Dinsdag
27 Juni.
HOOG SPEL.
Berichten.
43e Jaargang.
1905.
Binnenlandsche berichten.
FEUILLETON.
lijke Stand.
No. 148.
hei volgende: „Er liepen
peaasimistische geruchten
isch Duitache conflict. Rou-
de in de wandelgangen der
deze geruchten volstrekt
aren. De onderhandelingen
leest normale verloop".
Telegraaf.
YHAGE. De correspondent
Volk" te Batavia aeint
rnietigde het vonnis inzake
•hout, hoofdredacteur van
ef" die in gijzeling was
loende te weten te komen
n- in dat blad over leger-
geschreven.
gelastte zijn onmiddellijk
gijzeling met laat dat de
itie te Samarang als Hof
doen en de gegrondheid
>n van de redenen, waar-
rierhout verschoond wordt
en van getuigenis.
1cn in Rusland.
teren had hier een ver-
traatgevecht plaats. Het
jarricades op en wierp
ie kazerne, waardoor 20
id en gewond werden,
des morgens werd in de
werk gestaakt. Kort
de troepen charges uit
bn vuurden op het volk,
erschoten antwoordde,
siers en van de daken
ol geworpen. Het gevecht
inschen dag en men be
leer dan 2000 dooden en
Het vuren duurde tot
De soldaten schoten op
op straat vertoonde.
Vlissingen
12124 Juni.
KIEOUWD:
jm. 26 j., en M. D.
23 j. P. Post, jm.
Vos, jd. 25 j.
ÏEOOWD:
Ier, jm. 27 j., en S. M.
Ij. H. L. de Vries
J. M. van Hoepen, jd,
rALL EN
lin, geb. Geensen, z.
geb. Meerman, z.
Steen, geb. van der
C. W. Kesteloe, geb.
G. R. Zonneveld, geb.
|RLEDEN:
fes, z. 3 m. A. de
an J. Gabrielse, 66 j.
VLISSIMSCHE COURANT
Prijs per drie maanden f ISA Banco p8ï post Jr 1,50.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij alle Boek
handelaren Postdirecteuren of rechtstreeks bij den Uitgever
P. VAN DE VELDE Jr., Kleine Markt, I. 187-
ADVERTENTIËN: van 1—4 regels ƒ0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend. Groote letters
en cliclié's naar plaatsruimte.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zon- en feestdagen.
Telephaonnuininer 10.
Abonnements-Advertentiën op zeer voordeelige voorwaarden.
Zij, die zicii met 1 Juli a. s. op
dit blad abonneereu, ontvangen
de van beden tot dien datum ver
schijnende nummers gratis.
Herstemmingsadvles der Friesch
chriBtslijk-Mstorisclien.
Ds. G. H. "Wagenaar
den„Yolksbode" de houding der Friesch-
cfcristelijk-historischen bij de aanstaande
herstemmingen en wijst erop, dat de
omstandigheden het hebben gewild dat
de verlenging of afsnijding van de
levensdraad van 't kabinet van de hou
ding der Friesch-christelijk-historischen
afhangt.
De schrijver meent dat de anti-revo
lutionairen hoog spel hebben gespeeld,
door de Friesch-christelijk-historischen
te verbitteren, terwijl hij het tevens een
niet bijster verstandige tactiek noemt,
dat de anti-revolutionairen het zeer
billijk gebleken verzoek om een tweeden
zetel, betzij in Sliedrecbt, hetzij in
Kampen, aan de Friesch-christelijk-
historischen af te staan, smadelijk hebben
afgewezen. Ds. Wagenaar verzekert, dat
als de anti revolutionaire partij niet,
terwjjl het nog tijd is, haar verkeerde
tactiek wijzigt, zeer vele zijner geest
verwanten, ondanks zijn advies, b.v. in
Sliedrecbt, waar de keuze staat tusschen
een volbloed Kuyperiaan en een zeer
respectabel oud-liberaal, hetzelfde zullen
doen, wat zij bij de eerste stemming,
toen daar slechts te kiezen viel tusschen
mr. Yan Andel en mr. Pierson, in
Gorinchem gedaan hebben.
De tijd is voorbijgaat de schrijver
voort om met de gebruikelijke argu
menten, die bij de verkiezing tegen de
liberalen zijn aangewend, deze kiezers
naar rechts om te buigen.
Alleen de loyale betuiging, dat met
deze groep ernstig rekening zal worden
gehouden, zal hen kunnen bewegen, om
ditmaal de politieke zelfverloochening
zóó ver te drijven, dat zij over de
grieven heenstappen en voorloopig aan
de rechterzijde 't roer in handen laten.
Ons komt het, alles overwegende, in
het belang van bet land voor, dat het
ministerie aanblijft, al is er zeer veel,
dat hiertegen kan worden aangevoerd.
Daarom raden wjj aan in deze distric
ten, namelijk: Sneek, Sliedrecht, Kam -
pen, Gouda en Dordrecht de ministerieele
candidaten te steunen.
Allicht blijft 't kabinet dan over 52
a 53 stemmen bt schikken en dus een
voldoende meerderheid behouden, om,
parlementair gesproken, te kunnen
regeeren.
Een sterk overwicht achten wij echter
niet noodzakelijk voor 't ministerie en
voor onze groep niet wenschelijk ook.
"Wij hebben daar onze redenen voor.
59.)
Het was verbazend, hoe in deze om
standigheden haar ware inborst aan bet
licht kwam j zij was de vrouw, die do
gelukkige taak heeft baar omgeving een
gevoel van huiselijkheid en vrede in te
storten. En terwijl zij met bezorgdheid
den loop der ziekte van Schwerdtner
volgde, scheen ook in haar binnenste
een heilzame verandering te zijn geko
men. Nu eerst leerde zij zich zelf ken
nen. Zij wist het nu hot was liefde
geweest, die bij haar was ontkiemd
misschien reeds bij de eerste ontmoeting
met Frederik haar hoogmoed had zich
echter verzet tegen iets, dat haar toe
scheen'als een juk, hetwelk men haar
te dragen gaf.
Opzettelijk had zij zich zelf voor oogen
gesteld, hoeveel zij in de maatschappij
hooger geplaatst was dan die gouverneur
yan haar broeder, en zij had zich vast
Na voorts do eandidaturen van dr.
De Yisser en dr. Van Vredenburch in
's Gravenhage II en III te hebben aan
bevolen, zegt ds. "Wagenaar het in 't
belang van het land te achten, dat
mannen als mr. Van der Vlugt, mr. Röell
en mr. van Karnebeek, hun plaats, die
ze in onze volksvertegenwoordiging met
eere bekleeden, behouden. Ons land heeft
behoefte aan mannen, die met breeden
blik en groote kennis van zaken, voor
de volksbelangen opkomen.
Ten slotte spreekt hij den wensch
uit, dat het beginsel der Frieseh-chris-
telijk-historischen dieper moge door
dringen, zoowel rechts als links.
Ds Christen-democraten,
Blijkens de „Christen-Democraat" deed
in de vergadering, waarin het door ons
gemelde herstemmingsadvies van het
ehr.-dem. partijbestuur werd vastgesteld,
de voorzitter, de heer Staalman, mede-
deeiing van een onderhoud tusschen hem
en het centraal comité der anti-rev. partij
op 19 dezer en van een daarop ge
volgd schrijven, waaruit blijkt dat het
centraal-comiié, hoewel hoogen prijs
stellende op den steun der christen
democraten ten bate der regeerings-
meerderheid, de voorwaarden door den
voorzitter gesteld, niet wenschte te aan
vaarden, terwijl de basis waarop dit
comité de onderhandelingen wilde voe
ren, prijsgeven van de zelfstandigheid
der christen-democraten zou vorderen.
In de vergadering werden voorts
klachten geuit over de wijze van be
strijding, zoowel van vrijzinnige zijde
te Den Helder als elders van anti.-rev.
en katholieke pers en sommige leiders
door de chivdera. ondervonden.
Aan het bekende herstemmingsadvies
gingen de volgende bij acclamatie aan
genomen overwegingen vooraf: „van
oordeel dat tot geen prijs aan de zelf
standigheid der chr. dem. partij mag
worden te kort gedaan,
gezien de uitslag der stemmingen voor
de Tweede Kamer der Staten-Generaal,
waardoor een coalitie op den tegen
woordigen grondslag, zoowel van rechts
ais van links feitelijk reeds is veroor
deeld,
overwegende dat alleen het belang
van land en volk, thans vooral ook met
het oog op de naastbij zijnde toekomst,
richting mag geven aan de houding der
christen-democraten,
gezien de beginselverklaring en het
program van actie der partij, waarbij
in het verleden der candidaten waar
borgen worden gevraagd, enz."
Op deze overwegingen berust dus het
besluit tot het steunen van de heeren
Heemskerk, 8. de Yries en Okma van
rechts en de heeren Troelstra, Nolting,
Yan Deventer, Borgesiua, Limburg,
Jansen en Drucker van links, bij de
herstemmingen. Enschedé liet men over
aan de beoordeeling der chr.-dem. af-
deeling aldaar.
geklemd aan de gedachte, dat hij een
huichelaar of in het gunstigste geval,
een verwaande zedenmeester moest zijn.
Op den duur kon zij haar betere inzich
ten echter niet onderdrukken, en als zij
dan bemerkte, hoe zij zich blootgaf in
den dwazen strijd, dien zij in haar
binnenste tegen Schwerdtners grondbe
ginselen voerde, dan kwam bij haar de
eigenaardige trots boven, die haar zelfs
bracht tot eon verloving met den be
jaarden Amerikaanschen millionair.
Daarop kwam liet vreeselijk ontwaken
tijdens de huwelijksplechtigheid, het
hartverscheurend berouw, toen zij op
het kinderlijk gelaat van haar broeder
de taal van een onbedorven gemoed kon
lezen en plotseling inzag, hoe onwaardig
dit huwelijk was, waarvan de wereld
niets anders kon denken, of het was
slechts een overeenkomst van koop en
verkoop. En ten slotte de ontmaskering
van den schurkachtigen - echtgenoot,
tegelijkertijd met de diepe smart over
den vermeenden dood van den man, dien
zij plotseling met volle bewustheid be
minde Dit waren krachtige middelen
genoeg om de verkeerde beschouwingen
uit haar hart te verbannen en haar
„beter ik" de overwinning te doen be
De aap uit ds mouw.
Onder dit opschrift schrijft „de Tijd":
Toen „Het Yolk", vóór de stemming-
te velde trekkend tegen de liberalen
en zwerend bij eigen beginselvastheid,
telkens en telkens verzekerde, dat de
socialisten in herstemming komende
liberalen niet mochten steunen,tenzij die,
welke zich, overeenkomstig het socialis
tisch CoDgvesbesluit, verklaarden voor
urgentie van algemeen kiesrecht, be
loofden wij het te gelegener tijd, zoo
noodig, hieraan te zullen herinneren.
Heeft het dan nu, in strijd met het eerste
advies, aangeraden liberalen te steunen,
die zich niet onomwonden voor die ur
gentie verklaarden Neen, officieel ge
droeg het zich correct. Met beslistheid
houdt het zich ook nu aan het Con-
gresbesïuit, van de met „kerkelijken"
in herstemming komende liberalen te
vorderen een afdoend antwoord op de
bewuste kiesrecht-vraag. Maar zooals
we voorzagen, nam het bij de officieele
correctheid desniettemin zijn niet offici-
eeien draai.
Na in een nieuw artikeltje, getiteld
„Onze houding", te hebben gezegd
„Als men het kapitalisme in een zak
gooit, weten wij werkelijk niet wat
boyen zal komen (wij zouden zoo zeg
gen het kapitalisme Red.) de partij
heeft geen reden, om een keuze to doen,
behalve waar vaste verzekeringen zijn
van democratische bedoelingen", gaat
het aldus voort
„Onze leden overwegen voor zich
zeiven (m. a. w. houden zoo veel en zoo
weinig rekening met ons officieel advies
als ze willen.) Onthouding werd wijselijk
door het Congres niet opgelegd, omdat
een politieke stroom vaü den aard van
onze 65000 tot alles kan besluiten,
behalve tot een plotselingen stilstand,
nadat er zulk een vaart tegen het ka
pitalisme in is gebracht."
Hier gluurt de aap uit de mouw
Nu geeft het blad weliswaar niet met
zooveel woorden te kennen, dat in
's hemels naam alle liberalen moeten
worden gesteund, en in géén geval
„clericalen", maar veilig mag aangeno
men, dat hot niet-offieieele advies in
eerstgenoemden zin zal worden begrepen
en uitgevoerd. Het Congresbesluit en
het officieel advies van „Het Yolk"
zijn dus weinig meer dan wassen neu
zen.
Als afdoend bewijs daarvan kan gelden
o. a. de houding aangenomen door het
Centraal Comité der Arbeiderspartij te
Dordrecht, waarhij ook zijn aangesloten
de afdeelingen Dordrecht en Zwijndrecht
der S.D.A.P. Al kon de organisatie de
candidatuur van den liberaal Yan Gijn,
wegens de vaagheid van diens antwoord
op de hem gestelde vraag in zake het
kiesrecktvraagstuk, niet steunen, deed
de vergadering toch duidelijk blijken,
dat de verkiezing van den heer Yan
Gijn wenscbelijk was, en dat men in
dividueel ieder, die op den heer Zadelhoff
halen.
Dan had zij ook zwaar geleden onder
de gedachte, dat Schwerdtner haar moest
verachten en haar geen wederliefde kon
schenken, en zonder die wederliefde zou
zij niet meer kunnen leven. Doch in den
laatsten tijd was ook deze smart gele
nigd. Zij zag, dat hij haar niet verachtte
en dat zijn scherp ziend oog haar
hopelooze liefde had ontdekt (naar zij
meende), beschouwde zij als een verne
dering, die zij wel verdiend had. Zij
had nu geen verlangens meer, geen
heimwee zij had met haar hart ieeren
begrijpen, zooals zij dat noemde en
dagelijks gevoelde zij al meer en meer
den troost dien een rein gemoed smaakt
bij do vervulling van zijn plichten.
Hun verhouding tegenover elkaar, in
den beginne voor haar nog al pijnlijk,
werd langzamerhand vanzelf beter. De
ommekeer in Elvira's gemoed ontging
natuurlijk niet aan Schwerdtners aan
dacht hij begreep, dat zij door den
schokkenden afloop van haar huwelijks-
avontuur was bestraft en gelouterd -
dat zij daardoor gekomen was tot een
ernstige, meer edele levensopvatting. Hij
dankte haar voor haar zorgvuldige ver
pleging door zijn dagelijksche bewijzen
had gestemd, zou adviseeren, den heer
Yan Gijn te stemmen.
Mooie beginselvastheid 1
Nieuwe historische ontdekking,
Mr. Pierson, een kundig financier,
maar die bij zijn uitstapjes op alge
meen politiek gebied zich steeds ver
galoppeerde, heeft, half bedwelmd door
Gorkumsche wierook een spiksplinter
nieuwe ontdekking gedaan.
Wat dan die ontdekking is Ge
raadt het in tienen niet. Hij heeft
namelijk ontdekt, dat de wortel, waar
uit het liberalisme is opgekomen, te
zoeken is in het geloof der harten.
Welk geloof, zei hij er niet bij. Waar
geloof ooit anders zou kunnen zetelen
dan in het hart, heeft hij niet uitgelegd.
Maar waar dusver alle historische
studie tot het resultaat had geleid, dat
het liberalisme op was gekomen uit een
wijsgeerige theorie, die opzettelijk alle
geloof buiten de deur sloot, is thans
door het Kamerlid voor Gorkum ont
dekt, dat dit altemaal kool en larie was.
Neen, het liberalisme heeft met „de
groote Revolutie," zooals Thorbecke het
leeraarde, niets uitstaande. Wijsbegeerte
zit er voor geen steek in.
Het is een gemoedsproduct, vrucht
van het geloof des harten
Bij de overgroote meerderheid van
de staatslieden, die het liberalisme ge
grondvest hebben, is nooit anders dan
geredeneer en theoretische deductie
vernomen maar Pierson is or nu achter
gekomen, dat dit alles valsche voor
stelling was.
De grondleggers van het liberalisme
zijn „geloovige" mannen geweest, echte
geloovigen, mannen met het geloof des
harten, en uit dit hun geloof hebben
ze het liberalisme opgebouwd.
Natuurlijk zal nu deze ontdekking
welhaast in een breeden wetenschappe-
lijken-historischen arbeid uiteen worden
Een man als Pierson mag niet on
dersteld worden zoo iets te zeggen, of
hij moet er secuur van zijn. Doch naar
dat boek zijn we dan toch benieuwd.
Het liberalisme, dat door den Etat
atkée groot werd, opgesproten uit het
geioof des harten,
We wachten tot het hoek er is, met
onze critiek (»Ee Stand,")
Cntwerp-ziektevorzeksring.
Door den Volksbond, vereeniging
tegen drankmisbruik, is een commissie
benoemd, bestaande uit de heeren prof.
dr. K, Ileilhronner, Utrechtdr. M. W.
Pijnappel, Zwolle A. S. van Reesema,
's Gravenhage, en mr. E. v. Ketwich
Verschuur, Zwolle welke commissie
de vraag zal onderzoeken, op welke
wijze de wettelijke regeling van de ver
plichte ziekteverzekering, welke eerlang
door de Tweede Kamer wordt ter hand
genomen, in overeenstemming is te
van oprechte hoogachting en bewaarde
natuurlijk een gepast stilzwijgen over
het verledene.
In Mei, toen de lente al haar pracht
en heerlijkheid ten toon spreidde, ver
trok Schwerdtner op uitdrukkelijk ver
langen van den baron met de familie
naar het landgoed bij Berghausen, Hij
mocht de studie nog niet horvatten en
de geneesheer achtte zijn verblijf op het
land volstrekt noodzakelijk voor zijn
volledige genezing.
Voor hij afreisde, kwam de gerech
telijke commissie eerst nog ten paleize
van den baron om de getuigenis van
Schwerdtner te vernemen in zake den
moord op den heer Von Döbel. Dit was
de eerste maal, dat hij weer uitvoerig
over dit geval kwam te spreken, daal
de geneesheer en de baron hem slechts
het allernoodzakelijkste hadden meede-
gedeeld, om den stand van zaken te
verklaren. Toen hij den naam Starkhorst
vernam,herinnerde hij zich onmiddellijk,
dat dit de laatste uitroep van den heer
Von Döbel was, het angstig gillend
uitgesproken woord, waarvan Schwerdt
ner ondanks zijn bedwelming toch een
zwakken indruk had gekregentot
lieden had hij slechts weifelend geloofd,
brengen met de eischen eener deugde
lijke bestrijding van het drankmisbruik.
Maatschappij van Nijverheid.
Te Arnhem is de jaarvergadering ge
houden der „Maatschappij van Nijver
heid", onder leiding van jhr. O. F. van
de Poll. Deze klaagde er in zijn openings
rede over, dat we nog altijd een consu
laire vertegenwoordiging missen, die ook
maar eenigermate „up to date" is, en
dat de Kamers van Koophandel over
geen inkomsten beschikken, waardoor
ze zich in den regel niet voldoende
kunnen laten gelden om te zijn een
behoorlijke vertegenwoordiging van onze
nijverheid, waar de regeering en belang
stellenden desgewenscht hun licht kun
nen ontsteken. Verder herinnerde hij er
aan, dat de minister bij de behandeling
der ongevallenwet ontraden had de aan
neming van een amendement om het
mogelijk te maken, dat voor zeer on
beduidende kwetsuren de geneeskundige
hulp zou worden ingeroepen het amen
dement werd dan ook ingetrokken na de
verklaring van den minister, dat het
hem voorkwam, dat, indien deze zaak
aan de practijk werd overgelaten, stellig
vanzelf algemeen de opvatting zou ont
staan, dat kleine onbeteekenende ver
wondingen niet moeten worden be
schouwd als ongevallen in den geest
der wet. De practijk nu leert juist het
omgekeerde. Volgens vele agenten zijn
verreweg de meeste ongevallen van on-
beduidenden aard, en zijn het dikwerf
de behandelende geneesheeren die een
schandelijk misbruik maken van hun
ongevallen-patiënten ten bate hunner
eigen beurs, zei de voorzitter. Het aantal
controleerende geneeskundigen, is veel
te klein om alle dergelijke misstanden
te kunnen opsporen de eenige weg die
aangewezen schijnt te zijn om het allerbe
langrijkste werk naar behooren afdoend
te regelen, schijnt wel te wezen dat
vanwege het rijk vaste geneesheeren
worden aangesteld voor een bepaalden
kring, die alle ongevallen-patiënten te
behandelen zullen hebben nadat door
een ter plaatse aanwezigen geneesheer
de eerste hulp is verleend. Uit het
bovenstaande blijkt, meent spreker, dat,
waar in het verslag der R. Y. B. over
de jaren 1901, 1902 en 1903 de minister
zegt, dat 38.194 aangiften van onge
vallen zijn ingekomen tusschen 1 Febr,
1903 en 1 Jan. 1904 een veel grooter
cijfer dan begroot was men rekening
dient te houden met het feit, dat een
zeer groot zoo niet het grootste
deel van die ongevallen volgens den
minister zelf geen ongevallen in den
geest der wet zijn geweest.
Uit het jaarverslag bleek dat de
Maatschappij nu 2197 ledon telt en 62
departementen.
Na langdurige discussie werd een
crediet van f 1000 voor eene in 1906
te Amsterdam te houden internationale
tentoonstelling van ambachtswerktuigen
verleend.
dat het een naam moest geweest zijn,
een naam met een harden ruwen klank.
Schwerdtner bracht een kostelijken
zomer door op het landgoed van den
baron en hervatte allengs weer de studie.
Als een begin daarvoor beantwoordde
hij de brieven, die Robert vlijtig aan
hem schreef, en oefende zich in het
schaakspel met Elvira, die hij lachend
„zuster" noemde wegens de diensten als
ziekenverpleegster aan hem bewezen.
Hij was nu voornemens zijn profes
soraat aan de Oostenrijksche universi
teit eerst te aanvaarden bij den aanvang
van het winter-halfjaar. Korten tijd
daarvoor, in de laatste dagen van Sep
tember, moest hij als getuige optreden
in het strafproces tegen Heinrich Stark-
horst.
j Gedurende den langen tijd, die aan
j de gerechtelijke nasporing was besteed,
had men brandende van nieuwsgierigheid
naar deze terechtzitting uitgezien.
Wordt vervolgd.
