;uu«-
JDDING
DING
Maandag
21 Augustus.
erQ&ts
j'sLEVEMS EB El VIDEO.
No. 195
43e Jaargang.
1905
1MDI88ST
FEUILLETON.
Binnenlandsche berichten.
J. 6. H. Dommi
Gemeentebestuur.
k maatschappelijke lerschijnselen.
5 ons 70 ots.
iO ons f 1.35.
K, fabrikant,
idrog.
r aanst. een nieuw.
VING, van alle gj
elegen aan den Oprit
nrit A 149.
en afgeroomde
versoh verkrijgbaar i
om een heerlijke
jfl te bereiden,
iSTMANN,
Melkinrichting,
fG I van
NG 't Bijenpark
j „Adelshoeve'j
IAAT I Apeldoorn
es voorradig bij
vLissiNScnn ïosmk
Prijs per drie maanden 1.30» Ïïaneo fat 'post 1,50.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij alle Boek
handelaren Postdirecteuren of rechtstreeks bij den Uitgever
F. VAN DE VELDE Jr., Kleine Markt, I. 187-
ADVERTENTIËN: van 1—4 regels ƒ0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie wordt de prijs slechts twee maal berekend. Groote letters
en cliché's naar plaatsruimte.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zon- en feestdagen.
Telephdonnummer 10.
Ahonnements-Advertenticn op zeer voordeelige voorwaarden.
BRANDWEER.
Beproeving der brandspuiten.
De Opperbrandmeester te Vlissingen
brengt ter kennis van het personeel
bij de brandweer alhier
dat een beproeving der spuiten, be
paald bij art. 439 der algemeene ver
van politie, zal plaats hebben
Maandag 21 Augustus 1905, des
ten 5 uur, op den Nieuwen-
dijk, van de spuiten A en B en op
lag 23 Augustus d. a. v., op 't
uur op de Wijnbergsche Kade,
yan de spuiten C en D
dat zij zich tot dat einde op de voor
hen bestemde dagen, telkens des na
middags ten 4.45 uur, zullen moeten
bevinden aan hunne respectieve brand-
ipuithuizen
en dat bij ongunstige weersgesteld-
id op die dagen, des namiddags tus-
ichen 3 en 4 uur, een roode vlag van
toren zal worden uitgestoken ten
teeken dat de beproeving tot den vol-
dag en 't zelfde uur zjjn uit-
bepaald
p Oats,
ie dat gij
ontvangt
er pondspak.
vele soorten
geen enkele
net Quaker
rgelijken.
en-Middelburg v.v.
_1N (Remise:) v.m.
werkdagen) 5.50.
v.m. 7.55, 9.30, 11.i
2.—, 3.30, 5.—, 7.-,
ran Badhuis: n.m.
0, 7.50, 9.30.
TRG (naar Remise:)
Naar Zeilmarkt:
LI.45, n.m. 1.20, 2 50,
5. Naar F adbuia:
3.35, 5.05, 7.05, 8,45,
's av. 10.35, 11,15.
vm. 6.6.20, 7.—i
0i 10.—, 10.20, 10.40,
12.30,1.—*, 1.25*,
3 55, 4.25, 4.50, 6.10,
luis: vm. 6,10, 6.30,
15, 9.50, 10.10, 10.30,
X Nm. 12.10, 12.45,
3.10, 3.40, 4.10, 4.35,
15, 8.—, 8.30.
valloa Zondags uit.
'EB-SCtfBhöfr
1905.
nm. 3,23 en 6,10 o)
0 nm. 3,50 en 6,40.
m. 1,55 a) en 4,45.
nm. 3,23 en6,10c)f)
inuten na het vertrek
rke n. Neuzen vm. 8,30
>rasele en Neuzen ten
minuten wachten.
Breakena, Borssele en
nwt 14. Septemkft
Viissingen, den 19 Aug. 1905.
De Opperbrandmeester voornoemd,
D. KRUG.
Hun ontstaan
eis hunne gevolgen.
XIV.
Zooals wij opmerkten zijn de uit
drukkingen„loon" en „rente" zeer na
aan elkander verwant, ofschoon men
feitelijk alleen rente noemt, de opbrengst
kapitaal. Vandaar dat men
van een rentenier iemand die
van de opbrengst van zijn kapi-
Dat kapitaal wordt verhuurd. Het
er van wordt tijdelijk aan an-
fgestaan. De huurprijs is de
rente. Die zijn kapitaal, bier in den
van geld opgevat, aan anderen ten
gebruike afstaat, noemt men een crediei-
ver.
Zoo spreekt men van het crediet.van
ffl Staat, om daarmede aan te duiden
geldleeningen, die de regeering ge
sten heeft om in de buitengewone
losten der staatshuishouding te voor
den, De Staat neemt dit geld niet op
er winst mede te behalen. Waar
particuliere personen geld opnemen is
meestal juist andersom. Vandaar
ook dat men het crediet de basis
'an handel en nijverheid noemt. Wan-
Deer ieder slechts over zijne eigene
Naar bet Duitsch.
17.)
ZÜ zeide dit zoo zichtbaar opgewon-
1 en met zulk eene merkbare trilling
nare stem, dat Felix baar bevreemd
net bleeke gelaat staarde. „Gij toont
wn erg yeel belang te stellen in die
'llanders en bet spjjt mij, dat ik u
'et in alle opzichten inlichtingen kan
eraohaffen. Ik weet zoo goed als niets
®n dien Deen, die, geloof ik, niet aan
a®''r0 verwant is. Het volkspraatje
a or een huwelijk op til is, maar
niet) dat de vrouw van den
fflmerzienrath zoo spoedig haar blind
tk Inten gaan. Do mensoben zeggen
'eiland' PaPaer*'ab"ek'> d® h®er
reeds bezit, bestemd is als
agift voor Willms Bialdrup
men zegt, het gebrek van
te bedekken,
middelen te beschikken had, dan zou
de maatschappelijke voortbrenging zeer
weinig beteekenis hebben en uit dat
oogpunt is het zeer gelukkig dat zoo
velen niet over voldoende middelen
kunnen beschikken, daar bet anders
zeer vaak aan ondernemingsgeest ont
breken zou. Thans is de ondernemings
geest zeer groot, omdat zeer velen, in
bet produeeeren of bandelen op groote
schaal, een middel zien om hunne
maatschappelijke stelling te verbeteren.
Zij moeten echter, zoodra de onder
neming eenige uitgebreidheid verkrijgt,
in den regel geld opnemen van anderen,
die het tijdelijk niet behoeven.
Die een ander crediet geeft stelt ver
trouwen in hem. Dit wordt door het
woord zelf aangeduid. Onder crediet
geven verstaat men daarom ook bet
aan iemand verkoopen zonder dadelijke
betaling, in het vertrouwen dus, dat
hij later wel betalen zal. Bij bet wer
kelijke crediet geven, het leenen van
geld, is van vertrouwen veel minder
sprake. Men vertrouwt wel iemand zijn
geld toe, maar eischt in den regel
eenige zekerheid dat er later teruggave
zal plaats hebben.
Men kent twee soorten van zeker
heid persoonlijke en zakelijke. Onder
persoonlijke zekerheid verstaat men
borgtocht, onder zakelijke het verbinden
van zijne goederen.
Bij afstand van goederen tegen "be
taling op termijn of zoogenaamd ver
koopen op crediet wordt schijnbaar geene
rente berekend, doch dit is niets meer
dan schijn, daar degene die op crediet
verkoopt, feitelijk zijn geld gedurende
eenigen tijd uitleent. Hij berekent daar
voor eene rente in den vorm van ver-
boogden prijs.
De rente of intrest van geleend geld
is meestal gedurende geruimen tijd vrij
algemeen even boog. Nu en dan ont
staat er verbooging of verlaging, waar
toe verschillende omstandigheden aan
leiding kunnen geven. Den stand der
rente op een gegeven oogenblik, dat
wil zeggen hoe hoog of hoe laag, noemt
men rente-standaard.
Evenals bij den prijs der zaken en
bij de loonen, neemt men veelal aan
dat de rentestandaard afhangt van de
verhouding tusschen vraag en aanbod,
Is er overvloed van te beleggen kapi
taal, dan zal het geld goedkoop, dat
wil zeggen de rente laag worden. Wordt
er veel meer gevraagd dan men be
schikbaar beeft, dan zal het geld duur
of de rente hoog worden.
welk besluit men prijzen moet, daar hjj
toch maar haar stiefvader is."
Onwillekeurig trok Martha haar arm
uit dien van Feld en bleef plotseling
staan.
„En denkt gij dan dat deze edelmoe
digheid niet uit een anderen grond kan
ontstaan dan uit genegenheid voor zijn
stiefkind Ik ken dien man niet, maar
ik kan hem niet uitstaan met zijn lee-
lijke, gloeiende, gluiperige oogen. Zou
hij soms geene verplichting aan hem
hebben ging zij voort en streek met
de hand over haar voorhoofd, waarop
groote zweetdroppels parelden, „maar
laat ons van dit onderwerp afstappen",
zeide zij, omdat de jonge onderwijzer
haar hier van geen dienst kon zijn
„wat gaan mij eigenlijk die lieden aan,
dien parvenu en zijn vreemde gast er bij.
En toch heb ik medelijden met de arme
Amatazij schijnt de moederzorg, waar
aan men haar reeds onttrekken wil, nog
zoo noodig te hebben."
Al pratende waren zij voor het ouder-
wetsche portaal van den Rüminingsburg
gekomen. „Daar zijn wij er", zeide zij
gedwongen lachend, terwijl zij er bijna
spottend bijvoegde„Ziet u, mijnheer
Feld, wij zijn niemand tegengekomen,
Het is echter bij de economen een
bekende waarheid dat in deze de vraag
naar geld vooral, beslissend is bij de
bepaling van den rentestandaard en
dat het aanbod zich naar de vraag re
gelt. Herhaaldelijk hebben de feiten dit
bewezen. In ons land is derenteatandaard
gedurende lange jaren in normale om
standigheden bepaald geweest op vijf
ten honderd. Door de verlaging dei-
rechten op den overgang van vaste
goederen, door de uitbreiding der steden
en door het oprichten van veie nijver
heids- en handelsondernemingen nam
de vraag naar geld zeer sterk toe.
Desniettegenstaande daalde de rente
standaard zeer aanmerkeljjk. Dit werd
niet daardoor veroorzaakt dat tegenover
de vermeerderde vraag plotseling vele
kapitalen ontstonden of, liever gezegd,
het kapitaal vermeerderde of het natio
naal vermogen toenam. Het is zelfs zeer
waarschijnlijk dat in dien tijd het na
tionaal vermogen verminderde, omdat
veel geld verloren werd met speculatiën
in vreemde fondsen en omdat het voor
landbouw en industrie geen tijd van
bloei was.
Hoogstwaarschijnlijk moet het ver
schijnsel hieraan worden toegeschreven,
dat de vermeerderde vraag bij de kapi
talisten welkom was. Zij waren nu niet
langer verplicht hun geld te beleggen
in vaak onbetrouwbare buitenlandsche
fondsen en boden het dus tegen ver
laagde rente aan ter belegging ,in, hy
potheken of in aandeelen in binnen-
landsche maatschappijen van geld of
koophandel.Hierbij kwam nog de achter
uitgang van den landbouw, de daarmede
gepaard gaande daling der pachtprijzen
en den als een gevolg daarvan gestaak-
ten aankoop van grond door het groot
kapitaal.
Is de toenemende behoefte aan ore-
diet ten gebruike voor de nijverheid en
den handel, een gunstig, dan wel een
ongunstig teeken voor de maatschappe
lijke welvaart Bij de beantwoording
dier vraag dient men te onderscheiden.
Wanneer een particulier persoon ver
liezen lijdt en genoodzaakt is crediet
op te nemen of zijn crediet te vergroo-
ten, dan is dat voor hem geen gunstig
teeken.
Wanneer echter algemeen de vraag
om geld toeneemt, zonder dat de rente
standaard hooger wordt, dan bewijst dit
dat de productie toeneemt. Het is een
gunstig verschijnsel, want men vindt
meer en beter gelegenheid tot belegging
dan voorheenomdat er meer gelegen-
gij hebt u dus voor niets aan de nacht
lucht blootgesteld."
Hij haalde diep adem. „Juffrouw
Martha, kwel mij niet," zeide hij met
trillende stem, „met de herinnering eener
zwakte, die ik niet gevoel. Gij zijt an
ders zoo teergevoelig dat ik niet begrijp
waarom gij mij per se tot een ziek
mensch wil maken, terwijl ik mij in het
bezit gevoel van jeugdige kracht. Mede
lijden op te wekken is altijd een pijnlijk
gevoel voor den man, maar vooral wan
neer het komt van hen, die hij
„Bemint", wilde hij zeggen, maar met
zichtbaren angst verbeterde zij het ge
lukkig nog niet uitgesproken woord in
„acht" en voegde er haastig bij „Ja,
heer Feld, ik weet dat gjj mij acht en
dat doet mij genoegen. Maar wat hoor
ik daar", zeide zij plotseling, „slaat het
daar niet reeds elf uren. Dan moet ik
mij haasten om mij ter ruste te begeven,
want morgen moet ik weder vroeg op
zijn er is altijd werk voor mij in het
oude gebouw te vinden en dat is goed
ook, want onder den arbeid denkt men
aan geene onnoodige dingen en gevoelt
men zich gelukkig."
Bij deze woorden had zij reeds den
ijzeren klopper op den stevigen eiken
heid is gekomen om door het huren
van kapitaal in nieuwe of zich uitbrei
dende ondernemingen nieuwe bronnen
van bestaan te vinden.
De sterk» toegenomen behoefte aan
crediet is zelfs een oorzaak van nieuwe
welvaart geworden. Zij heeft het aanzijn
geschonken aan een geheel nieuw maat
schappelijk verschijnsel, bekend onder
den naam van credietwezenhet als
beroep of bedrijf verschaffen van
de gelegenheid tot het bekomen van
voorschotten voor allerlei doeleinden.
Het nieuwe ministerie.
De „Vaderlander" (orgaan der Unie
liberalen), de samenstelling van het
kabinet mededeelende, voegt daaraan
alleen toe
De tijd ontbreekt ons om in beschou
wingen omtrent het kabinet te treden.
Slechts teekenen wij aan, dat mr.
Goeman Borgesius, die de eer had, van
de Koningin de opdracht tot vorming
van een nieuw ministerie te ontvaugen,
met voldoening het welslagen van zijn
moeilijke taak kan aanschouwen. Een
woord van hulde voor den wakkeren
liberalen leider I
De crisis heeft lang geduurd, maar
de oplossing is zeer bevredigend.
Eind goed, alles goed.
In „De Volksbode" (Friesch-christe-
lijk-historisch) wijdt W, (ds. "Wagenaar)
een artikel aan het nieuwe ministerie.
Voorop zet hij
De namen der ministers, die thans
voor de moeilijkheid staan van het schip
van staat te bemannen en te sturen in
een nieuwen koers, zonder de zekerheid
te bezitten van de medewerking der
meerderheid in het parlement, luiden
Van Tets van Goudriaan, Van Raalte,
Rink, Cohen Stuart, De Meester, Staal,
Kraus, Fock en Veegens een negental,
waaronder mannen van erkende be
kwaamheid.
Aan het slot zegt hij, dat de rechter
zijde thans allerminst het recht heeft,
het n.'euwe ministerie te verwijten, dat
het aan de socialisten met handen en
voeten gebonden is. Want zoo heeft
men het van die zijde gewild. Zoo ge
wild, om straks zijn slag te kunnen
slaan.
Politiek iszaken doen, schreef een
roomsch blad. Doch daarmee wordt de
utiliteitsvlag in top geheschen.
Wij hopen, aldus laat ds. W. volgen,
dat straks, als het koninklijk woord de
richting en den omvang der taak, die
dit kabinet zich heeft gesteld, zal hebben
uitgesproken, de Tweede Kamer een
politiek van verzoening zal volgen, die
de scherpte der antithese althans ver
zacht.
deur laten vallen.
„Goeden nacht!" zeide zij toen vrien
delijk tot Felix Feld en reikte hem de
hand, „ik hoor de oude Liesbeth reeds
sloffen en nu bekruipt mij opeens de
vrees of Wanda reeds te huis is."
Zij behoefde niet lang in deze onze
kerheid te blijven. De deur werd geopend
en in het volgende oogenblik stond de
oude Liesbeth met een ontzettend hooge
nachtmuts, waarvan de spits bijna op
haar neus hing, op den drempel. „God
dank riep zij de gouvernante, bevende
van vreugd, tegen, „dat gij ook hier zijt.
Ons baronesje ligt al lang achter de
gordijnen en gij liet mij zoo in den
angst zitten maar God dank, gij zijt
weder hier."
Een oogenblik later had zij afscheid
van Felix genomen, van dien ongeluk-
kigen jongeling, wiens jeugdig' leven
bestemd scheen spoedig afgesneden te
worden.
De groote deur had zich reeds lang
gesloten achter de hooge gestalte van
Martha Stillfried en nog steeds stond
de jonge onderwijzer op dezelfde plaats,
waar zij hem verlaten had. De volle
maan wierp haar tooverachtig licht op
de slanke gestalte^ zijn fijnbesneden,
Het land heeft, als wij wel zien, aller
meest behoefte in dit oogenblik aan een
bewind, dat door onpartijdigheid en
bezadigdheid den partijstrijd binnen be
paalde grenzen terug dringt.
Wel wekt het opnemen van een man
als mr. Rink in dit ministerie het ver
moeden, dat de kiesrecht-quaestie binnen
niet al te langen termijn aan de orde
zal komen, doch het feit, dat opzettelijk
zooveel mogelijk naar een stel ministers
gestreefd is, die geen prikkelende
antecedenten bezitten, doet toch ook de
hoop koesteren op een ernstig streven
naar pacificatie.
Hoe het zij, wij zullen afwachten,
welke plannen dit ministerie bezielt.
't Schijnt ons toe, dat het een zeer
moeilijk en doornig pad heeft te gaan.
Invoering der Kinderwetten.
Er bestaat reden om te vermoeden
zoo verneemt de „Haagsche Ct."
dat de invoering van de Kinder
wetten en daarmede ook de meerder
jarigheid op het 21e jaar nog wel
eenige dagen zal moeten vertraagd
worden.
Men neemt als waarschijnlijk aan, dat
de datum, die 1 September zou zijn ge
weest, ais de minister Loeff deze ge
wichtige regeling nog had kunnen af
doen, nu wel 15 September worden zal,
Immers de benoeming van de voogdij
raden, die de afgetreden minister meende
niet meer te mogen voordragen, moet
gelijktijdig geschieden, en 't is aanneme
lijk, dat mr. Yan Raalte nog eenigen
tijd zal behoeven om de voordrachten
daarvoor na te gaan.
't Kan zijn, dat de nieuwe minister
zich geheel met de gereedliggende voor
drachten vereenigt, en dus het invoe-
ringabesluit nog deze maand komt. Maar
eenige zekerheid omtrent den datum
van invoering is tengevolge dus van de
ministerieele crisis, aan belanghebben
den op dit oogenblik nog niet te geven.
Aan de onderofficieren en manschap
pen van het leger, die in de afgeloopen
wintermaanden zich verdienstelijk heb
ben gemaakt ais onderwijzer in het
schermen, de gymnastiek of op de huis
houdelijke school en aan hen, die daarbij
als leerling hebben uitgemunt, zullen
den 31 Augustus a. s., den verjaardag
der Koningin, geldelijke belooningen
worden uitgereikt.
Viissingexig i& A.ug.
¥lis3iagea In 1904.
(Uit het Gemeenteverslag.)
Vervolg).
Commissie van toezicht
ophet lager onderwijs.
Onderwijs nuttige handwerken aan
de openbare en bijzondere lagere scholen.
De lessen in do nuttige handwerken
worden op de verschillende openbare
scholen op verschillende dagen en uren
lijdend gelaat scheen echter als verheer
lijkt en de groote bruine oogen hadden
een vochtigen glans toen hij zachtkens
in zichzelf prevelde „Als zij mijn aan
zoek eens mocht afwijzen En toch, o,
mijn God, is mijn ziel geheel vervuld
van haar beeld
Was het oude slot het beeld van ver
vallen grootheid, het nieuwe daarente
gen was een waar meesterstuk van
bouwkunst met zijne slanke, zich hoog
in de lucht verheffende torens, gotische
kostelijk beschilderde vensters en zijn
kunstig besneden poorten en deuren. Uit
alles blonk de smaak en de rijkdom van
de Rümmingen, die het hadden laten
bouwen. De omgeving met hare schoone
boschpartijen, vijvers enz., maakte het
verblijf tot een Eden voor den bezitter.
Het was des morgens na den dag,
waarop Kurt op den Rüinmingsburg
aankwam. De Kommerzienrath zat be
neden in zijn „studeerkamer", die men
eer zijn kantoor had kunnen noemen,
omdat hij hier zijne geldzaken behandelde.
Wordt vervolgd.)