iel5, BIJVOEGSEL
aimenz.
mi
Lsums,
e n.
ïatuarlijk water.
G emee ntebestuur
Rechtszaken.
De sloomtram „Walcheren".
VAN DB
aisie KA-
[NGEN en
ik.
MOPHONE,
jevraagd aan
Markt, en M. N.
van Maandag 16 April, No. 89.
AFSLUITING VAN I)EN ZANDWEG
BIJ HET GRAND HOTEL.
Burgemeester en Wethouders van
Ylissingen
gelet op eene beschikking van Ge
deputeerde Staten van Zeeland
maken bekend
dat in verband met de opening van
den dieuBt v/d Stoomtram -^jddelbuig
Ylissingen
Domburg het gedeelte van den Weg
naar het Badhuis (no, 9 van den
ligger der wegen en voetpaden in deze
gemeente) van het begin van den oprit
naar het Grand Hotel tot aan de aan
sluiting van den Zandweg (no. 10
van genoemden ligger) van af heden
voor het verkeer met lij- en voes-
tnigen en vee zal zijn afgesloten.
Ylissingen, 14 April 1906.
Burg. en Weth. voornoemd,
VAN DOORN YAN KOUDEKERKE.
De Secretaris,
WITTE VEEN.
VliBsingeu, 14 A.prll.
De Commissaris der Koningin in
Zeeland, gezien het ambtsbericht van
den districtsvéearts van 10 dezer, no.
395, waaruit bljjkt, dat op 8 dezer te
Ylissingen een kind is overleden aan
hydrophobia (watervrees) nadat het
eenigen tyd geleden was gebeten door
een hond, die daarna losgebroken en
niet meer in de gemeente gezien is
besluit
lo. voor de gemeenten in Walche
ren, gedurende vier maanden, te reke
nen van den dag der aanplakking van
dit besluit, het bevelschrift uit te vaar
digen, dat aile honden, die zich buiten
itoningen of vaartuigen (geene open-
bus middelen van vervoer zijnde) be
vinden en niet binnen een afgesloten
erf aan een ketting liggen, moeten
vqw'zien zijn van een muilkorf volgens
bet ter gemeente-secretarie te bezich
tigen model, vastgesteld bij beschik-
j kingen van den minister van binnen-
I sche zaken, gehandhaafd door den mi
nister van waterstaat, handel en nijver
heid lij beschikking van 19 Juni 1903.
-liddalbarg t.t
(Remiss) v.ia
rkdagen) 5.50.
h. 7.55, 9,30. 11.—.
5 2.-, 2.45. 3.30,
7.50, 8.40, 9.30,
(n. Zeilmarkt
6.20*, 8.40, 10.15,
0, 2.05, 2.50, 3.35,
L 7.55, 8.45, 9.35,
en slechts tot de
UVEffiHERST.
_a. 6.—, 6.20, 7.—,
10.—, 10.20,10.40,
12.30,1.—*, 1.25*,
4.26, 4.50, 6.10,
3vu,. 6,10, 6.30,
9.50, 10.10, 10.30,
Nm. 12.10, 12.45,
10, 3.40, 4.10, 4 ;35
8.—, 8.80.
lien Zondags uit
B-SC9ELÖS.
m. 3,23 g) en 6,10 c)
im. 3,50 g) en 6,40
a) en 4,45
23 en 6,10 c) i)
ia het vertrek van
n. Neuzen vm. 8,30
Borsssle en Neuseu
Borssele en Neuze#
van 16 April to'
Bij besehikking van den minister
I van marine zijn, met ingang van den
Isa Mei a. e. benoemd tot zeeloods,
loodskweekelingen der le klasse J.
Schol en A. Swarttot loodskweeke-
ling der le klasse, üie der 2e klasse,
[H, Engels en J. Ketting tot loods-
eekeiing der 2e klasse, de matrozen
IJ. L. van Hoebe en B. Spui.
De kelonel Buhiman, commandant
Dan het 3e reg. infanterie, arriveerde
hedoainorgen alhier, ter onderzoek van
klachten tegenover een kapitein.
Ca sergeant Sitsen, leerling van den
Wdcursus, wordt vanaf 1 Juli tot 15
September bjj het bataljon alhier ge
detacheerd, lot zijne practische oplei-
'™g voor den officiersrang.
Van het 2e en 4e bataljon zal van
Juli tot 4 Augustus a. s. een deta-
'heoent ter sterkte van 60 onderoffi
cieren cn minderen in de legerplaats
J Harskamp worden gedetacheerd tot
houden van oefeningen in de vuar-
pidiag.
Afaeïteidsyoprstelling Carré.
Jo unheimische aanblik van de tent
hot gering aantal bezoekers werken
®1#' mede om nog eenige verwachting
hoesteren van eene aan billijke
utohen voldoende voorstelling. Daarom
is het een genoegen te kunnen
--.vien, dat hetgeen gepresteerd
L6t(1i wel aan de verwaohting beant-
en de medewerkenden zich
11 hunne taak kweten, als speelden
'8 voor
een talryk publiek.
-.na eenige kleine incidenten
oenschen zoowel als met dieren,
'li toeschrijven aan eene verklaar-
d Sojaagdheid om spoedig opgebro-
to zijn, liep ook deze voorstelling
'toidoening af.
S waren nog ia de gelegenheid
om het bedaarde, taaie geduld te be
wonderen van de heeren Albert Carré
en Loisset, die niet rustten, alvorens
aan hunne eisehen door de niet zeer
gedweeë dieren was voldaan. In de
roeks van voorstellingen, door Carré
gegeven, hebben alle bezoekers opnieuw
de macht en het overwicht kunnen be
wonderen, die de kleine menseh zelfs
over de grootste dieren heeft.
De vrorsteilingen van Carré zullen
zeker aangename herinneringen na
laten.
Bij de directe belastingen is met in
gang van 1 Mei bevorderd tot rijks
klerk le klasse de rijksklerk 2e klasse
M. Sanders te Middelburg met gelijk
tijdige verplaatsing van de inspectie
Middelburg naar de inspectie Rotter
dam. Verder is tijdelijk verplaatst de
oommies 2e klasse A. J. Spaan van
Bruinisse naar Vreeswijk.
Van de uitgevers, de heeren Ooster
haan Le Cointre te Goes, ontvingen
wij een beschrijving over den waters
nood in deze provincie, samengesteld
door den heer A. Boot te KruiniDgen,
Het boekje bevat verschillende fotogra
fische opnaaien over den watervloed,
o. a. ook enkele kiekjes uit deze ge
meente. Verder komen er enkele kaart
jes in voor. Eerst wordt een historisch
overzicht gegeven van vroegere water
vloeden, terwijl het hoekje verder een
zeer goede beschrijvinggeeft van de ramp,
die 12 Maart onze provincie heeft ge
troffen. Wij zijn er zeker van dat het
boekje, dat slechts 50 cents kost, veel
koopers zal vinden.
De netto opbrengst is bestemd voor
de noodlijdenden, zoodat men bij aan
koop nog een nuttig werk verricht.
Het water in den len Engelsehen
polder onder Rilland-Bath begint nu
van dag tot dag Jager te staan. De
ringdijk nadert zijne voltooiing, zoodat
geen toevoer van water meer plaats
heeft. Wegens de voortdurende droogte
krijgt men daar veel gebrek aan drink
water. In het klooster der Capucijner-
menniken wordt in den nood kosteloos
Het is opmerkelijk, hoe in verband
met de doorbraak aan den Wilhelmus
polder onder Walzoorden het diepe
vaarwater van de Schelde zich meer
naar den wal verplaatst. De groote
zeeschepen, die van en naar Antwerpen
varen, blijven geen 100 meter meer
van den wal verwijderd. De groote
zandplaat nadert al meer en meer den
oever. Dat deze verlegging van den
stroom niet gunstig is voor de oever
verdediging behoeft geen betoog.
Waarschijnlijk zal men na het dich
ten van den zeedijk zoo de toestand
alsdan niet verandert genoodzaakt
zijn pogingen aan te wenden door
zinkstukken den stroom te breken en
te verleggen.
Donderdag is te Amsterdam een
straatcolleete gehouden voor de nood
lijdenden in Zeeland. Met 220 busjes
werd de stad rondgegaan en aan stad
genoot en vreemdeling werden zij voor
gehouden. Bij telling is gebleken dat
de opbrengst van de collecte f 11.649.45
beliep.
Niet onbelangrijk is de specificatie
van de giften. Er werd ontvangen 1
biljet van f 100, 1 van f40, 15 van
f10, 13 gouden tientjes, f835 aan
rijksdaalders, f 2539 aan guldens, f 9
aan halve guldens, f3017 aan kwart
jes, f3860 aan dubbeltjes, f949.45 aan
centen, aan vreemd geïd f20, met nog
zekere hoeveelheid aan kleine vreemde
pasmunt.
Aan het rijksproefstation te Goes
worden op het oogenblik grondmonsters
uit de verdronken polders onderzocht,
teneinde het zoutgehalte te kennen. Bij
Va schijnt het kweeken van land-
bouwvruchten zoo goed als onmogelyk.
Heden zijn door het kantongerecht
te Middelburg veroordeeld wegens
nachtrumoerJ. J. Q., A, v. O., tot
f 1 b. s. 1 d. h. overtreding arbeids
wetW. v. B,, tot f 3 b. s, 2 d. h.,
L. T. O., tot f 10 b. s. 3 d. h.loopen
langs den spoorweg H. A. H., Oost
en West-Souburg, tot f 2 b. s. 1 d. h.
des nachts rijden met een voertuig niet
voorzien van eenelichtgevende lan
taarn P. S., tot f 1 b. s. 1 d. h.
loopen op den keermuur van het droog
dok H. O. L., A. L. "v. d. C., tot
f 0,50 b. s. 1 d. h.wateren buiten
de bakken P. C. P., K. W. M., tot
f 1 b. s. 1 d. h.zich vermomd ver-
toonen op den openbaren wegG. V.,
Middelburg, tot f 1 kt. 1 d. h.en
wegens dronkenschap A. v. O., tot f 1
b. s. 1 d. h„ J. V., M. P. W., J. J.
d. H., P. A. T.O. N., M. Z zonder
bekende woon of verblijfplaats, tot f 2
b. s. 2 d. h., H. J. M., P. E., tot f5
b. s. 3 d. b., A. v. d. M., tot f 10 b.
s. 3 d. h. achter wier uamen geen
woonplaats staat, wonen te Ylissingen.
Negen jaar geleden werd door de
heeren C. L van Woelderen en J. L.
Gruber de wenschelijkheid besproken
of men den Waloherschen landbouwer
niet een stukje gereedschap zou kunnen
geven, waardoor hem de strijd om het
bestaan gemakkelijker zou worden ge
maakt. Genoemde heeren beoogden
hiermede den landbouwer op beter en
vlugger manier gelegenheid te geven
zijn producten te vervoeren en markt
waarts te brengen.
Het resultaat van deze besprekingen
was dat bovengenoemde heeren zich
enkele andere heeren assumeerden en
werd opgericht de commissie tot voorY
bereiding van tramwegen op Walcheren.
In die commissie h^dden-zltting de
heeren A. Lantsheer, C. L. van Woel
deren, J. L. Gruber, Jos. van Raalte,
E. Wibaut en J. A. Zip.
Deze commissie verrichtte geheel be
langeloos alle voorbereidende werkzaam
heden om de totstandkoming van een
tramweg op Walcheren mogelijk te
uiakeD. Den 15 Mei 1903 werd de
commissie veranderd in een naamlooze
vennootschap en toen opgericht de ven
nootschap „Stoomtram Walcheren", en
bracht de commissie tot voorbereiding
van tramwegen op Walcheren al hare
rechten over bij de stoomtram Walche
ren, zonder eenige vergoeding.
De commissie tot voorbereiding van
tramwegen op Walcheren had te voren
alle werkzaamheden verricht, welke
noodwendig aan de totstandkoming der
lijn waren verbonden. Uit het dagboek
blijkt ten duidelijkste welk een eindeloos
gecorrespondeer hieraan verbonden was.
Gelukkig mocht de commissie van rijk,
provincie, gemeente en ook van den
polder Walcheren den steun ondervinden,
dien zij tot verwezenlijking van haar
plannen noodig had.
Wij achten het niet noodig al de
data's te vermelden waarop subsidies
enz. werden toegekend, doch wel vinden
wij het interessant genoeg om mede
te deelen dat niet minder dan 569 per-
ceelen moesten worden onteigend, alvo
rens met den aanleg der tram kon
worden begonnen. Dank zij de mede
werking van landeigenaren konden ai
deze perceelen met minnelijke schikking
worden aangekocht en is sleohts 1 proces
gevoerd moeten worden, dat ten genoege
van de stoomtram Walcheren werd
beslist.
Zooals reeds gezegd werd de commis
sie van voorbereiding vervormd in een
naamlooze vennootschap en werden als
commissarissen voor de eerste maal
benoemd de heeren A. Lantsheer te
Oostkapelle, J. A Zip te Middelburg,
J. L. Gruber te Vliesingen. Jos. van
Raalte te Vlissingen, rar. M. Jacq. de
Witt Hamer te Middelburg, W. H. de
Bruijn van Melis- en Mariekerke te
Veip. Ook werd wijlen de heer C. L.
van Woelderen to'commissaris benoemd,
in wiens plaats iotusschen werd gekozen
de heer J. G. Ecmerins te Middelburg,
Het dagelijksch bestuur der vennoot
schap werd gevormd uit de heeren
Lantsheer, voorzitterGruber, secretaris
on Zip, penningmeester, terwijl werd
bepaald dat de zetel der maatschappij
te Vlissingc-n zou gevestigd zijn.
Als directeur werd benoemd de heer
G. O. Op ten Noort, die, zooals bekend,
in Juni deze betrekking reeds zal ne-
derleggen, welk besluit door het perso
neel met leedwezen is vernomen.
Wij dienen met het oog op de uit
gebreidheid van dit verslag ons te be
perken en releveeren verder, dat aan
den ingenieur J. Sohotel te Rotterdam
werd opgedragen het opmaken van
plannen, bestekken, teekeningen enz.,
voor de aardenbaan, kunstwerken en
gebouwen, terwijl de andere werken in
eigen beheer werden ontworpen.
De gehouden aanbesteding had tot
resultaat dat het leggen van den weg
en de kunstwerken werd opgedragen aan
de heeren J. van Noordenne Oo. te
Utrecht, terwijl het maken der gebouwen
werd aangenomen door den heer P. M.
Panny te Zierikzee.
Mat het dagelijksch teezicht werd
door den heer Schotel belast de heer
D. Bakkes, terwijl verder nog als op
zichters bij den aanleg zijn werkzaam
geweest de heeren J. Loois, A. Loois,
de Bree, de Vieze, J. Pluijmers en J.
de Witte, de laatste speciaal bij het
plaatsen der seintoestellen.
Dank zij het gunstige weer slaagden
de werkzaamheden in den beginne
geheel naar wenseb, doch de voortdu
rende regen in het gebeeie najaar ver
traagde de oplevering der baan gerui-
men tijd.
Aan de machine-fabriek „Hohenzol-
lern" te Dusseldorf werden de machines
vervaardigd, terwijl de personen- en
goederenwagens zijn geleverd door de
firma Allan Co. te Rotterdam.
De geheele installatie van de werk
plaats is geleverd en ook geïnstalleerd
door gebr. Polak alhier, en ook is door
deze firma voor het perron te Koude
kerke een spoorwegweegbrug van 20.000
Kg. draagvermogen opgesteld.
En zoo werd heden de dienst op deze
lijn geopend.
Wij maakten gisteran met genoegen
gebruik van de beleefde uitnoodiging
om alvorens de dienst officieel werd
geopend, een tochtje naar Domburg
mede te maken.
Wij vertrokken met de tram van 9.23
uit Middelburg. Bij het binnenkomen
in den wagen viel ons dadelijk de nette
afwerking hiervan op. Het spreekt van
zelf dat een nieuw vervoermiddel er op
is ingericht dat aan de eisehen van
comfort wordt beantwoord, doch bij deze
tram is er op gerekend dat men het
den passagiers zoo aangenaam mogelijk
moet maken, aangezien natuurlijk hier
van veel afhangt om van de tram ais
een gelegenheid tot het maken van een
uitBtapje te profiteeren. En dan moeten
wij gerust verklaren, dat het bestuur
hierin zeer gelukkig geslaagd is.
De afwerking, betimmering en in
richting van de rijtuigen is van dien
aard dat Jan Nurksch zich een ritje
naar Domburg niet zou beklagen.
De wagens bieden plaats aan 12 pas
sagiers eerste klasse, 21 tweede klasse
(voor niet rookers) en 14 voor passagiers
die bij een ritje door Walcheren ook
wel het genot van een lekkere sigaar
willen voegen. Echter kunnen de rookers
dan alleen hun hart ophalen als de
niet-rookafdeeling plaats genoeg aan
biedt voor niet-dampende passagiers.
Doeh de maatschappij weet wel dat het
voor velen een opoffering is om het
genot van een sigaar te moeten ontberen
en daarom heeft zij op de baloons, waar
plaats is voor 10 personen waarvan
4 zitplaatsen het rooken onvoor
waardelijk toegestaan. Doch wat de
maatschappij en zeer terecht met
kracht wil tegengaan, dat is het spuwen
en daarom is overal met duidelijk lees
bare letters geschilderd „Niet spuwen"
en ook den conducteurs is speciaal op
gedragen dit verbod onverbiddelijk te
handhaven.
Wie de wagens ziet zal het wel op
prijs stellen dat deze maatregel is ge
nomen, want niet alleen dat uit een
hygiënisch oogpunt deze bepaling te
waardeeren valt, ook en vooral om de
zoo zeer bekende Hollandsche zindelijk
heid te betrachten is het een eiseh dat
wordt zorg gedragen dat de rijtuigen
goed worden onderhouden. Da geheele
afwerking is van dien aard dat het
werkelijk zonde zou zijn, als men de
personenwagens liet verwaarloozen.
Wij zouden nog wel wat over de
betimmering enz. van de wagens willen
zeggen, doch de plaatsruimte dwingt
ons wat beknopter te worden. Alleen
vermelden wij ook nog dat in de rij
tuigen noodremmen zijD aangebracht.
Evenals de personen-rijtuigen zijn
ook de goederen-wagens en de locomo
tieven, alzoo het geheel rollend mate
rieel, flink en degelijk. De locomotief
wordt door een persoon bediend. Echter
is de inrichting van de inaenine zoo
danig dat dit niet het minste bezwaar
oplevert.
Het bestuur van deze stoomtram
heeft begrepen dat de zuinigheid de
wijsheid niet mag bedriegen. Trouwens
overal blijkt het dat men dit spreek
woord voor oogen heeft gehouden, want
op ons tochtje naar Domburg hadden
wij volop gelegenheid dit te kunnen
eonstateeren.
Van Middelburg door een aardige
landstreek rijdende bemerkt men dit
ook direot bij aankomst te Koudekerke.
Hier is het vereenigingspunt van de
lijnen van Vlissingen en Middelburg en
men ziet daar een net van lijnen dat
men denkt aan een spoorwegstation te
arriveeren. Bewijs aiweer dat men, al
zullen niet dadelijk al die lijnen noodig
zijn, op de toekomst heeft gerekend.
Daar op Koudekerke, vindt men de
remises, workplaatseu, woningen voor
directeur eu personeel, alle aan de lijn
gelegen. Men heeft daar eveneens putten
geboord, waaruit grondwater wordt op
gepompt gedistilleerd en zoo naar de
kranen geperst om de machines van
het meest noodzakelijke voedsel te
voorzien.
De treinen uit Vlissingen en Middel
burg komen hier bjcen. In het drukke
seizoen moeten de passagiers niet over
stappen, daar de rijtuigen dan doorloopen
naar Domburg. Ais men echter meent
met één rijtuig te kunnen volstaan dan
moet men hier overstappen en het be
stuur bepaalde dat de passagiers uit de
minst bezette tram dit zullen moeten
doen. Komt dus bjjv. de tram uit Vlis
singen met 10 en die uit Middelburg
met 20 passagiers dan zullen die uit
Vlissingen de coupé moeten verlaten
en in een ander rijtuig hebben plaats
te nemen.
Wij merken echter maar al te goed
dat „l'appétit vient en man
ge an t" want ons verslag wordt veel
grooter dan wij oorspronkelijk voor
nemens waren.
Wij zullen Koudekerke dus maar
direct verlaten en onze reis naar Dom
burg vervolgen. Langs de duinenrij aan
de eene zijde en het vlakke land, waar
tal van landbouwers van het prachtig
weer profiteerend, doende waren wat
hun hand vond om te doen, aan den
anderen kant, kwamen wij na en
kele minuten te Biggekerke. Na daar
even gestopt te hebben aan bet kleine,
doch geriefelijk ingerichte station, reden
wij naar Zoutelande-Meliskerke, (één
station) ook daar vindt men weer een
uitstekend wachtlokaal. Zoutelande ver
latende nadert men weldra Westkapelie.
De groote plomp i vuurtoren ziet men
al heel spoedig en eveneens krijgt men
den zeedijk den dijk die zien tegen
woordig zoo goed, houdt in het ge
zicht. Men blijft echter op eenigen af
stand van het dorp en komt achter den
vuurtoren aan.
Van Westkapelle snort men verder
door prachtig bouwland naar Aagte-
kerke en nog een zuchtje en men be
reikt het eindstation, Domburg. Hier
komt men in bet dorp aan.
Een flink station is daar gebouwd,
echter bad men,'waar zooveel kosten
gemaakt zyn nog wel enkele guldens
kunnen offeren om de wachtkamer eerste
klasse wat netter in te richten. De
daar staande banken van kussens te
voorzien zou geen overtollige weelde
geweest zijn.
Evenals te Koudekerke heeft men
te Domburg ook een flink emplace
ment. Men vindt daar eveneens een
reinise en is er gelegenheid voor het
personeel dat gedurende de zomermaan
den des nachts aankomt, om daar te
logeeren.
Verder vindt men hier een zuig- su
perspomp om het hoogwaterreservoir
te vullen en de machines van water te
voorzien.
En zoo zijn wij aan het einde van ans
ritje door Walcheren genaderd. Wij
moeten gulweg bekennen dat de tocht
ons uitstekend heeft voldaan. De weg
ligt zoo uitstekend en de wagens rijden
zuo zacht dat het werkelijk alleraan
genaamst is een uitstapje naar Domburg
te doen eu wij zijn er zeker van dat
menigeen die een reisje zal medemakeu
veel lust zal gevoelen dit te hernieuwen.
Hedenmorgen toen de eerste tram
te Domburg binnenkwam tot nu
had het stoompaard nog slechts door
proefritten zijn entree in de gemeente
gedaan was het station met groen
en vlaggen versierd, terwijl ook uit
vele woningen de driekleur wapperde.
Ook op andere dorpen gaf men zijn
ingenomenheid ie kennen dat het nieuwe
vervoermiddel in dienst werd gesteld.
Nu is er zeker alleszins redeu voor
de inwoners van deze streek op Wal
cheren om verheugd te zijn nu zij uit
hnn isolement verlost zyn en aange
sloten aan het wereldnes. Vooral in
de zomermaanden heeft Domburg een
communicatie gekregen die premier
is. Ja zelfs de hoofdstad onzer provincie
komt dan in zeker opzieht nog achter
aan. Immers van af 15 Mei tot 15 Sep
tember zal men te Vlissingen aanko
mend met den Hoiiandsohen maiitrein
van 11,1)2 nog naar Domburg kunnen
vertrekken, terwijl men voor Middel
burg van dezen trein geen gebruik kan
maken, tenzij men zelf een gelegenheid
schept om huiswaarts te keeren 1
Ja, Domburg heeft wel reden om
heden verheugd en blij van geest den
14 April 1906 met gulden letteren in
de annalen te vermeiden.
Eerst gaslicht en nu een tramweg
wat zal de toekomst nog voor Domburg
opleveren
Pessimisten verwachten van de tram
niet veel voordeel voor Domburg als
badplaats, optimisten zien in hun ver
beelding reeds een Scheveuingen in
miniatuur.
Wy aohten het beter den gulden
middenweg te kiezen en daarom zeggen
wij „Laat ons er het beste van hopen
Het is zeker niet ongepast hier een
woord van hulde te brengen aau den
beer J. L, Grabar, caamisians sscre-
