11 Mei.
46s Jaargang.
1908.
TTERDAM.
Maandag
SCHOOLARTSEN-
V op it
■ct MD.
Kienwe ModtbM
Jtatyric Iteefef»
stbode,
jongen
AMDIENST
No, 111.
merk
naar voor
HUIS te V 1 i s s i n.
rond gevraagd een:
maand, met koet, ba
ng, enz.
erstrekt de Binnen
Jesticht.
nbe, natte
aneden 11 jaar,
irminkeletraat.
;en-Middelburg t.t
4.40f 5.50f 7.55*
f 12.80* 1.15§ 2.-*
5.—* 5 50§ (5.55*
10.25.§
an de Remise,
an de Zeilmarkt.
in het Badhuis.
S:5.15f6.25f 8.4,0*
0§ 1.15* 2.—2.45*
•5.50* 8.55§ 7.50*
ll.lO.f
rder dan tot de Be-
Zeilmarkt.
Badhuis,
nen vertrekken
van het Bad-
vm. 6.0.20, 6.45,
10.—, 10.20,10.40,
-, 12.30, 1. -, 1.30*
5.55, 4.30, 4.50, 5.20
8.20.
ais: vm. 6,10, 6.80,
5, 9.50, 10.10, 10.30,
Nm. 12.10, 12.46,
IC*, SU0. 4.10. 4 .40
'.05, 7.26'8.—, 8.*0
Hen d68 Zondags uit.
&S-SCHELBE
08.
am. 3,23 c) en 6,15 d)
nm. 3,50 e) en 6,45
1,55 a) en 4,45
3,23 en 6.15 d) h).
n na het vertrek van
:e n. Neuzen vm. 8,30
Borsaele en Neuzen
ikens, Borsselen en
boot van 10.25 uit
gen van 16 April
VLISSIMSCHE COURANT.
Prijs per drie maanden 1 30. Franco pel' post 150.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Mm abonneert ;'.ich bij alle Boek-
handelaren, Postdirecteuren of re:htstreeks bij den Uitgever
F. YAN DB VELDE Jr., Kleine Mm kt.
ADVERTHNTIËNt-aia 14 regels ƒ0.40. Voor eft m regel
meer 10 cent. Bij directe opgaaf v:tn drieman' [plaatsing ërzelfde
xlvertentia wordl de prijs slechts tweeinaaJ bereken L Giwta letters
t cliché's naar p iaatsruimte.
VorsclLjjnt dagelijks, uitgezonderd op Zon- en feestdagen.
Telephoonmiiimer 10.
Ahonnt-inents-AdvertentiL'n op zeer voordeel it f voorwaarden.
Fij fleze Coaraot teoort een iveepsl.
Bjj de toelating tot de school, bij
Ie schoolgaande kinderen, bij het op-
van het huiswerk is, mijn in-
voldoende aangetoond, dat ge
neeskundig advies van groot belang, ja
teer uoodzakeljjk is ter bescherming
wn het kind tegen de nadoelen, die
uit den aard der zaak aan bet onder-
vjjs verbonden zijn. Nog meerdere on
derwerpen zijn er op te sommen, waarbij
de raad van een deskundige zeer veel
out zou kunnen stichten, als daar zijn
de indeeling der schooluren, het begin
van den sehooltjjd, de pauzen, de va
cuities, het gymnastiekonderwijs, etc.,
maat' het zou ons te vèr voeren, alle
deze punten aan eene bespreking te
onderwerpen. Uit de artikelen over de
toelating tot de school en do school-
mekten blijken al meer dan voldoende
ide voQrdeelen, die geneeskundig school
toezicht opleveren. Vele autoriteiten op
let gebied der schoolhygiene, met name
[Cobs en Axel Key, hebben al voor
jaren verklaard, dat een voortdurend
[medisch toezicht op en onderzoek van
schooljeugd eene noodzakelijkheid
|m Zal dergelijk toezicht echter aan
olie te stellen eieohen voldoen, dan
wordt daarvoor verlangd de aanstelling
[tan speciaal daarmee belaste geneeekua-
Zoo wordt dan de functie van
'10 hooi arts in 't leven geroepen.
vele plaatsen in het buitenland be
ten deze betrekkingen al jaren. In
Parijs werd in 1884 de regeling inge
voerd. De stad werd verdeeld in school-
tiotricten, elk van 1520 klassen. Met
Jen medischen aehooldienst werden ba
llot een inspecteur met 126 geneeshee-
i. leder arts had 12001800 kinde
ion onder zijne hoede en minstens twee
maal per maand moest hij de school
en de zieke kinderen on-
Noorwegen maakte in 1891 het ge-
neesktondig sohooltoezioht verplichtend,
lorwiji voor dien tjjd dit faonltatief was.
liiemaal 'sjaars moet volgens een be-
nald schema een rapport ingediend
wordea, terwijl de arts verplicht is den
«tawijzer in alle hygiënische kwesties
van raad te dienen.
F.EUXLLEÏON.
20.)
,Ik was niet geheel wel,* Bprak zij,
'li krullend haar wegstrijkende dit
zoo lief stond.
•Tan gisteravond nog vroeg hij
s°ht. Zij knikte.
•Ik weet toch volstrekt niet, wat mij
1 geprikkeld heeft, dat ik er den ge-
leien nacht om moest wakker blijven,
"k eens, den geheeleB nacht I*
■TVae het missohien gespannen ver
achting P Maar neen dat zou te veel
'koopt zijn, Immers zulke verwachting
ongeduld, en wat kan er zijn,
88 ongeduldig zoudt verwachten
>Ik weet het niet," antwoordde zij
15 hoofd afwendende. „Maar ik gevoel
"9 Diet wel.*
Bg trok een tabouret naast haar
en vroeg i
Brussel heeft sinds 1874 zijn epe-
oiale schoolartsen, welke minstens drie
maal per maand schoolinspecties moeten
houden. Sinds 1896 zijn er 52 school
artsen, wier werkkring zeer uitgebreid
ip. Iedere week moet minstens een uur
inspectie in de school gehouden worden,
en een uur disponibel zijn ter bespre
kingen met onderwijzers. Men heeft
hier zeer gunstige resultaten.
In Antwerpen, Luik en andere plaat
sen van België is de soboolartsenkwestie
op soortgelijke wijze geregeld. Boven
dien wordt in veie openbare scholen
nog les in de hygiene gegeven.
Zweden begon er mede in 1863, doch
toen moest de medieus slechts onder
zoeken of het schoolkind gymnastiek
mccht doen. Sinds 1878 zijn eohter
werkeljjke schoolartsen aangesteld.
In de verschillende Bondsstaten van
het Duitsche rijk is het instituut der
schoolartsen op verschillende wjjze in
gericht, doch de grootere gemeenten
hebben toch alle dergelijke ambtenaren.
Zwitserland, Ssrvië, Oosteniijk-Honga-
rije, Rusland, Roemenië hebben allen
't voorbeeld min of meer uitgebreid ge
volgd. Niet alleen Europa bezit echter
deze instelling, ook Amerika blijft niet
aohter. In New-York zijn ongeveer 300
schoolartsen, welke ieder 1000 kinderen
onder zich hebben. De scholen worden
dagelijks bezocht en de door de onder
wijzers aangewezen kinderen aan een
onderzoek onderworpen Boston stelde
iD 1890, Philadelphia in 1892 zijn amb
tenaren san, Chili doet sinds 1888 mee,
evenals Argentinië. In Buenos-Ayres
werd in 1884 de stoot tot aanstelling
der schoolartsen gegeven door 3 doc
toren, die zich vrijwillig aanboden. Toen
het nut van het toezicht duidelijk bleek,
werden direct de noodige ambtenaren
in functie gesteld. Japan kan in deze
zaak menig Europeeseh land tot voor
beeld strekken, sinds 1898 is het toe
zicht op de scholen weffeljjk geregeld.
Alle gemeenten boven da 5000 inwoners
zijn verplicht schoolartsen aan te stellen,
wier instructie nauwkeurig ia omsohre-
ven. Gemeenten van minder dan 5000
inwoners kunnen vrijstelling bekomen.
Zelfs Caïro heeft sinds 1882 zijn
schoolarts met 2 assistenten ten behoeve
van 5000 scholieren. Dat ook in deze
stad deze betrekking gewichtig geacht
wordt, blijkt uit hef salaris, dat men
den schoolarts toekent, nl. 12000 francs.
„Mag ik hopen, dat uw onwel zijn
een aanklacht tegen mg is P*
„Neen, neen," antwoordde zij haastig.
„Die gedachte is voorbarig en vermeer
dert mijn zelfverwijt."
„Zelfverwijt P" herhaalde Balder op
vleienden toon. „Wat zelfverwijt zou
er in uw gemoed kunnen plaats vinden P*
„En toch gevoel ik zelfverwjjt", ant
woordde zij met een verleidelijk lachje,
„voornamelijk, opdat gij niet moest zijn
op de plaats, waar gij nu zijt."
„Niet bij u?" fluisterde hij, „Waar
moet ik dan anders zijn, dan in uwe
nabijheid, waarheen al mijne gedaohten
en begeerten mg trekken P"
„Ik weet het niet, als gij het niet
weet," schertste zij weder.
„O, ik weet het," riep hg nu, ter
wgl bij zich over haar gelaat heenboog.
„Gisteravond heb ik ontdekt waar ik
bet geluk kan vinden, zonder hetwelk
mijn rijkdom toch geen waarde heeft 1*
En als uw gevoel u toob eens misleidde?"
vroeg zij, om hem nog wat aan den
praat te houden en hem daardoor nog
meer te prikkelen. „Of als het mijne
mg ten tweeden male in dwaling bracht P
De eerste les was reeds hard genoeg
maar wie waarborgt mjj tegea een her-
In Augustus 1907 is ta Londen het
tweede internationaal congres vcor
schoolhygieEe gehouden. Sir Lander
Brunton, de voorzitter van het congres,
beschouwde de medische sehoolinspeotie
als het belangrijkste punt van het con
gres en noemde het den hoeksteen van
lichamelijke opvoeding. Hjj wees er op,
dat ter wilie van het lichamelijk wel
zijn van het schoolkind het onderwijzend
personeel band in hand moet gaan met
de geneeskundigen. Wanneer men klaagt
over geldgebrek, dan is het beter, zoo
sprak hij, het voor pensionneeren van
ouden van dagen gevraagde geld liever
voor de jeugd te besteden, zoodat deze
in staat gesteld wordt, zich door goede
gezondheid en hygiënisch leven gedu
rende den tijd van arbeid, pensioen te
verschaffen voor den ouden dag. Bij het
parlement van Engeland was op dien
tijd juist een wetsontwerp in bebande
ling betreffende het geneeskundig on
derzoek in de lagere scholen, waarbij
een zeer groot aantal schoolartsen zal
worden aangesteld.
Door vereohillende sprekers uit alle
Europeesche landen werd eenstemmig
het nut van den schoolarts aangetoond.
In de eindzitting van het eongres werd
betreffende de sehoolinspeotie de vol
gende jnotie aangenomen „Aangezien
het in stand houden en de ontwikkeling
van do gezondheid en kracht van school
kinderen een onderwerp van toenemend
balang is, en aangezien proefnemingen
in alle groote steden het belang van
medisohe schoolinspectie hebben aange
toond, worde besloten, dat in elke stad
of gemeente een volledige voorziening
zal plaats vinden, zoowel voor de hy
giënische inspeetia der scholen ala voor
geneeskundig onderzoek der schoolkin
deren, welk laatste zich niet alleen be
paalt tot besmettelijke ziekten maar
ook tot ooten, ooges, tanden, keel, neus
en algemeecen liohamelyken toestand."
Mij dunkt, men heeft geen verdere
bewijsvoeringen meer noodig om over
tuigd te wezen, dat het instituut school
artsen nuttig ie. Waar in s_co tal var
gemeenten het voordeel is gebleken, is
verder betoog overbodig.
Hoe staat de zaak in Nederland P
Zoo hier en daar is men reeds overge
gaan tot het aanstellen van medisohe
ambtenaren, maar mee kan ze tellen.
Zelfs in onze grootere steden ie deze
zaak nog niet afdoende geregeld. Den
baling daarvan P"
„Uw eigen hart I Ja, ik weet het,
gg bemint mg I" riep hg, met meer
vreugde dan eigenlijk wel paste bij haar
laatste twijfelende vraag.
„Laat ons dan beiden badaohtzaam
zijn*, fluisterde zij zenuwachtig, en
daarbij daoht zij er aan ook aan Balder
haar toestand bekend te maken zooa's
zij aan Wilfred Jordan had gedaan.
„De geschiedenis van mijn vroeger
leven is u bekend,* sprak zij verder
op eenigszins treurigen toon„maar
van u weet in alleen
dat ik een rijk man ben," fluis
terde hij en drukte een kus op hare
baud.
„Neen, dat weet ik niet," zeide zij,
zioh oprichtende. „Of liever dat weet
ik nu eerst. Ik bedoelde op het eenige
sehoone, op uw liefde, Heinrich 1"
„Mijn liefde is rijk, rijk in dubbelen
zin!' fluisterde hij vleiend. „Zij kan
al uw wensohen vervullen; wat gij
ook moogt verlangen, mijne liefde zal
het aan uwe voeten leggen."
De Bohoone vrouw laohte. Doch te
vens bedacht zij dat zij hier niet veel
langer kon big ven, aangezien Jordan
elk oogenblik kon komen opdagen, en
Haag, een onzer voornaamste gemeenten,
heeft sedert twee jaren ésn school
arts, terwijl op uitbreiding van het
personeel in de naaste toekomst nog
geen zioht is. In 't algemeen moet men
zioh nog tevreden stellen in ons dier
baar vaderland met de verordeningen,
vervat in bijlagen van de wet op 't la
ger onderwijs. Deze nu geven in enkele
opzichten waarborgen voor goede hy
giënische inriohting der scholen, maar
zijn in 't geheel niet voldoende. Yerder
wordt bet kind beschermd tegen sommige
besmettelgke ziekten, bepaald in de
„wet houdende voorzieningen tegen
besmettelgke ziekten.* Oagelukkerwgze
is in verband met den tegenwoordigen
stand der hygiëne en bacteriologie, deze
wet geheel verouderd, en eisoht drin
gend herziening. Van een medisch toe-
zioht wordt in de Nederlandsohe wet
ten nergens gesproken. Men is hier te
lande nog niet genoeg doordrongen,
dat deze zaak een nationaal belang is,
en minstens even spoedig en afdoende
geregeld dient fe worden als andere
sociale vraagstukken. Men moet be
denken, dat men hier te doen beeft
met toekomstige vaders en moeders,
die het hun geleerde bjj hnnne kinde
ren in practijk zullen brengen. Juist in
de gezonde lichamelijke en geestelijke
opvoeding der jeugd ligt da kraeht van
een volk, zjj is het beste middel om
een krachtig geslacht te krijgen en het
beste wapen tegen ziekten van lateren
leeftijd als tuberculose, enz.
Aan bet eind van mijn artikel ge
komen, veroorloof ik mij de wensohen
uit te spreken, dat in Nederland spoe
dig de medische etaatsinspeotie wordt
vastgesteld en geregeld, dat aan de
lichamelijke opvoeding bij het onder
wijs een grootere plaats zal worden in
geruimd, en dat meer zorg zal worden
gewijd aan de kinderen, die door
lichaamsgebreken, ziekten en geestelijke
afwijkingen, in het bijzonder de aan
dacht verdienen. A.
Bezoek der lerste Kamerleden.
Omtrent het bezoek, door een groep
leden der Eerste Kamer in da volgende
week ann onze provincie te brengen,
verneemt de „M. Ct." uit Den Haag de
volgende bijzonderheden
Het bezoek zal geen officieel karakter
die, met zjjne romantische gevoeligheid,
kon haar spel geheel bederven.
„Eu als ik toestem de uwe te wor
den", zeide zij, hem weer aanziende,
„ala ik in vol vertrouwen op u, nog
maals het huwelijksjuk op mijne sohon-
ders wil nemen, wilt ge dan den tijd
der beproeving zoo kort mogelijk ma
ken P Wilt ge.o, vooral geen lange
verlovingstijd, Heinrioh* fluisterde zij
teeder.
Die laatste woorden deden hem alle
koele berekening vergeteD. Hg sloot
haar in zijne armen en kuste haar.
„Aan niets wil ik meer denken dan
aaG u en nw liefde," zeide hg eindelijk.
Zij voelde een rilling door hare leden
gaan.
„Houd op I Als men ons overviel I
Men komtDe bediende Ik
weet niet."
Zij was onder die woorden opgespron
gen. Balder had haar losgelaten. Zoo
stonden zij met hoogroods wangen, toen
de portières werden opengeslagen en
Wilfred Jordan op den drempel ver
soheen.
Brandend van ongeduld had hij ver
langd naar dit oogenblik. Zoodra hg
vig was, kwam hij naar da villa snel-
dragende heeren reizen eenvoudig als
touristen om zioh op de hoogte te stel
len van vereohillende toestanden.
Maandag 11 Mfi vertrekken de heeren
's morgens uit Den Haag en gaan aller
eerst naar Tholen en dan per ijjtuig
naar Ond Yossemeer om, na daar ge-
lunoht te hebben, het eiland te bezich
tigen.
Die toer vindt plaats onder leiding
van de heeren M. G. van Stapele, bur
gemeester van Tholen, en I. G. J.
Kakebeeke, rijkslandbouwleeraar te
Goes.
Na afloop vei den rijtoer vertrekken
de heeren naar Bergen op Zoom, waai'
zij dineeren ea overnachten.
Dinsdag 12 Mei komt het gezelschap
in den morgen te Rilland Bath om dan,
gedeeltelijk per rjjtuig, gedeeltelijk te
voet, een bezoek te brengen aan de
Batbpolders.
Dit geschiedt onder leiding van de
heeren I. M. Kakebeeke, djjkgraaf van
bet waterschap De Breede watering be
westen Ierseke, W. Kakebeeke, direetenr
van de naamlooze vennootschap Land-
bouwmaatschappij De Batbpolders,en den
heer I, G. J. Kakebeeke voornoemd.
Na te Rilland ta hebben koffiegedron-
ken, vertrekken de heeren naar Middel
burg. Daar maken zij een rijtoer door
de stad en bezichtigen de Statenzaal,
het Stadhuis enz,, waarbij zjj geleid
worden door den griffier der Staten tar,
W. Polman Kruseman.
Gelogeerd wordt in het Hotel Abdij
en het Hotel Verseput.
Woensdag 13 Mei bezoekt het gezel-
sohap eerst het Museum, om dan per
rijtuig naar WeBtkapelle te vertrekken,
waar, onder geleide van den heer L.
van Krimpen, ingenieur van Walcheren,
de zeedijken worden beziohtigd.
Yervoigens gaan de heeren naar Dom-
borg waar koffie gedronken wordt,
wandelen zjj naar Westhove en rijden
dan naar Veere, ter bezichtiging van het
Stadhuis.
Te Middelburg teruggëkeerd, zjjn zij
de gasten van den Commissaris der
Koningin, die hen ter maaltijd heeft
genood.
Donderdag 14 Mei gaat de tocht over
Yliseingen naar Ter Neuzen, waar, onder
geleide van ingenieurs van den rijks
waterstaat, de kanaal werken worden be
zien.
Na in Ter Neuzen geluncht te hebben,
keeren de heeren naar Vlieringen terug,
waar gedineerd en gelogeerd wordt.
Vrijdag 15 Mei vertrekt het gezel
schap per stoomboot naar Breskens en
dan per extra stoomtram, aangeboden
door de directie der stoomtrammaat-
schappij BreskensMaldeghem naar
Sluis. Nadat daar het stadhuis is be
zichtigd, gaat de reis naar Hejjst en
vei volgens naar Zeebrugge, waar de ha -
ven bezichtigd wordt, onder geleide van
len. Vervuld van al hetgeen hg Elfride
te zeggen had, vervnld van de liefde,
die haar en hem eindeljjk zou vereeni
gen, had hij den bediende op zjj de ge
drongen, om zonder aanmelding aan
de voeten der geliefde te kunnen neder-
knielen.
Zijn blik bleef strak, toen hjj die
twee zoo vond. Hun houding en uitzien
behoefde geen nadere verklaring.
„Adieu voor vandaag, tot wederziens,
tot morgen," sprak Elfride, om de
drukkende stilte te verbreken.
Met een minachtend gebaar wendde
Balder zioh van Jordan af, kuste de
toegestoken hand van Elfride, en ver
dween toen zoo spoedig uit de kamer,
alsof hg met Jordan niet dezelfde luoht
kon inademen.
„Hoe komt ge op de gedachten hier
zonder aanmelding binnen te dringen f*
vroeg zjj soherp. „Met welk recht doet
ge dat P Waarsohjjnlijk met hetzelfde
reoht, waarmee ge gisteren zoo plotse
ling mjj en mjjne gasten verliet f
(Wordt vervolgd.)
