Woensdag
9 Augustus.
illVENS Ei EN VLOED.
No. 185.
43e Jaargang.
1905.
0
N.
Binnenlandsche berichten.
FEUILLETON.
J lo. Zijn de gekozenen ook werkelijk
|de meest begeerden
Land* en Tuinbouw,
VlISSINGSCHE COURANT
Prijs per drie maande® ?330o Fraaoo pe® jposfc 1,50.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij alle Boek
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks bij den Uitgever
F. VAN DE VELDE Jr., Kleine Markt, I. 187-
ADVERTENTIËNvan 14 regels 0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie wordt de prijs slechts twee maal berekend. Groote letters
en cliclié's naar plaatsruimte.
1
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zon- en feestdagen.
Telepluonmimmer 10.
Abonnements-Advertentiën op zeer voordeelige voorwaarden.
De crisis.
liet nieuwe departement, aan het
hoofd waarvan mr. Veegens zal komen
te staan, zal den titel dragen van
departement van nijverheid" en omvat
ten landbouw, handel en nijverheid en
de af deeling arbeid (thans bij binnen
landsche zakeD).
Het departement waarvan prof. Kraus
(de rector-mognificus der Technische
Hoogesohool te Delft), het hoofd zal zijn
zal den naam voeren van „departement
van waterstaat" en omvattenwater
staat, spoorwegen en posterijen en te
legrafie.
De aanstaande minister van marine
Cohen Stuart is sedert eenigen tijd be
vorderd tot kapitein ter zee.
Ssrbied voor do Eroon.
Niets was in de oppositie tegen het
kabinet-Kuyper zoo verregaand stuitend
en ongerijmd schrijft de „Stand."
als het laf gepraat, als zou dit kabi
net zijn tekort geschoten in eerbied
yoor de Kroon.
Maar vooral na zulk een oppositie
klonk niets zoo dwaas, als hetgeen de
oppositie daarna zelve deed.
We spreken nu nog niet van het
opmerkelijke feit, dat ze door haar
treuzelen met de kabinets formatie de
Koningin dwong, na een vermoeiend
jaar, van den voorgenomen uitstap naar
Dobbin af te zien.
Maar wel wezen we op deze twee
feitenlo. dat ze de Kroon wilde be
letten een wet uit te vaardigen, waar
aan beide Kamers der Staten-Generaal
haar goedkeuring hadden gehecht, al
leen omdat het kiezerskorps eerlang de
wet zou stellen. En 2o op het feit,
dat men de Koningin zedelijk dwingen
wilde, om onverwijld weer van haar
recht tot benoeming van een voorzitter
in den ministerraad afstand te doen.
Twee krasse stukken.
Kras vooral daarom, wijl men, op
het tweede met nadruk gewezen, blijk
baar den eerbied voor de Kroon zóó
en bagatelle" opvat, dat men zich niet
eens, ook niet met schijn van ernBt,
tegen deze aanklacht verweert.
Evenredige vertegenwoordiging.
De heer C. E. van Koetsveld, redac-
deur van het tijdschrift „Evenredige
Vertegenwoordiging," schrijft het vol-
Lgende naar aanleiding der jongste Ka-
i Herverkiezingen.
De verkiezingen geven aanleiding tot
|het stellen van enkele vragen, die door
|de cijfers op uiterst zonderlinge wijze
Iworden beantwoord.
Nemen wij eerst enkele districten
Kaar het Duitseb.
'O
«Och heertje!" zij viel naast de
Machtigen kachel op een bankje neder
p wischte zich met haar voorschoot het
weet van het gerimpeld gelaat, „en
wh heeft juffrouw Martha mij naar het
WP gezonden en zwaarbeladen ben ik
aai' huis terug gekeerd het ging
'"gzaam genoeg, dat moet ik zeggen,
;aar ,mea ontmoet wel eens vrienden,
10 willen weten hoe het met je gaat
on dat helsche zand. Maar- het ging
?l vot)ruitdaar hoor ik op eens het
1311 van oen koets, dicht langs mij.
wee heeren zaten er in, de een, Ik heb
'B1 goed herkend was de dokter
a«eHollanders, mijnheer Von Wilden
he ander ik verschrok geducht
Idle geleek op u, jonkertje, als twee
water, dat wil zeggen, hij zag
waar het pleit reeds bij eerste
werd beslist
Gekozen werd den 16 Juni in het
district
Rotterdam III een candidaat met 2093 st.
Amsterdam IY 1680
Niet-gekozen op 16 Juni in het district
Gorinchem een candidaat met 3401 st.
Middelburg 3542
Amersfoort 3593
Ridderkerk 3676
Doetinchem 4042
Sterker nog spreken de cijfers zoo wij
ons afvragen hoeveel stemmen 16 Juni
werden uitgebracht op de den 28 Juni,
bij herstemming gekozenen of geval
lenen.
De bij herstemming gekozen candi
daat in het district
Schoterland verkr.op 16 Juni 2085 st.
Amsterd. YII 1667
Utrecht II 1351
Amsterd. VIII 1336
Zevenbergen 1325
Amsterdam II 722
Maar, zoo werpt men ons wellicht
tegen nu vergelijkt gij verschillende
districten met elkander. Dat deugt niet.
De vraag is maar of een gekozene in
zijn district de meest begeerde is.
Welnu het antwoord op die vraag geve
dan het volgend lijstje van de districten
waar de op 28 Juni gekozene den 16n
Juni achterstond bij den met hem in
herstemming komenden mededinger
Rotterdam II 28)
I 33)
Leeuwarden 42)
Amsterdam VIII 55)
Enkhuizen 78)
Amsterdam YII 104)
Alkmaar - 145)
Leiden 170)
Utrecht I 201)
Lochem 215)
Gouda 300)
Rotterdam I 367)
Dordrecht 385)
Amsterdam II 455)
Den Haag I 469)
Zuidhorn 471)
Eraneker 710)
Zevenbergen 763)
Utrecht II 1071)
Enschede 2083)
2o. Heeft mijn woonplaats invloed op
de waarde van mijn stem?
Enschede telt 14,396 kiezers. Kwa
men die allen ter stembus, dan zouden
7199 stemmen noodig zijn om de meer
derheid te halen. Elke stem heeft dus
als het ware voor 1/7199 over den uitslag
te beslissen. In Amsterdam II echter,
waar 1741 de grootst noodige meerder
heid vormt, beteekont elke stem 1/1741
van het succes. In Amsterdam II heeft
dus een stem ruim viermaal meer waarde
dan in Enschede.
Maar men behoeft niet van de eene
gemeente naar de andere te verhuizen
om de waarde van zijn stem geweldig te
zien stijgen. Eene verhuizing van de eene
straat of gracht naar de andere is daartoe
er juist uit, zooals gij er voor tien of
vijftien jaren hebt uitgezien. Daar, waar
de weg zich opeens in tweeën deelt,
hield de wagen plotseling stil. De vreem
deling jonkertje, ik meen den heer,
die zoo merkwaardig op u gelijkt
sprong er uit en reikte, op den grond
staande, aan Yon Wilden de hand met
de woorden „Vaarwel, waarschijnlijk
zien wij elkander spoedig weder, want
gij kunt ervan verzekerd zijn, dat ook
op mij de antipathie mijner bloedver
wanten geen invloed zal hebben." Wat
de andere antwoordde, verstond ik niet
hij sprak zacht en ik durfde niet zoo
dicht bij den wagen komen toen
schudden zij elkander nog eens de hand,
de wagen reed verder, den weg naar de
Hollanders op de vreemde bedacht zich
ook niet lang en trad rustig voorwaarts
ik spande al mijn krachten in, om
vroeger dan hij op den Rümmingsburg
te zijn, maar ik zie het al, ver ben ik
hem niet vooruit, want daar, kijk maar
eens uit het venster, daar komt de jonge
heer reeds de dorpstraat af,"
„Onze gast", vulde de ritmeester aan,
die met een betrokken gelaat naar de
vertelling der oude keukenmeid had
geluisterd.
ook reeds voldoende. Men vergelijke
maar eens met elkander de Amsterdam-
seke districten, uiteenloopend van 12,748
tot 3481 kiezers
3o. Kunnen even groote kiezersgroe-
pen evenveel, en grooteren méér dan
kleineren bereiken
Een groep van 6000 kiezers in Am
sterdam IX is er volstrekt niet zeker
van iets te kunnen uitrichtenmaar
diezelfde groep gelijkmatig verdeeld over
de districten Amsterdam IY, VIII en
II verovert drie zetels.
Dit is een theoretisch voorbeeld. Thans
een ontleend aan de praetijk. Een groep
van 6201 kiezers in Enschede bracht
één candidaat in herstemming en die
candidaat viel. Een over de districten
Zevenbergen, Utrecht II, Amsterdam
YII, VIII en II verdeelde groep van
6401 kiezers (dus niet noemenswaardig
grooter), bracht vijf candidaten in her
stemming, en die vijf werden allen ge
kozen.
Even sterke kiezersgroepen bereiken
dus niet evenveel. Zouden sterkeren
méér vermogen dan zwakkeren
Als men in Enschede, Amsterdam IX
en Beverwijk neemt de helft 1 der
kiezers en die cijfers bijeen telt, dan
krijgt men een totaal van 16,750. Als
men in Amsterdam IY, VIII en II sa
mentelt de helft -j- 1 der kiezers, dan
krijgt men 5635. Welnu, de 5635 zullen
drie afgevaardigden kunnen kiezen, en
de 16,750 geen enkele.
Men noeme dit geen overdrijving der
theorie. De praetijk heeft ons nog wel
iets sterkers geleverd. In Zevenbergen,
Amsterdam II en YHI brachten 3383
kiezers drie candidaten in herstemming,
die alle drie gekozen werden. In En
schedé, Enkhnizen ca- Gouda brachten
14,453 kiezers óók slechts drie candi
daten in herstemming, maar... die niet
gekozen werden. Ons kiesstelsel houdt
er eene zonderlinge logica op na. Het
heet een meerderheidsstelsel. Toch acht
het 3383 hooger dan 4 X 3383 13332
4o. Van hoeveel stemmen kan het
verwerven of verliezen, de versterking
of verzwakking der Kamermeerderheid
met de vorigen samen dus 1420 kiezers,
■WS=SSiS^iirS3tgi^SSSahB',tSU!Mf.
dan ware de verhouding in de Kamer
gebleven rechts 58, links 42.
Bovendien nog in Rotterdam II 243
kiezers, dus totaal 1663, dan ware de
verhouding geworden rechts 59, links
41.
Hadden daarentegen links in plaats
van rechts gestemd
in het district Steenwijk 5 kiezers
Ridderkerk 10
Middelburg 53
Tietjerksterad.235
samen 303 kiezers,
dan ware de verhouding in de Kamer
geworden rechts 44, links 56.
Er waren dus verschuivingen noodig
over slechts 1663 -(- 303 1966 kiezers
om de samenstelling der Kamer te doen
varieeren tusschen 59 rechts en 41 links
tot 44 rechts en 56 links
Indien bij de stemming van 16 Juni
anders gestemd hadden (nl. rechts in
plaats van links)
in het district Gorinchem 53 kiezers
Amsterd. VII 68
"'.li.
samen 199 kiezers,
dan was de verhouding in de Kamer
geworden rechts 51, links 49.
Als verder nog rechts hadden gestemd
in plaats van links
in het district Enkhuizen 78 kiezers
Amsterd.VIII107
Dordrecht 178
Zierikzee 187
Rotterd. IV 201
Leiden 235
Gouda 235
Ofschoon het geene aanbeveling voor
Kurt Rümming was, Jat hij met den
zoon van den Kommerzienrath saamge
reden had,verhelderde toch 's ritmeesters
gelaat, toen hij bij een blik door het ven
ster, de opene gelaatstrekken van den
vreemdeling aanschouwde, die met luch-
tigen krachtigen tred helthuis naderde.
Lisbeth had overigens gelijk, hij geleek
op den ritmeester zooals zij zeide, als
twee droppels water op elkander het
was dezelfde hooge, sierlijke gestalte,
als die van den anderenvoornaam en
indrukwekkend. De bloedverwantschap
met „dien" liet zich niet loochenen,
dacht de oude, „dat is een echte Rüm
ming en als de oude heeren daarboven
in de galerij uit hunne lijsten konden
treden, zouden zij zich verheugen over
de krachtige loot, die uit den ouden
boom ontsproten was." Daarna snelde
hij, alle vooroordeelen op zijde zettende,
den gast tegemoet, en heette hem met
een stevigen handdruk welkom op den
Rümmingsburg.
Weinige minuten later opende zich
de deur der woonkamer weder, welke
de ritmeester zoo even gesloten had en
liet beide mannen binnen. Daar hebben
w| den verwachten gaat", zeide de
Nieuwe torpedobootan.
Bij de „Maatschappij van scheeps- en
werktuigbouw Feijenoord" te Rotterdam
worden de vier nieuwe torpedobooten
gebouwd, welke voor versterking van
onze torpedoflottille worden aangeschaft.
De lengte bedraagt ruim 45 M. en de
waterverplaatsing is ongeveer 150 ton.
De bewaping dezer nieuwe booten, welke
gebouwd worden naar bet type der bij
de firma Yarrow in Engeland in 1900
gebouwde torpedoboot „Ophir", bestaat
j uit drie lanceerinrichtingen voor de
i nieuwste soort van torpedo's en verder
j uit 2 snelvuurkanonnen van 5 cM. De
snelheid dezer booten zal bij een ver-
mogen van ongeveer 2000 paardekrach-
ten minstens 25 mijl bedragen. De be
manning zal bestaan uit 25 koppen.
Niet alleen de ïïollandsche torpedo-
vloot zal worden uitgebreid, maar ook
voor de Indische torpedoflottille worden
bij de Koninklijke maatschappij „de
Schelde" te Vlissingen 2 nieuwe boo
ten gebouwd, welke vaartuigjes zijn
van het type „Hydra", welke in 1900
bij Yarrow werd gebouwd. Deze nieuwe
booten zijn ongeveer 40 M, lang, bij een
waterverplaatsing van 100 ton, terwijl
de bewapening bestaat uit drie lanceer
inrichtingen voor torpedo's en 2 snel
vuurkanonnen van 3.7 cM. Bij een ver
mogen van ongeveer 1200 paardekrach-
ten zal de snelheid 24 mijl bedragen.
De bemanning bestaat uit 20 koppen.
Op 22 of 23 Aug zal door het 5e
reg. inf., onder bevel van kolonel De
Meester, in de omstreken van Amers
foort een manoeuvre worden gehouden,
welke dienstbaar zal worden gemaakt
voor den geneeskundigen dienst in het
verzorgen, verplegen en vervoeren van
gewonden enz. van het gevechtsveld naar
de alsdan in het leven te roepen ver
bandplaats-afdeelingen. Leider hiervan
zal zijn de dirigeerende officier van ge
zondheid 2e klasse luit.-koionel A. van
de Moer te Assen.
huisheer levendig en, naar de gouver
nante wijzende, die snel was opgestaan,
voegde hij er op een gemaakten achte-
loozen toon bij „Juffrouw Martha
Stillfried, de gouvernante mijner dochter."
Het was duidelijk, dat hij Kurt Rüm
ming wilde beduiden, dat hij geene
bijzondere opmerkzaamheid wenschte
voor de jonge dame, wier verschijning
zulk een indruk maakte, maar hem
toonen wilde, welke afstand er lag tus
schen zijn huis en de bezoldigde gou
vernante.
Of de jonge man den ritmeester niet
verstaan had, of niet wilde verstaan,
genoeg, hij boog zich eerbiedig, zóó
ridderlijk voor de juffrouw, dat hij zijne
hooge gestalte geen duim dieper had
kunnen buigen voor de hofdame der
keizerin.
Zeldzaam scherp was de blik, dien de
ritmeester op hem sloeg - eendogen-
blik trokken zijne wenkbrauwen zich
samen, toen nam hij echter zijn gast
bij den arm, leidde hem naar de oude
kanapé en verzocht met eene vriende
lijke beweging der hand plaats te nemen
en zeide daarna tot de juffrouw, die
weder aan het venster was gaan zitten
sM.aar beate ÖtiilfrieJ, zoudt gij onzen.
In de te Utrecht gehouden jaarver
gadering van den „Kon. Ned. Bond van
Oud-onderofficieren" werd meegedeeld,
dat het hoofdbestuur op audiëntie is
geweest bij den minister van oorlog,
om in het belang van het kapitulanten-
stelsel werkzaam zijn de minister gaf
te kennen, dat een onderzoek daarnaar
ingesteld was, doch dat de commissie
haar rapport nog niet had uitgebracht,
zoodat een afwachtende houding moest
aangenomen worden.
Aan rentelooze voorschotten werd
in het afgeloopen jaar aan 29 leden
een bedrag verleend van f2761. Aan
ondersteuningen werd ten behoeve van
22 leden een bedrag verstrekt van
f 526,60, terwijl aan kosten voor het
plaatsen van kameraden in betrekkin
gen uitgegeven werd een bedrag van
f 200,95 en een som van f 57,45 aan
rentelooze voorschotten werd afgeschre
ven, te zamen f785. liet vorige jaar
bedroeg dit te zamen f 484,63.
Yan 42 weduwen met of zonder
kinderen kon in het afgeloopen jaar
een bedrag van f707 worden uitge
keerd, d.i. f210 meer dan in 1903.
Volgens het verslag van het Uit-
keeringsfonds bij overlijden (Dubbeltjes-
fonds) is er bij dit fonds een winst
behaald van f704,351/,,, en steeg het
belegd reservefonds tot f2521,50.
Het voorstel om bij deelname van
minstens 200 deelnemers een weduwen-
fonds op te richten, werd met alge-
meene stemmen aangenomen.
Aan het hoofdbestuur werd opgedra
gen, te trachten een wetswijziging te
verkrijgen, waardoor uit de gagements-
en pensioenakten de bepaling vervalt,
dat wanneer gagement of pensioen met
het salaris van het rijk genoten, meer
dan f 1000 bedraagt, dit meerdere van
het gagement of pensioen wordt afge
trokken.
Blijkens bij het departement van
marine ontvangen bericht is Hr. Ms.
pantserschip „Evertsen", onder bevel
van den kapitein ter zee P. C. Swaan,
6 dezer te Lerwick aangekomen. De
commandant meldt dat eene reddingboei,
van genoemden bodem afkomstig, is
verloren geraakt. Het vinden van dit
voorwerp behoeft derhalve geene aan
leiding te geven tot ongerustheid.
Eemestlng der Stoppel vrachten.
Van hoe groot belang is voor den
boer in den herfst een rijke oogst van
groenvoer, en hoe treurig ziet het er
voor hem uit, waaneer hij, bij gebrek
daaraan, reeds vroegtijdig zijn hooivoor-
raad moet aanspreken. Dit ondervond
hij inzonderheid het vorige jaar, toen
de droogte spurrie- en knolgroen deed
mislukken. Ook nu zijn alle schuren
lang niet ruim van hooi voorzien en
hoopt de landbouwer op een ruim gewin
gast niet een kleine verversching aan-
bieden
Zij stond schielijk op en de beleefde
opmerking van Kurt, dat hij op dit
oogenblik werkelijk aan niets behoefte
had, slechts met een glimlach beant
woordende, die echter aan het bleek
gelaat een wonderbaro bekoorlijkheid
verleende, verwijderde zij zich. Diep
ademhalende bleef zij een oogenblik op
den drempel staan, terwijl bare oogen
zich met tranen vulden en haar gansche
gelaat de uitdrukking van onuitspreke
lijke treurigheid aannam. „Helaas, altijd
die vernederingen", fluisterde zij
„maar waarom maak ik er geen einde
aan", voegde zij er opgewonden bij en
het schoone hoofd richtte zich op met
een plotseling ontwaak gevoel van eigen
waarde. „Waarom ga ik niet weg van
hier 1 Ja waarom?" Haar hoofd zonk
weder op hare borst „Omdat ik een
zwak, recht zwak schepsel ben" zeide
zij toen smartelijk „omdat" Zij
hield plotseling op zou zij dan aau de
vier wanden van den gang een geheim
toevertrouwen, dat zij nog nooit gewaagt
had aau iemand, wie ook te doea
