Woensdag
28 Juni.
HOOG SPEL.
No. 149.
43e Jaargang.
1905.
Gemeentebestuur.
Binnenlandsclie berichten.
FEUILLETON.
Onderzeesche torpedobooten.
VLISSIMLVCIIE COURANT
Prijs per drie maanden L30» Franco pes' post j 1.50.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij alle Boek
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks bij den Uitga ver
F. VAN DE VELDE Jr., Kleine Markt, I. 187.
ADVERTENTIËK: van 14 regels ƒ0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie wordt de prijs slechts twee maal berekend. Groote letters
en cliclié's naar plaatsruimte.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zon- en feestdagen.
Telepli join! iimmer 10.
Abonnements-Advertcntien op zeer voordeelige voorwaarden.
Zq, die zich met 1 Jnli a. s. op
dit blad abonneeren, ontvangen
de van beden tot dien datum, ver
schijnende nummers gratis.
SCHOOLWEZEN.
De Plaatselijke Commissie van Toe
zicht op het Lager Onderwijs maakt
bekend, dat de OPENBARE LESSEN
aan de verschillende gemeentescholen dit
jaar zullen gehouden worden als volgt
Vrijdag 30 Juni, 24 uur, school
A, 12e klasse. Hoofd de heer Landsman.
Maandag 3 Juli, 24 uur, school B,
12e klasse, Hoofd de heer Op den Zieke.
Dinsdag 4 Juli, 24 uur, school C,
6e en 7e klasse. Hoofd de heer Jurry.
Vrijdag 7 Juli 24 uur, school D,
6e klasse. Hoofd mej. Beijerman.
Maandag 10 Juli, 24 uur, school E,
6e klasse.
Dinsdag 11 Juli, 24 uur, id. 7e,
8e en 9e klasse. Hoofd de heer Frijling.
Donderdag 13 Juli, 24 uur, school
F, 12e klasse. Hoofd de heer v. d. Slikke.
Ouders, voogden of verzorgers van
leerlingen en belangstellenden worden
uitgenoodigd deze lessen bij te wonen,
terwijl aan hen op diezelfde uren gele
genheid wordt gegeven tot bijwonen der
lessen in alle klassen.
De Oommissie voornoemd,
JOS. VAN KAALTE, Voorzitter.
A. E. DUDOK VAN HEEL,
waarn. Secretaris.
Frieseh-christslijk-Mstorischen.
Het comité van leiding der Friesch-
christelij k-historische kiesvereenigingen
in Holland zijnde de heeren dr. H.
Schokking, dr. P. J. Kromsigt en mr.
J. Sehokking geeft in „de Ned."
met het oog op de herstemmingen het
volgend advies
Gezien het manifest „Aan de Her
vormde kiezers" van dr. Ph. J. Iloe-
demaker, wiens uiteenzetting van de
positie in verband met de huidige keuze
het met dankbaarheid aanvaardt
Gelet op de bijna algemeene voorkeur
van liberale zijde thans aan de sociaal
democratische candidaten boven alle van
rechts gestelde candidaten geschonken
In overeenstemming met het advies
van den Frieschen Bond om in Sneek
en Kampen de heeren Okma en Noordt-
zij te steunen
Overtuigd, dat de overwegingen, die
tot onze vroegere adviezen geleid hebben,
thans meebrengen dit kabinet te steu
nen, opdat het christelijk element in de
regeering niet worde verzwakt
meent het comité met aandrang te
60.)
Dat de aangeklaagde zou worden ver
oordeeld, betwijfelde men nietmaar de
verwachtingen waren zoo hoog gespan
nen wegens de belangrijke onthullingen,
die zouden gedaan worden de cou
ranten hadden slechts vluchtige aandui
dingen kunnen geven, en dan kwam
nog de vraag hoe zou de houding van
den beklaagde zijn
Sedert langen tijd had een terecht
zitting niet zooveel toeloop gehad. Reeds
vroeg in den- morgen stond het publiek
opeengedrongen te wachten, tot de deur
zou worden geopend om het binnen te
laten en de biljetten van toegang werden
met grove wist verhandeld.
Het was doodstil in de zaal, toen de
rechters binnentraden ;toen de beklaagde
werd binnengeleid, ontstond er groote
beweging, doch slechts voor een oogen-
blik. Begeerig luisterde men naar ieder
moeten aanbevelen in de districten bij
het genoemd comité aangesloten,
in het district Sliedrecht mr. Th.
Heemskerk
in het district Dordrecht ds. A. S.
Talma,
terwijl het, wetende geestverwanten
te hebben ook in andere districten, waar
herstemming is, ook voor die de candi
daten van rechts met nadruk aanbeveelt.
Ten slotte meent het de kiezers in
Amsterdam III, in afwijking van het
advies van het antirev. districtsbestuur
aldaar, te moeten aanbevelen zich niet
te onthouden bij de herstemming, maar
hun stem te geven aan den heer Eland.
De „Nieuwe Cfc." meldt
Ons kwam een ernstig gerucht ter
oore, volgens hetwelk thans officieuze
onderhandelingen gaande zouden zijn
tusschen sociaal-democraten en anti
revolutionairen met het doel de ver
kiezing van mr. Troelstra in Amster
dam III met antirevolutionaire hulp te
verzekeren en daartegenover sociaal
democratische onthouding in een of
meer andere districten waar herstemd
wordt te bewerken, met het gevolg dat
daar de candidaat van rechts de over
winning behalen zou.
Maatschappij van Nijverheid,
In de Zaterdag te Arnhem voortge
zette algemeene vergadering der Mij.
kwam in de eerste plaats aan de orde
een voorstel van het departement Dor
drecht om een adres aan de regeering
te zenden, ten einde door 'subsidies aan
genootschappen of vereenigingen de
vakopleiding door het aangaan van
leercontracten te bevorderen met waar
borgen in die contracten en voldoende
controle. Dit punt werd aangehouden
totdat de beslissing van het adres in
zake het arbeidscontract gevallen zou
zijn.
Omtrent het voorstel-Arnhem, dat
zich voor rechtbanken van koophandel
uitsprak, werd op advies van het hoofd
bestuur besloten, eerst nog een onderzoek
naar deze materie in te stellen.
Daarna werd de behandeling van het
arbeidscontract voortgezet. De heer
Fokker verdedigde zijn motie om het
door het hoofdbestuur voorgestelde
adres niet te aanvaarden, omdat 12
departementen, die zich over deze zaak
uitgesproken hebben, niet gerekend
worden de meerderheid te vormen.
Deze motie werd met 158 tegen 55
stemmen verworpen.
Het adres zelf werd ten slotte na een
uitvoerige behandeling, waarbij ook tal
van amendementen gesteund moesten
worden, met eenige wijzigingen vast
gesteld met 137 tegen 37 stemmen.
De na 1 Juli te benoemen adsisten-
ten der posterijen zullen een uniform
van rijkswege ontvangen, bestaande uit
colbertjas, vest, pantalon, pet en over-
woord, te beginnen bij de gewone vragen
naar naam, geboorteplaats, ouderdom
enz. Het was een lang zondenregister,
dat men den zoogenaamden Ralph Sno-
ward voor oogen hield de overheid van
zijn geboorteplaats, van Londen en ver
scheiden plaatsen in Amerika hadden
daartoe verschillende gegevens verschaft.
Als een steenen beeld zat de beklaagde
er bij, terwijl de officier van justitie zijn
voortreffelijk uitgewerkte akte van be
schuldiging voordroeg.
De man was tijdens zijn voorloopige
gevangenschap volstrekt niet veranderd
hij was precies dezelfde gebleven. Hij
had een houding, ja, zeer geschikt
om een vergadering van aandeelhouders
te presideerendie houding was geheel
ongekunsteld en bewees, dat hij een man
zonder zenuwen was.
Omstreeks zeven en twintig jaren
geleden kwam Heinrich Starkhorst, toen
twee en twintig jaar oud, in het bezit
van een kleine erfenis later bleek, dat
hij door meineed zijn mede-erfgenamon
van hun aandeel had beroofd. Met dit
kapitaal ging hij naar Londen, waar hij
plaatsing verkreeg op een bankierskan
toor, waar zijn schoolkameraad Otto von
Dijbel als beambte werkzaam was. In
jas. De op dien datum in functie zijnde
adsistenten, zullen mede, indien zij het
verlangen daartoe te kennen geven, ge
leidelijk van uniformkleeding worden
voorzien.
In de te Utrecht gehouden vergade
ring van den Bond van Yereenigingen
van den handeldrijvenden en industriee-
len middenstand is met algemeene stem
men besloten,dat 't hoofdbestuur van den
Bond aan de regeering een adres zal
zenden met het verzoek de instelling
te bevorderen van een afzonderlijke
afdeeling voor den middenstand aan
een der departementen, evenais reeds
het geval is met de afdeeling landbouw.
De adjudanten-onderofficier, die op
1 Juli bij de infanterie overcompleet
komen, zullen worden opgeleid tot
adj.-onderofficier-kwartiermeester en in
November bij gebleken geschiktheid in
dien rang worden aangesteld.
Op 1 Augustus a. s. zal onder leiding
van een officier de gelegenheid worden
opengesteld om, gedurende 26 dagen,
een afzonderlijk ingericht kamp te be
trekken op de heide bij Larenberg in
het Gooi. Om hieraan te kunnen deel
nemen, moet men met gunstigen uit
slag examen hebben gedaan voor de
vierde of een hoogore klasse van een
hoogere burgerschool of gymnasium, op
auderen grond vrijgesteld zijn van het
toelatings-examen voor het reservekader,
dan wel met gunstigen uitslag het ad-
missie-examen daarvoor hebben afgelegd.
Aan het einde van den kamptijd
wordt aan hen die zulks verlangen en
blijkens gehouden onderzoek daarvoor
in aanmerking' komen, het getuigschrift
uitgereikt noodig voor de verbintenis
bij het reservekader der infanterie,
vesting-artillerie of genie.
De minister van oorlog biedt aan hen
die niet tijdig aan het voorbereidend
onderricht deelnemen, de gelegenheid
hun verzuim door het betrekken van
dit kamp geheel of gedeeltelijk in te
halen.
In de „Avondpost" komt een beschrij
ving voor van onderzeesche torpedoboo
ten en wij meenen dat, waar op de
„de Schelde" zulk een boot op stapel
staat, velen van onze lezers het wel op
prijs zullen stellen, daaromtrent iets
meer te weten te komen, waarom wij
het stuk in zijn geheel overnemen
In het begin van het vorige jaar is
op de werf van de Koninklijke fabriek
„de Schelde" te Vlissingen een onder
zeesche torpedoboot in aanbouw gebracht.
Dit vaartuig begint nu, naar wij uit
betrouwbare bron vernemen, zijn vol
tooiing te naderen menigeen zal er nu
zeker belang in stellen het een en ander
vereeniging met dezen speculeerde hij
heimelijk op de beurs en maakte daarbij
gebruik van vertrouwelijke beschikkin
gen van den patroon, waarvan de twee
vrienden dooi' strafbare middelen inzage
wisten te verkrijgen. Hieruit bleek alzoo,
dat Von Döbel al niet veel beter was
geweest dan zijn vriendhij was ook
een schurk, doch die minder durfde. Hij
begeerde alleen rijkdom, een titel en
waardigheden, dat bewees zijn latere
levensloop, toen hij als aanzienlijk man
liever eerlijke zaken deed en zijn „jeug-
.dige misstappen" zelf zeer toegevend
beoordeelen kon. Hij trok zich ook voor
zichtig terug, toen de schurkerijen van
Starkhorst hem te erg werden.
Na verloop van een jaar kwam de
meineed van Starkhorst aan het licht
en vroeg men bij de Engelsche over
heid zijn uitlevering aan. Hij rook echter
lont en ging op de vlucht toevallig had
hij bij de laatste speculatie al zijn geld
verloren, daarom nam hij een hem toe
vertrouwde som gelds naar Amerika
mee. WaL hij de volgende twee jaren
had uitgevoerd kon men niet ontdekken
waarschijnlijk had hij in Canada rond
gezworven en het gestolen geld verteerd
en verspeeld. Op vijf en twintigjarigen
omtrent een dergelijk vaartuig te ver
nemen, vooral ook omdat deze boot,
welke gebouwd wordt voor rekening
van do Amerikaansche Electric boat
Company na het voldoen aan zekere
vooruit vastgestelde voorwaarden, zal
worden aangekocht voor de Nederland-
sche marine. Deze bouw is het gevolg
van onderhandelingen, welke sedert ge
ruimen tijd zijn gevoerd door de maat
schappij „de Schelde", die in deze voor
de Electric boat Campany optrad, met
het ministerie van marine, en het resul
taat dezer onderhandelingen was, dat
voor de boot zal worden betaald, met
inbegrip van de kosten van proefnemin
gen, f 430,000, wanneer zij voldoet aan
de hierna te noemen eischen
De boot moet ingericht zijn tot het
voeren en achtereenvolgens laneeeren van
drie Whitehead torpedo's van 0,45 meter
diameter en 5.04 meter lengte. Zoowel
in horizontale als in verticale richting
moet de boot geheel bestuurbaar zijn
ten genoege van een commissie, die
benoemd wordt door den minister van
marine. Zij moet genoeg lucht aan boord
hebben .om zonder bijlading te voorzien
in de behoefte der bemanning, in de
behandeling van het vaartuig gedurende
minstens 12 achtereenvolgende uren,
en om de drie torpedo's te laneeeren.
De sterkte moet voldoende zijn om
een waterdruk van 30 meter hoogte te
kunnen verdragen. Vaartproeven zullen
gehouden worden tusschen de Uiterton
van het Westgat van Nieuwediep en het
lichtschip „Haaks." Daarbij zal gevaren
worden aan de oppervlakte gedurende
12 achtereenvolgende uren mot een ge
middelde vaart van minstens acht mijl
met gebruikmaking van den gasolise-
motor. Verder zal worden gevaren in
de zoogenaamde Awash-condition", dat
is gereed om te duiken behoudens het
vullen van de ballast-waterkamer, weder
gedurende 12 achtereenvolgende .uren
met een gemiddelde vaart van minstens
7 mijl De vaartproef onder water zal
drie achtereenvolgende uren duren
daarbij moet de boot gedurende het
eerste uur worden gebonden op een
diepte van 6 a 7 meter, en gedurende
de beide volgende uren op een gemid
delde diepte van 3 meter. Gedurende
deze proef mag de boot tweemalen, met
een uur tusschenruimte, gedurende 5
minuten boven water komen.
Om de bruikbaarheid in dienst te
bewijzen, dient de volgende proef, te
nemen met eenigszins onstuimig weder.
Onder die weersgesteldheid wordt ver
staan een toestand van wind en zee,
waarbij een gewone torpedoboot, van
het type „Ardjoeno" veilig in en buiten
de zeegaten kan varen en hare torpedo's
kan laneeeren. De boot moet dan in
„awash" toestand een afstand van 10
mijlen afleggen met een gemiddelde
vaart van minstens 7 mijl, terwijl moet
blijken dat onder die omstandigheden
behoorlijk koers kan worden gestuurd.
Onmiddellijk na afloop moet een tocht
leeftijd dook'hij geheel onbemiddeld op
onder den naam van Ralp T. J. Snoward
dat was in het westen der Vereenigde
Staten. Hij was toen knecht in een ker
mistent spoedig daarna werd hij op
zichter in een paardespel en trok naai
de goudmijnen van Californië om daar
zijn geluk te beproeven.
Van dien tijd af kon men zich op de
getuigenissen verlaten, namelijk op die
van John Archer, die een geruime poos
met hem in dezelfde tent had gediend
en naderhand zijn helper en bediende
was geworden.
Van een eigenlijk arbeiden in de
mijnen was bij Snoward geen sprake
geweest. Dat was hem te moeielijk en
niet voordeelig genoeg. Hij begon met
een gelukkige speculatie in claims, d.
w.z. stukken land, waar goud te vinden
is. Voor een spotprijs had hij die ge
kocht hij verkocht ze met groote winst
door valsche voorspiegelen van de goud
opbrengst.
Vervolgens werd hij bankier in de
mijnen, als zooodanig kocht hij het ge
vonden goud tegen contant geld, gaf
voorschot 0Dz, Daarbij was zijn handel
niet eerlijk het werd ontdekt, hij raakte
in gevecht met de bedrogenen en
onder water worden gemaakt over een
afstand van minstens 2 mijlen en met een
7 mijls vaart in de richting van een
schijf, aangegeven door boeien, die 45
Meter uit elkander liggen. Op het eind
van dezen tocht zal door de boot, die
daarbij 3 Meter onder water moet liggen,
een torpedo worden gelanceerd, die de
schpf moet treffen daarbij mag de boot
de schijf tot op hoogstens 200 Meter
naderen. Om zich nader te verkennen,
mag de boot onder het afleggen van de
laatste 2 mijlen eenmaal, gedurende niet
meer dan één minuut, aan de opper
vlakte van het water komen.
De uitvinder dezer booten, naar
welker type de te Vlissingen op stapel
staande boot gebouwd wordt, is John
P. Holland, een Amerikaan, die reeds
tusschen 1860 en 1870 verscheidene
proefnemingen verrichtte, en wiens
patenten thans door de „Electric boat
Company" worden geëxploiteerd. Lang
zamerhand bracht Holland zijn booten
tot ontwikkeling, en de eene verbetering
volgde op de andere, totdat eindelijk een
type verkregen was, dat zoo groote
practische waarde had, dat het Ameri
kaansche marinebestuur op de zaak in
ging, en een aantal booten bestelde.
Behalve deze booten bouwde de
„Electric boat Company" nog een boot
voor eigen gebruik, welke dienen moest
om allerlei proefnemingen te doen. Dit
vaartuig werd in het vorig jaar door da
Russen gekocht, en bevindt zich thans
te Wladiwostok. Naar het model van
deze boot heeft men de boot te Vlissingen
gebouwd, terwijl nog weer een aantal
verbeteringen zijn aangebracht.De lengte
bedraagt bijna 20 M., terwijl de water
verplaatsing geheel ondergedompeld 120
ton is.
Het is een sigaarvormig lichaam met
voor en achter een stompe punt, ver
vaardigd van stalen platen van bijna een
centimeter dik. Alle dwarsdoorsneden
van den romp geven cirkels, welke op
het midden van de boot de grootste
middellijn hebben, en naar voren en
achteren steeds kleiner worden. Da
voorste punt bevat da lanceerbuis voor
de torpedo's, en wordt gesloten door
middel van een zware naar boven schar
nierende klep, welke van uit de boot
door een met samengeperste lucht
werkend werktuigje wordt geopend en
gesloten. In den romp zijn verschillende
gaten gemaakt, waardoor men door
kleppen water in verschillende tanks kan
laten toestroomen. Door de achterste
punt loopt de schroefas, waarop een
driebladige schroef bevestigd is. Een
verticaal roer dient voor het gewone
sturen, terwijl men de boot met een
stel horizontale roeren kan op en neer
sturen. Deze roeren worden door middel
van trekstangen van uit de boot behan
deld, en men heeft twee roergangers
noodig, een voor het gewone roer en een
voor het duikroer.
Teneinde het slingeren te beperken,
zijn kimkielen aangebracht, dat zijn
schoot twee zijner aanklagers dood. Het
bewijs, dat hij niet uit noodweer had
gehandeld, kon niet geleverd worden,
zoodat men hem moest vrijlaten.
De mulat verhaalde vorder, dat Sno
ward achtereenvolgens in Arizona, Ne
vada en Sonora verschillende etablisse
menten had gehouden, waaronder een
opiumkit en een speelbank nog niet de
slechtste waren. Ook hier had de man
gelegenheid om te toonen, dat hij be
dreven was in het hanteeren van de
revolver. Na een gevecht met eenige
Spanjaarden, die hem van yalsch spelen
beschuldigden, ontkwam hij ternauwer
nood aan de menigte, die hem zonder
vorm van proces wilden ter dood brengen
bij zijn vlucht nam hij het grootste
deel van zijn roof mee. Bij deze gele
genheid verloor John Archer zijn braven
meester uit het oog lang daarna hoorde
hij eerst weer van hem, toen hij zooveel
opgang maakte en zich in de residentie
had gevestigd. In dien tijd had Snoward
vasten voet gekregen in Brazilië en
Argentinia.
Wordt veroolgd
