Woensdag
19 Februari.
No. 42
46s Jaargang.
1908.
iBüiiIaiifeshii feldifei,
KEI RLLET O L'J.
rekken
Bad-
VLISSIMSCHE COITRAIT
Prijs per «Ma maanden 2 3Ö„ Franco per post 1.50.
Afzonderlijks nummers 5 cent. Min abonneert rick bij ale Boek.
handelaren, Postdirecteuren of re ihtstreebs bij den Uitgever
F. VAN DE VELDE Jr., Kleine Mai kt,
II
ADVERTENTIËNvan 1—-4 regels 0.40. Toor e& en regel
meer 10 eent. - Bij directe opgaaf v.-in driemaa' plaatsing ''(.Tzelfda
fidvertentie wordt de prijs slecbts tomnaaj bereken.!. Grootse letters
E elicbd's naar plaatsruimte.
Verschijnt dagelflks, uitgezonderd op Zon- en feestdagen.
Twstds kamerverkiezingen.
De minister van binnanlandsohe za-
|jeD overwegende, dat de heerea mr.
Tb.' Heemskerk, mr. M. J, O. M. Kolk
en en A. S. Talma ingevolge art. 96
iet Grondwet van rechtswege het lid
maatschap van de Tweede Kamer der
8taten-G.sneraal hebben verloren, en
iit derhalve eene verkiezing voor een
lid van die Kamer moet plaats heb
ben in de kiesdistricten Sliedrecht, Rhe -
den en Tietjerksteradeel, heeft bepaald,
dat die verkiezing zal plaats hebben op
Dinsdag S Maart e.k,, de stemming,
zoo noodig, op Donderdag 12 Maart
e.k. en de herstemming, zoo noodig,
op Dinsdag 24 Maart e.k.
Dr. Euyper niet naar da Tweede lamer.
„De Stand8, die allereerst een be
sliste tegenspraak geeft van allerlei ge-
mohten omtrent dr. Kuypers weige
ring om eenige portefeuille in het
nieuwe kabinet te aanvaarden bevestigt
daarna dat dr. Kuyper geen Candida
tuur bij de komends aanvulliagsver-
kiesingen zal aanvaarden. „De Stand8
schrijft„Voor deze kopende legislatieve
periode hield dr. Kuyp9r zich opzette
lijk builen de actieve politiek, en zal
dan ook, naar hij reeds meldde, noch
te Sliedrecht, noch ia Tietjerksteradeel
een candidatuur, mocht die hem -wor
den aangeboden, aanvaarden. Maar is
het dan billijk, iemand die zich zóo
verre van de actieve politiek houdt,
toch keer op keer in het heetst van die
politiek te mengen Gelijk we in ons
artikel„Het derde kabinet van Rechts 8
het uitdrukten, zegt „de Stand", mr.
Heemskerk en hij alleen was de man
van het oogenblik, en het is volkomen
correct, int hem de opdracht verleend
is, eu dat hij die aanvaard heeften
we mogen er ons in verblijden, dat
hij zich van die opdracht, in de for
matie van een sterk kabinet, zoo geluk
kig wiet 4e kwijten0.
Sea interview met minister Eelkmsn.
Wij hebben gisteren uit „de Maas
bode" overgenomen het interview dat
een redacteur van dat blad gehad heeft
met minister Kolkman. De „Residentie
bode" vernam dat mr. Kolkman alier=
minst was ingenomen met het open
baar makei van dat gesprek, hetwelk
door den minister als stipt vertrouw®
lijk beschouwd was.
Jhr. Mr. W- Sis.
Ia den ouderdom van 78 jaar is te
'sGravenhage overleden jhr. mr. W.
Six, ond-minister van binnenlandscke
zaken, in het kabinet-Modderman. Be
halve den Staat, heeft jhr. Sis ook het
gewest ea de gemeente Den Haag met
Kaar het Engelsoh.
26.)
Hij scheen te denken, dat het toeval
°em woeger of later in aanraking zou
brengen met den man uit zijn visioen.
Nu het onderzoek echter aan de geschikte
personen was toevertrouwd, was hetgeen
rij zelf in deze zaak doen wilde, niet
waard er veel over te redeneeren. Ik
Waarschuwde hem voor vele dingen. Hij
■"oost kalm en bedachtzaam zijn in
■voorden en handelingen. Met vreemden
5?est hij geen gesprekken houden.
Vaaneer hij bemerkte dat hij bespied
o achtervolgd werd door iemand, moest
8 Mij dit zonder uitstel mededealen,
och bovenal verzooht ik hem, dat hij
weder zou toegeven aan de vlagen
ou geestvervoering. Hg moest immers
inzien, dat iemand gek was, die zich
groote toewijding en bekwaamheid ge
diend. Achtereenvolgens was hij secre
taris der gemeente's Gravenhage, Com
missaris der Koningin in Zeeland, lid
vee den Haagsohen Raad, welke hem
indertijd tot wethouder koos. Na zijn
aftreden als zoodanig in 1887 trok jhr.
mr. S'x zich uit het openbaar leven
terug en trad hij gezameigk mat mr.
Goeman Bargesius, in' de directie dar
Eerste Nederlandsche Levensverzekering
maatschappij. Voor eenige jaren verliet
de heer S'x, die ook een aantel jaren
regeeringscommissarie bij de H. IJ. S.
M., was. ook dezen werkkring.
Yele jaren maakte jhr. Six deel uit
van het college van ouderlingen der
Ned. Herv. gemeente en was bij voor
zitter van de Ned. Nationale Yereeni-
ging van werklieden, welke hem voor
esnigan tijd, hij ztjn aftreden, wegens
gezondheidsredenen, een huldeblijk eu
hst eerevoorzitterschap aanbood.
Iet kiesrecht.
De „Maasbode" ontraadt bet op den
voorgrond brengen van het kiesrecht.
Aan de linkerzijde is over dit vraag
stuk geen eenstemmigheid, zooals het
rapport van de Staatseommissie heeft
doen zien. Toch heeft men er van
links geen been in gezien, om voor het
kiesrecht het heele land op stelten te
setten.
Maar dat een reehtech kabinet, en
dat wel in dit moment onzer politiek,
zich in zulk een wespenneet zou steken,
behoefde toch niemand te gelooven.
Want vooreerst, al staat het niet
zwart op wit, de meenÏBg ia toch fa
nielijk gangbaar in onze kringen en
ook daarbuiten erkende de „Maas
bode" dat ook aan het kabinet-De
Meester ook daarom de levensdraad is
afgesneden, omdat de revisie-vooretellen,
en deze nog wel in den meest radica
len sin, reeds waren ingediend, en het
fatale vierde jaar dreigend naderde met
de behandeling er van.
Tweedens, uit het kiesrecht-rapport
der vijf katholieken is almee gebleken,
dat er aan onzen kant nog minder
eenstemmigheid op dit punt bereikt
werd dan in het rapport der Staatseom
missie, en dat dus een publieke behan
deling van deze quaestie louter een
twistappel zou zijn in onze partij ge
worpen, die den strijd nog veel feller
zou doen ontbranden dan in de dagen
van Tak.
Noch in dat rapport, noch in de
pers, noch in de rechtsche Kamerpar
tijen, noch in meer besloten kringen
kan men ook maar op ésn kardinaal
punt wijzen, waarover men onderling
aceoord gaat.
Daar zijn onder ons wel een paar
bladen, die bedektelijk op algemeen
stemrecht en rivisie der Grondwet heen
sturen, dan nog enkele arbeiderekrin
gen, dio hetzelfde willen, anderen weer
die niets dan verwarde denkbeelden
hebben daaromtrent, maar de groote
zalven in zoo'n toestand liet komen,
terwijl dit kon vermeden worden.
Niet vaker dan ik helpen kan,
was alles wat hij mij ton beloven
maar ik moet haar nu en dan zien, of
ik zou sterven.
Nu gaf ik den strjjd tegen zijn eigen
aardige denkbeelden als hopeloos op, en
wij namen afscheid van elkander, waarbij
hst niet ontbrak aan dankbetuigingen
van hem.
Gedurende zijn afwezigheid schreef
hij mij bjjna eiken dap, opdat ik zou
weten waar hg zich bevond, wanneer
ik hem eenig nieuws had mede te dealen.
Ik had echter geen nieuws. Het gelakte
do politie niet eenig spoor te vinden.
Ik werd een of tweemaal opgeroepen
om alle inlichtingen te geven, die ik
kon verschaffen. Ik nam de vrijheid om
aan te raden, dat niet verder naar dien
man zou worden gezocht, dat het zeer
de vraag was, of hij wel bestond. Hij
bestond s'eohts in da verbeelding van
mijn vriend en dus móest men zijn
bestaan niet ernstig opnemen. Ik wist
het niet zeker, maar geloof toch, dat de
politiemannen, toen zij dit vernomen
hadden, de geheele zaak begonnen te
beschouwen als een verzinsel en dat
Teïephooiiiiummer 10.
gnr*.MUm-IL« tfl I. ^fll| II» muil ^it^nLjuroillllllUMiaMB^
meerderheid van het katholieke volk
gelooft het wel, en wacht liever op
positief en dadelijk regeeriogswerk.
En tea derde, let men op de faam
der nieuwe ministers en hun politiek
verleden, dan gelooven wij, dat er on
der dien raad van negen niet te veel
zijn, die grooten haast hebben bij een
Grondwetsherziening of een aanwas van
het aantal kiezers.
Ons dunkt nog altijd, dat de heer
Heemskerk c.e. op dit oogenblik wel
aan andere dingen zullen denken dan
aan dit eigenlijk niet op te lossen pro-
bleem.
Legerquaestiê.
De heer J. H. Ram schrijft in „da
Tijdspiegel" over het militaire vraag
stuk, dat in ons land behoort tot die
vraagstukken, waarvan spoedige oplos
sing niet mogelijk is, terwijl niettemin
j van alle zijden op eposd wordt aange-
drongen.
j Hierdoor komt het, dat de legerquaes-
tie het zwakke punt is van alle minis-
j teriëa, alleen een zeer vaststaand mi-
nister van oorlog, die zich niet ontzag
de fouten aan te wijzen ®n alleen die
maatregelen voor te stellen, welke de
over langeren termjjn aan te brengen
verbetering zouden voorbereiden, zou
kans bobben iets vruchtbaars uit te
j richten. De wensehen omtrent Jeger-
hervorming resumiert schrijver als
volgtAfscheiding van schoolonderricht
en legeroefeningen. Het vaste bader
uitsluitend georganiseerd naar de be
hoefte van dit onderricht. Dit kader
voor aanvoering aan te vullen door
kader uit te militie. Het laatste ele
ment dus het talrijkste. Het militie-
kader onder verplichtingen btengen,
afwijkend en zwaarder dan voor de
overige miliciens gelden. Het onder
richt niet langer doen duress dan strikt
noodzakelijk is. Aan de isgerotfsnisgen
het leger, voor zoover mogelijk, in volle
sterkte doen deelnemen, dus jaarlijksche
herhalingsoefeningen. Hei militie-kader
behulpzaam doen zijn bij het onder wijs
geven. Het beste deel der natie bij het
leger inlijven.
Dat een zoodanig leger niet opeens
bg wetsverandering kan worden inge
voerd, is duidelijk. Men moet op ten
minste 15 jaar rekenen vdor de gsnschs
reorganisatie een voldongen feit is.
Maar in deze periode mogen dan ook
geen fouten gemaakt worden waardoor
de groei van het militieleger vertraagd
of belemmerd worden zou.
Schrijver laat een globaal opgezet
plan volgen en eindigt met iets te
zeggen over de wijze van recruteering
van het lege". Daarop doet hij een
denkbeeld aan de hand erop berekend
de lichting op kunstmatige wijze te be
perken on tevens het gehalte van het
leger te verbateren.
In herinnering zij gebracht, hoe,
een vorigs eeuw, het leger minder
waardig geacht werd tengevolge van
daarop hun gver verminderde.
Een of tweemaal, dat Carriston toe
vallig in de nabijheid van Londen was,
kwam hg mg bezoeken en sliep dan dien
nacht ten mijnen huize. Ook hij had
geen nieuws te meiden, doch hij scheen
even vol hoop als ooit te voren.
De eene week na de andara verliep.
Kerstmis kwam, het nieuwe jaar begon
maar geen woord, geen teeken, geen
spoor van Madeline Rowan. „Ik heb
haar verscheidene malen gezien", schreef
Carriston. „Zij is nog op dezelfde plaats,
ongelukkig is zij, maar zij wordt niet
mishandeld."
Aanvankelgk dacht ik dat deze ge
schiedenis in haar geheel door mg zou
verhaald worden doch tot hier gevor
derd zjjnde, bedacht ik de getuigenis
van een ander, die een belangrijke rol
heeft gespeeld in het drama, den lezer
nog aangenamer zou zijn uit de eerste
hand dan uit de tweede hand. Daarom
Bchreef ik aan mgn vriend Eenton to
Frenoay in Cioucesterfaire en verzocht
in eenvoudigen verhaaltrant zgn indruk
ken mede te deelen van zekere gebeur
tenissen die in Januari 1866 plaats
grepen. Hij is zoo goed geweest aan
mijn verzoek te voldoen. Wat hg aohreef
AboHHHnents-Advei'tentiün ®p zees* voordoe! is e voorwaarden.
het feit, dat het slechts uit de lagere
standen bestond, en hoe dat tgdperk
nog altijd in ongunstigen zin nawerkt.
Ik heb me daarom afgevraagd, of er
niet een middel te vinden ware, om
het leger onder juist tegengesteld licht
aan den volke te doen verschjjnen.
Welnu, het bomt mij voor, dat het doel
bereikt ware, als het leger werd tot
een organisatie van de besten uit hst
volk, de besten in physieken, moreelsn,
maatsohappelijken en mteilectueelen
zin. Het moet voortaan een voorrecht
heeten, te bebooren tot het leger.
Er is een tijd geweest, dat men het
noodzakelijk vond sleohts ean de betere
helft der bevolking kiesrecht te schen
ken en daartoe zekere eiscbsn in de
wet opnam, waaraan een kiezer bad ta
voldoen. Zoo zou ook wettelijk een
maatstaf bepaald bunnen worden voor
dienstbevoegdbeidmaatstaf van wel
vaart en ontwikkeling. Ik wil daarbij
niet al te uitsluitend zijn, maar sou
het toch weneehelijk vinden, d@ velen
die thans voor vergoeding in aanmer
king komen, buiten het leger te hou
den, althans in vredestijd, Yoor hen
gelde dan geen oelenplicht.
Ik stel m|j voor, dat het aldus uit
de krachtigste maatschappelijke lagen
opgebouwd leger weldra de achting der
natie zou hebben. Het is zelfs denk
baar, dat een beweging ontstaan zou
voor algemeenen dienstplicht van ge
lijke kracht en beteekeuis als die voor
algemeen kiesrecht. Tegen die bewe
ging zon ik mij niet gaarne verzetten,
want dan toch ware verkregen, welis
waar langs knnstmatigen weg, wat
in Zwitserland uit don aard der ba-
volking (en de geschiedenis) verklaard
moet worden, de Nederlander zou het
niet tot het leger behooren als een te-
i rugstsUing gevoelen.
Dit nu zou zijn de oplossing van het
legervrasgstuk."
ISwb debat met de eoeiaal demoeraten.
I Op Vrijdagavond 21 dezer zal in
eene openbare vergadering van de anti-
j rav. kiesvereeniging te Scheveningen
als sprekeE optreden het lid der Tweede
Kamer de heer Duymaer van Twist,
niet het onderwerp: „De politieke toe
stand". Van het debat, waartoe gelegen
heid na afloop der rede zal worden ge
geven, zgn uitgesloten soeiaal-democra-
S ten uit aanmerking dat de ervaring
j heeft geleerd, dat zij onder het voor-
j wendeel te dehatteersn feitelijk slechts
propaganda maken voor bun partij en
j daardoor een ordelijk debat onmogelijk.
maken.
Vrouwenkiesrecht.
j Omtrent het dit jaar van 15 tot 20
Juni te Amsterdam te houden interna
tionaal congres voor vrouwenkiesrecht,
deelt men nader het volgende mede
In de openbare vergadering van Dins
dag 18 Juni zal de vraag: „Watheeft
volgt hieronder.
TWEEDE GEDEELTE,
verhaald door den heer Eenton, te
Frenohay, in Clouohesterhirs.
HOOFDSTUK I.
Daar mgn oude vriend Philip Brand
mg verzooht heeft het te doen, acht ik
mg er toe verplicht. B and is een goede
kerel, en bekwaam is hg ook, maar hg
heeft dikwijls vreemds invallen.
Het ergste, wat ik van hem weet, is
dat hij er op staat om naar eigen inzicht
met de lieden om te gaan. Tegenover
hen, dis met hem van meaning verschil
len, is hg zoo koppig als een ezel. Met
mg is hg eohter altijd op bgzonderen
voet geweest, Toen wy ais knapen met
elkaar ter school gingen, begon dit
reeds en ik ben nooit in staat geweest
om verandering te brengen in de slechte
gewoonte, dat ik altjjd aan zya verlan
gen toegaf. Hg toeft mij beloofd mijn
geschrijf van taalfouten te zuiveren,
want om de waarheid te zoggen, heb ik
meer kennis van den landbouw, dan van
krankzinnigen-behandelingmgn vin
gers zgn meer gewoon de teugels van
een paard of den trekker van een ge
vrouwenklesrecht uitgewerkt in de
landen waar het reeds bestaat?" worden
beantwoord door afgevaardigden uit
Finland, Noorwegen, Australië en de 4
Staten van Noord-Amerika, waar de
vrouw het kiesrecht reeds bezit. Yoor
dan Woensdagavond is aan de orde
gesteld da vraag „Waarom behoeven in
landen, waar een representatieve regee-
ringsvorm bestaat, de vrouwen te worden
ontvoogd P" Op den Daaderdagavond zal
wordea gehandeld over de vraag „Waar
om behoeven de huisvrouw, de huis
moeder en zg, die in den huisarbeid
werkzaam zijo, het kiesrecht en op
den Vrijdagavond: „Waarom ia het
kiesrecht noodzakelijk votr de arbeid
ster, de philanihropssfe, de armverzorg-
eter, de opvoedster, de onderwijzeres P"
Donderdagmiddag zal het vrouwenkies-
reehtvraagstuk van ehristelyk standpunt
worden toegelicht,
Dr. J. J. Horneet f.
In den ouderdom van 89 jaren is te
Arnhem overleden dr. J. J. Homoet,
j voorzitter der Yereeniging voor volks-
sanatoria voor Borstlijden; in Nederland.
Dr. Homoet, lange jaren bestuurslid
der Maatschappij tot bevordering der
Geneeskunst, was later eerslid van dit
i lichaam, terwijl bij oud-voorzitter was
van den Geneeskundigen Kring te Arn«
i hem. Homoet was de man die in Ne-
j derland dea stoot gaf aan de oprioh-
ting van Sanatoria voor longlijders. Zoo
bad bij een belangrijk aandeel in da
totstandkoming der Yerseniging tot op
richting en exploitatie van Yolkssaaa-
toiia voor borstlijders, van welke ver-
eeniging hg voorzitter was, terwijl hij
stichter word van het sanatorium Hsl-
iendoorn en zitting had in het bestuur
van Oranje Nasssuoord.
taen Eromp-museum
In verband niet bet bericht, in som
mige bladen, van het openen binnen
kort van een Troinp-musenm, te Brielle,
is de „Tel." na informatie van bevoeg
de zjjde gebleken, dat van oprichting
daarvan geen sprake ie. Alleen zullen
waarschijnlijk in het gebouw der voor
malige avondteekenschool aldaar, wor
den overgebracht de platen der kost
bare verzameling, indertijd door wjjlen
Alex Verhenll, aan de gemeente Briolle
geschonken.
De gelden, indertgd 'ogeangebraoht
voor een Tromp-Museum, zijn door de
commissie aan de gemeente afgedragen
en door deze op het Grootboek gebracht
daar zij lang niet voldoende zgn, om.
aan een museum, onzen grooten Tromp
waardig, te denken.
Bg de spoorwegen kwamen zoo
nu en, dan klachten in van hevig schud
den der rgtnigen en bleek het in som
mige gevallen dat de koppeling tussehen
2 wagens gedurende den rit losgedraaid
weer te voelen, dan een pen te hanteeren.
Hoe dit ook zg, ik hoop dat hg zich
niet te veel vrijheden in mijn werk zal
veroorloven, hoe slecht het ook zga
moge want de oude Brand ia soms wel
geneigd om een beetje langdradig te
wezen. Als bij begint te spreken ovsr
hard werken en de deugd, die daarin
steekt, dan vervalt bg in den verheven
stijl
Welke gril er mij toe bracht osn in
het hartje van den winter het kleine
eenzame dorp Mideombe te gaan be
zoeken, is een znsk tussehen wij en mjjn
geweten. Daar die oorzaak niet in
betrekking staat met de gebeurtenissen,
die ik u zou mededeelea, heeft niemand
daarmee uii te staan. Ik wil alleen
zeggen, dat ik nu op zulk een plaats,
in zulk een tgd van het jaar niet zou
willen vertoeven, ter wille van het
mooiste meisje van de wereld, laat staan
dat ik het doen zou voor de bloote
kans otn haar eens of tweemaal te
ontmoeten. Maar de denkbeelden vm
den menssh veranderen. Ik ben nu vrij
wat ouder en dikker geworden en sedert
jaren getreuwd.
(Wordt vervolgd.)