k voor Nederlanl
Bfo. 119.
1908.
Woensdag
2© Mei.
46e Jaargang.
AMDIENST
IÜEIDÏHHST.
II
II
Land- en Tuinbouw
E IJ E B,
isstraat 6.
ringen tegen Bfanü,
Huizen en inbo6,
g en op Premie.
Billijke Conditiën
1
ELBÜ Rö.
ken VRIJDAG van
amykade 31, VLlj.
te Amsterdam.
en onder Eerate Hyp(
an geeft 31/, en4pC(,
atiën te bekomen
0. BEEEB Jz&.,
aken straat 9a.
USDIENST
tad en het Statiun.
ieenenbeer vm. 10.10
65, 3.—, 4.20, 5.15,'
10.30, 11.10.
t Station vm. pl. m
1.20, 3.30, 4.35»,
11.—, 11.25§
gemerkte rit wacht
11.47 en de boot
e boot van Breskeas,
en trein van 11.02 u,
gen-Middelburg t,v
m 4.40f 5.50f 7.55'
Of 12.30* 1.158 2.—»
55.50§ 6.55»
10.25.S
an de Remise,
van de Zeilmarkt.
van het Badhuis.
rg 5.15f 6.25f 8.40*
30§ 1.15* 2.—2.45*
5.50* 6.55§ 7.50*
ll.lO.f
irder dan tot de Re-
Zeilmarkt.
d Badhuia.
inen vertrekken
van het Bad-
vm. 8.—, 6.20, 6.45,
0, 10.—, 10.20,10.40,
12.30, 1. 1.30*
3.55, 4.30, 4.50, 5.20
5, 8.20.
luie: vm. 6,10, 6.Ï0,
15, 9.50, 10.10, 10.30,
3. Nm. 12.10, 12.45,
Ut*. 3.40, 4.10, 4 40
f.f®. 7.25. 8.—. 8.30
allen des Zondags uit.
'EB-SCHi
138.
.m
nm. 3,23 o) en 6,15 d)
nm. 3,50 c1 en 0,45
1,55 a) en 4,45
3,23 en 6.15 d) h).
en na het vertrek van
■ke n. Neuzen vm. 8,30
.a, Boraaele en Neuzen
eakena, Boraaelen en
e boot van 10.25 uit
a g e n van 16 Aprü
P
f 6.9
f 6.33
6.51
8.21
7.33
-
8.18
-
7.25
8.48
f 9.51
10.1
f10.14
-
f10.51
11.3
fll.15
uid-Duitschland, riohting
daai-Lage Zwaluwe.
0.17
8.3
7.10
7.47
8.1
8.10
Riiden alleen
des Zondags van
7 Juni tot 13
September en ook
15 Aoguito*.
VLISSINGSCHE COURANT.
Prijs per drie maanden 3 30. Franco per post ƒ150.
Afzonderlijks nummers 5 cent. M ;n abonneert zich bij alle Riek.
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks bij den Uitgever
F. VAN DE VELDE Jr., Kleine Maikt.
ADYERTENTIËNvan 14 re^eiö ƒ0.40. Voor el? zn regel
meer 10 cent. - Bij directe opgaaf vnn driemaa' iplaateing "ferzelfde
idvertentie wordl de prijs slechts tweemaal berekentL Groofe letten
(n cliehé's naar plaatsruimte.
Verschijnt dagelijks» uitgezonderd op» Zon- en feestdagen.
Telepliooninimmes' 10.
Aboimnnents-Advertentiën op zeel* voordeel ij e voorwaarden,
IoiibiiMssImi kriÉiea
Es Eaai van Defensie.
In de Trévea-zaal te 's Gravenbage
werd gisteren de Defensieraad geinatal-
leerd door de ministers van binnenland-
sche zaken, marine en oorlog, met eene
rede van minister Heemskerk. Een per
manent college0 noemde de minister den
Defensieraad, hetwelk ter bevordering
van 's lands belangen voor zoover de
zee- en landmacht en de overige weer
middelen van den Staat betreft, ten
aanzien dier beiangen van advies kan
dienen*. De minister gaf een historisch
overzicht van de instelling, het bestaan
en den werkkring van een gelijksoortig
eollege dat van 18501868 beeft be
staan. Gelijk toen wordt ook thans be
zuiniging, althans zuinigheid, verlangd,
o.m., met het oog op het wisselend in
zicht van snel elkander opvolgende
ministers. Te midden van het bestaande
verschil van meening daarover en over
andere punten, die dikwijls ook in den
politieken strijd worden geworpen, is
het de taak der regeering baar weg te
vinden tot het treffen van de noodige
voorzieningen. Wat gosd is, moet be
houden blijven, dooh hervormingen en
nieuwe voorzieningen zijn noodig zoo
dat zij uitvoerbaar zijn en dat, met
geen meerderen persoonleken last of
ongelegenheid voor de burgerij, en niet
meer kosten dan noodig is, een zoo
goed mogelijk defensiewezen wordt
verkregen, ter handhaving onzer onaf-
hankelijkheid en tot bewaring der open
bare orde. Daartoe is noodig deskundig
onderzoek en behandeling dezer zaak
als een nationale zaak met onttrekking
daarvan zooveel doenlijk aan den poli
tieken strijd. De Raad van Defensie is
onafhankelijk in zijn oordeel en de re-
geering blijft onverantwoordelijk.
Bond van B-K. kiesverenigingen.
Blijkens bet verslag in de katholieke
blajen van de gisteren te Utrecht ge
houden vergadering van dsn Alg. Bond
van R. K. kiesvereenigingen zijn, al
vorens met het belangrijkste pnnt der
agenda, het kiesreoht, werd begonnen,
verschillende huishoudelijke zaken afge
daan.
Tot bestuursleden werden gekozen,
voor Zuid-Holland de heeren Van den
Cornpnt te Rotterdam en dr. Kervel
te Noord wgk, en voor Gelderland jhr.
O. van Nispen tot Sevenaar te Nijme
gen en als plaatsvervanger baron Van
Wjjnbergen.
Voorts werd besloten dat de oproe
pingsbrieven voortaan één maand véér
de vergadering zullen worden rondge
zonden, in plaats van 14 dagen en dat
uit elk Kaïnerdistrict een afgevaardigde
ter algemeene vergadering voor iedere
500 leden die zijn vereeniging telt,
één stem mag uitbrengen.
Ingetrokken werd de motie Zwolle
FEDILLETOM.
28.)
Bg deze laatste woorden viel Martha
snikkend bare moeder om den hals. Zij
baefde over al bare ledematen, en in
hare ontroering vergat zg alle voor
zichtigheid, ja alles, wat de wereld wel-
voegeljjk noemt. Frans Gehrioke voelde
2tjn wangen gloeien. In hare moeder
liefde vergat juffrouw Schnitzer baar
eigen leed en maande hare dochter aan
cm haar tot-kalmte te vermaneD,
Maar kind, zoover is het nog niet,
dat men ons hier allen in de boeien
Wil siaan. Zeg ons toch, mgnheer, wilt
ge op staanden voet mgnheer Jordan
als getuige in verhoor nemen Die ver
Hoorde vrouw is hier bg hem geweest,
dat ataat vast. Martha weet precies
wanneer. Zeg het eens, kind
„ZooP Is zg hier geweest P* vroeg
waarbg werd aangedrongen op herzie
ning der ongevallenwet.
Daarna waren de kiesreohtvoorstellen
aan de orde, nl.de motie 's Graven
hage II (wering van een practisebe
conclusie) de motie Zaandam (uitstel
tot 1909 of vroeger) en de motie Lei
den (om andermaal een commissie te
benoemen, die binnen 6 maanden rap
port zal uitbrengen omtrent de voor
ioopig mogelgke regeling van het kies-
reobt voor Eerste en Tweede Kamer).
De kiesreehtquaestie werd evenwel na
langdurige discussies uitgesteld tot Sep
tember.
Middenstandscongrej.
Het bestuur van den Nederlandsohen
Bond van Vereenigingen van den Han-
deldrgvenden en Industrieelen Midden
stand, zal bet congres, dat 29 en 30
Juli a.s. te Dordrecht wordt gehouden
voorstellen, bet oredietvraagstuk van
den middenstand in zyn geheel aan
de orde te stellen op het Bondscongres
van 1909, opdat de vereenigingen eerst
het onderwerp ernstig zullen kunnen
bestudeeren. Tevens deelt het bestuur
mede, dat het reeds in September j.l.
heeft ingesteld een commissie om de
tot standkoming van een bedryfsmu
8eum te verspoedigen. Deze commissie,
bestaande uit de heeren dr. D. Bos,
J. N. Hendrix en W. Nieuvenhuis, ie
bezig met het verzamelen van gege
vens en het uitzien naar geschikte ge
bouwen, om zoodoende behoorlijk opge
stelde plannen eu berekeningen te kan
nen maken. Ia den loop van enkele
maanden zal zy met haren arbeid ge
reed kom n en daarna de noodige voor
stellen doen, die dienen kunnen om de
tot standkoming van een bedrgfsmuseum
te bevorderen.
Salaris-regeling post en tele
graafambtenaren.
De commissie door den minister van
waterstaat bgeen geroepen, om te die
nen van advies en voorstellen te doen,
in verband met de p'annen tot lotsver
betering van commiezen en directeuren
bg posteryen en telegrafie, is, naar de
„Tel.* verneemt, tot volmaakte over
eenstemming gekomen.
Het door de betrokkeren zeer ge
waardeerde denkbeeld van den minister
om het advies van verschillende groe
pen van ambtenaren in te winnen,
schijnt dus bg de ten uitvoerlegging in
eerste instantie schitterend geslaagd.
Bg Kon. besluit is met ingang van
15 Mei 1908 benoemd tot lid van den
pensioenraad voor burgerlyke ambtena
ren mr. J A. Loeff, lid van de Tweede
Kamer der Staten-Generaal.
Als gevolg van de laatstelgb bg be
schikking van den minister van oorlog
van ?1 Februari j. I. gemaakte be
paling, zgn de Commissarissen derKo-
Höokner verwonderd. „O, zeg mg vooral
precies, wat ge daarvan weet.®
Daar de oogen van alle aanwezigen
op haar gericht werden, geraakte Martha
in de grootste verwarring. Het leek
wel, of ze bang was voor haar eigen
stemgeluid.
Eindelgb zeide zij stotterend
„Eergistermiddag omstreeks vier uur.
Hg was eohter niet thuis.*
„Ja,® viel juffrouw Sohnitzer leven
dig in, „en ik heb dadelgk aan mijn
dochter gezegd „Bsmoei je maar niet
met dingen die je niet aangaan. En nu
ziet ge of ik wel gelgk had.®
„Zeker, zeker®, zeide Höokner tot
juffrouw Schnitzer. Daarop richtte bg
het woord tot Martha en sprak „Kunt
ge mg misschien ook zeggen wanneer
mgnheer Jordan dien dag thuis kwam P*
„Ik bedoelhoeveel tyd dat later
was dan het heengaan van die juffrouw
Wellner uit dit huis?"
„Aeht uur,® stamelde zg. „Om aoht
uur kwam hg thuis."
„Precies acht uur?"
„Zeg het nu precies kind," vermaande
juffrouw Sohnitzer. „Ik wii niet, datje
nog meer als getuige in deze zaak be
trokken wordt- Je zult onze klok toeh
ningin in d9 onderscheidene provinciën
door hem gewezen op het wensohelfike
dat op eventueel door de lotelingen, die
dadelgk met verlof tot nadere oproe
ping huiswaarts worden gezonden in
te dienen verzoeken om toestemming
tot verlof buitenslands binnen Europa,
door hen gunstig worde beschikt, voor
zooveel die lotelingen hebben aange
toond, in de gelogeoheid te zgn om
het beroep van zeevarende buitenslands
uit te 03fenen.
Het bestuur der stichting Talitha
Kumi, eene der Heldringgestiebten te
Zetten, heeft besloten tot den bouw van
een nieuw kinderhuis. Het tegenwoor
dige gebouw is te klein, nu er, als
gevolg der kinderwetten, zooveel aan
vragen om opname komen. Het nieuw
te bonwen gesticht zal Klein Talitha
heeten, en dienen tot opname der klei
ne meisjes beneden 12 jaar. De kosten
zgn begroot op i 60,000, waarvan ruim
f40,000 bgeen is.
Belangrijke uitkomsten.
Tot véor kort gold de leer, dat op
kleigronden een kali-bemesting ennoo-
dig, ja overbodig was, omdat die gron
den van nature voldoende van kali
waren voorzien. Dit standpunt is thans
niet meer onaantastbaar, nu genomen
proeven in verschillende provinciën heb
ben doen zien, dat een kali-bemesting
zeer goed rendeert. Dit was zelfs het
geval op akkers, waar de grond, blij
kens onderzoek, nog vry wat kali be
vatte. Hierop mag achter niet te vast
gebouwd worden, want niet al tgd is die
voedingsstof in gemakkelgk opneemba
ren vorm aanwezig.
Overigens behoeft het niet te ver
wonderen, dat de uitkomsten aldus wa
ren. Immers, in de laatste jaren moet
op vele kleigronden de kalivoorraad
wel sterk zgn verminderd, daar de ver
bouw van graangewassen goeddeels heeft
plaats gemaakt voor dien van bieten
en aardappelen, of een meer intensieve
cultuur van vroege aardappelen en kool
dan voorbeen wordt gedreven al deze
gewassen vragen veel kali.
In andere streken hadden andere oor
zaken hetzelfde gevolginkrimping
van den veestapel, dus mindere me.it-
makergverkoop van stroo, hetwelk
anders in den mest tereeht kwam, en
stroo bevat juist veel kali, wel zóóveel,
dat zelfs de kali arme zandgronden door
flinke hoeveelheden stroomeet bijna op
kali-peil kunnen worden gehouden.
Zeer leerzaam zgn bedoelde proef
velden, welke voorkomen in hei jongste
„Beknopt Verslag der Laod. en Tuin-
bou«proefvelden over 1904, '05 en '06.®
Niet overal waren de uitkomsten gelgk,
zelfs niet in dezelfde streek de grond
bleek dan ook zeer vereohillend van
samenstelling.
wel geboord hebben toen die sloeg. O,
dat het nu juist zoo moet treffen, dat
ik dien avond in mgn kaartkransje
doorbracht 1"
„De klok sloeg acht uur, toen hg de
eerste maal thuis kwam®, fluisterde het
jonge meisje, terwijl de tranen in haar
oogen opwelden.
„De eerste maal?" vroeg Höokner
dringend hg was blgkbaar verwonderd.
„Dus is bij daarna weer uitgegaan?
Hoe lang is Jordan boven gebleven,
nadat hg de eerste maal thuis kwam P
Zeg dat zoo nauwkeurig mogelgk, juf
frouw Martha 1®
„Omstreeks tien minuten, geloof ik,®
fluisterde zg blozend.
„En toen ging hg weer uit. Liep hg
vlug of langzaam Hoe was dat P"
„Zeer haastig.®
Als een vogeltje, dat verlamd is door
den blik eener slang, stond het meisje
met neergeslagen oogen voor Höokner.
Had zg opgekeken, dan zou zg zeker
gezien hebben, hee het gelaat van Erans
Gehricke gloeide.
„Heht ge hem misschien zien voorbij -
gaan P Of de trap zien afkomen P Deed
u missohien de deur voor hem open,
toen hij kwam P Niet P O zoo, ja I"
Zoo werkte een kali-bemesting op
middelmatig zwaren kleigrond onder
Kapelle (Zeeland) zeer goed, maar gaf
in denzelfden polder bg bieten geen
winst. Op lichten kleigrond tusschen
Axel en Terneuzen werd een gunstig
resultaat verkregen bg bieten volgens
telquel contraot gaf 400 patentkali
f 62 15 meer-opbrengst, terwyl 800 Kilo
ksïniet f 80 36 winst opleverde. Zelfs
in den Anna Jacobapolder, bestaande
uit vrg zwaren kleigrond, doch waar
veel suikerbieten en aardappelen wor
den geteeld, gaf een bemesting van 800
kaïniet naast Chili en super na aftrek
der bemestingskosten f 40 winst. Daar
entegen zag men op middelmatig zwa
ren kleigrond van de patentkali geen
werking en ook op liohtere kleigronden
bleven de winstgevende resultaten hier
en daar uit.
Soortgelgke uitkomsten verkreeg men
in Brabant. Een 3tal velden te Beugen
b.v. toonden zich dankbaar; te Kruis
land waren de resultaten over eenige
jaren tegenstrijdig. In sommige deelen
van Noordbolland, waar voor de inten
sieve cultures in korten tgd ve3l voed
sel moet worden aangevoerd, gaf de
bemesting met kali winst, en in Fries
land met zgn uitgebreide aardappel-
cultuur bad men sterk sprekende re
sultaten. Op de Biet-bemeste perceelen
vertoonde zich de typische koperkleur,
welke wyst op kali gebrek, in het loof.
Deze proeven zullen zeker velen aan
moedigen ze na te volgen, vooral daar,
waar veel kali aan het bedryf wordt
onttrokken.
Int ö©3E tuin.
Wat heeft de Meimaand zich tot
heden gosd gehouden 1 Niet alleen dioh-
fero kunnen haar bezingen, maar land
en tuinbouwer vooral mogen haar roe
men als een vruchtbare maand bg uit
nemendheid. Wat is alles in enkele
dagen tijds, als met een tcoverslag,
veranderd 1 De natuur was achterlijk,
veld en hof boden een treurigen aan
blik, sombere voorspellingen werden
reeds gehoord. De lieve, zoele Mei
kwam, met haar milde luoht en warmen
regendrop en ziehet zaad ontkiemde,
het teere plantje schoot op en kreeg
stengel en blad, de knoppen der boomen
en heesters zwollen, tot ze berstten, en
thansalles groeit en bloeit 1 Ja, de
Meimaand bracht reeds ryken zegen,
heeft veel al goed gemaakt. Zelfs „die
drei gestrengen Herren®, de IJsheiligen
Panoratius, Servatius on Bonifaoius,
gedroegen zich voorbeeldig en deden,
voorzoover we konden nagaan, heel
geen kwaad. Toch denke men er aan
we zgn nog in Mei, en de ondervinding
heeft ons geleerd, dat we, zoolang zy
er is, steeds op onze hoede moeten zgn.
Zg brengt niet zelden hoogst onaange
name verrassingen, ook al nadert zg
haar eindeeen enkele nachtvorst ver
nietigt soms de moeiste verwachtingen.
Wie kan, neme maatregelen om de
sobade door naohtvorsten te voorkomen.
„Ik weet alleen nog, dat ik de deur
van deze kamer een weinig opende,®
stamelde het meisje, en daarbg herin-
nerde zg zich, dat zg van plan was
geweest in eigen persoon Jordan te ver
zoeken, dat hg hare spaarpenningen
zon aannemen.
„Naar kaartkransje ga ik nooit meer,®
j riep juffrouw Sohnitzer toornig. „Aan
dien laatsten avond heb ik genoeg voor
mgn leven lang. En die domme gans,
die Christine, gaat juist nog naar de
mangelvrouw I Zeg, kind, waarom liet
je de kamerdeur niet dioht P*
„Hg was zoo bleek, zoo opgewonden,
moeder,® flnisterde zg. „Hg beeft me
niet gezien.
„Andere kleeren had hg dus niet
aangetrokken P Hg was nog gekleed
met mantel en hoed, niet P Zeor goed 1
En wanneer kwam hg da tweede maal
thuis, juffrouw Martha P®
„Moet zg dat ook nog weten sprak
jnffrenw Sohnitzer verontwaardigd.
„Maak uw doohter nu niet besohroomd,
juffrouw,® waarschuwde Höokner. „Van
haar getuigenis hangt meer af dan ge
wel denkt,® Daarop richtte hg het woord
weer tot Martha en vroeg„Zeg mg
dus eenshoe laat kwam mgnheer Jor-
Het stoken van vuren bleek daartoe
vaak een goed middel. Te Wageningen
neemt men thans, tgdens den bloei der
vruohtboomen, proeven met het beroo-
kingesysteem van J. W. Werkman te
Gendringen. Da methode is in gebruik
in de buurt van Col mar in den Elzas
en bestaat in het doen heen en weer
ryden van een karretje, waarin kool-
teer brandt, en echgnt veel voor te
hebben, vooral nit een oogpunt van
arbtiiebeeparing, op de methode met
hoopen heideplaggen en voehtige dennen -
naalden. Ia Californië bezigt men
z.g. „oliepotten®, eenvoudige gieren
potten, met* gewone parafine olie ge
vuld, welke men in alle deelen van
tuin en boomgaard neerzet en aansteekt.
Deze olie brengt een ontzettende massa
rook voort.
Na de pas genoemde kritieke nachten
haasten velen zioh om hun boonen te
poten. Die haast is echter volstrekt
niet noodig en kan nog zeer goed be
rouwen, ook al spelen de naohtvorsten
ons geen patten meer. De grond moet
beslist door en door warm zgnkonde
en vooht doen de boonen zoo ai niet
verrotten, dan .ook met kwade harten
voor den dag komen, of werken althans
op de ont wikkeling zeer belemmerend,
tot schade van den oogst. Een boon
moet vlug den grond uit en dat zal
alleen bg warm weer gebeuren. Wie
dus bg minder gunstig weer in zyn
nog kouden bofgrond het boonen-potes
uitstelt tot de laatste dagen van Mei,
zoo noodig tot Juni, handelt zeer ver
standig en zal hierbg wèl varen. Men
make zioh volstrekt niet bezorgd, dan
geen pootboonen te kunnen krijgen,
want het is voor 't winnen van rijpe
zaden niet noodig, gelgk nog velen
meeneD, om de boonen zoo iang moge
lgk te laten hangen. Indien de eeheden
met de zaden voldoende zgn uitgegroeid
en bg het drogen goed in aoht worden
genomen, dan zgn de boonen voldoende
rgp en kiemkrachtig. Wat de verdere
behandeling der boonenbedden betreft
is het in de groeiperiode zeer droog,
dan is het een dankbaar werk den grond
los te maken en daarna te begieten.
Ook wordt de groei van de vruohten
vooral bevorderd, door in den bloeitgd
de toppen of spitsen weg te nemen,
waardoor de voedingssappen meer aan
de onderste bloesems en vrachten ten
goede komen. Deze handelwyze ver
dient inzonderheid toepassing, als men
de zaden wil laten rgpen, waarbg men
dan later tevens de onderste vruohten
verwgdert, welke dioht bg den grond
hangen, daar deze vaak onooglyk er
uitzien en voor zaadwinning minder
geschikt zgn. Hoe meer men overigens
de planten, waarvan men zaad denkt
te winnen, met rust laat, hoe beter.
Voor dat doel kieze men de grootste,
best gevormde vruehtan en nit deze
zooveel mogelgk de middelste zaden,
daar deze bet volkomenste zgn. Over
het drogen en oonserveeren op andere
wyze spreken we later.
dan voor de tweede maal thuis P®
„Negen uur®, fluisterde zg. „De kiek
sloeg juist, toen er een vigelante voor
ons hnis stil hield. Ik riep Christine
om de deur te laten openen en daar
voor maakte ik de kamerdeur een wei
nig open.®
„Wat een dom sohepsel ben je toeh 1*
riep joffrouw Sohnitzer, terwgl ze hare
doohter bg den arm sohudde. „Nu ben
je er zeker ook in betrokken 1* En het
mensoh barstte in tranen nit.
„Ik was zoo angstig, moeder 1 Als u
eens een ongeluk overkomen was
„Nu, nu,® zii hare moeder gerust
stellend. „Dat kon zg natuuriyk niet
weten. Zy houdt zooveel van mg, mgne
dochter, en dat zal zeker niemand haar
ten kwade duiden. Kom, zeg nu maar
gauw, wat je gezien hebt.®
„Hg kwam dioht langs mg henen,
met vluggen tred en zeiGoeden avond I
Ik moet dadelgk weer weg, het rytuig
blgft wachten. Omdat hg er zoo akelig
uitzag, vroeg ik, of hg niet wel was.
Meer heb ik niet gezegd.®
(Wordt vervolgd).