Woensdag
30 Augustus.
PUBLICATIE.
HtVENi EB EN VIOEO.
No. 203
43e Jaargang.
1605.
Bmnenlandsche berichten.
FEUILLETON.
Gemeentebestuur.
VlISSIMSCIE COIIRANIT.
Prijs per drie maanden 1.80» Franco pet post 1.50.
Afzonderlijke nummers 5 cent.. Men abonneert zich bij alle Boek
handelaren Postdirecteuren of rechtstreeks bij den U i t g a v e r
F. VAN DE VELDE Jr., Kleine Markt, I. 187-
ADVERTENTIËNvan 14 regels ƒ0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie wordt de prijs slechts tweemaa,! berekend. Groote letters
en cliché's naar plaatsruimte.
bb=
Verschuilt dageljjks, uitgezonderd op Zon- en feestdagen.
TelepliDonnummer 10.
Ahonneinents-Advertentiën op zeer voordeelige voorwaarden.
De Burgemeester van Vlissingen
vervult den aangenamen plicht,
om mede te deelen, dat H. M. de
Koningin hem bij het afscheid ne
men heeft opgedragen, Hoogstder-
zelver dank over te brengen aan
de ingezetenen van Vlissingen, die
lieden morgen, in weerwil van het
slechte weder, op velerlei wijze
bewijzen van verknochtheid aan
H. M. en Prins Hendrik hebben
gegeven, hetgeen door II. M. op
hoogen prijs wordt gesteld.
Vlissingen, den 29 Aug. 1905.
De Burgemeester van Vlissingen,
van DOORN VAN KOUDEKERKE,
Da circulairs van dsn minister
van oorlog.
Deze kan velen niet behagen.
Het „Volk" begon met te spreken
van een mooien brief met een beden
kelijk staartjeeen brief zoo mooi, dat
tjj wel door een dominee kon geschre
ven zijn 5 er klinkt iets uit van den
ethischen zin en de sociale rechtvaar
digheid, waarvan ons onder Pierson—
Borgcrius de ooren zoo tuitten.
Maar het blad is in zake den goeden
wil van het militairisme altijd wat wan
trouwend. De staart van den mooien
brief vindt het blad daarom bedenke
lijk, omdat hij den indruk wekt, alsof
al die zalvende woorden eigenlijk maar
geschreven kunnen zijn om de onder
tooge lggpr-pppies boven alles gehate
couranten-sphrijvende militairen met eep
schijn van recht bij de kladden te kunnen
nemen. Het „Volk" bewaart daarom
?ijn gesstdr ft tot het resultaten ziet.
De „Tijd* vindt eveneens dat 't hoofd
van het departement van oorlog optreedt
„minister-dominee". Maar hij
in zijn vermaning de plichten der
minderen voorbij. Hij komt dus de
roode vrienden in 't gevlei. Als hij nu
echter meende daarmede een pluimpje
i verdienen van de sociaal-democraten,
in wijat het blad op wat wij zooeven
uit het „Volk" overnamen en wat hem
vergissing wel zal doen inzien,
leen zegt de „Tjjd" „met
e-briefjes krijgt de" minister van
oorlog de sociaal-demoeraten niet op
zijn hand. Spitzmaulen hilft nichts, da
Mas gepfiffen werden
Naar het Duitsch.
25.)
Hen kon zien dat zij haast hadden
f" voor Erieh scheen die haast nog niet
>eg te zijn, want telkens liet hij
ontvallen„wat zal mijn zuster
"geduldig zijn
»Eq hoe ongeduldig zijt gij zelf
Kurt lachte goedaardig. „Zijt gij 't
811 geheel vergeten, "Wilden," ging hij
°°rt, „hoe gij mij eens in een ver
ouwelijk oogenblik van uwe jongens-
'oomen verteldet, waarin het bruine
«osje van den heer kanselarij raad toch
■oarlijk geene geringe rol speelde Nu
!j~' zeker het roosje een roos gewor-
80 zijn. Pas maar op, dat gij met uw
""8 verlangen naar dat liefelijke roosje
"iot brandt aan de heete Mokka. Nu",
886<k hjj er goedaardig bij, „ik meen
*oo kwaad niet en opdat gjj zien
En ook de „Maasbode noemt het
rondschrijven des ministers „half werk".
Het geheele stuk richt zich alleen tegen
de overheid, terwijl de militair er af
komt met een tiental regels, waarin hem
alleen op het hart gedrukt wordt geen
anonieme klachten in couranten aan te
heffen.
Ieder begrijpt, dat zulk een schrijven
misschien alleen bij eenige zeer goed
willige naturen effect zal hebben, maar
dat het overigens als geheel eene mis
lukking is. De discipline in het leger
zal -er maar weinig baat hij hebben.
Maar dat verwondert de „Maasbode"
niet. "Want de liberaal, die alle gezag
uit God Degeert, legt heel het zwaarte
punt van zijn gezagstheorie op de hu
maniteit van overheid of chef, aan wie
dan de mindere, uit gebrek aan hooger
dwingend beginsel, zijn gehoorzaamheid
heeft te toonen om wille van het hu
maan en welwillend optreden dier over
heid.
Bij het telkens meer opdringen van
het weerspannige element in leger en
vloot ziet de „Maasbode" niet zonder
bezorgdheid een minister van oorlog in
het kabinet aangeland geljjk de heer
Staal, die blijkens zijn schrijven den
slechten geest in het leger eenig en
alleen wijt aan het min tactisch optre
den der militaire overheid.
Het negende departement.
De „Nieuwe Courant" herinnert er
aan, dat in 1877 bij de instelling van
het departement van waterstaat niet
eerst de Raad van State is gehoord.
Toen echter, zoo schrijft het blad,
in de Tweede Kamer het wetsontwerp,
houdende voorzieningen omtrent dit
ministerie in behandeling kwam, be
toogden verschillende leden, met een
beroep op het gezag van Thorbecke,
dat de Raad van State had moeten
worden gehoord. De minister Kappeyne
voerde hiertegen aan, dat in dit geval
van een algemeenen maatregel „van in
wendig bestuur" geen sprake was. Niet
een koninklijke verordening van legis
latief karakter, maar alleen een besluit
tey uitvoering van artikel 73. (thans 77)
der Grondwet (de Honing stelt minis-
terieele departementen in enz.) was
uitgevaardigd.
Laatstgenoemde opvatting, volgens
welke een maatregel nog niet „alge
meen" behoeft te zijn, ook al is zijde
lings daarbij het geheele publiek be
trokken, vond steun bij Buys (1 p, 350).
Diens wensch, dat de te wijzigen Grond
wet tusschen algemeen en bijzonder een
duidelijk waarneembare grens zou trek
ken, is echter in 1887 niet in vervul
ling gegaan. Tegen ongeoorloofde of
ongewenschte uitbreiding van het ko
ninklijk verordeningsrecht heeft men
giph eenigijzing gewapend pet de ge
brekkige redactie van art. 56 (Bepalin
gen door straffen te handhaven, wor
den in die maatregelen niet gemaakt
zoudt dat ik steeds uwe beste vriend
ben, zullen wij spoedig op weg gaan
om dat roosje in persoon te gaan zien"..
De kanselarij raad Bloch bewoonde in
eene der beste en drukste straten van
P. een schoon huis van twee verdie
pingen met een goed aangelegden tuin
er om heen. De benedenverdieping was
aan een ambtenaar en zijn gezin ver
huurd, maar de bovenste verdieping
bewoonde hij met zijne familie geheel
alleen. De twee aangenaamste kamers
had zijne „lieve Ilse", zooals bij haar
steeds noemde, in bezit genomenin
de daaraangrenzende logeerde zijne oud
ste dochter „het bruine Roosje" met de
twee jongere zusters, waarvan de eene
doofstom en de andere lam was. Het
vierde vertrek behoorde zonder tegen
spraak aan den kanselarijraad, terwijl
het vijfde een zoogenaamde pronkkamer
was, met alle artikelen overladen, welke
de dochters, nichten en bekenden meen
den dat noodig waren bij iemand van
zoo'n hoogen stand als de bewoners.
In deze kamer, een voorbeeld van
smaak en wansmaak dooreengemengd,
had mevrouw Ilse onze Amata inge
kwartierd, waarschijnlijk zonder te be-
dan krachtens de wet. De wet regelt
de op te leggen straffen). Maar het be
grip algemeene maatregel van bestuur
is niet nader gepreciseerd.
Het is dus waarschijnlijk dat de
nieuwe regeering het ininklijk besluit
tot instelling van een nieuw departe
ment wel als „algemeenen" maatregel
beschouwt. Maar evengoed mogelijk is
het dat zij, Kappeyne's raeening deelend,
tóch den Raad van State hoort, waartoe
de laatste alinea van artikel 75 haar
de uitdrukkelijke bevoegdheid verleent.
Voor een gebruik maken dezer bevoegd
heid valt stellig veel te zeggen. Immers
de instelling van eert nieuw departe
ment brengt uitgaven mede die bij een
nieuwe begrootingswet moeten worden
goedgekeurd (art. 125 G. W.) en
op dat wetsontwerp moet het advies
van den Raad van State natuurlijk
worden ingewonnen.
Of de regeering het Kon. besluit tot
instelling van een nieuw departement
al dan niet als algemeenen maatregel
beschouwt, zal derhalve eerst kunnen
blijken uit den vqrm, waarin het wordt
uitgevaardigd.
Verder zegt het blad Vrij zonder
ling is de ergernis van sommige bladen,
dat de heer Veegens de zittingen van
den ministerraad zou bijwonen. Ons
dunkt, een ministerraad kan alleen uit
ministers bestaan. Indien de politicus
Veegens inderdaad wel eens op het
Plein met de tegenwoordige bewinds
lieden samenkomt en over politieke
zaken beraadslaagt,volgt daaruit slechts
dat op die oogenblikken de minis
terraad niet vergadert. Hij zal, on
getwijfeld, op de ad vit ,;'-rvan de raads
lieden den Kroon invloed kunnen
oefenen. Maar dat kan iedere meening
immers
Of gelooft men werkelijk dat in de
vergaderingen van den raad van mi
nisters de heer Veegens reeds nu toe
gang heeft en zijn adviezen worden
genotuleerd
Ned. vereeniging voor gemeente-
j belangen.
Zaterdagmiddag vergaderde te Utrecht
de „Ned. Vereeniging voor Gemeente
belangen" onder voorzitterschap van
den heer F. B. s'Jacob uit Rotterdam.
Medegedeeld werd dat naar aanlei
ding der motie van het Kamerlid
Drucker betreffende de pensioenquaes-
der gemeenteambtenaren, aan de nieuw
gekozen Kamerleden een afdruk ge
zonden is van het rapport over deze
materie door de vereeniging uitgebracht.
Ingekomen is een schrijven van de
leden Komijn en Zaalberg, waarin deze
aandringen op een uniforme registra
tuur voor de gemeente-ad;ministratie.
Voorts wag eeq schrijven ingekomen
van dp archivarissen, waarin deze ter
overweging geven aan de vereeniging
om nategaan welke archiefstukken ge
voegelijk zoudpq kunnen vernietigd
denken dat de arme blinde van al dat
heerlijks toch niets genieten of bewon
deren kon. Daarbij had men het arme
kind reeds uren lang met hare gedach
ten alleen gelaten, want Roosje was op
het college en niet te huis, toen Amata
met hare kamenier binnenkwam. Daaren
tegen had mevrouw Ilse door het zeld
zame van een bezoek in haar huis, zoo
veel in de huishouding te regelen, dat
zij den gansehen dag met op- en neder
te rennen doorbracht, zonder dat zij
eigenlijk iets uitvoerde dat zulk een
groote drukte rechtvaardigde, want het
middagmaal was met de grootste spaar
zaamheid klaargemaakt en het zetten
van koffie met cichorei en geroosterde
beschuitjes kon toch zooveel tijd niet
in beslag nemen. Zooals gezegd, moest
Amata geheel alleen blijven daar aan
haar kamertje den toegang geweigerd
was, kon zij niet van haar plaats gaan
uit vrees van een der tallooze artikelen
rond haar te zullen breken. Nu, Gode
zij dank, werd zij eindelijk uit haar
pijnlijken toestand verlost. Het scheen
dat mevrouw Ilse toch ook moede kon
worden. Zij had, thans, daar de heeren
elk oogenblik konden verwacht worden
en het reeds tegëu den avond liep,
worden, met het oog op te groote op-
eenhooping
Den heer Raupp is opgedragen om
eomité's te vormen in den kring van
gemeenten om te overwegen of het
mogelijk is een gemeenschappelijke
regeling te ontwerpen, ddar waar zie
kenhuizen noodig zijn.
De begrooting 1906 en de rekening
over 1904 werden goedgekeurd. Het
examenverslag 1905 werd voor kennis
geving aangenomen.
Aan de orde was hierna het examen
reglement. Door den heer Bredée wer
den op dit stuk wenschen ter kennis
gebracht, hoofdzakelijk bedoelende meer
specialeering der exameneischen. De
voorzitter meende dat vooral de eischen
niet dienden verminderd te worden,
doch dat wel degelijk het diploma een
aanbeveling mocht heeten, bij benoe
mingen e. d. Daarom moesten de eischen
in geen enkel opzicht worden vermin
derd. Nadat nog door verschillende per
sonen het woord was gevoerd, deelde
de voorzitter mede dat met de gemaakte
opmerkingen rekeningen zal worden ge
houden.
Ter tafel kwam tenslotte het rapport
van het bestuur betreffende 2 der
"Woningwet (aangifte omtrent het aan
tal bewoners).
De conclusie van dit rapport luidt,
om eenige verbetering op dit stuk in
een adres te heliehamen en aan de
regeering kenbaar te maken.
De verplichting tot het doen van
aangifte zou o. a. zioh niet verder be-
hooven uit te strekken dan tot die ge
meenten, waar voorschriften zijn vast
gesteld omtrent het aantal bewoners
in verband met de ruimte der vertrek
ken. In de gemeenten waar zoodanige
voorschriften eenmaal bestaan, moet op
iedere woning, die slechts door een
beperkt aantal personen mag worden
betrokken aan de buitenzijde duidelijk
zijn aangegeven het maximum getal
volgens de verordening toe te laten
bewoners.
Wordt dan hetzij aan de eigenaren,
hetzij aan de huurders van de onder de
toepassing dezer voorschriften vallende
woningen de verplichting opgelegd om
aangifte te doen van het getal bewoners,
zoowel bij het betrekken der woning
als bij voorvallende mutatiën in het
gezin, dan zal een groote vereenvoudi
ging worden verkregen. Ten slotte, na
uitvoerige besprekingen, besloot men
in algemeenen zin over deze zaak te
adresseeren.
De heer Wagtendonk meende dat de
techniek der in den laatsten tijd uitge
komen sociale wetten, zooveel te wen
schen overlaat. Spr. wenschte dat eerst
de praotici werden geraadpleegd, alvo
rens de knappe theoretici de wetten in
elkaar zetten. Nadat de voorzitter had
gewezen op het moeilijke van wetten
maken, vooral als het een terrein be
treft, dat nag nooit werd betreden,
werd onder het applaus der vergadering
de oud-voorzitter de heer jhr. mr. W.
Six tot eere-lid benoemd.
naast de blinde op de harde sofa plaats
genomen. Een zonderlinge tegenstelling
maakte de lange, magere vrouw, met
haar benepen wasgeel gelaat, waarin
het jarenlange lichaamslijden diepe rim
pels gegroefd had, met de sylphenge-
stalte der blinde, wier roerend voorko
men heden nog bleeker, nog meer bo-
venaardsch zouden wij bijna zeggen,
scheen te zijn door de angst en vreug
devolle verwachting tevens van de din
gen die komen moesten.
Of het jonge meisje, dat zoo god
vruchtig haar zwaar ongeluk jaren lang
gedragen had, ook indruk maakte op
mevrouw Ilse Wij betwijfelen ditsterk;
de lange vrouw had nooit met iemand
medelijden gehad, nooit lijden gevoeld
dan wanneer dit haar zelve betrof, maar
toch deed zij haar best om vriendelijk
en voorkomend jegens haar gast te zijn,
en toen nu haar echtgenoot met zijn
langen rok en een kolossalen das om
den uitgedroogden nek in de kamer
trad, zeide zij, haar sohelle stem tot de
grootste zachtheid dwingende „Ziet u,
beste Bloch, daar hebben wij de lieve
Amata, de zuster van Erioh. Maar,
Jeilieve, ging zij in denzelfden adem en
op een merkwaardig veranderden toon
De begrooting van oorlog.
Men bericht, dat de minister van
oorlog met den meesten ernst onder
zoekt, op welke posten der begrooting
aanzienlijke besparingen zijn aan te
brengen.
Kamerverkiezingen.
In de vergadering der Algemeene
Havenarbeidersvereeniging, gehouden op
Zondag 27 Augustus in het Vereeni-
gingsgebouw te Rotterdam, werd een
motie aangenomen, inhoudend, dat bo
vengenoemde vereeniging veroordeelt de
houding der cargadoors in zake den
ingedienden loonstandaard voorts over
wegende, dat de cargadoors de „steun
pilaren" zijn van de liberale partij te
Rotterdam, dreigt, dat zij bij de aanst.
verkiezingen bij eventueele weigering
der patroons in zake den loonstandaard,
alles in 't werk zullen stellen om de
liberale candidaten in genoemde dis
tricten niet te doen verkiezen, wijl toch
de liberale candidaten hoofdzakelijk door
arbeiders en kleine neringdoenden kun
nen gekozen worden.
Dr. A. H. van Andel.
Te 's-Gravenhage is gisteren overle
den dr. A. H. van Andel, sedert 1889
inspecteur voor het staatstoezicht op
krankzinnigen en krankzinnigengestich
ten. Vroeger was de overledene genees
heer-directeur van het krankzinnigen
gesticht te Zutfen, later van het rijks
krankzinnigengesticht te Medemblik.
Dr. van Andel was oprichter en eere
lid van de Nederl. Vereeniging voor
Psychiatrie en ridder in de orde van
den Nederl. Leeuw.
Esperanto.
Zondag is te Utrecht opgericht de
GelderlandseheEsperantisten-vereeniging
„La estonto estas nia", die zich ten doel
stelt de wereldhulptaal Esperanto in
Nederland en Koloniën te verbreiden.
De vereeniging beweegt zich niet op
politiek, noch op kerkelijk terrein. De
bedoeling is, dat plaatselijke en andere
vereenigingen zich kunnen aansluiten.
Met acclamatie werd tot eere-voor-
zitter benoemd dr. L. Zamenhof te
Warschau, de vader der taal en nog
steeds de ziel der geheele beweging. Tot
bestuursleden werden gekozen de heeren:
Dreves Uitterdijk te Hilversum, voor
zitter, D. F. Romein te Utrecht, secre
taris, mr. P. S. Gerlings te Zwolle,
penningmeester.
Stappen worden gedaan om het tot
nog toe door den heer Dreves Uitterdijk
geredigeerde tijdschrijft „La Holanda
Pioniro" tot orgaan der Vereeniging te
maken.
voort: „Gij hebt geheel vergeten uwe
laarzen met uwe huisschoenen te ver
wisselen en toch weet gij dat alleen
het zien van die krakende dingen mij
ziek maakt."
De kleine heer kanselarijraad trok
een onbeschrijfelijk verlegen gezicht.
„Ik dacht, ik meende," stamelde hij,
„lieve vrouw" ging hij voort, gelukkig
dat hij eene gelegenheid zag om haar
te ontwijken, „daar wordt gebeld. Gij
vergunt mij immers dat ik open ga
doen f Roosje is nog steeds niet te huis
en de dienstmeid schijnt in de keuken
bezig te zijn".
Mevrouw Ilse gaf met hare leelijke,
onbehouwen hand, waarmede zij bij ieder
woord dat zij sprak gebaren maakte,
een genadig toestemmend antwoord.
Toen haar echtgenoot zich verwijderd
had, legden zij denzelfden vinger, waar
mede zij hem zoo even de verlangde
toestemming gegeven had, op den schou
der van het jonge meisje. „Hij is toch
een beste man, die kanselarijraad, en
vergeet nooit wat hij doir mjj gewor
den is."
Wordt «-r
