Maandag
4. September.
's LEVENS EB EN MB.
No. 207.
1905.
FEUILLETON.
43e Jaargang.
Gemeentebestuur. De maatschappelijke verschijnselen.
Gemeenteraad Yan Vlissingen.
Binnenlandsche berichten.
VLISSIMSCIE COUMiT.
Prijs per drie maanden 1=30» Franco fat post 1,50.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij alle Boek
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks bij den Uitgever
F. VAN DE VELDE Jr., Kleine Markt, I.' 187-
ADVERTENTIËN van 14 regels ƒ0.40» Voor eiken regel
meer 10 cent. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie wordt de prijs slechts tiveemaal berekend. Groote letters
en ciiché's naar plaatsruimte.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zon- en feestdagen.
Teleph joiiii timmer 10.
Abonnements-Advertentiën op zeer voordeelige voorwaarden.
HINDERWET.
Burg. en Weth. van Vlissingen
gelet op art. 8 der hinderwet
brengen ter algemeens kennis dat bij
hun besluit van heden vergunning is
verleend
I. aan J. E. WEMELSFELDER tot
het vervangen van een gewonen door
een dubbelen beeten lucbtoven in per
ceel aan de Dijkstraat M M 41
II. aan het bestuur der coöperatieve
vereeniging „EIGEN HULP" tot het
uitbreiden van eene bakkerij met een
gasmotor in perceel O 418 aan de
Glacisstraat.
Vlissingen, 1 September 1905.
Burg. en Weth. voornoemd,
VAN DOORN VAN KOUDEKERKE.
De Secretaris,
WITTEVEEN.
HOOFDELIJKE OMSLAG.
Aanzuivering hoofdelijke omslag.
De Gemeente-Ontvanger van Vlis
singen
herinnert belanghebbenden aan hunne
verplichting tot aanzuivering van het
verschuldigde wegens hoofdelijken om
slag, ter voorkoming van vervolging.
Vlissingen, 2 September 1905.
De Gemeente-Ontvanger,
J. I. DE BACK.
Naar het Duitsch.
29.)
„En ik zij glimlachtehaar
gelaat werd als door een zachten gloed
«vertogen, „ik heb natuurlijk Wanda
von Riimming vergeven, zooals ik ieder
vergeven zou, die berouw heeft over het
lij gedane onrecht."
Het gesprek eindigde hiermede, daar
het onderhoud aan het benedeneinde der
tafel zoo levendig was geworden, dat
het onmogelijk werd het verder voort
ie zetten. Vooral Bruin Roosje scheen
bijzonder geanimeerd te zijn en kon op
dit oogenblik niet met lachen uitscheiden.
„Mijnheer Rümming!" riep zij tot
den jongen dokter, die tegenover haar
zat, terwijl zij zich alle moeite gaf om
tan minste eenigszins haar uitgelatene
vroolijkheid te bedwingen, „verbeeld u
dat een man, die zijne toekomstige vrouw
OPENBARE VERGADERING
VAN DEN
op Dinsdag den 5 September 1905,
des namiddags ten 2 uur.
A. Installatie van gekozen en her
kozen Raadsleden.
B. Mededeelingen.
C. Over te leggen stukken.
D. Benoemingen
1. Van twee Wethouders.
2. Van een ambtenaar van den Bur
gerlijken Stand (vacatureKalbfleisch).
3. Van leden in de vaste commissies
van den gemeenteraad.
4. Van tijdelijke leeraren aan de
Burgeravondschool.
E. Te behandelen punten
1. Voorstel van Burg. en Weth. tot
het opnieuw aanvragen van bevoegdheid
tot heffing eener plaatselijke accijns op
het gedistilleerd.
2. Idem tot wijziging der verordening
regelende het getal scholen en den om
vang van het openbaar lager onderwijs.
3. Idem tot vaststelling der rekening
over 1904 en der begrooting voor 1906
van de commissie van den Vlissingen-
Koudekerkschen straatweg.
Hun ontstaan
en hunne gevolgen.
XVI.
Bij het credietwezen heeft ook de
Staat een rol te vervullen.
Immers, de credietinstellingen zijn
lichamen, ingesteld met het doel om
winst te behalen en daarin is niets on
geoorloofds gelegen. Bij instellingen,
die naar vaste grondslagen werken, be
staat ook weinig gevaar voor woeker
rente, die door den particulieren geld
schieter vaak wordt geëischt, en tegen
dezen zou een woekerwet toch niet
baten, omdat er toch middelen bestaan
om, in anderen vorm, den in nood ver
keerenden schuldenaar te doen betalen
wat bij de woekerwet verboden is. Door
werkelijke credietinstellingen zal het
economisch doel van het crediet altijd
het best worden bereikt. Zij maken het
verkeer gemakkelijker en verhoogen de
voortbrengende kracht van het kapitaal.
Zij werken er dus toe mede dat aan
de maatschappelijke behoeften beter
kan worden voldaan zij verhoogen de
algemeene welvaart. Deze instellingen
behooren echter waarborg aan te bieden,
dat zij de verplichtingen, die zij tegen
over anderen op zich nemen, behoorlijk
kunnen vervullen. Immers, de instel
ling werkt met het kapitaal van ande
ren, hetzij dan dat kapitalisten als
aandeelhouders tot haar toetreden, hetzij
dat zij de penningen aanwendt van hen,
die overigens op geenerlei wijze tot
haar in betrekking staan.
De oredietbank b.v. is vaak ook de-
positobank. Zij neemt, voor korter of
langer tijd, geld op van anderen, die
dat tijdelijk niet behoeven, tegen ver
goeding eener rente, welke hooger of
lager is naarmate van den termijn van
opzegging. Hoe korter deze is, hoe lager
de rente.
Het zijn deze banken, die het middel
van betaling verschaffen, dat men cheque
noemt. Wanneer A. b.v. eene som gelds
bij de bank heeft staan en aan B. iets
schuldig is, dan geeft hij aan B. eene
aanwijzing op de bank of cheque en B.
gaat dan zijn geld bij de bank halen.
Wanneer er nu vrees bestaat, dat
op financieel gebied moeielijke tijden
zullen aanbreken, dan ziet men vaak
dat een groot deel der depositohouders
plotseling hun geld komen opeischen,
ook dan wanneer er geene redenen be
hartstochtelijk lief heeft, als hij ge
trouwd is niet aan den leiband zou
loopen P Ziet, mijne heeren, daar recht
tegenover in het schoone statige gebouw
woont de controleur Hahn, die man was
ook een voorstander van de leer dat de
man het hoofd moet zijn, en eene mijner
oudste vriendinnen, Louise Nestelman,
stemde hem dit zoo volmondig toe dat
hij dol verliefd op haar werd en bij
haar tehuisbrengen haar reeds hand en
hart aanbood. En hoe is het nu Daar
zij geene blonde mannen verdragen kan,
omdat een van dat soort, toen zij nog
een jong nufje was, haar liet zitten, duldt
zij niet dat hij een enkel vriendelijk
woord wisselt met collega's, die het
ongeluk hebben niet zoo zwart als
Othello en zij zelve te zijn. Maar dat
daargelaten. Onlangs, toen ik eens bij
haar op bezoek was, het was kort voor
hij naar zijn kantoor moest, verzocht
hij, beleefd als altijd, hem zijn gewone
kop koffie te schenken. Welnu, ik zag
hoe zij de bruine vloeistof uit den ketel
in zijn kop schonk, daarbij wat melk
deed, maar de room voor zichzelve hield
en de suiker vergat, terwijl zij het
verlangde met een onverschillig gezicht
voor hem zette. Natuurlijk maakte hij
staan om te duchten dat de bank niet
aan hare verplichtingen zal kunnen
voldoen. De depositohouders zijn er nu
zelf oorzaak van, wanneer dit laatste
werkelijk gebeurt, want de bank, die
zooveel te gelijk betalen moet, kan het
geen zij anderen bij r. ij ze van crediet
verschafte, eerst na verloop van tijd
terug verkrijgen. Het in depositio nemen
met slechts een of zeer weinige dagen
opzeggens is daarom bedenkelijk. Ook
werken vele instellingen met veel te
gering eigen kapitaal. Het bedrag der
vlottende schuld van de bank behoort
tevens altijd voor een deel door werke
lijk aanwezige waarden gedekt te zijn
en er behooren wettelijke bepalingen
te wezen, die elke instelling daartoe
noodzaken. Daardoor kan, in moeilijke
tijden vaak een paniek worden voor
komen, die dikwijls ook instellingen,
welke zeer goed werden beheerd, mede-
sleepen in den val van eene, bij welke
dit niet het geval was
Vooral instellingen van volkscrediet
zijn zeer aan te bevelen, maar zij be
hooren aan nog scherpere wettelijke
bepalingen onderworpen te zijn en ver-
eischen bijna een nog nauwlettender
beheer dan andere. Zoo kan b.v. de
hulpbank uitnemende diensten bewijzen
aan minvermogende handelaars en
neringdoenden, welke te goeder naam
en faam bekend staan en eenige per-
soonlijke zekerheid kunnen verschaffen,
tot het bekomen van geringe geldelijke
voorschotten in hunne zaken welke
voorschotten tegen eene zeer lage rente
worden verstrekt en op eene gemak
kelijke wijze kunnen worden terugbe-
j taald. Deze en dergelijke instellingen
zijn echter min of meer van weldadi-
gen aard het behalen van winst staat
hier niet op den voorgrond en zij stel
len hen, die geene genoegzame finan-
cieele krachten hebben, in staat om het
weinige wat zij bezitten, tijdelijk met
goedkoop,gehuurd kapitaal aan te vullen.
Wij kunnen hier ook een woord
wijden aan de instellingen van weldadi-
gen aard, welke dagteekenen uit een tijd,
toen het credietwezen nog geene rol
van beteekenis in het maatschappelijk
verkeer vervulde en van een eigenlijk
gezegd volkscrediet zelfs geen sprake
was. Wij bedoelen de banken van lee
ning, welke geld schieten op roerende
zaken, tegen rente en vergoeding van
administratiekosten, op voorwaarde dat
de in pand gegeven goederen, bij ge
breke van terugbetaling binnen zeke
ren termijn, ten bate en schade der
haar dadelijk op haar verzuim opmerk
zaam. Maar daar had men de poppen
aan het dansen 1 Mijne zachte, schoone,
beminnelijke vriendin, die ais meisje
zoo prachtig' over de goddelijke spreuk
„En hij zal uw heer zijn" kon redenee
ren, geraakte in zulk eene woede, dat
zij op mij den indruk maakte van eene
volkomen Xantippe. Wat, heb ik er geen
suiker bijgedaan P" en daarbij greep zij
als de beleedigde onschuld naar het
corpus delicti en zette het zelve aan de
lippen, „hoe durft gij zeggen, dat ik de
suiker vergeten heb de koffie is zoet,
zelfs meer dan zoet maar zoo is hij 1"
En daarbij sloeg zij bewogen hare handen
naar boven en begon werkelijk bitter
te schreien. Gij moogt mij gelooven, ik
heb tranen in haar oogen gezien. En
hij, natuurlijk, hij kuste haar en noemde
haar herhaaldelijk „mijne lieve vrouw,
mijn hart, mijn engel." En nu dronk
hij zijn koffie uit, terwijl de beminnens
waardige pantoffelheldin met welbehagen
haar kopje met een geduchte hoeveelheid
suiker en de daarbij behoorende room
opslorpte."
Allen lachten, slechts Amata bleef
ernstig. „Maar dat is slecht, heel slecht,"
zeide zij zaohtkens, „zoo zou ik niet
instelling zullen worden verkocht.
Is de bank van leening eene instelling,
van overheidswege opgericht en beheerd,
zooals ten onzent veelal het geval is,
dan mag zij als volkomen betrouwbaar
worden aangemerkt. Tegenover derge
lijke ondernemingen van particulieren
aard behoort de wet echter streng op te
treden en waarborgen te eischen in het
belang van hen die er hun goed aan
toevertrouwen en daarop in den regel
slechts een gering bedrag tegen zeer
hooge rente kunnen bekomen.
Trouwens, instellingen van dergelijken
aard, meestal als philantropisehe in
stellingen beschouwd, kunnen daaronder
onmogelijk gerangschikt worden en zoo
er al een tijd geweest is, waarin ze in
meerdere of mindere mate nuttig of
noodig waren, dan is dat in elk geval
nn anders geworden. Als volkscrediet-
instellingen hebben zij geenerlei waarde
en ook in menig ander opzicht zijn zij
bedenkelijk.
Men noemt ze instellingen ter voor
koming van armoede maar slechts een
hoogst gebrekkig begrip der maat
schappelijke samenleving heeft ze dien
naam kunnen schenken. Men noeme ze
liever instelling tot bevordering der
armoede. Zij komen niet te gemoet aan
de behoefte van handel en nijverheid,
doch staan, als er maar onderpand is,
gereed om aan ieder geld te geven, al
ware het ook dat de voldoening aan
de laagste hartstochten er toe dreef om
zijn eigendom te beleenen. Trouwens,
de instelling zou niet kunnen treden
in een onderzoek naar de hulpbehoevend
heid van den persoon die zich tot haar
wendt. Meestal wordt dan ook in tijd
van nood gebruik gemaakt van deze
oredietinstelling, door hen die, ofschoon
ze wisten dat werkloosheid of andere
rampen hen konden treffen, in tijden
van voorspoed zorgeloos waren. Niet
zelden ook is de bank het middel om
voor alles behalve edele doeleinden aan
geld te komen en het is algemeen be
kend dat eerlijke armen zich vaak voor
het gebruik maken van de instelling
schamen. Deze werkt het zorgen en
sparen vierkant tegen, in plaats van die
deugden aan te moedigen.
Dit alles nog daargelaten, staat het
vast dat de bank economisch verwerpe
lijk is, omdat het den leener, die geld op
neemt tegen een rente, die uiteraard
zeer hoog moet wezen, terwijl het on
mogelijk is dat hij het geringe door hem
genomen bedrag productief kan maken,
altijd armer maakt. Het geld is veel
kunnen handelen." Dit klonk zoo onbe
schrijfelijk ongekunsteld van hare lippen,
dat het gelach opnieuw uitbarstte, dit
maal echter ten haren koste. Bedeesd,
zenuwachtig als het arme kind was,
gevoelde zij zich, zij het wel niet be-
leedigd, dan toch in de hoogste mate
gekweld en misschien zou zij in snikken
uitgebarsten zijn, als niet Kurt schielijk
hare hand zoo vol liefde gevat had, als
ware hij haar vader eu zij zijn geliefd
ongelukkig kind.
„Wees niet boos op ons, Amata!"
zeide bij deelnemend. „O, gij kunt niet
gelooven", ging hij voort, „hoe het mij
smarten zou, indien ik wist dat wij u
door onze vroolijkheid beleedigd hadden,
maar, niet waar, gij neemt het zoo
ei'g niet op
En reeds lachte zij weder en tastte
in haar onschuld naar zijn gelaat. „Ik
wilde mij slechts overtuigen of er ook
tranen in uwe oogen staan", voegde zjj
er als tot verontschuldiging bij, „maar
zjj zijn droog en tranen waren er
toch in uwe stem
Zij sloot hare oogen alsof het geraas
rond haar te vermoeiend was en toch
bleef zij volkomen helder naar het ge
sprek luisteren. Als echter de stem van
te duur, en kan hij niet in tijds aflos
sen, dan komt de zaak feitelijk hierop
neer, dat de leener zijn goed, waarop
hij immers slechts een deel van de
waarde bekwam, beneden die waarde
verkoopt.
Het ware daarom wel te wenschen
dat de wetgever deze en dergelijke in
stellingen, als onnut en verouderd, uit
de rij onzer sociale instellingen deed
verdwijnen.
De negende minister.
Naar wordt gemeldt, heeft het advies
van den Raad van State omtrent het
koninklijk besluit tot instelling van een
nieuw departement van arbeid, land
bouw en nijverheid welk advies
overeenkomstig den wensch van mr,
Veegens is ingewonnen dat Hooge
College tot heden nog niet verlaten,
doch zal het weldra in handen worden
gesleld van II. M. de Koningin, waarna
de benoeming van den nieuwen titularis
zeer spoedig te wachten is, vermoedelijk
vóór het einde der volgende week.
önderseheidiagen.
Onder dit opschrift schrijft „Het
Centrum"
„Omtrent de onderscheidingen, welke
dit jaar ter gelegenheid van Hr. Ms.
verjaardag zijn toegekend, hebben in.
de liberale pers verschillende berichten
d6 ronde gedaan.
O. a. werd verzekerd, dat de lijst,
door het vorige Kabinet opgemaakt,
in hoofdzaak door het nieuwe minis
terie was overgenomen, maar dat, spe
ciaal met .-betrekking tot binnenland
sche zaken, verschillende benoemingen
als zijnde van „te groote partijdigheid",
waren geschrapt, Natuurlijk heeft men
deze opmerking te nemen voor wat
zij j ia. Het vorig kabinet heeft nimmer
geaarzeld ook politieke tegenstanders
ter onderscheiding aan H. M. voor te
dragen. En van den anderen kant is
zijn invloed op de samenstelling der
jongste lijst ook in zoover merkbaar,
dat men daarop tal van personen in
nederigen staat vermeld vindt, wier
trouwe plichtsbetrachting het onder ons
christelijk ministerie een gebruik
en een voortreffelijk gebruik werd
officieel te erkennen. Of ook de ridde
ring met den Leeuw van den radicalen
onderwijzer afgevaardigde Ketelaar op
voordracht van het vorig Kabinet is
geschied, mag wellicht worden betwij
feld. Het is in elk geval een benoe
ming, die opvalt te meer wijl ook op
deze lijst sommige namen ontbreken,
die men zonder da minste verwonde-
1 ring daarop zou hebben gelezen,
j Maar die zijn wellicht geschrapt als
„te party digi"
Kurt haar in de ooren klonk, trilden
hare dunne lippen als van heilige vreugde
en scheen het als wilde zij spreken,
maar hoorbaar werd het niet wat in
hare ziel zoo duidelijk sprak Hij heeft
zulk eene zachte hand en zulk eene
weeke stem o, zeker is hij een goed
mensch 1
Het was reeds over tienen, toen men
na een hartelijk vaarwel scheidde. Men
bepaalde dat de operatie van Amata's
oogen bepaald binnen drie weken in het
huis van den kanselarijraad zou plaats
hebben en mevrouw Ilse beloofde een
voorwendsel te vinden om den kommer-
zienrath te bewegen het verlof voor
eene nieuwe reis aan zijne stiefdochter
toe te staan.
Met ongeveinsde vreugde verheugde
zich Bruin Roosje in het vooruitzicht
haar weder te zien Amata was im
mers zoo'n hartelijk, beminnelijk meisje I
Om de waarheid te zeggen, was hare
blijdschap niet minder door het voor
uitzicht met haar ook den broeder te
ontmoeten
Wordt ver cold.)
