29 Augustus.
ABW,
limmerman
[e
No. 202,
44o Jaargang.
ÜE1SÏ.
Woensdag
Blnnenlandsche berichten
FEUILLETON.
Vêcbi'okeu l©g©ls
,NST
Gr.
AG van 1
3, VLIS.
inrichting
;echoeneiT,
jen afdruk.
|jnlijke, ge.
kreupele
Bobbels en
neerd voor
loeien van
aedische en
nykade,
enwoordige
eene
SER, Wal-
liet beneden
drukker M.
Adres
(boven).
besla
iep Wereld
elbarg v.v
5.50f 7.55*
1.15§ 2.~*
5.50§ 6.55*
feraise.
hlmarkt.
adhuis.
|6.25f 8.40*
2.—2.45*
3.55§ 7.50*
tot^de Re
st.
6.20, 7.-,
10.20, 10.40,
1,05,1.30*
4.50, 5.20,
1.10.
6,10, 6.30,
L0.10, 10.30,
2.10, 12.45,
4.10, 4 ,40
8.~, 8.80,
ndags uit
IN.
Ir 9.27 12.37
-io 9,20 12.30
iS 9,08 12.18
8 8.56 12.06
b 8.49 11.59
8.10 11.50
li 8.24 11.34
■8 8.18 11.28
47 9.27 12.37
8.40 11.60
8.28 11.38
lö 8.25 11.35
lo 8.20 11.30
5 8.15 11.25
2en 6,10
g) en 6,40
1,45
i,10 c) f)
jrertrek van
jen vm. 8,30
le en Neuzen
Ie en Neuzen
April 1°^
VLISSIMSdlE COIIRAN
Prijs per drie maandea l>3ft Ssaaea pos pas* 1.50,
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij alle Boek
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks bij den Uitgever
P. VAN DB VELDE Jr., Kleine Markt, I. 187-
AD VEKTBNTIÊN s van 14 regels 0.4:0,
meer ÏO cent. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie wordt de prijs slechts twee maal bereksnd. Groote letter's
en cliché's naar plaatsruimte.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zon- en feestdagen.
Tot dusverre ia er nog geen verande
ring gebracht in het voornemen van
H. M. de Koningin, om de zitting der
Staten-Generaal op Dinsdag 18 Sept.
a. s. in persoon te openen, waartoe H. M.
den Zaterdag te voren in de Residentie
wordt verwacht.
Staatscommissie voor prasventief toezicht
op koopvaardijschepen, enz.
Bij Kon. besluit is I. ingesteld eeue
staatscommissie, aan welke wordt op
gedragen a. te onderzoeken, op welke
wijze een van rijkswege uit te oefenen
praeventief toezicht op de koopvaardij
schepen en zeevisschersvaartuigen, ten
einde scheepsrampen zooveel doenlijk
te voorkomen, ware tn te richten j 6.
van dat onderzoek verslag uit te bren
gen, onder bijvoeging van een of meer
voorstellen van wetten of wettelijke
bepalingen, met toelichting
II. in deze Staatscommissie benoemd
a. tot lid en voorzitter, de heer mr. dr.
J. L. A. Salverda de Grave, admini
strateur, chef der afdeeling nijverheid
en handel bij het departement van land
bouw, nijverheid en handel, te 's Gra-
venhageb. tot lid en secretaris, de
heer J. W. G. Ooops, commies bij het
departement van landbouw, nijverheid
en handel te 's Gravenhage c. tot leden
de heeren A. E. Arkenbout Schokker,
inspecteur voor de scheepvaart te 's-
GravenhageG. H. Bakker, expert,
oud-gezagvoerder in de kleine vaart,
te WildemnkG. J. Boon, lid van
den raad van tucht voorde koopvaardij,
te 's GravenhageA. Duif, voorzitter
van den bond van Nederlandsche stuur
lieden ter koopvaardij, te Amsterdam j
R. F. K Erfman, Becretaris van de
vereeniging van werktuigkundigen ter
koopvaardij, te Rotterdam L. J. van
Gelderen, reeder van vissehorsvaartuigen,
te Ylaardingen H. C. Haacke, expert,
te AmsterdamA. Hoogenraad, lid van
het college voor de zeevisscher yen, te
Scheveningen J, Hudig, lid en onder
voorzitter van de commissie Voor de
handelspolitiek, te Rotterdam J. B. A.
Jonckheer, directeur der stoomvaart
maatschappij „Nederland," te Amster
dam J, O. P. Krapenhof van de Leur,
secretaris van de Nederlandsche reeders-
vereeniging, te Amsterdam G. Metz,
lid van het bestuur der vereeniging
voor de zeevaart, te Rotterdam Pb.
van Ommeren, directeur van de stoom
vaartmaatschappij „de Maas," te Rot
terdam C. Planteydt Tzn., reeder van
visschersvaartuigen, te IJmuiden en A.
B, Schaap, expert, oud gezagvoerder
in de kleine vaart, te Groningen
III. aan deze Staatscommissie toege
voegd als adjunct-secretaris de heer mr.
S. Eranzie Berenstein, advocaat en pro
cureur te 's Gravenhage
IY. bepaald, dat de leden de bevoegd
heid zullen hebben hunne van het ad
vies der meerderheid afwijkende mee
ningen in afzonderlijke nota's mede te
deelen.
De openbars scholen.
In een tweede artikel over dit on
derwerp in de „Ned." stelt de schrijver
zieh de vraag hoe wij dat zijn de
christelijke partijen tegenover de
openbare school staan.
Er zijn tegenwoordig velen, die mee-
nen dat de overheid haar natuurlijke
taak te buiten gaat, wanneer zij „school
meestert", en dat de bemoeiing der
overheid met de volksschool samenhangt
met de „liberale beginselen".
Meermalen, zegt de „Ned.", hebben
wij die meening bestreden. De zorg van
de overheid voor het volksonderwijs is
van zuiver ehriateljken oorsprong. Meer
dan duizend jaar geleden reeds heeft
Karei de Groote ingezien dat godsdienst
en onderwjs samen moeten gaan ter
vorming van een christeljjk volk. Steeds,
ook in ons land, hebben kerk en over
heid daarvoor samengewerkt. Ongeluk
kig heeft in den tijd onzer republiek
de burgerlijke overheid daarbij het
hoogste gezag uitgeoefend, en aan de
kerk te weinig invloed gelaten. Ten
gevolge daarvan en van de groote ver
brokkeling van het gezag is tijdens de
republiek de openbare school niet tot
behoorlijke ontwikkeling gekomen ter
wijl vooral om redenen van finantieelen
aard, de van particulieren uitgaande
scholen werden tegengehouden of ver
boden.
Toen dit werd ingezien, heeft eene
particuliere vereeniging, het „Nut", de
zaak ernstig ter harte genomen, maar
al spoedig is ook 's lands overheid haar
taak beter gaan opvatten. Van tegen
stelling tusschen christelijke en niet-
christelijke Bcholen was destijds nog
geen sprake.
De reden waarom de overheid die
zorg op zich moet nemen ligt voor
de hand. Goed onderwijs kost geld
meer geld dan de meeste ouders ge
durende den tijd dat hun kinderen
schoolgaan kunnen bijeanbrengen.Slechts
wanneer allen hun geheele leven lang
iets er voor bijdragen, kunnen de meeste
ouders een behoorlijk onderwijs bekos
tigen, maar daarvoor is eene voortdu
rende en verplichte samenwerking noo-
dig, die slechts door tuescheukomst der
overheid verkrijgbaar is. Daarbij komt,
dat de ouders zelf d9 geschiktheid van
den onderwijzer niet kunnen beoordee
len kwakzalverij bloeit op onderwijs
gebied weligwil men zich zelf en
anderen daartegen beveiligen, dan is
een publieke- of overheidskeur zeker
evenmin overbodig als b.v. op het ge
bied van den zilver en goudhandel.
In alle Germaansche landen is dat
zeer goed ingezien niet het minst in
die landen waar het Calvinisme zich
in ruime mate heeft doen gelden n.l.
in Schotland en in_de Vereenigde Staten
40.)
De beklagenswaardige vrouw viel
bevend aan alle ledematen op een stoel
en sloeg de handen voor het van angst
ontstelde gelaat.
Was hij op dien verschrikkel jken
avond maar niet in huis teruggekeerd 1
klaagde zij. Klaus vond immers alles
wat de overledene aan hem zelf ge
adresseerd hadIk kan het bezweren,
maar ik mag het niet, zonder Hij
dacht meer vermogen te vinden en
beschuldigt nu zijn eigen broerHij
vindt daarin een wapen tegen hem, door
wiens geboorte zijn erfdeel verkleind is,
en wil nu op die manier aan Robert
agn erfdeel ontfutselen, door hem te
betichten van de eerlooze daad, die
strafbaar is voor de wetHet is vree
van Noord-Amerika. De bewering, van
liberale zijde vaak zoo luide verkondigd,
dat de intellectueels ontwikkeling van
het volk aan de liberale beginselen te
danken is, is stellig een historische
„blunder".
Wij ontkennen niet, vervolgt het
ehr. historisch orgaan, dat een volk,
't welk zonder medewerking der over
heid zelf voor het onderwijs zorgt, hoo-
ger staat dan een, 't welk die mede
werking behoeft. Zulk een volk is
denkbaartot dusver echter bestaat en
en bestond het nergens. Alleen Enge
land heeft langen tijd gemeend de staats
bemoeiing te kunnen ontberen. Zoo
ergens, dan was dat mogelijk in een
land, waar eeuwenlang het particulier
initiatief, in oneindig grooter mate nog
dan bij ons, wonderen verricht heeft,
en waar de roomsch katholieke kerk
organisatie, die vroeger het volk als
geheel bijeen hield, in gewjzigden vorm
ia blijven bestaan. De Anglicaansehe
kerk toch, met hare geestelijkheid, is
de Engelsche staatskerk géworden.
Welnu! Sedert 1870 heeft Engeland
moeten erkennen, dat kerk en particu
lier initiatief in de verzorging van het
openbaar onderwijs ten eenenmale te
kort schoten.
Ook ons eigen land levert daarvan
het bewijs, sedert de bijzondere school,
in strijd met haar aanvankelijke ver
wachtingen, de rijkssubsidie heeft
moeten aanvaarden, zalfs ten koste van
een groot deel harer oorspronkelijke
vrijheid.
Het is dan ook niet te verwonderen,
dat bij den aanvaDg van den schoolstrijd,
niemand, allerminst de heer Groen
van Prinsterer, tegen .het beginsel is
opgekomen, dat de overneid zorgt voor
de volksschool, voor het volksonderwijs,
en wij, die ons Christeljk-HistoriBcb
noemen, die dus de openbaring wenschen
te doen aansluiten, wij zullen goed
doen met ook op dit punt niet wijzer
te willen zijn.
In post en telegraafkringen gaat het
gerucht, dat de vergoedingen die de
postbeambten genieten voor hunne
bemoeiingen ten aanzien van de Rijks
postspaarbank en die zijn afgeschaft, op
billijker grondslagen zullen worden
hersteld. Hieraan wordt toegeschreven,
dat de ambtenaren, de hun toekomende
vergoeding van verleden jaar tot heden
nog niet ontvangen hebben.
In den loop van de maand October
a. s. zal er examen worden afgenomen
in den postdienst voor de surnumerairs
der postergen en telegrafie, die in 1904
of vroeger zijn in dienst getreden en
voor de adapirant commiezen, die zich
daarvoor zullen aanmelden.
Na afloop daarvan zal het examen in
den telegraafdienst worden afgenomen
voor de surnumerairs der posterijen en
telegrafie, die in 1905 of vroeger zijn
in dienst getreden en de adspirant-
commiezen die zich daarvoor aanmelden.
VUssxngen, 38 Aug,
ceujkmaar hoe kan ik, zwakke vrouw,
hem helpenMijn overleden zwager
heeft al zoo zwaar geleden onder de
vijandschap, die de oudere broeder aan
zijn jongeren broer en zuster in den
laatsten tijd openlijk getoond heeft, hij
sprak van een codicil, dat hg bij zijn
testament zou voegen en van eeu on
derhoud, waartoe hij den voogd wilde
nitnoodigen het is alle twee achterwege
gebleven door den plotselingen dood en
zooals mj de voogd zeide, is Klaus
volgens de handelswet heer van het
geheele bedrjf der fabriek. Wellicht
heeft hj mg in het gesloten couvert
nog iets opgedragen maar ik mag het
eerst openen wanneer die twee meer
derjarig zjn en zijne bepaling is mj
heilig. Wanneer het iets gewichtigs was,
dan zou hj dit den voogd opgedragen
hebben Wanneer Kransje terug
keert en bemerkt Er volgt Btellig
een vreeseljk tooneel daar aan den
overkant
Robert vond intusschen zjn broer in
diens eigen bureau. Klaus ontving hem
koel, toen hj de kamer binnenstormde.
Wat voert je zoo snel hierheen
vroeg hj afgemeten, met zjn gewonen
toon van meerderheid.
Iets wat je niet onbekend kan
zjn. Ik heb je over een schurkenstreek
VLISSISGM IN 1905.
Aan het jaarveralag der Kamer van
Koophandel alhier over 1905, waaruit
wj de algemeene beschouwingen reeds
hebben medegedeeld ontleenen wii
het volgende
Fabrieken en Tratieken.
De Koninkljke Maatschappj „de
Schelde", scheepsbouw en Werktuigen-
fabriek, heeft in het afgeloopen jaar
bevredigende uitkomsten opgeleverd.
Gebrek aan ruimte was oorzaak dat ver
schillende orders moesten worden afge
wezen, daar in alle afdeelingen steeds
volop bedrjvigheid heerschte.
De fabriek van Metallieke Pakking,
firma P. van der Stad, deelde ons mede
dat de werkzaamheden in 1905 die van
vorige jaren overtroffen. Zj bestonden
voornameljk in het repareeren van
stoomketels, van stoommachines en
andere werkzaamheden voor fabrieken
alhier en uit de omliggende plaatsen.
De gasfabriek toebehoorende aan de
„Imperial Continental Gas Association"
te Londen, mocht zich in toenemenden
bloei verheugen. Het gasdebiet nam in
het afgeloopen jaar weder flink toe,
hetgeen most worden toegeschreven
lo. aan het toenemend gebruik van gas
voor verwarming2o. aan de steeds
grooter wordende vraag naar muntme
ters. Deze muntmeters voorzien in een
lang gevoelde behoefte en maken het
mogeljk dat de kleine burgers hunne
wpningen met gas kunnen verlichten
en ook met gas kunnen koken.
Op de fabriek werden verschillende
werken uitgevoerd in verband met de
uitbreiding daatvan, terwgl in de stad
een aantal leidingen werden vergroot.
O.a. werd het z.g.n. Eiland geheel van
nieuwe 6" en 4" leidingen voorzien.
De stoombierbrouwerj en mouterj
„de Meiboom" onderging in het afge
leopen jaar eene belangrjke uitbreiding,
zoowel door het bjbouwen van twee
groote kelders als door het plaatsen van
een nieuwe (tweede) jsmachiue.
Hierdoor kan, behalve de koude voor
eigen gebruik vereischt, dageljks-
3000 KG. js en zoo noodig nog meer
voor den verkoop worden geproduceerd.
Door gemis van grondstof heeft de
Electro Tinfabriek" in het afgeloopen
jaar niet gewerkt. Zj is wederom aan
de vroegere eigenaars overgegaan.
De Zeeuwsche Stoom- Wasch en
Strjkinrichting, Chemische Wasscherj
en Ververj „De Volharding", eigenaar
de heer H. Chr. Bejerman, kan op
gunstige resultaten wjzen. Door de op
heffing der stoomwasscherj „de Yljt"
te Middelburg werden al de daar aan
wezige machines aangekocht door en
overgebracht naar de stoomwasscherj
„de Volharding", waardoor deze zaak
eene belangrjke uitbreiding onderging.
Het personeel bestond uit circa 40 per
sonen, nl. een 30 tal vrouwen en 10
mannsn.
De „Ylisaingsche Schoenfabriek" van
de heeren Gebrs. A. J. Kljberg,
werkende met een personeel van on
geveer 45 personen, vervaardigde ge
regeld plm. 500 a 600 paar schoenen
per week, waarvan het meerendeel naar
andere plaatsen in Nederland of Ned.-
Indië werd uitgevoerd.
Van de overige inrichtingen van han
del en njverheid hier ter stede, zjn
geen bijzondere mededeelingen te doen
Krachtens de Arbefdswet waren op
1 Januari 1905 uitgegeven 472 arbeids
kaarten. Nieuw uitgegeven werden 311
kaarten, ingetrokken daarentegen 896
kaarten, zoodat op 31 December in
omloop waren 387 kaarten, waarvan
251 voor jongens en 136 voor meisjes.
Het getal werkgevers dat met jeug
dige personen en vrouwen werkte, be
droeg 173, terwjl in de verschillende
inrichtingen 133 vrouwen werkzaam,
waren.
Door de gemeente-politie werden in
den ioop van het jaar 13 processen-
verbaal wegens overtreding van de
Arbeidswet op
te spreken, die jj slechts kunt begaan
hebben.
Ik verzoek je een 'anderen toon
aan te slaan
Klaus nam hem van het hoofd tot
de voeten op.
Ik zal naar je luisteren, wanneer
je kalm wilt spreken. Ga zitten, a aar
bedenk, dat ik aan mjn werk bezig ben
Dat kan me niet schelen Je hadt
tjd genoeg om m j bj mjn meerderen
als dief bekend te maken, die de brand
kast van zjn pas gestorven vader open
gebroken heeft.
Klaus toonde een onverschillig gezicht.
Ik herinner mj voorzeker van
dien diefstal gesproken te hebben. Mis
schien heb ik er bjgovoegd, dat de
huisknecht van vader, die zjn ontslag
zal krggen evenals de andere bedienden,
die overtollig geworden zjn, heeft
gezegd, dat je des avonds laat nog eens
heimeljk in het sterfhuis bent terug
gekeerd, en daar jj zooveel schulden
hebt
Het is alles gelogen, wat je zegt
Ik ging weg met Schimmelpfennig en
keerde slechts een seconde in huis terug,
wegens de sneeuwjacht, daar ik mjn
mantel, dis in den corridor op een stoel
Binnenlandsche Handel,
De artikelen van in- en uitvoer bleven
yrjwel dezelfde.
Eene statistieke opgave kunnen wj
verstrekken omtrent het gedistilleerd.
Hiervan wordt n.l. in onze gemeente
bj uitzondering nog een plaatse!jke
accjps geheven, bedragende 17% cent
per Liter ad 50 pCt. sterkte.
Over het afgeloopen jaar bedroeg do
ontvangst f' 24.503.54% vertegenwoor
digende een invoer van 140.016,1 Li
ters, tegen f 24.697.04% vertegenwoor
digende eene hoeveelheid van 141.125.9
Liters in hst jaar 1904.
De communicatie te land werd on
derhouden door den Staatsspoorweg en
naar Middelburg bovendieu door do
Stoomtram. Weldra zal eene verbinding
met Domburg via Koudekerks tot stand
komen, de voorbereidende maatregelen
hiervoor waren op het einde des jaars
bjna voltooid.
Met de stoomtram YlissicgenMid
delburg werden vervoerd 370.501 pas
sagiers, tegen 443.730 gedurende het
jaar 1904. De opbrengst van het per
sonenvervoer was f53.264.72" tegeu
f44.373.05 in 1904, die van het goe
derenvervoer f 1.485.276 tegen f 1.460
in het voorgaande jaar. Per dagkiio-
meter was de opbrengst f 15 tegen
f 13.55 in 1904.
Buiteniandsche Handel.
Op het gebied van den buitenland-
scben handel zjn geene bjzoadere ge
beurtenissen te vermelden. De Export
bleef zich hoofdzakol jk bepalen tot co
kes, steenkolen, vleesch, viBch, hout en.
jzer, zoomede acheepsbenoodigdhadan.
De invoer van petroleum aan de alhier
beslaande faDkinrichthig vormeerderda
wederom, hoewel zj nog belangrjk
lag, vergeten had.
En meen je nu, dat dit niet tegen
je getuigt
Klaus keek hem in de flikkerende
oogen, zooals men een boosdoener aan
ziet, wiens misdaad bewezen wordt.
De zaak zal in de familie bij ven
en je schulden zullen betaald worden,
ingeval je dit niet reeds zelf gedaan
hebt wanneer je bekent
Erken jj, dat je een gemeene
eerroover bent, of
Het gelaat van Robert gloeide, zjne
oogen drongen uit hunne kassenhj
trok zjne uniformjas open en Klaus
zag, hoe Roberts hand de blanke kolf
van een revolver omklemde. Hj greep
met krachtige hand de revolver beet.
Laat dat zitten i donderde h j hem
toe. Jouw militaire heldhaftigheid maakt
geen indruk op mj, dat weetje. Breng
je zeiven niet op het schavot
Robert, die zieh zelf niet meer wist
te beheerschen, worstelde met hem zjn
in het schermen krachtig geworden arm
was even sterk als die van zjn ouderen
broeder. Daar werd snel de deur geopend,
een uitroep van schrik van een vrouwen
stem weerklonk in de kamer, en een
vrouweljke gestalte vloog op hem toe.
Door het wringen om de revolver ging
deze af.
Trede om 's hemels wil riep
Laura ademloos. Wat is dat hier
Niets
Klaus ging voor haar achteruit. Laura
keek naar de revolver, die Robert, in
de war gemaakt door hare komst, liet
Een moordaanslag op een eigen
broer
Die het gewaagd heeft mj bj
mijne superieuren als een dief te brand
merken I
Robert's stem beefde van woede.
Maar toen hj de smeekende, mooie
oogen zag, sloeg hj beschaamd de zjne-
neer, en toen zj de hand op zjn arm
legde, als wilde zj hem ontwapenen,
schoof hj de revolver in den borstzak
van zjn uniform.
Een misverstand, dat Klaus stellig
zal ophelderen.
Hare oogen rustten nu vol verwjt op
haar man, en deze sloeg de zjne neer.
Laura was bepaald groot op dit
oogenblik. Beide mannen gevoelden dit
en bogen zwjgend voor haar.
(Wordt var
