Dinsdag
II Februari.
463 Jaargang.
No. 35.
1908.
VLISSIIVGSCHE COVRAWT.
Prijs per aria maaadea f 30. Franco per post 150.
Afzonderlijke nummers 5 cent. M in abonneert wieh bij alle Rtek-
handelaren, Postdirecteuren of re ihtstreeks bij den Uitgever
F. VAN DE VELDE Jr., Kleine Maikt.
•tfs
ADV ËRTKNTIËK'v&n 1—4 repjeis ƒ0.40. Voor e' Sft ja, regel
meer 10 cent. -• Bij directe opgaaf vtin driemaa' plaatsing vrzeb'de
iclvertentie wordt de prijs slechts tweeinaal berekend. Groofe letten
t c cliehé's naar plaatsruimte.
Vursehynt dagelijks, uitgezonderd op Zon- en feestdagen.
Teleplsoonnummer 10.
Abomu ments-Advertentiën op zeer wordeeliso voorwaarden.
jinpjlanfesk feidte
Da crisis.
Naar ,De Tgd" verneemt, ie het
niauwe ministerie thans compleet. Het
i, aldus samengesteld Mr. R. de Ma-
fan Svinderen, buitenlaodsche za
ken; Mr. J. Nslissen, justitie Mr. Th.
Heemskerk, binnenlandsche zaken J.
[fentholt, marine; Mr. M. J. M. C.
uau, financiën F. H. A. Sabron,
y, Mr. J. G. S. Bevers, water-
staatA. S. Talma, landbouw, handel
i nijverheid Mr. A. W. F. Idenburg,
koloniën.
De heer Sabron is thans chef van
[en generalen ataf, opvolger van gene-
taal Kool, vroeger directeur van bet
onderwijs bij oorlog. De lieer Wentholt
bad zitting in het demisaionnaire kabi
net. De nieuwe regeering moet voorne-
I mono zijn, spoedig na haar optreden
aen voorstel tot Grondwetsherziening
bij de Staten Generaal in te dienen.
In sommige bladen wordt gewezen
op den langen duur van de ministeri
eels orisis, terwijl dan hiertegenover
I itaatjes worden overgelegd ten bewijze
dat vroegere kabinetsformateurs soms
evenzeer langen tgd hebben noodig ge-
komt de „Ned." een verkeerde
voor om wat in deze be
I lohouwiDgen doorstraalt de dengde-
lljjbheid of levensvatbaarheid van een
nieuw optredend kabinet mede te be-
oordeelen naar het aantal dagen dat het
in wording geweest is. Allerlei omatan -
igheden, soms van zeer acoidenteelen
n weinig politieken aard, kunnen daarop
u invloed zijn.
Men wachte het program en de daden
J vin bet nieuwe kabinet af. Het ver
schil van veertien dagen vroeger of
liter optreden is, daarbij vergeleken,
weinig beteekenis. Het kan ook
ruimschoots worden ingehaald, wanneer
'i ietwat langere duur aan het beleid
it samenstelling ten goede komt.
Liberale Unie.
In „Eensgezindheid" te Amsterdam
werd Zaterdagmorgen de jaarlgksohe
nlgemeens vergadering van de „Liberale
I Unie" geopend door den voorzitter, mr.
H, Goeman Burgesius, met een rede
vaarin hg in de eerste plaats allen wel-
I kom heette.
Spr. herdacht het overleden beetuurs -
[lid, den heer Vetb, en wees er verder
I "p, dat deze algemeene vergadering
wordt gehouden onder minder gunstige
I politieke omstandigheden. Toen wij 't
vorige jaar vergaderden, leefden wjj in
lie hoop, en de verwaohting dat het
I ministerie-de Meester een groot deel
wa ons program, althans van het actie-
I program, tot verwezenlijking zou bren-
p. Onverwaohts is het vonnis over
j kot ministerie uitgesproken.
De orisis duurt nu reeds zeven weken
feuilleton.
Naar het Ecgelsob.
19.)
ik loosde een zucht, terwijl ik naar
vreemde sohouwspel keek en ik
wel wat zeker het einde zou
Toch verlangde ik naar zijn
ontwaken, ik wilde toch bij deze gele-
die geestvervoering den vrijen
aten om te kunnen waarnemen op
wijze en hoe spoedig het bewust-
I !S" terugkeerde.
Zoo ongeveer tien minuten heb ik
I ""'"Wen gewaoht minuten, die mij
i ,.'008 toesohenen. Eindelijk zag ik
11» PPen Gillen, de oogleden eens of
1 'emaal zich een weinig bewegen of
I ,r°8id Z'°D sluiten. De onnatuurlijke
'n1n'a6 'au alle spieren soheen te
Hot nen'. en blijkbaar zeer afgemat,
vaniatan met een diepen zucht
een bewijs, dat de reohterzgde, toen
ze in December het ministerie deed
vallen, blijkbaar nog niet ernstig heeft
beseft, welke moeilijkheden door het
ontstaan van een crisis op dit oogen-
blik, in het leven zouden worden ge-
roepen.
Tooh zou nu wel spoedig het minis-
terie uit de rechterzijde in de „Staats
courant" versobijnen.
Als zeker mag worden aangenomen,
dat een groot deel van de wetsontwer
pen, die thans op de griffie der Kamer
gereed liggen, weder in de archieven
zullen worden opgeborgen. Natuurlijk
in de eerste plaats de sooiale her
vormingen en de grondwetsherziening.
Herinnerende aan het voorstel van
het hoofdbestuur in zake het kiesrecht,
zei spr. dat de vraag gedaan was af
de orisis geen uitstel van behandeling
wenschelgk maakt. Dat zou echter al
leen dan het geval kunnen zijn, indien
het kiesrechtvraagscuk door het hoofd
bestuur san de orde was gesteld met
het oog op eenig ministerie of met het
oog op binnenkort in het parlement te
verwachten stemmingen. Yoor uitstel
bestond van de zijde van het hoofdbe
stuur geen reden. Er moet een partij
worden gekozen.
Nog een tweede vraag is tot het
hoofdbestuur geriobt, nl. deze, of het
de bedoeling van het hoofdbestuur is,
dat de Liberale Unie in zake kiesrecht
eenige wenechen als ideaal voor de toe
komst op den voorgrond wil brengen,
dan wel of het hoofdbestuur wat het
voorstelt, reeds bereikbaar aoht in de
naaste toekomt, reeds bij de eerste kies
rechthervorming, die, waar het bestaan-
de kiesrecht door zoovelen uit alle par
tijen wordt afgekeurd, niet lang meer
kan uitblijven. Deze laatste vraag wordt
door het hoofdbestuur unaniem en be
slist in laatstgenoemden zin beantwoord.
Wijzende op hetgeen bij de rechter
zijde ten aanzien van het kiesrecht-
vraagstuk wordt gedaan, meende spr.
dat het duidelijk is geworden, dat men
zioh ook in die kriDgen rekening geeft
van het hooge gewicht der quaeetie.
Een reden te meer voor de Liberale
Unie om ook harerzijds beslist partij
te kiezen.
Met den wenscb, dat de eenstemmig
heid waarmede het hoofdbestuur voor
stellen aan de goedkeuring der Unie
heeft kunnen onderwerpen, een gosd
amen zijn voor deze vergadering, ein
digde spr. zijn openingsrede.
Deze rede werd warm toegejuicht.
In het jaarverslag, uitgebraobt door
den heer A. Roodhuijzen, algemeen
secretaris, wordt o.m. herinnerd aan de
entente tussohen de liberale partgen in
Zuid-Holland bjj de Statenverkiezing,
de verkiezingen te Sohiedam die goede
hoop wekt voor de toekomst, en die te
Sneek waar de kerkelijke coalitie muur
vast aaneengeklonken bleek.
Daarna werd overgegaan tot de be
handeling der kieirecht-quaestie.
achterover, terwijl droppels zweet op zijn
voorhoofd parelden. De vlaag was over.
In een wip Btond ik naast hem en
drong hem een glas wijn aan. Hg keek
mij aan en sprak. Zijn stem klonk
zwak, maar zijn woorden waren wel
overdacht.
Ik heb haar weder gezien, zeide
hij. Zij is gezond maar ongelukkig. Ik
zag haar neerknielen en bidden. Zij
strekte haar sohoone armen naar mg
uit. En tooh weet ik niet, waar ik haar
moet zoeken, mijn arme lieveling 1
Mijn arme lieveling 1
Ik waohtte totdat hij genoeg zou
hersteld zijn van de vermoeidheid om
zonder nadeeliga gevolgen te kunnen
spreken, en zei toen
Carriston, laat mij thans een
enkele vrasg doen „Zijn deze geest
vervoeringen of visioenen van uw wil
afhankelijk of niet
Hij dacht een oogenblik na.
Dat kan ik niet juist zeggen,
antwoordde hij, of liever zou ik het zoo
zeggen Ik geloof niet, dat ik naar
vrije verkiezing die vlagen kan laten
komen, maar ik kan voelen, wanneer
de vlaag in aantooht ie, en ik geloof,
dat wanneer ik wil, ik naar vrjje
Het hoofdbestuur heeft eenige wijzi
gingen aangebracht in de motie, toege
zonden aan de kieevereenigingen, welke
vroeger door ons in extenso is mede
gedeeld.
De leeftijdsgrens voor vrouwen wordt
door het hoofdbestuur teruggebracht
van 30 tot 25 jaar, terwijl uitgesloten
zullen worden niet alleen zij, die als
krankzinnig in een gesticht worden
verpleegd, dooh ook „idioten".
De „N.Ct." zegt naar aanleiding van
deze vergadering
Het hoofdbestuur blijkt met zjjn kies-
rechtmotie den boog niet te strak ge
spannen te hebben. Het had in de al
gemeene vergadering een volledig suc
ces. Allo tegenvoorstellen en beperkin
gen werden verworpen en het bestuurs
voorstel ten slotte onveranderd aange
nomen.
Yan heden af weet men dus dat de
Liberale Unie algemeen mannenkiesrecht
wil. Tot nu towas dat niet bekend
I et program zeide algemeen kiesrecht te
willen „mogelijk maken" en het blan
co-artikel, voortaan zonder politieke
waarde, liet slechts den weneoh ver
onderstellen.
En tevens weet men nu watde Liberale
Unie onder algemeen kiesrecht verstaat.
Het i8kiesrechtvanaile 23 jarige manne
lijke en 25jarige vrouwelijke Neder
landers behalve failliet en ontoereken
baar verklaarden, krankzinnigen en
idioten, veroordeelden wegens bedelarij,
recidive van dronkenschap of tot een
straf van meer dan een jaar, gevange
nen, geïnterneerden en armhniabewoners.
Bedeelden zullen kiezers zijn. Wanbe
talers van belastingen eveneens. Men is
niet ver van de waarheid waoneer men
zegtiedereen die niet is opgesloten,
geen beroeps bedelaar of -dronkaard, en...
geen gehuwde vrouw is.
Stemplicht en evenredige vertegen
woordiging vullen bet progam aan.
De vergadering heeft dit besluit ge
nomen in het volle bewustzijn, dat zij
daarmede de gematigde elementen aan
de linkerzijde van zioh afstiet. De af
gevaardigde van Gonda bracht haar dit
waarschuwend onder het oog, maar zij
keerde hem den rug toe. Liever groote
verliezen geleden, zeide Haarlem, dan
het beginsel prijs geven. Het beginsel,
waarnaar men zoovele jaren heeft ge
zocht, was eindelijk gevonden.
Het besluit van 25 Januari 1901,
dat de afsoheiding der vrijzinnig-demo
craten ten gevolge bad, is dus te
niet gedaan. De fusie kan morgen aan
den dag plaats hebben er bestaat geen
enkele hinderpaal meer. De Unie wordt
er tijdelijk een beginselprogram rijk
meeeen weelde die zij nooit heeft ge
kend.
Men zal hebben af te wachten welke
gevolgen dit besluit voor den bloei der
Unie zelf zal hebben. Zij lalt thans
bijna 10,000 leden een flink getal voor
een bond, maar een zeer klein percen
tage van het aantal vrijzinnige kiezers.
keuze kan ophouden met mjjne bezig
heden om geheel onder den invloed
te geraken.
Zeer goed. Luister nu eens. Beloof
mij dat ge naar uwe beste vermogen
die aanvallen zult bestrjjdeu. Wanneer
ge dat niet doet, znlt ge binnen een
maand tot krankzinnigheid en razernij
vervallen.
Dat kan ik niet beloven, verze
kerde Carriston op rustigen toon. Yan
tgd tot tgd moet ik baar zien, anders
zou ik sterven. Maar ik beloof u dat
ik aan die aanvallen zoo weinig mogelijk
zal toegeven. Evenals als gij begrijp ik,
dat de groote afmatting, die ik nu
gevoel, nadeelig moet zijn.
Inderdaad zag hij er zeer vermoeid uit.
Ik was volstrekt niet tevreden met
de beloite, die hij gedaan had, maar ik
kon niet meer van hem verkrijgen. Ik
zond hem naar bed, wetende dat de
natuurljjke slaap, als hij dien kon vatten,
meer dan eenig ander middel zou
helpen om zijn geeBt weer in gezonden
staat te brengen.
HOOFDSTUK VIH.
Ofschoon Carriston verklaarde, dat hg
tot mg was gekomen om hulp en mie-
Naar de zijde der gematigden, inzon
derheid naar den kant der Yrjje-Libe-
ralen, is de scheidslijn thans scherp
getrokken. Naar den kant der radicalen
is baar laatste spoor uitgewischt.
Een verontschuldiging?
Toen de voorziter der Tweede Ka
mer Dinsdag een rede hield naar aan
leiding van den moord op den koning
van Portugal, stonden alle leden, ook
de socialistisohe op, naar de „N. R. Ct."
constateerde. „Het Volk" schreef toeB
naar aanleiding daarvan
De „N. R. Ct." meldde pleohtiglyk
dat toen de voorzitter der Tweede Ka
mer Dinsdag een rede hield over den
koningsmoord in Portugal, alle aanwe
zige Kamerleden, ook de sociaal-demo
cratische, van hun zetels rezen. Onze
eigen verslaggever woonde de zitting
niet bg, omdat openingsvergaderingen
meest zeer onbeduidend plegen te zyn.
„Men neme de zaak in onze Tweede
Kamer niet te tragisch op, ook indi n
het bericht juist ia. Steeds als de voor
zitter iets te zeggen heeft, eisoht de
aeoustiek der zaal van de Tweede Ka
mer, dat de leden opstaan en zioh in
het open vierkant vóór de voorzitterstafei
verzamelen. Dit zal nu ook geschied
zgn.
„Overigens symphatiseeren ook de
sociaal democratische Kamerleden in het
algemeen niet met koningsmoord en
zeker niet met massamoord op een
koninklgk gezin, al oogstte Carlos wat
gezaaid was en gevoelen socialisten geen
behoefte aan officieele betuiging van
deelneming in de lotgevallen der Por-
tugeesche monarchie."
Naar aanleiding van dit stukje zegt
het „Hbl.":
„Welk een geluk voor „de party"
dat de aoonstiek in de Tweede Kamer
zoo slecht is en het gewoonte is zioh
bg de mededeelingen van den voorzitter
voor diens tafel te verzamelen. Dat is
een uitkomst voor de soe.-dem. Kamer
leden, dia nu niet, zooals byv. hun
Duitsche collega's genoodzaakt waren
de zaal uit te sluipen, maar „burger-
lgke* beleefdheid konden toonen, zon
der dat eenig partijgenoot hun „wat
kon maken," zonder dat de partgge-
nooten van „Het Volk" zioh over hen
behoefden te eohamen.
De vorm van het berioht schijnt er
op te wgzen, dat men hier te doen heeft
met een offioieele kennisgeving. Maar
voor de sac.-dem. Kamerleden is het
tooh maar te hopen, dat zg met dit
heele onbenullige berioht niets te maken
hebben en dat men hier alleen te doen
heeft met een voetval voor de revolu
tionairen van de tegenwoordig big vend
„hoofdelooze" redactie van „Het volk,"
Borneo.
De correspondent der „N. R. Ct."
te Batavia seint
In Boven Kantoengan (afd. Sintang)
sehien ook om bescherming, betoonde hg
zioh tooh zeer afkeerig van het opvolgen
der raadgevingen, die hg van mg ont
ving. Zgn hardnekkige weigering om
de hulp der politie in ta roepen, bracht
mg in een moeilyken toestand. Dat
Madeline Rowan werkelgk verdwenen
was, moest ik natnurlgk wel gelooven.
Het was zelfs zeer goed mogelyk, dat
zg tegen haar wil op eenige plaats
verborgen gehouden werd. In dat geval
paBte het ons, doeltreffende maatregelen
te nemen om haar op te sporeD. Haar
welvaren mooht niet afhangen van de
zinsbegoochelingen en zonderlinge denk
beelden van een man, die door verliefd
heid en droefenis half beroofd was van
zgn zinnen. Op gevaat af van Carriston'a
vriendschap te verliezen, besloot ik dus
de geheele zaak in handen der politie
te geven, indien wg niet binnen een
paar dagen eenig berioht kregen van
het meisje zelf, indien Carriston gedu
rende dien tgd niet met een beter plan
voor den dag kwam.
Yreemd genoeg was het, dat bg,
weigeraohtig zgnde om mgn raadgevin
gen op ie volgen, zelf niet eenig plan
soheen te hebben. Hg werd gemarteld
door vrees en onzekerheid, en toch
is verzet tegen den Panembaban. Kapi
tein Timmer en 1 mindere zgn in een
hinderlaag gesneuveld. Bovendien zgn
er drie gewonden. Kapitein Filet, resi
dent en militaire commandant, zgn er
been met versterking.
De „Te!." teekent bg dit telegram
het volgende aan
Wg kunnen natnurlgk tbans niet in
bgzonderhedsn treden omtrent den om
vang der hier geseinde onlusten in
Boven-Ketoengan, waarvan, helaas, een
officier het slachtoffer is geworden, om
de eenvoudige reden, dat, volgens de
officieele verslagen, in de laatste jaren
daar alles lustig was.
Bedoelde streek is voornamelyk door
Dajaks bevolkt en gelegen in het noor-
delgk gedeelte van het zelfbesturend
landrchap Sintang, dicht bg de Sara-
waksebe grens. De tegenwoordige be
stuurder, met den titel Fanembahan, is
den Sisten Maart 1905 opgetreden, en
gaf, voor zoover wg weten, nimmer
aanleiding tot verzetpleging door de
Dsjaks.
De gesneuvelde officier is de kapitein
der infanterie G. J. Timmers. Hg werd
in 1888 geboren, 17 November 1890
tot 2e luitenant benoemd, 29 Augustus
1894 bevorderd tot Ie luitenant en 10
Juli 1903 tot kapitein.
In een vergadering van de Kamer
van Koophandel te Bargen-op-Zoom
is met algemeene stemmen besloten,
een adres te richten tot den minister
van waterstaat, handel en ny verheid,
ten einde voor alle telegraafkantoren
wederom op Zondag openstelling te be
komen des avonds tuesohen 61/,71/,
uur, zooals dit bereids op verschillende
plaatsen thans het geval is. Zg zal de
andere Kamers van Koophandel in den
lande mede verzoeken, dit adres te
steunen. Een zelfde verzoek zal worden
gericht tot het bestuur van den Neder-
landechen Journalistenkring en den A.
N. Wielerbond.
F. Zegers Veeskans. f
Het „Alg. Hbld.' deelt mede, dat
te Apeldoorn overleden is de ond zee
officier Frans Zegers Veackens, die na
bet verlaten van den militairen dienst
geruimen tgd aan de Stoomvaart Mg.
„Nederland" verbonden is geweest.
Zegers Veeokens heeft een tgd van
groote populariteit gekend. Dat was de
tgd toen hg geen schouwburg- of oon-
cerfzaal kon binnenstappen, of bet pu
bliek juichte hem toe en het orkest
moest hem ter eer het „Wilhelmus"
spelen 1 Dat was de tgd omstreeks '70,
toen ook Koning Willem III met dezen
zeeman zooveel ophal. Da luitenant ter
zee Zegers Yeeekens was in Deoember
1868 geplaatst aan boord van het stoom
schip „Aaistel", dat op expeditie uit
voer ter kust van Guinea, na3r Asjanti.
De zeeofficier zat op zekeren dag in
een sloep, die ter reede van Krassie
soheen het wel of hg dacht, dat waoh-
ten het eenige middel was om alle
oeilgkheden op te lossen.
Hg waohtte eenvoudig, alsof hg ver-
waohtte dat het toeval hem zou brengen
wat hg overal had behooreu te zoeken.
Er gingen eenige dagen voorbg, alvorens
ik de dralend gegeven toezegging ver
kreeg, dat er hulp zou gezooht worden.
Dan zelfs wilde hg eohter niet aan het
reehte kantoor aankloppen, maar gaf hg
mg verlof een man te raadplegen, die
zioh per advertentie bekend maakte als
particulier deteetieve.
Op onze uitnoodiging kwam die man
of een zyner bedienden, en vernam wat
er van hem verlangd werd. Met tegenzin
stelde Carriston hem een fotografisch
portret ter hand. Hg zeide hem ook,
dat hg alleen kon hopen op het vinden
van een leiddraad, wanneer hg nauw
keurig alle draden van Ralph Carriston
ging bespieden. Ik was niet bgzonder
ingenomen met den gekozen weg, en
evenmin met het voorkomen van den
man, aan wien het onderzoek werd
opgedragen, maar in ieder geval werd
er nu toch iets gedaan.
(Wordt vervolgd).
