Zaterdag
11 Januari.
1908
No»
Telepli aon-nummer 10.
K&TDXiLEIOW.
46t> Mwrgmg,
VLISSIWfiSCHE COURANT
Prijs per drie maanden 1, sa Fï'am® gse» 150.
Afzonderlijke nummers 5 cent. ïfea abonneert zïeh bij alle Boek-
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks bij den Uitgever
F. VAN DE VELD® Jr., Kbine Mat t.
ADVERTENTIES: van 1—4 regels ƒ0.40. Voor eiken rege:
meer 10 cent. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzeïfde
advertentie wordt Je prijs slechts twee maal berekend. Groote letters
en cliché's naar plaatsruinrie
Ysrscliflnt dagelijks, uitgezonderd op E'on- en feestdagen.
Abonnements-Advertentiüii op zeer voordetlige voorwaarden,
Da Crieis.
Het „N. v. d. D." verneemt detror.
Tb. Heemskerk gereed is met de vor
ming van een kabinet uit de reebter
zijde. De lijst van ministers zal aan
ff. M. de Koningin worden voorgelegd,
nadat de anti revolutionnaire en katbo
liofce Kamarc'ubj eerst nog over de sa
menstelling zijn gehoord. Van de mi
nisters, die ket'kabinet Kuyper vormden,
zal enkel de heer De Marez Oyene deel
uitmaken van het ministerie Heemskerk.
De Savornin Lobman blijft buiten de
combinatie.
„Het Volk" schrijftDe Haagsehe
correspondent van het „Hbl." bevestigt
i in hoofdzaak bet bericht omtrent po
gingen van den heer Heemsberk om
een zaken-ministesie te vormen, doch
acht het beter te spreken vee „pogin
gen tot vorming van een gemeugd-
politiek kabinet.*
In zijn Kamer overzicht duidt deze
zelfde schrjjver een lid der linkerzijde
aan „van wis niemand vermoedde dat
hij wel erns binnenkort als ministericele
verrase'ng achter de groene tafel zou
kunnen opduiken."
Waar ook enderen aldus blijken te
zijo ingikoht, is er voor ons ook geen
reden meer te verzwijgen wat ons ais
geheim was medegedeeld, nh dat de2e
minister mndidaat de voorzitter der
(jud-liberaie Kamerclub, mr. Tydeman,
is en dat hij als minister van oorlog in
aanmerking zou bomen.
üe „N. Tilb. Ct," maakt da opmer-
king, dat men beter deed den naam
Kuyper niet meer don hoogst noodig
is in het debat te mengen. En vooral
J moet men zich wachter bij het chrieten-
volk den incruk te vestigen alsof dr.
Kuyper voor de samenstelling van een
sosd christelijk kabinet onmisbaar is.
In de politiek en nergens is iemand
onmisbaar, wie hg ook zij. Wij geloo-
ven niet, dat bet thans een geschikt
ocgenblik is om dr. Kuyper plaats te
geven ia het eventueela christelijk mi
nisterie, boewei het niet aan ons staat,
fat uit te maken.
Maar wat we wel weten, is, dat men
er heel verkeerd aan doet de christen
Meters zoodanig met dan naam Kuyper
te vervullen, dat zij teleurgesteld en
ontmoedigd sullen zijn, warneer de
„Staatscourant" een nieuw christelijk
ministerie zou vermelden, waarin de
raam Kuyper ontbrak."
De „N.-Brab." veegt hier nog aan
toe, dat het niet kaa gelooveu, „dat
mes aan de rechterzijde zoo onpolitiek
zou kunnen zijn, om dr. Kuyper effec
tief in de politieke crisis van het oogen-
fclik te betrekken. Als er een ministe
rie uit de rechterzijde zal voortkomen,
ral dit spoedig genoeg esa beroep moeten
doen op de kiezers ca in dat geval
mag de tegenpartij niet over de hoogste
Terwijl Jerez vac den ouden Schep
Ptrs vertelde, had Twellingwood zich 1
afgevraagd „Hoe ia het mogelijk ge
v. :est, dat zoo'n traaf, verstandig man
Zia dom zieh liet vangen in de netteu
via die markiezin d'Aiqre P" Thans
'greep hij, boa zoo iets mogelijk was 1
en in plaats ven verwonderd "te sub',
vreesde bij dat Jerez een dergelijke
'8a0heid zou doen en eeae vrouw zou
trouwen, dia door hare gewoonten vol
strekt niet bij hem paste. -
Hij had echter geen tijd, daar veel
a3n te denken. Voorloopig was het
ai over nog niet. Thans wilde hij al zjjue
ui'ndacht wijden aan het proces d'Aiqre
intra Elverdaal.
Toen hij den volgenden morgen op
troef beschikken, zooals in 1905, met
dr. Kuyper als boeman.
We doen in waardeering van dr.
Kuyper voor niemand onder, maar we
zien zijn naam nu liever niet bij de
a. s. stembus aio leuze op onze vlag.
We zijn nog niet vergeteD, dat Kuyper-
haat ons toen het spel hebben doen
verliezen en voor een repetitie bedan
ken we feestelijk.
In een gisteravond to Watergraafsmeer
gebonden lezing over den poiitiaken
toestand, waarvan bij Kamerontbinding
da eenige oplossing noemde, verklaarde
het foo.dem. Kamerlid Hugeuholtz,
dat da eoe.-dem. Kamerleden na de ver
klaring van generaal van Vlijmen,
waarom hg tegen de oorlogsbegrooting
zou stemmen en van den heerLohman
waarom hij voor zou stemmen, nog even
krijgsraad gehouden hebben. De slotsom
was, dat men tegen de begroeting zou
stemmen, het mocht dau kosten, wat
h®t wilde.
Men kon er, zeide spr. voorts, niet
aan denken zoover te gsaa als in
den nacht van Staal. Minister Staal
werd „gered*, omdat hij zich zoo man
moedig verdedigde, toen men hem aan
viel over ds afschaffing van het blij
vend gedeelte, doch zulk een reden
bestond er nu niet.
De Ooriogsbegroofing.
Naar wordt gemeld, is een crediet-
hegrooting voor het departement vaa
oorlog voor het eerste halfjaar 1908
in gereedheid gebracht en naar den
Raad van State verzonden.
ledsr wat.
De „Rotterdammer* (a.-r) heeft de
laatste maanden, met name door arti
kelen van prof. Fabius, scherpe oritiek
geoefend op de tirannie van dr. Kuy
per en op zijn huldigen van revolutionair
staatssocialisme in zjju wetsontwerpen,
dia den verzekeringadwang brachten,
welke vroeger door hem werd veroor
deeld. Een christelijk weekblad, „Haag
eche Stemmen", heeft het blad naar aan
leiding daarvan beschuldigd ven „ver
guizing" van dr. Kuyper. De „Rotler-
dau mer" geeft niet veel om die be
aohuldiging zelve. Wij meenen zoo
ongeveer te weten, schrijft het blad,
van weike zijde men ous deze kwade
beschuldiging toedicht, wij kennen
senigszias de schijnbaar anonieme bron,
waeruit dergelijk geschrijf voortkomt.
Toch verhaalt De „Rjtterdammes
nu in vijf kolommen, hoe zij steeds dr.
Kuyper beeft geëerd en besluitWjj
big ven dr. Kuyper eeren als den van
God gegeven leider onzer partij, maar
ij veren voorts voor vrije principieels
gedsohienwigeeliog. Al ons bedoelen
daaronder isssBmbiading. O het doet
oas zoo leed, als wjj nu weer zien, hoe
juist de door ons bestreden wijze van
bandelen, ook op kerkelijk terrein zoo
zijn kantoor kwam, werd hem eindelijk
het lang verwachte telegram uit Parijs
overhandigd. Hst luidde
„Green is in den nacht vaa den
7den op den Ssten November met de
„Iduna" van Dover overgestoken
naar Calais, in gezelschap van een
deftige dame van middelbare grootte,
die omstreeks veertig jaar oud scheen.
Tot den lOden November beeft
Green te Parijs gelogeerd in hst hotel
„Lion ö'Or" in de voorstad St. An-
toinehij noemde zich daar Juan
d'Eeteba. Het hotel ligt in de onmid
dellijke nabijheid van het kerkhof
Père Lichaise. Yan de dame geen
spoor verder nog niets ontdekt.
Burns."
Twelliagwood keek peinzend over hot
telegram heen en mompelde „Mevrouw
de markiezin, neem u in acht, anders
ontglippen u nogmaals do millioeuen.
Het noodlot speelt soms wonderlijk met
de menBohen reeds menigeen heeft
den nek gebroken in den wedreD naar
het geluk."
Daarop stak hij het telegram in zjjn
borstzak en ging uit. Op straat gekomen,
riep hij een huurkoetsier aan en liet
onnoemelijk veel bederft. In „Hollsndia"
klaagt eau inzender ovsr„de booge wijzs,
waarop wordt doodgetrapt of doodg9-
zwegen". Prof. Noordtzij schrijft in de
„Bazuin" zonder zich in den twist tus-
echen ds. Sikkel en de „Heraut" (ven
dr. Kuyper) te meDgen, dst het „over
bekend" ie, hos van de rijde van de
„Heraut" wordt opgetreden. Dat zijn
dingen die treffan, en ten aanzien waar
van beterschap moet komen, wil men
niet den „dood in den pot" krijgen.
Last er toch zijn een eesen en vaar
deeren van elkanders krachten en ta
lenten, die van Godswege zijn geschon
ken. Laat er niet zijn «en elkander
vakohelijk beschuldigen. Lsat er ruimte
zjjn voor broederlijke gedaohtenwisse-
ling, zonder vrees, dat wie zich uit
spreekt zal worden „doodgetrapt", „dood
gezwegen", of zal worden buitengeslo
ten. Laat het ideaal zijn door vrijheid
tot eenheid. Laat ons alle te saam ver
trouwen hebben in de leiding ea de
werking van den Geest dea Heeren,
die juist bij vrije oritiek te meer za!
doen beseffen, dat alle Chr'stenen in
den lande schouder aan ichouder heb
ben te staan in den strijd tegen onga
loof en revolutie, wier machten ook
in onze dagen steeds meer sturen in
radicalistische richting. i
En moge dan dr. Kuypor, dien regel
„door vrjjheid tot eenheid" eerbiedigen
de lange jaren onze ears!e kampioen
zijnen blijven op de plaatsen waar wij
hem weaschen te zien. Omringd door
al onze voormannen, die hein iu den
worstelkamp togen do Revolutie gaarne
wesseboB te steunen. Ea bij zijn opko
men voor het Evangelie, voor de vrij
heden des volks, voor oh rechten ook
van hei chistolijk deel or,ser natie, dcor
dat christen volk iu den gebede go
dragen. Hoe eerder die dagen aanbre
ken, hoe spoediger wij oas ovar dat ge
zonde autirevolutionaife partij leven zui
len verhonger?.
Bevolking.
Aan de statistiek van fleu loop der
.bevolking in Nederland over 1906, die
thans door 't centree! bureau voor de sta-
Éiastiok ia het XCIIa nummer zijner
„bijdragen" is uitgegeven, wordt het
volgende ontleend
Op bet eiude van 1906 bedroeg de
bevolking 5.672 237 zielen, waarvan
49,6 mannen en 50 4 °/o vrouwen.
Bij beide geslachten vae de toeneming
evenals iu vorige jaren, ongeveer geljjk
en bedroeg 1.44 Door meer geboorte 1
das sterfte zou de tosneming 1.57 i
hebben bedragen, zoodat 0.12 °/0 afse- j
niiüg werd waargenomen door meer i
vertrek dan vestiging. j
In de grootere gemeenten met meer j
dan 20.000 inwoners bedraagt de totale
toeneming 1.75 waarvan 1.50
door meer geboorte dan sterfte en 0.25
door vestigingsoverschot. Iu de ove
riga gemeenten was de totale toeneming
1.26 welke de resultante was van
zich naar de Newgate-gevangenis
brengen, waar hg den rechter Smithfield
te spreken vroeg.
HOOFDSTUK XX.
Drie paseen breed en zos passan laog
was de cel, die in de Newgate gevangenis
onzen vriend Thomas Green reeds zoo
langen tijd tot verblijf diende. Duizenden
keeren had hij reeds bij dag en gedurende
da slapelooss nachten in zijne cel die
breedte afgemeten.
Drie passen in da breedte en zes
passen in da lengte, dagen, nachten lang,
weken en maanden laag, eon stoel, een
bed, oen tralievenster, te boog om er to
kunnen uitzien dat was alles. En
dat voor Green, mat zoo'n onrustigen,
altijd werkzamen geest 1 „Hoe lang zou
dat nog duren vroeg hij zich af, met
rollen ie oogon en gebalde vuisten. Moet
hij hier krankzinnig worden Hoe kwam
Perkins er toe, hem te zegge a „Het
zal zoo k .vaad niet aflaopan 1 Heb maar
geduld 1" Perkina had goed pisten. Hij
zat in zjju kantoor, ging wandelen als
hij wilde, at en dronk wat bij verkoos,
en sliep rustig thuis, terwijl Green drie
passen in de breedte en zes passen in
de lengte ter besohikkng had. En hoe
1.61 toeneming wegens geboorte
overschot en 0 34 wegens meer ver
trek dan vestiging. Nog altijd wordt
dua bet platteland ontvolkt, om de be
volking der groote steden te versterken.
Intusschen wordt dit verschijnsel min
der en blijkt uit de cjjfers voor 1906,
dat naast enkels zich snel uitbreidende
groote gemeentes (Apeldoorn, Enseksdó,
's Gravenb.age, Nijmegen en Rotterdam)
er andere zijn, waar de toeneming be
trekkelijk gering is. Iu aiet minder dan
15 van de 24 groote gemseuteu bleef
het toeaemingspercentage soms ver be
nedeu dat van het rijk.
Het ssutal lavend geborenen, dat
170,052 bedroeg (in de verhoudiug van
100 meisjes tot 104 jongens) was in
verhouding tot de bevolking 30.4 per
1000 inwoners, weder kleiner (en wel
0 3 pet. dan bot vorig jaar). Sedert 1860
werd het hoogste relatieve geboortecijfer
aangetroffen in 1876, nl. 37,1 per 1000
inwoners. Sedert daalde het schier re
gelmatig tot het cijfer van 30.4 in
1906.
Met betrekking tot de levenloos aan-
gegevenen (in 1906 7074) verdient op
merking, dat zoo bij wettig als onwet
tig geborenen het relatief aantal da
lende is.
Yan het totaal aantal geboreuen wa
ren in 1906 2,21 pet. onwettig, 2,14
pot. bij de levend en 4,18 pet. bjj da
levenloos aangegevenen. Ook voor het
aantal onwettig geborenen valt, zoo bij
de levend als bij de levenloos aangege-
venen op een vermicdering te wijzen.
Onder ds gebcorten waren is 1906
2434 tweeliuK-gebooUen en 28 drieling-
geboorten. Van 100 tweeling geboorten
waren in 33,6 gevallen baide kinderen
van het mannelijk geslacht, ia 30,3 ge
valles beide kinderen van het vrouwe
lijk geslacht en iu 36,1 gevallen da
kinderen van verschillend geslecht. Yan
100 tweelingen waren er 85,3, waarbij
beide kinderen leefden, 9,1 waarbij één
kind leefde en één kind dood was en
5.5 waarbij de beide kinderen leven
loos ter wereld kwamen.
De afneming van het relatief aantal
huwenden, die zich na de stijging van
1891 op 1901 in de volgende jaren tot
en met 1905 weder vertoonde, is in
1906 weder door een stijging gevolgd.
Het aantal huwenden bedroeg par jaar
en per 1000 inwoners in da periode
1860-1869 16,04 1870—1879
16,18 1880—1889: 1418; 1890—
1899: 14 58; 1900—1904: 15 01 in
1905 14 55 eu in 1906 14 87.
Uit de cijfers der huwenden naar den
burgerlijken jtaat blijkt nog, dat bij de
gesleten huwelijken het aantal, waarbij
beide partijen voor het eerst huwea
relatief grooter wordt, en dat daartegej-
over staat een daling der aadere cijfers
vooral bij dia der huwelijken, waarbij
een der huwenden voor het oerst huwt.
De toeneming van het aantal huwe
lijken tusschen jongmans en jongedooh-
ters spreekt zich ook uit, in da cijfers
stond het mei 't proces tegen hem Hee
langer hij in deze cel zat, hoe minder
hg er van hoorde. En als hij eens een
enkelen keer voor den rechter van
instructie werd gebracht, vroeg deze hem
raar allerlei dingen, die niets hadden
uit te staan met de zaak, waarvoor hij
opgeborgen zat.
Green zou al zijn lijden wel geduldig
gedragen hebben in het vooruitzicht op
oen onbezorgd vroolijk leven als hg uit
de gevangenis kwam maar die
kwellende onzekerheid, weken lang, die
hem anslig, slapeloos en bijna krank
zinnig merkte! Het was geen kleinig
heid, zoo afgesloten van de wereld te
zijn en te wachten hg wist niet eens,
waarop hij waohtte 1
Het was 's morgens eeaige minuten
over tienen, toen zijne oei weer eens
werd geopend en hij naar den rechter
van instructie werd geleid,
„Green", begon da rechter, „toen
mijnheer Yan Elverdaal je dertig pond
liet uitbetalen, in plaats van de drie
duizend die je van hem eischtet, was
je zeker niet bijzonder vriendschappelijk
jegens hem gestemd, hé P"
„Natuurljjk niet, mijnheer 1"
„En heb je toen in woede sautenge-
der huwelijken naar den leeftijd der hu
wenden.
Bij de mannen zijn de eijfers van
beneden 30 jarigen eu bij de vrouwen,
dia van beneden 25 jarigen leeftgd
steads stjjgend.
Was in het aantal personen, dat de
huwelijksacla uit hoofde van analpha
betic niet kon teekenen in de laatste
jaren schier in alle provinsiëa eene
daling waar te Beman, in 1906 zijn de
cijfers wederom eenigszics booger.
Dcor echtscheidingen werden in 1906
821 huwelijken ontbonden, terwijl 174
scheidingen van tafel en bed plaats
vonden.
In 1906 hadden 1739 erkenningen
van natuurlijke kiaderen plaats, waar
van circa 3/a '>3 het huwelijk, en ge
schiedden dan ia den regel door de beide
ouders. Bij de overige erkenningen ge
schiedden de meeste loor de moeder
alleen. Ofschoon de cijfers der erken
ningen vaa jüar tot jiar nog al schom
melen, is een relatieve toeneming van
het aanta! erkenningen (n.l. in verhou
ding tot de onwettig geborenen) niet te
m'sksnnen.
Een merkbar o verbetering van het
sterftecijfer is bijna vaa jaar tot jaar te
coaetateeren.
De relatieve sterfte der vrouwen is
Bteeda geringer, dan die der mannen,
dooh de vermindering der maanensterfta
is grooler, dan die der vrouwensterfte,
daardoor naderen de relatieve sterfte
cijfers elkaader meer en meer.
Uit de statistiek blijkt nog, dat ons
'ai d meer bevolking aan het buitenland
afstaat, dan omgekeerd, ea dat ons land
dientengevolge in de laatste tien jaren
29 484 personen verloren heeft.
Staatsschuldboekjes.
Ia de eerste maand van hun bestaan
ia voor f 886 350 van Staatsschuld-
boekjes gebruik gemaakt. Aannemende,
dat een deel van dit bedrag te danken
is aan da aantrekkelijkheid van bet
nieuwe, dan nog is bet verschil met da
f 30 h 40.000, die tot dusver door
bemiddeling van de postspaarbank tos
behoeve van inleggers aan Staatsschuld
maandelijks gekocht werd, zóó groot,
dat men een volkomen succes van het
nieuwe instituut mag verwaohten.
Het wantrouwen tegen andere flnan-
cieele instellingen beeft in November
bet bedrag dor inlagen bjj de postspaar
bank aanmerkelijk doen klimmen, waar
bij uog in aanmerking genomen moet
weden, dat in die maand f 787.782
onttrokken we d voor belegging in
Staatsechuldboskjes. De feitelijk meer
dere inleg dan da terugbetaling bedroeg
daa ook f 1.665,560, tegen f 406.639
in die maand van 1906.
Dg warklosshsid te Amsterdam.
Van 1 tot 8 Januari zijn bg den
penningmeester van de commissie uit
is burgerij te Amsterdam, ten behoeve
spannen met zijne tegenpartij, om je
over je teleurstelling te wreken P"
„Ik heb met niemand samenge
spannen."
„En die wissel van honderd duizend
frank, dien ja zoo zorgvuldig verborgen
badt, dat hij ons bijna ontgaan was,
heeft de markiezin d'Aiqre je dien
wissel alleen gegeven ter wille van je
mooie oogen P"
„De markiezin heeft mij dien wissel
gegeven om mij te beloonen voor mijne
diensten en ter vergoeding van gemaakte
onkosten. Het was oen soort van
scbadeloo83tellifflg."
„Hoor eens, Green, je moet zelf
weten, watje hier wilt bekennen en wat
niet. Maar ik moet je er op wjjzen, dat
bij de beoordeeling van je misdaad er
rekening mee zff wordan gehouden, of
je ds waarheid zegt of niet. Nu vraag
ik nog eens„Waarvoor heb je dien
t wissel gekregen P"
„Ik heb niets te voegen bij hetgeen
ik raeds gezegd heb."
„Goed Blijf dan rustig zitten, Green
Wat je hier in je nabijheid ook zien en
hooren zult, houd je kalm. Spring niet
op, schreeuw niet. Begrepen P*
(Wordt vervolgd).
