
heid en Vrede*
„De wensoh van velen en van mij
is, dat ar een midden partij worde ge
vormd, waartoe zij, die men vry libe
ralen noemt, behooren met de vrijanti-
revolutionnairen. Zulk een party zou
het vertrouwen hebben van de kern
onzer natie en zich weten te waebten
zoowel voor socialisme als voor cleri
calisms*.
Het „Utr. DdI.* acht zoodanige sa
mensmelting niet wel mogelijk, van
wege den invloed op ons staatsleven,
welke in de programma's der versohil-
lende ehrist. partijen (de in wording
zijnde Chr. Hist. Unie daaronder be
grepen) wordt toegekend aas de Heilige
Schrift.
Die samensmelting is bovendien niet
wenschelyk. Naarmate van hunne per
soonlijke gezindheid, zouden sommige
vry liberalen het bovenbedoelde begin
sel voor zich zelven aanvaarden, ande
ren zouden dit niet kunnen. Het ge
volg ware, dat een deel der vrij-libera-
len de fusie met de vry anti-revoluti-
onnairen mee zou maken, een ander
deel niet. De getalsterkte der seamge-
smolten party zou das kleiner zijn, dan
het totaal der beiderzijdsche partyen
voor de samensmelting. Er zou een
reat van vrij-liberalen overblijven. De
beiderzijdsche partyen vereenigd, zou
den minder kracht ontwikkelen dan
gescheiden,
Maar redeneert het blad verder
die samensmelting is ook niet noodig.
Immers, van den theologisehen achter
grond af gezien, denken in politieke
dingen de vrij-anti-revolutionnairen en
de vrij-liberalen, zooveel wy kunnen
zien, altbans in hoofdlijnen, eenstemmig.
Men kan beter resultaat bereiken door
graaf Moltke's tactiek „getrennt mar-
ohiren, vereint aohlagen.* Beiderzjjdsche
pattijen behooren dus naar onze mee
ning zelfstandig georganiseerd te blij
ven, maar overwogen kan worden of
het mogelijk is, dat zy zich in 1909
vereenigen tot een gemeenschappelijke
aotie by da stembus.
Het resultaat van zoodanige gemeen
schappelijke aetie zou volkomen beant
woorden aan wat dr. Bronsveld en
velen met hem wenschen een politiek,
die het vertrouwen heeft van de kern
der natie en die zoowel tegen socialisme
als tegen clericalisms waakt.
55.)
„Wel zeker en zoo spoedig mo
gelijk. Ik laat een rijtuig halen, de
koffie zal zoo dadelijk wel gereed zijn.
Als ik de zaak goed begrijp, zijn de
minuten niet alleen kostbaar, maar ook
geteld voor u onbetaalbaar. Maak
u dus gereed. Ik ga mee. Om tien uur
kunnen wy daar zijn.*
Jordan riep den advocaat nog iets
achterna, dooh kreeg geen antwoord. Hy
maakte zieh nu gereed voor de reis.
Het sneeuwde zwaar, toen het rijtuig
door de nog ledige straten rolde en den
advooaat en Jordan naar het spoorweg
station bracht. Een smalle lichtstreep
aan de oosterkim toonde de plek, waar
de zon weldra haar dagloop zou beginnen.
Wirtmann ging met Jordan het perron
op. Het sein tot vertrek werd reeds
Ter bereiking van dit doel is eohter
de eerste en noodzakelijkste stap ver
sterking van de organisatie der vry
liberalen.
Het kan zyn, dat zy in 1909 geïso
leerd blijven staan dan moeten zij zoo
sterk zyn en van hun kracht zieb zoo
bewust, dat zij een macht weten te
vormen in den strijd.
Het kan zijn, dat een tactische af
spraak omtrent de verkiezingen wordt
overwogendan moeten zij wederom
zoo sterk en welbewust optreden, dat
zy by zoodanige afspraak eene machts
ontwikkeling weten aan te bieden,
waarmee rekening te houden valt.
Blijven zij laks by de pakken neer
zitten, dan zal inderdaad gebeuren, wat
door dr. Bronsveld niet zonder grond
wordt gevreesd dat de keus bij her
stemming, of zelfs wellicht bij eerste
stemming, tussehen een socialist en een
voorstander der antithese beperkt blijft.
Mr. P. A, J. Bouvin, f
In den aanvang der gisteren gehou
den zitting van de Burgerlijke Kamer
van bet Hsagrche Gerechtshof werden
door den president, mr. Van Geuns,
eenige hartelijke woorden gewijd aan
de nagedachtenis van wijlen den raads
heer mr. Bouvin.
Spr. herinnerde, dat het gevoelig
verlies, dat het Hof lijdt door den dood
van mr. Bouvin niet onverwaoht kwam
„Hoezeer hy, door innige banden aan
het leven gehecht, den toestand voor
zichzelven verbloemde, kondigde het
maanden laog met zeldzamen moed
doorstane, onbedwingbare lichaamslijden
aan, dat het einde niet verre kon zijn".
Mr. Van Gauns huldigde in mr
Bouvin den man met onuitputtelijke
toewijding, met eerbied afdwingende
nauwkeurigheid zijne levenstaak vol
brengend den warmen vriend, volyver
zoo lang hij kon, voor de eer, den
goeden naam, de belangen van het Hof
arbeidende.
„De herinnering aan Bouvin als
wetenschappelijk en praotisoh jurist en
hoog gewaardeerd ambtgenoot zal bij
het Hof levendig blijven", zeide spr.,
en hy eindigde met de hoop uit te
spreken, dat zijne familie in de stellige
overtuiging daarvan balsem vinde, voor
zoover dat zyn kan, by bare diepe smart.
Mr. J. van Praag, advocaat en pro
cureur, sloot zich namenB de Balie
by deze woorden van hulde aan.
Past en Telegraphie.
Bij dienstorder is door den directeur-
generaal der pesterijen en telegraphic
er de aandaoht op gevestigd van de
ambtenaren met lastgeving tot nauw
keurig toezioht, dat meermalen mis
bruikt wordt gemaakt van de kaartfor-
muiieren tot bestelling of aanbieding
van boeken enz. Zoo worden zij, o.m.,
door onderstreping van een of meer
woorden van den gedrukten tekst, ge-
gegeven, toen de chef den advocaat op
merkte en dezen kwam begroeten.
„Uw vermoeden betreffende Balder
moet toch juist geweest zyn, mynheer
Wirtmann Gisteravond is hij gevluoht.
Het feest kon niet doorgaan. Mevrouw
Yon Karstenbrock is meer dood dan
levend naar men zegt. Daarbij vertelt
men, dat zij zich veisoholen bield voor
hare schuldeischers.*
„Ah zoo', antwoordde de advocaat,
t irwijl hij zijn jonge vriend volgde, die
reeds in een wagon stapte. Daarom is
zij dus treurig I Heeft de
„Ja zeker 1" viel do chef haastig in.
„De politie heeft reeds overal heen ge-
telegrapheerd. Lang zal hy wel niet
op vrije voeten rondloopen. Goede
reis 1*
„Dank n. Geef na maar spoedig het
laatste sein.*
De conducteur floot, de machine zette
aan en daar rolde de trein weg.
„Beste vriend*, sprak Wirtmann be
wogen, „nu begrijp ik alles. Wij zyn
op weg naar een sterfbed. De dood
dwingt Balder tot een bekentenis en in
uw telang moet ik daarbij tegenwoor
dig zjjn.*
Inderdaad, de vallende vlaggeatok
brui'tt tot het doen van andere mede-
deelinsren dan die, waartoe art. 3 1
sub. 7 van het K. B. van 14 Dec-
1895 bevoegdheid geeft,
Kaïniet en Patentbali.
Over de werking van kunstmest in
't algemeen en over de resultaten van
do hierboven genoemde meststoffen in
't bijzonder, 'handelt een brochure, ge
schreven door J. H. Edelman, land-
bouwonderwijzer te Kady'k, bij Terwolde.
De schrijver verhaalt hoe in de streek
zijner woonplaats slakkenmeel kunstmest
heette; de waarde eener kali -bemesting
kende men niet. Zoodanige streken zyn
er meer en in iedere streek zyn nog
landbouwers te over, die nog steeds hun
heil zoeken in een eenzijdige bemesting.
Yoor dezulken is genoemd boekje zeer
leerzaamde feiten daarin zyn over
tuigend en spreken voldoende voor de
noodzakelijkheid eener volledige be
mesting. Enkele voorbeelden mogen
bier volgen.
Op grasland, volledig bemest met 600
slak, 800 ksïniet en 100 Chili, werd
geoogst 493 pond zonder ksïoiet slechts
296 en op onbsmest 203 pond. Dat
was op een stuk van 5 Are. Da bemes
ting gaf dus per H.A. een meerop
brengst van 2900 Kilo en alleen door
de kaïaiet werd de oogst vermeerderd
met 2000 Kilo. Yoor f 16 k f 18 keïaiet
een hooioogst van eiroa 40 gulden I
Bij aardappelen Pere. I met patsnt-
kali gaf 26V4 H.L., perc. II zonder
kali, 9 en III, on bemest, slechts 21/,
H.L., of per H.A. resp. 525, 450 en
250 H.L. Het patentkali verhoogde de
opbrengst mei 75 H.L. Die meststof
koste f 39.60 (per H.A en gaf een
meerdere winst van f 1501
Bij voederbieten5 Are volledig
bemest gaven 4685 K G.2 Are zonder
keïaiet gaven 1475 K.G.1 Are on
bemest gaf 582 K.G. Per H.A. reap.
93700, 73750 en 58200 K.G. Doordat
het ksïniet werd weggelaten, werd de
oogst verminderd met bijna 20000 K G,
per bunder. De keïaiet rendeerde der
halve uitstekend.
Bij knolrapenonbsmest bracht op
46300 K.G., zonder keïaiet 55000 K G.,
volledige bemesting 63500 K.G. Het
ksïniet verhoogde hier de opbrengst
met 85000 K.G., welke, tegen f 9 de
1000 K.G. gerekend, een waarde ver
tegenwoordigden van f 76.50 en na af
trek der f20 meer-brmesting van f56.50.
Dit zijn slechts enkele, maar zeker
sprekende voorbeelden. Yan de conclu
sion vermelden we alleen dezeOp alle
proefvelden, behalve één (grasland)
maakte de kali zieh ruimschoots betaald.
Op het grasproefveld bij v. d. Wolde
kwamen op het kali-perceel veel minder
zieke klaverplanteo, en bij Telgen veel
minder zieke kooltapen voor.
lm dea 4®im.
't Is nu geregeld planten en verplan-
had Balder voor dood neergeworpen,
maar tooh was zijne levenskracht niet
ten volle vernietigd.
Toen hy opgenomen en in het hos
pitaal zorgvuldig verbonden was, keerde
hij, tot aller verbazing, geheel tot be
wustzijn terng.
Daar zyn ruggegraat gebroken was,
kon bij het liohaam niet bewegen de
gapende wonde aan het aohterhoofd be
lette hem de geringste beweging van
hot hoofd. Hij lag rechtuit, onbeweeg
lijk, met de oogen wijd open voor zieh
starende. Zijne ademhaling ging moei
lijk en nu en dan vloeiden er eenige
druppels bloed (afkomstig van zijn ge
kwetste longen) uit zyn half geopenden
mond.
Soms bewogen zijn lippan zich, alsof
bij sprak tot onzichtbars maohten, die
bij niet meer kon afweren. Dan hief
hij ook de handen op en greep in de
ijle lucht, alsof hy iets wilde vasthou
den. En daarbij kreunde hij voortdu
rend van pijn.
De kamer, waarin hy lag, was hel
der verlicht.
De verpleegster stapte onhoorbaar
heen en weer. Als zy aan Balder's bed
kwam en over hem heen boog, werd
ten in den bof, een werkje, schijnbaar
zeer eenvoudig en door de meesten dan
ook heel gemakkelijk opgevat, maar
waarbij dikwijls allerlei fouten gemaakt
worden, welke de oorzaak kunnen zijn
dat de planten, zoo ze al „aanslaan*,
zich niet voorspoedig ontwikkelen.
Allereerst het uit den grond nemen.
Sommigen trekken de planten eenvou
dig er uit, waardoor de worteljes wor
den beschadigd en soms een zaaibed
geheel verloren gaat, zonder dat de be
dryver van het kwaad zijn misdrijf
vermoedt. De plantjes moeten voor
zichtig worden uitgelicht, wat met de
hand kan worden gedaan, maar waartoe
men ook speeiale schopjes bezigtmen
steekt dan het sohopje op korten af
stand der planten schuin in den grond,
drukt het naar beneden, zoodat de
aarde uit elkaar valt en de wortels
bloot komen te liggen. De plantjes
moeten zooveel mogelijk by regenaohtig
weer, althans op een donkeren dag
verplant worden werkt het weer niet
mee, dan moet men door omspitten
en door gieten voor een voehtigen grond
zorgen. Daar zyn er, die gedurende
het uitplanten, teneinde uitdroging ts
voorkomen, de wortels in een dunne
brij van grond, asoh en koemest zet
ten wij hebben dit middel nooit toe
gepast en weten dus niet of het helpt.
Tevoren worden dan de worteljes inge
kort. Met dat inkorten van de wortel
pen zijn somnrgen al te handigalle
wortels, die naar hun zin te lang zyn,
worden fluks met eei mes afgesneden.
Dit is dan, dat ze zich bij het planten
niet zullen ombuigen, maar beter is het
het plantgat flink diep te maken en dan
de plant er met zorg in te zetten. Dit
is vooral noodig, als het bij den oogst
om den wortel te doen isdeze moet
dan zoo min mogelijk geschonden wor
den. Ook de tijd van verplanting is
van groot belangte jonge, zwakke
plantjes hebben een harden dobber en
geven maar zeiden zooveel als flinke
planten met een behoorlijk ontwikdeld
wortelgestel. Maar men late ook niet
den rechten tijd voorbijgaan, meenende,
dat de planten niet te sterk kunnen
zijn. Is het blad te veel ontwikkeld,
dan geeft dit bij het verplanten aan den
groei een grooten stuit. Om te groot
vochtverlies door waterverdamping te
voorkomen, snijde men dan het loof af.
Is de grond te stijf, dan is omspitten
eerst noodzakelijk. Met een puntig toe
loopenden pootstjk maakt men flink-
diepe gaten, van 9—12 c.M., steekt met
de linkerhand de plant daarin, zóó, dat
wortel en wortelharen onbeschadigd
blijven en op hun plaats komen, zet den
pootstok dan op 5 c.M. afstand in den
grond om aldus Bnel de aarde aan te
drukken en make daarna de aarde om
de plant gelijk en vast. Dit laatste is
vooral noodig op hoogen, drogen grond
laat men holten, gaatjes rondom de plant,
staat deze niet rondom in vaste aarde,
dan kan zij minder vocht tot ziofl trek
ken en zal eer verdrogen. De plan
zijn liohaam door sohokken been en
weer gesohut. Hare oogen waren de
laatste, die hem zagen lijden. En ais
hij die oogen niet meer zag, ze niet
meer zien kon, wat dan Wat volgde
er dan P
Met het varstryken der minuten, met
het naderen van zyn einde werd zyn
gehoor en zyn geheugen bijzonder op-
geeoherpt. Zijn geest was werkzamer
dan ooit.
Zyn leven lag voor hem als een af
gesloten geheel. Hjj moest daar wel op
staren, in dat boek lezen en bekennen,
dat daarin niets was vergeten, niets
verontschuldigd, niets vervalscht. Zyn
geheimste en slechtste gedachten vond
bij daarin opgeteekend, en zonder erbar
men werd onophoudelijk het eene blad
na het andere omgeslagen niets werd
hem bespaard.
Balder voelde, dat het koude zweet
op zyn hoofd parelde. Als er tooh eens
een vergelding bestond 1
Die laatste gedaohte drukte als een
zware last zjjne ziel. Het tooneel voor
de reohtbank kwam hem ook weer
duidelyk voor den geest, en daarmede
stond stevens Wilfred Jordan voor hem,
om hem aan te klagen.
ting geschiedt in 't vierkant (fig. I) of
ii 't sebuinverband (fig. II). De laatste
manier is de beste bij gelijke pootwijdte
is de afstand der rijen grooter en kun
nen zich dus de planten beter ontwik
kelen.
fig. I fig. II
Kool, kropsla, andijvie, e. d. zet men
slechts iets dieper dan ze gestaan heb
ben andere, zooals boonen, komkom
mers, prei enz,, komen dieper, om ze
meer worteltjes te doen maken onder
de zaadlobben, welke dan ook ongeveer
met den grond geljjk komen. Nooit
plants men ondieper dan de stand op
het zaaibed was. Begieten en beschutten,
het eerste ook bij tamelijk vochtig weer
by de planting, en het laatste tegen
nachtvorsten zoowel als tegen zonne
brand, zijn twee voorname zaken.
In de Zomervergadering der Frov.
Staten zal, blijkens do ljjst der te be
handelen punten, in de eerste plaats
bet onderzoek plaats hebben van da
geloofsbrieven van bet nieuw gekozen
lid, den heer P. van Houte.
Verder zullen verschillende mede-
deelingen worden gedaan betreffende
Kon. goedkeuring van door de Prov.
Staten genomen besluiten en moet de
benoeming plaats hebben van het lid,
bedoeld bij art. 89 der provinoiale wet.
Gsd. Staten stellen aan de Prov.
Staten voor tot toekenning van een
subsidie van f 550 aan de gemeente
Nisse in de kosten van hare huishou
ding over 1908 en aan de gemeente
Veere een subsidie van f 362,50 tot
toekenning van een snbsidie van f 500
per jaar over de jaren 1909, 1910 en
1911 aan de gemeente Zierikzee voor
hare avondschool voor vakonderwys
tot toekenning van een subsidie van
f 500 per jaar over de jaren 1909
1911 aan de gsmeente Goes voor hare
avondschool voor ambachtslieden. Ver
der aan de gemeente Middelburg een
subsidie van f 500 per jaar over het
tijdvak van 1 September 1908 tot 31
December 1911 aan de gemeente Mid
delburg voor hare avondsohool voor
handwerksliedensan de sohool voor
hand- en bouwkundig teekenen te
Thoien f 275 per jaar over de jaren
1909 tot en met 1913; aan de teeken-
eehool te Aardenburg een Subsidie van
f 100 over het jaar 1909aan de Ver-
eeniging „de Yereenigde Handwerks
lieden* te Ter Neuzen een subsidie van
f200 per jaar over de jaren 1909'
1911.
Voorts zullen behandeld worden
voorstellen van Ged. Staten tot toe
kenning van een renteloos voorsohot
van ten hoogste f 5075 aan de ge
meente Aagtekerke voor wegsverbete-
Zijn kermen werd luider. Hij daoht
aan de brave, bleeke vrouw thuis, die
hem op haar schoot gewiegd en hem
van de afsohnweljjfcheid der zonde ge
sproken had, en hoe men met een be
rouwvol hart boete kan doen om de
sohuld te delgen.
En steeds krachtiger sprak in hem
den wensoh om ziehzelven te redden,
om goed te maken wat nog goed ge
maakt kon worden. En toen hy daar
toe het besluit had genomen, gevoelde
hy een ongewone, weldoende kalmte,
een verzoening met zyn geweten, een
verlossing gelijk. Daaronder werden
zyn liohaamspynen verminderd, ver
zacht, want hjj vergat ze door zijn ge
spannen hopen en wachten.
Zoo was het telegram aas Jordan
afgezonden.
Toen de dag aanbrak, liet Balder
zyn horloge oDder het bereik van zjjn
oogen liggen, zoodat by den loop der
wijzers kon volgen. Zonder ophouden
bleef zyn oog daarop gevestigd.
Als Jordan eens niet kwam f Of als
hij te iaat kwam P
Er kwam een telegram; „Ik kom.*
De stervende waontte met ongeduld.
(Wordt vervolgd.)
