Donderdag
16 November.
Ho* 270*
43e Jaargang.
1905.
Van week tot week.
Binnenlandsclie berichten.
FEUILLETON.
viissimescHE courant
Prijs per drie maanden LSft Kan» pgt- iposiè 1,50,
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert, zich bij alle Boek
handelaren Postdirecteuren of rechtstreeks bij den Uitgev er
F. VAN DE VELDE Jr., Kleine Markt, I. 187.
ADVERTENTIESvan 14 regels ƒ0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend. Groote letters
en cliché's naar plaatsruimte.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zon- en feestdagen.
Tolepli Doiiiminmer 10.
Abonnements-Advertentiën op zeer voordeclige voorwaarden.
De quaestie der scheiding van Kerk
en Staat is dan in Frankrijk het laatste
stadium ingetreden en de houdiDg van
den Senaat tegenover enkele aangewonde
pogingen om de debatten alsnog uit te
stellen, zeggen, dunkt ons, genoeg voor
den uitslag.
Men kan anders niet zeggen, dat de
Senaat heel rustig kan werken onder
het lawaai in de andere Kamer, waar
het in de laatste dagen weer eens tot
standjes kwam, ter zake van verschil
lende aangelegenheden. De bron van
alles is evenwel dat minister-president
Bouvier niet minister-president-Combes
ia, met andere woorden, dat Bouvier
niet alleen zijn steun zoekt bij de
socialisten van verschillenden graad,
maar ook wel bij de middenmannen.
Dat wordt hem natuurlijk want in
Frankrijk is de politiek letterlijk alles
aan den eenen kant heel kwalijk ge»
nomen, terwijl men bet aan de andere
zijde in hem prijst en hem aanspoort j
om de meer radicaal gestemde collega's
te laten schieten, Dat laatste zal wel
niet geschieden en is trouwens over
bodig geworden, nu de minister van
oorlog, die meer een Combes-man was,
is afgetreden en er dientengevolge eene
reconstructie van het Kabinet heeft
plaats gehad. Het schijnt dat de minis
ter van oorlog er over ontstemd was,
dat de heer Bouvier niet gezind was
een officieel karakter toe te kennen aan
zekere ambtenaars-vereenigingen (on
derwijzers en postbeambten), met een
staatkundig karakter, die zich in den
laatsten tijd hebben gevormd.
Hoe het zij, de man is heengegaan.
Erg aangewezen voor zijn vak was hij
trouwens niet en zijn opvolger is het
al evenmin. De geschiedenis der jongste
tijden heeft anders geleerd, dat men
gauw genoeg in een oorlog ban zitten
en in zulke omstandigheden mag een
land,dat er een groot leger op nahoudt en
altijd nog voor een militairen staat van
den eersten rang doorgaat, wel zeer
bekwame lieden aan het hoofd der
zaken hebben menschen die zich wat
minder met de alles in de war sturende
politiek en wat meer met hun eigen
gedoe bezig houden.
Hoe het hij al die standjes in de~
Kamer weer gegonsd moet hebben, dat
zelfs de zwarte ex-koningin van Mada
gascar, die de zitting bijwoonde, er haar
verbazing over uitsprak. Haar luidjes
waren het ook niet altoos eens, zei ze,
maar dat meer dan éen gelijk sprak,
gebeurde toch niet. En in het beschaafde
Frankrijk is de Kamerzitting soms als
een Poolsehe Landdag
Wanneer men licht wenscht in duis
tere zaken, dan is het voorzeker de
aangewezen weg om dat licht in de
eerste plaats te zoeken bij hen die zich
door eigen waarneming' van den toe
stand overtuigden. Wat Busland betreft
heeft men nu in Engeland de meening
kunnen hooren van den bekenden jour
nalist en vredesman Stead, die van zijn
reis in Busland teruggekeerd is en den
staat daar te lande zeer donker inziet.
Hij is zelfs van meening dat de revo-
lutionnaire bewegingen van dien aard
zijn, dat de talrijke vreemdelingen wel
eens gevaar konden loopen. Dit moge
nu volgens den Engelschen minister
van buitenlandsehe zaken in strijd zijn
met de door hem ontvangen berichten
men moge ook rekening houden met
het feit dat de heer Stead niet onder
de kalme menschen kan gerekend wor
den, ook op ons maken de laatstelijk
ontvangen mededeelingen niet den in
druk, dat zij tot gerustheid stemmen.
Het licht geheel in den aard der zaak,
dat men het weinige goede, dat te be
richten valt, in een gunstig daglicht
steltmaar veel is dat niet, en ook
wij zijn tot nog toe niet overtuigd dat
Witte in zijn plannen slagen zal.
Een feit is het, dat het alom pro
en contra blijft gaan. De rechtsche
partijen organiseeren zich tegen de
liDkergroepen. Nu hooren wij weder
van een partij van christen-democraten,
met het devies „Voor vrijheid, Christus
en den Czaar". Men ergere zich niet
aan die combinatie 't is maar in Bus
land Maar overigens laat het devies
ons in het duister. Christus en de vrij
heid, ja, dat gaat heel goed samen,
maar de Czaar en vrijheid, dat
is wat anders Toch zou het niet voor
het eerst wezen, dat een despoot in de
democratie zijn steunpunt zocht, 't Is
een heel zwak fondementwant wan
neer de absolute heerscher zijn steun
punt denkt te kunnen missen en een
heel klein beetje naar den anderen bant
wordt hij terstond uitgeworpen.
Intusschen staat het vast, dat men
in Busland, het blijkt hoe langer hoe
meer, doet alsof men thuis was en on
gestraft zijn booze hartstochten botviert.
Over het koelen van zijn haat maakt
door K. D. VAN OLDEPADE.
10.)
Na deze kernachtige rede, zooals de
secretaris opschreef, stond de directeur
van het telegraaf kantoor op en zeide
„Mijne heeren, ik vermoed dat men hier
te denken heeft aan het misbruik maken
van een anders geheim. Het telegram,
dat Koermond naar Hamelhorst moest
brengen, was van dien aard, dat iemand,
aan wien het niet gericht was, en die
het evenwel opende, zichzelven er voor
deel mee doen kon. Meer mag ik niet
zeggen, tenzij het gerecht mij daartoe
dwingt 1"
„Jawel, meneer, omtrent den inhoud
van het telegram moogt ge niets meer
zeggenmaar ge kunt den heeren toch
wil bekend maken met andere feiten, die
gebeurd zijn sprak de voorzitter.
men zich heel wat warmer dan om alle
politieke hervormingen. Dit moge nu
niet van het gansche volk gezegd kun
nen worden het geldt toch voor een
zeer aanzienlijk deel er van. De vree-
seljke jodenvervolgingen, die door chris
tenen geschieden, maar den christen
een gruwel zijn, bewijzen het. Nieuwe
werkstakingen op groote schaal hangen
in de lucht, West-Kaukasië is in vol
slagen opstand daar is in letterlijken
zin de hel losgelaten. Zich vrijgevoe-
lende slaven, dat wil zeggen slaven op
wie tijdelijk het toezicht ontbreekt, ver
moorden en verbranden alles wat onder
hun bereik komt en niemand is in
staat er een einde aan te maken.
En nu gelooven wij van ganscher
harte dat velen het goede willen en
"Witte aan hun hoofd staatmaar er
zijn dingen waarop de menschelijke wil
machteloos afstuit en wij vreezen dat
dit op vele zaken in den tegenwoordi-
gen chaos toepasselijk is.
Toen de laatste hand aan dit over
zicht werd gelegd, was de uitslag nog
niet bekend van de volksstemming in
Noorwegen. Onze lezers zullen daarop
wel acht geven. Zooals men weet heeft
de volksvertegenwoordiging de regee
ring gemachtigd om de kroon van
Noorwegen aan te bieden aan prins
Karei van Denemarken en moet nu
ieder stemgerechtigde met ja of neen
te kennen geven of bet daarmede
eens is.
Intusschen blijkt, zooals in de „Bui
tenlandsehe Berichten" is vermeld, dat
de overgroote meerderheid van het volk
ja heeft geantwoord.
„In zoo verre heeft de geëerde voor
zitter geljb", hernam de telegraaf-
directeur. „Ik kan den heeren nog zeggen
dat Koermond, die zjn voet verzwikt
had, het zelf onmogeljk weg kon
brengenDat heeft zjn commensaal
gedaan
De oogen der meeste heeren geleken
bj het hooren van die woorden wel
groote pannekoeken en angstig benauwd
en verstomd fluisterend klonk het
„Hó!"
„Dan zal het liefje hem zeker gezel
schap gehouden hebben om hem den
weg te wjzen", mompelde de veearts,
die zjn witte collectanten-das nog om
had.
„Mag ik den heer veearts Briedek
vriendeljk verzoeken hier in onze ver
eeniging niet af te dalen tot de „Men
zegts" van het schorremorrie of repalje
Yoet bj 't paaltje, heeren, wat ik u
bidden mag, voet bj 't paaltje zeide
de voorzitter.
„Dat zeg ik ook, mjnheer de voor
zitter", dus sprak de kostschoolhouder,
die lid van beide vereenigingen was,
„dat zeg ik ook Het zal hier in de
eerste plaats de vraag zjnis de heer
Horsebreeker schuldig
rechten ook nog in andere opzichten
zouden worden beperkt.
Wat Turkije betreft, het schjnt dat
de sultan het toch niet tot een visite
van de buitenlandsehe vloten in zjne
wateren wil laten komen waarsehjn-
ljk omdat men daaraan den vorm van
doortastende maatregelen wenschte te
geven, door een deel van het gebied
des sultans te blokkeeren, totdat hj
niet alleen voor den vorm heeft toege
geven, maar ook een uitgewerkt plan
van financieele controle in Macedonië
heeft goedgekeurd. Nadat Me sultan te
Berljn zjn excuses heeft gemaakt dat
hj niet anders kon handelen, moeten
er later voorstellen in anderen geest
zjn gedaan. Yan welken inhoud is ons
op dit oogenblik nog niet bekend.
Waarschjnljk zullen zj wel weer een
bedekte poging zjn om het zaakje op
de lange baan te schuiven.
Er schjnt nu toch kans te bestaan,
dat de Kretensers gepacificeerd zullen
worden. De mogendheden zullen wel
inzien dat eene inl j ving van het eiland
hj Griekenland het einde moet zjn,
doch achten er den tjd nog niet rjp
voor, ondanks de onaangenaamheden
met den sultan,
Dat met de opstandelingen wordt
onderhandeld is reeds een fcewjs van
de welwillende gezindheid der voogden.
Trouwens, het verlangen der Kreten
sers, dat vreemde controleurs over het
financieel beheer en de toepassing der
wetten zullen worden benoemd, is nog
zoo dom niet en stemt de mogendheden
natuurljk gunstig, al is dit ook niet
naar den zin van den gouverneur, wiens
haalt me de woorden uit den
mond, mjnheer de kostschoolhouder
Stiftbalg
„U laat mj niet uitspreken mjnheer
de voorzitter. Ik wilde vragen Is de
heer Horsebreeker schuldig daar hj in
strjd met zjne instructie eene andere
betrekking heeft waargenomen
„Hj heeft geene instructie", sprak
de remonstrantsche predikant, de heer
Peerkens.
„Wat? Geene instructie!? Maar,
mjne heeren, vergunt m j, dat ik u dan
zeg dat dit de ezelsdomheid te ver
geireven is. Ik heb acht secondanten
en zes kweekelingen in mjnen dienst,
mjne heeren, en ieder hunner heeft een
verschillende instructie Zonder instruc
ties loopt de heele boel in 't honderd
Het is dan noodig, dat hj er eene
krjgt en nu stel ik in de eerste plaats
voor, dat men terstond daartoe overga
Men zweeg een oogenblik om te
bekomen van den overweldigenden in
druk, dien des kostschoolhouders rede
gemaakt had.
Eindel jk stond de boekhouder op en
zei„Mjne heeren, ik ben tegen de
instructie voor zoo een man, als Horse
breeker is l Ik stel voor hem terstond
Swsede Earner.
Aan het voorloopig verslag van hoofd
stuk waterstaat, handel en nijverheid
der Staatsbegrooting voor 1906, is het
volgende ontleend
Sommige leden hadden met ingeno
menheid gezien, dat aan het hoofd van
dit departement is opgetreden een mi
nister, die zich niet enkel op weten-
achappeljk gebied heeft onderscheiden,
maar die zich bovendien als ingenieur
ook buiten ons land een grooten naam
heeft verworven. Eenige andere leden
betwjfelden of de loopbaan van inge
nieur nu juist de beste voorbereiding
oplevert voor de taak, welke het hoofd
van dit departement heeft te vervullen.
Men hoopte dat de minister alsnog
tot verlaging van verscheidene posten
zou overgaan, nu hj den tjd heeft gehad
de begrooting nader te onderzoeken.
Anderen vertrouwden dat de aanleg
van openbare werken op krachtiger wjze
zou gesteund worden dan thans het
geval is, Yoor productieve werken,
meenden zj, kon geleend worden.
Men wilde openbaar gemaakt zien het
nader advies van de enquête-commissie
in zake de nieuwe voorschriften betref
fende de dienst- en rusttjden van het
personeel. Aangevoerd werd dat feitel jk
de Zondagsrust is ingekrompen. In dit
verband werd op wjziging van art. 27
der Spoorwegwet aangedrongen. Men
drong aan op uitbreiding der bevoegd
heid van de scheidsgerechten. Men
wenschte dat de minister zou beant
woorden brieven en verzoeken van de
vakvereenigingen, en zou bevorderen
dat dezelfde gedragsljn door den raad
van toezicht en de directies zou worden
gevolgd. Gevraagd werd o. a. of het
waar is, dat de directie der H. IJ. S. M.
bj dienstorder het personeel heeft trach
ten af te houden van het lidmaatschap
der Yereeniging van spoor- en tramweg
personeel. De vastgestelde loonregeling
werd niet voldoende gerekend en op
maatregelen aangedrongen ter verbete
ring van de regeling der pensionneering.
Tegenover de hulde aan den directeur-
generaal der postergen en telegraphie
gebracht voor een aantal aangebrachte
verbeteringen stond de klacht over het
optreden van dien ambtenaar jegens zjn
personeel, vooral ten aanzien van het
verbod aan hun vereenigingen zich
rechtstreeks tot hem, directeur, te wen
den. Men schreef hem militaristische
neigingen toe, o.a. bljkende uit het door
hem in de betreffende dienstorder ge
bruiken van de uitdrukking „bevelvoe
rende ambtenaren".
Door andere leden werd met af
keuring van den vorm dezer dienstorder
- de inhoud in bescherming genomen
h, i. was de houding van vele der be
trokken vereenigingen schadeljk voor
de discipline. In dit verband werd de
wenscheljkheid van een groepenverte-
genwoordiging bepleit. Gevraagd werd
naar het bestaan van geheime rapporten
omtrent ambtenaren en geklaagd over
de uitbreiding van het personeel bj het
hoofdbestuur der posterjen, waardoor ia
strjd werd gehandeld met het beginsel
van decentralisatie, dat h.i. moet worden
toegepast naarmate de dienst in omvang
toeneemt.
Inlichtingen werden gevraagd naar
beweerde achterstelling van directeuren
van postkantoren bj commiezen, die in
1908 tot directeur werden bevorderd.
Aangedrongen werd op verhooging
Crr salarissen voor de commiezen, nu
dis öer klerken verhoogd zjn, waardoor
de juiste verhouding is verbroken.
Andere leden, dit toegevende, wjzen
echter op het verrichten van zeer een
voudige werkzaamheden door personen
van betrekkeljk hoogen rang, onnoodig
groote bekwaamheden en dus hoog sa
laris.
Aan den anderen kant werd geklaagd
over en inlichtingen gevraagd naar aan
leiding van het aanstellen als hulptele
grafist van geheel ongeoefend personeel,
waarvan o. a. verminking van telegram
men het gevolg kan zjn.
De arbeid van telefonisten wordt met
het oog op het zenuwsloopende daarvan,
op vele kantoren veel te lang geacht
8 uur met 20 minuten pauze om te
eten, terwijl de arbeid slechts hoogstens
3 Ya uur achtereen mocht duren.
Ook het salaris werd niet voldoende
Opnieuw werd aangedrongen op wj
ziging van de bepaling, dat aan gehuwde
vrouweljke ambtenaren ontslag wordt
gegeven.
Yerbetering van positie werd gevraagd
voor bestellers der telegrafie, die vroeger
postboden waren, voor de oudere instru
mentmakers bj de telegrafie, voor post-
zjn ontslag te geven
„Indien niemand iets tegen het voor
stel van onzen boekhouder, den heer
Lamgroen, heeft, dan zullen wj het be
schouwen dat het met acclamatie en
meerderheid van stemmen aangeno'
men is."
„Daar hen ik ten sterkste tegen Ik
stel eene instructie voor!" zei de heer
Stiftbalg, doch daar hj met zjn voorstel
alleen bleef, zoo hield de voorzitter het
voor uitgemaakt, dat het niet met accla
matie aangenomen was.
„En welke redenen zult ge dan voor
dat ontslag opgeven Vroeg de heer
Stiftbalg.
„Wj behoeven er geen op te geven.
Wj zjn een vrj lichaam wj benoemen
en ontslaan naar welgevallen", liet er
een zich hooren.
„En als hj het weten wil, dan zal
ik het hem wel eens zeggen. Al heeft
die stjve, vrome en trotsche nuf van
een juffrouw Koermond ook nog zoo'n
aardig bakkesje, dan heeft hj nog geen
recht onze belangen aan de zjne op te
offeren brulde de veearts, die, zooals
men wel eens beweerde, eenmaal in zjne
jonge dagen een blauwtje op juffrouw
Koermond goloopen had toen zc nog
„Mooie Mietje Dallegom" heette.
Een verward geroep van „Ja, ja,
meneer Briedek, de veearts heeft geljk!"
aan deze, en van eenDat is onbe
schoft, dat gaat te ver aan die zjde,
ontstond, nadat de veearts, zooals hj
zelf zei, zjn gal eens uitgebraakt had.
De voorzitter trommelde, hamerde,
roffelde en sloeg met zjn hamer als een
bezetene, doch zonder dat er stilte kwam.
Eindeljk stond dokter Pectorale op.
Hj was een kerel als een boom en had
eene stem als eene klok.
„Meneeren", dus riep hj, „ik stel
voor deze vergadering opnieuw te be
leggen a!s we meer gegevens hebben
Ik heb alvast de eer u te groeten I"
Hj stond op en verwjderde zich.
Velen, waaronder dokter Kalmus en
dorainé Peerkens met zjn vriend mon
sieur Stiftbalg volgden hem.
„En waarom heb je geene partj
getrokken voor die arme juffrouw Koer
mond, Hendrik vroeg mevrouw Pec
torale toen hj, thuis gekomen, zjne
vrouw alles verteld had.
„Omdat ik van mjne praktjk leven
moet Anna Je weet dat ik dien veearts
verachth j is een gemeene kerel
irKc.'tti ;,j
