20 Mei,
HOOG SPEL.
No. 118.
43e Jaargang.
1905
Zaterdag
Binnenlandsche Lerichten,
FEUILLETON.
Telep li do «nummer 10.
VLIS
COURANT
Prijs per drie maanden f 1.30. Franco pes» post 1.50,
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij alle Boek
handelaren Postdirecteuren of rechtstreeks bij den Uitgever
F. VAN DE VELDE Jr., Kleine Markt, I. 187-
ADVERTENTÏËN: van 1—4 regels ƒ0.40, Voor eiken regel
meer 10 cent. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie wordt de prijs slechts tir^emaal berekend. Groote letters
en cliché's naar plaatsruimte.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zon- en feestdagen.
Abonncments-Advertentiën op zeer voordeelige voorwaarden.
Salarisverhooging voor post- en tele-
graafbeambten
Bij het afdeelingsonderzoek in de
Eerste Kamer werd in een der afdee-
lingen de wenschelijkheid geuit, dat een
regeling werd getroffen, zooals, naar
men meende te weten, ook in het En-
gelsche parlement is ingevoerd, waarbij
het aan de leden der volksvertegen
woordiging verboden is, amendementen
ia te dienen op ontwerpen van de regee
ring, waarbij hoogere loonen en salaris
sen worden voorgesteld dan de regeering
zelf voordraagt.
Ook andere leden zagen het tijdstip
naderen, dat deze bepaling ook in ons
land noodig zal zijn en keurden het af,
dat de minister in deze zaak zoo weinig
vastheid van standpunt heeft getoond.
Wanneer door de regeering geen vast
standpunt wordt ingenomen, is het einde
van dergelijke tractementsverhoogingen
niet te voorzien.
Zeer jammer werd 't geacht, dat deze
minister gebroken heeft met het stelsel
van verbod voor de postbeambten om
fooien aan te nemen.
Algemeen werd de wensch geuit, dat
minister op het standpunt thans door
m ingenomen mocht terugkomen en
dat vragen en aannemen van fooien dan
Terboden blijft.
Men meende er met nadruk op te
moeten wijzen, dat de tractementen der
postbeambten nu wel zoodanig zijn ge-
eld dat het niet te pas komt, dat
door deze nog fooien gevraagd en aan
genomen worden.
Be Tariefwet en de boeren.
In een ingezonden stuk in „Het Cen
trum", onderteekend door de heeren
jhr. L. ridder de van de Schueren te
Zevenaar, voorzitter, J. L. Pauwen te
Panaerden, onder-voorzitter en GL van
Eisen te Heeswijk, secretaris van
den (christelijken) Nederlandsehen Boe
renbond, wordt o. a. gezegd, dat de
tariefwet, zooals zij thans ontworpen is,
den boerenstand in slechter conditie
brengt dan waarin hij thans verkeert,
dat zij niet de belangen van het
algemeen, maar slechts die van enkele
iden bevordert, terwijl de belangen
der boeren voor enkele standen worden
opgeofferd.
r de S. B. A. P. en de verkiezingen
ft in „de Nieuwe Tijd" de sociaal
democraat Pijnappel een artikel over de
vooruitzichten bij de Juni verkiezingen.
Het algemeen uiterlijk der verkie
zingen van 1905 zal zeer veel gelijken
dat van 1901. Ook thans zal in veel
districten de beslissing bij eerste stem-
Ding vallen door de tactiek der kerke-
lijken om uit te komen met een gezamen-
Ijjken candidaat. Hun wensch en hun
29.)
Snoward sloot de portefeuille dicht en
legde die in de kast. De mulat bleef
Det open mond staan.
Wat vroeg hij, toen er niets meer
'olgde. „Krijg ik slechts driehonderd
Dark
„Dat is nu genoeg voor de reiskosten
tusschendeks. Zoo, en scheer
nu weg, hondsvot, en kom niet terug
fer, als je geen flink pak slaag wilt
'ploopen.
Archer kDeep de lippen samen en
"ak het geld langzaam in den borstzak
'»n zijn kale jas. Daarbij bleef zijn blik
tchter voortdurend op de brandkast, die
'oor Snoward met de noodige zorg ge-
'loten werd. Toen de bankier zich om
beerde, sloeg de mulat de oogen neer
i deed met de lippen, alsof hij een
«Jje wilde gaan fluiten.
8Sta jjj daar nog? Voorwaarts
voordeel is het herstemmingen, die
alleen den liberalen achteraan naar de
bus brengen, te vermijden. Omgekeerd
zijn de liberalen, wier streven om de
zelfde reden juist het uitlokken vau her
stemmingen zijn moest, zoo bevangen
in de alleenzaligmakende concentratie-
leer, dat als het van hun afhangt het
aantal herstemmingen nagenoeg nul zou
zijn.
Maar sinds in de socialisten een derde
partij op de kampplaats is verschenen
worden hierdoor de kansen erop weer
vergroot. Uit den aard van deze positie
komen de socialisten er zoo aldus voor
te staan, dat zij niet alleen ter getuige
nis voor hun ideaal en ter machtsont
wikkeling van hun politiek naar de
stembus gegaan zijn, maar als extra
bate nog in een aantal plaatsen de be
slissing in handen hebben, wie er de
afgevaardigde zal zijn. Het is nooit de
gewoonte der socialisten geweest een
wapen ongebruikt te laten en zij hebben
ook dit niet terzijde gelegd, al hebben
zij het ook wel eens verkeerd aange
wend. Met name beschouw ik als zoo
danig dat de kiezers die in 1901 bij
eerste stemming aan oandidaten der S.
D. A. P. hun voorkeur hebben ge
schonken, zich voor het groote meeren-
deel niet gehouden hebben aan den
door de partij voor de herstemmingen
gegeven raad.
Die raad was het algemeen kiesrecht
tot shibbolet voor de herstemming te
maken. Maar de overgroote meerder
heid der socialistische kiezers liep in
het anti-clericale kamp te hoop.
Al waren die anti clericalen nog zoo
conservatief, al heetten zij Van Karne-
beek of Röell, zij werden gestemd. Dat
dit partijkiezen in den ouden kerkelijken
strijd, dit afvaardigen van conservatieven
naar het liberale kamp eenig nut kan
hebben is niet in te zien. Onze taak
juist voor alle anderen is het te zorgen
dat de oude strijd zoo spoedig mogelijk
door een anderen om de democratie
wordt vervangen.
Alleen het democratisch gehalte van
een candidaat behoort den doorslag te
geven.
Liberalen, die als Van Karnebeek
onder een ministerie-Borgcsius het tot
stand komen van de kleinste hervor
mingen beletten en onder een ministerie-
Kuyper voor eiken maatregel van re
actie te vinden zijn, vormen het schade
lijkste element in onze politiek. En wij
die de inkrimping van deze groep tot
een minimale fractie in onze hand
hebben, wij hebben tot plicht dit te
doen. Het moet den liberalen worden
ingestampt dat zij met een candidaat
die tegen algemeen kiesrecht is nergens
kans hebben, zoodra bij de herstemming
de stemmen der socialisten voor hen
noodig zijn. Zij moeten leeren dat, als
zij het algemeen kiesrecht niet willen
geven, zij niet voor vier jaren maar
voor goed in de woestijn zitten.
Men zal mij tegenwerpen dat wij zoo
marsch Ik heb geen tijd meer."
„Ik ga reeds, vaarwel, mr. Snoward
„Goede reis
Archer lachte. „Zeker, zeker,
wij zullen elkaar niet spoedig wederzien."
„Dat wil ik hopen, ofschoon ik geen
oogenblik geloof, dat je naar Amerika
terugkeert. Ik wilde je slechts de mid
delen verschaffen om je kunste
naarsloopbaan te kunnen voortzetten.
Wanneer je dit niet doet, is het je
eigen schuld als je weer aan lager wal
geraaktmaar reken er op, dat ik je
dan niet voor de tweede maal uit den
nood help."
Archer knikte vertrouwelijk en ver
liet het kabinet. Als gewoonlijk tegen
het uur van sluiten veegde de deur
wachter den vloer van de wachtkamer.
De mulat liep hem voorbij als een jonge
rentenier, zachtkens een deuntje flui
tende. Hij scheen zich in den uitgang
te vergissen en stapte naar een kleine
ijzeren wenteltrap in een hoek der kamer.
„Pardon, mijnheer!" riep de deur
wachter, haastig toesnellende. Dat de
mulat zoolang bij den bankier had ver
toefd en zijn houding bij het verlaten
van het kabinet waren oorzaak, dat de
deurwachter nu eeuigea eerbied toonde.
het Kuyper-ministerie helpen bestendi
gen. Ja, maar dit richt dan ook nog
tenminste iets goeds uithet maakt de
bewustwording der kerkelijke arbeiders
mogelijk. En in een op oud-liberalen
leunend vrijzinnig kabinet vinden wij
niets dat tegen het opbreken van dit
oordeel opweegt. Trouwens over die
komst van een vrijzinnig kabinet be
hoeven wij ons geen zorgen te maken
en wij kunnen ons de versterking van
het kerkelijk ministerie te gemakkelijker
getroosten daar haar zegepraal toch
onvermijdelijk is. Niet alleen laten
wij het ons niet ontveinzen in 1905.
Later immers zal het gaan, in ver
schillende districten tusschen kerkelijk
en sociaal-democraat, zegt de schrijver.
Dan zullen eerst de behoudend liberalen
met de kerkelijken stemmen en later
zuilen ook de Unie-liberalen moeten
kiezen of deelen soc.-dem. of kerkelijk.
En dan zullen de „Bijleveld-liberalen"
rechts kiezen.
Zoolang dit kunnen wij de vrij
zinnigheid nu reeds inscherpen bij de
herstemmingen en wij zouden onze
roeping als opstuwende kracht ver
loochenen door het na te laten de
liberale partij niet onomwonden partij
kiest voor algemeen kiesrecht, blijven
wij hier onder kerkelijk bewind. De
kruik der anti-clericale concentratie
heeft werkelijk lang genoeg gedobberd,
eer zij brak. Maar nu die negatieve
leus geen kracht meer wekt, is de kans
op een liberaal kabinet dan ook voor
goed verkeken. Zoo het kerkelijke af
gelost zal worden, zal het door een
democratisch bewind zijn met de kies-
rechtvlag in top.
Wat van deze profetie te zeggen
vraagt de „Stand."
Misschien is er wel 't een en ander
juist in maar we hebben zoo dit denk
beeld, dat bij de herstemmingen van
de kiesrecht-quaestie niet veel gehoord
zal worden.
Ieders vrijheid eerbiedigen.
De „Standaard" driestart
In enkele bladen worden de Friesohe
christelijk-historischen gekappitteld om
de thans door hen aangenomen houding.
Ons dunkt, hierin moet elke partij, en
zoo ook de onze, de vrijheid van an
dere partijen stipt eerbiedigen. Het is
hier evenzoo als met de Staal manmanen.
Zoolang deze broeders in den boezem
van de antirevolutionaire partij tegen
haar ageerden, is hiertegen volkomen
terecht getoornd. In een partij moet
een minderheid zich aan de meerderheid
onderwerpen. Thans daarentegen, nu ze
ons verlieten, en een eigen partij heb
ben gesticht, zijn zij vrij man, en han-
j delen ze uitsluitend op eigen verant
woordelijkheid. Alleen federatief of bij
j aocoord kunnen we thans met hen in
aanraking komen. En zoo ook is het
met de Eriesche christelijk-historischen.
Ook dezen vormen een eigen partij. Zij
moeten alzoo zeiven weten wat ze doen,
„Hier is geen uitgang!"
Archer keek op uit zijn „verstrooiing."
„He, ach, ik dachtHm, kan
men langs deze trap niet naar beneden
„Neen, die gaf 1 vroeger toegang tot
het sousterrein, toen hier een restaurant
en beneden de keuken was. Doch nu is
de trap beneden door een muur afge
sloten."
„Waarom Behoort die vroegere
keuken dan niet tot de vertrekken van
mr. Snoward P"
„Neen. Dat is nu een magazijn, be-
hoorende tot den papierwinkel beneden."
„Wel", zei John, en hij ging nu den
goeden weg, maar wierp daarbij een
onderzoekenden blik door het venster in
den tuin.
„Het tweede venster rechts van den
tuinmuur", mompelde hij, terwijl hij de
trap van het bordes afging. „Zijn kamer
is dus de laatste van dio rij, het papier
magazijn de voormalige keuken
de papierwinkel..."
Intu33ohen verliet Snoward het kabinet,
waar hij had gewacht, tot Archer ver
trokken was.
„Gartner 1"
De deurwachter kwam toeschieten met
den pelsi van den. baakiet ea hielp hem
en zijn daarvoor aan ons geen verant
woording schuldigevenzoo als wij
vrij man tegenover hen blijven, en
geen verantwoording schuldig zijn aan
hen. Iets anders wordt het natuurlijk,
zoo men niet uit de regels van het
partijverband redeneert, maar uit de
eischen, die het gemeene landsbelang
in verband met de belijdenis van den
Christus stelt. Doch daarover heeft men
zich voor God en zijn Christus te ver
antwoorden, niet aan ons.
Mr. Sybrandy.
In de „N. Ct." komt het volgend
ingezonden stuk voor van mr. G. J.
Sybrandy
„Ik voel mij gedrongen in uw blad
mede te deelen, dat uw verslaggever
het gebeurde in een vergadering der
anti.-rev. kiesvereeniging te Amersfoort
in hoofdzaak juist heeft weergegeven.
Toen ik vóór eenige maanden ook te
Amersfoort sprak, heb ik ten bewijze,
i dat steeds de liberale ministeries een-
j zijdige benoemingen uitbrachten, o.a.
beweerd, dat er in de provincie Noord-
Brabant slechts 3 r.-k. notarissen zouden
i zijn, Ik had deze bewering eens gelezen
in een orgaan der rechterzijde. De s.-d.
debater, de heer Duijs, bracht geheel
buiten de orde der vergadering, buiten
het onderwerp van de vorige week, deze
oude zaak ter sprake.
Toen is door mij gezegd, dat ik om
die redenen er niet op behoefde in te
gaan. Te meer meende ik dit, daar de
heer Duijs zelf op de eerste vergadering
niet het woord had gevoerd.
Ik verklaar thans openlijk, M. d. R.,
dat ik te Amersfoort een onjuiste be
wering heb uitgesproken en ten gevolge
daarvan de eenzijdigheid der liberale
benoemingen aan een scherpere beoor
deeling heb blootgesteld dan ze verdient.
Dit doet mij leed en het is me een
genoegen dit hier te kunnen verklaren.
Was de zaak alleen gebleven onder de
aandacht der Amersfoortsche burgers,
ik zou dit in de Amersfoortsche bladen
hebben gedaan. Nu het door verslagen
in de groote bladen is gekomen ter be
oordeeling van het groote publiek, zie
ik gaarne deze regelen in uw blad ge
plaatst en verzoek ik overneming daar
van door allen die van het geval hebben
melding gemaakt.
Ik druk daarbij den wensch uit, dat
mijn voorbeeld navolging moge vinden,
ook bij diegenen onzer tegenstanders,
die hetzij in vergadering of pers, hetzij
in het Parlement dingen hebben gezegd,
welke later bleken onjuist te zijn.
De redactie van genoemd blad teekent
hierbij aan
„De betuiging van leedwezen komt te
laat. Zij had moeten volgen, zoodra mr.
Sybrandy, na de bewering geuit te
hebben, zelf bemerkt had wat hij
als ontwikkeld man had kunnen en
moeten bemerken dat zij onjuist was.
Of, in elk geval, onmiddellijk nadat hij
bij het aantrekken.
„Moet ik den kapitein toelaten, als
hij een ander maal komt?" vroeg hij
onderworpen.
„Kapitein Ha, een gewone bedelaar,
juist wat ik vermoedde Hij- heeft een
lange geschiedenis, vol jammer en ellen
de opgedischt. Als hij 't waagt hier
terug te komen werp hem dan de deur
uit.
„Zeer goed mijnheer
Op straat gekomen, stapte Snoward
in zijn rijtuig. Had hij lust gehad,
een eind verder uit het raampje te kijken,
dan zou hij bemerkt hebben, dat de
eerbiedwaardige kapitein Murle te voor
schijn trad uit de inrijpoort van een
huis tegenover „Excelsior" waar hij zich
verborgen had gehouden.
De mulat liep versoheiden keeren
voorbij „Excelsior" heen en weer. Het
scheen hem te gaan als de klanten van
den Amerikaanschen bankier, voor wien
de gevel van dit gebouw ook zooveel
aantrekkelijks had. Maar zijn belang
stelling was minder gericht op de
belétage dan op de benedenverdieping.
Eerst een geruimen poos later stapte
hij weg, steeds verder en verder, zonder
ergens meer stil te honden. Hij ging
op die onjuistheid in de tweede ver
gadering te Amersfoort door den heer
Duijs, met behulp van ofïicieele gegevens
was betrapt.
„Door toen die zaak „buiten de orde"
to verklaren en thans, nu in de geheele
pers en ook onder zijn geestverwanten
opschudding ontstaan is over de onge-
loofelijke lichtzinnigheid (wij kiezen de
allerzachtst mogelijke uitdrukking),
waarmede deze propagandist zijn anti
liberale strijdmiddelen kiest, zijn bewe
ring terug te nemendoor voorts, met
een vrijmoedigheid die aan onbeschaamd
heid zeer nabijkomt, aan deze terug
neming een aansporing aan zijn tegen
standers toe te voegen om zijn voorbeeld
te volgen heeft mr. Sybrandy aan
zijn bekentenis zelveallezedelijke waarde
ontnomen en blijft hij tegenover het
land staan als een onbetrouwbaar man,
die om eenvoudige lieden voor zijn
partij te winnen zijn gaven van het
verstand en het woord schromelijk mis
bruikt."
Ch.r. verzorging van krankzinnigen.
Onder voorzitterschap van prof. Lin
deboom had gisterenin „Irene" te Utrecht
een algemeene vergadering plaats van
de vereeniging tot „Christelijke verzor
ging van krankzinnigen in Nederland".
De vergadering was goed bezocht.
Uit het jaarverslag bleek dat op 31
December jl. waren op Veldwijk 483
patiënten, op Bloemendaal 527, op Den
nenoord 546, in totaal 1556 patiënten
(652 mannen 904 vrouwen).
Op 1 Januari 1904 waren er 1552
patiënten.
De regeering heeft thans bepaald dat,
wa: de gezinsverpleging aangaat op
Bloemendaal en Dennenoord met 3 ge-
neesheeren aan deze stichtingen verbon
den, 25 patiënten in gezinnen mogen
worden verpleegd boven het vroeger
vastgestelde aantal. Op de stichting
Veldwijk mag met 4 geneesheeren het
getal patiënten in gezinsverpleging tot
140 worden opgevoerd.
De vereeniging heeft thans een leden
tal van plus minus 10,000 en 70 afdee-
lingen terwijl 50 corporatiën, zoowel
kerkeraden als diaconieën, in het afge-
loopen jaar de vereeniging steunden.
De aftredende leden van het bestuur
de heeren S. baron van Heemstra, P.
D. de Ruiter en L. W. de Vries werden
herkozen.
De vergadering hechtte haar goed
keuring aan de volgende voorstellen van
het bestuur a. over te gaan tot den
bouw eener 4e stichting, bij voorkeur
in het midden des lands. (De voortdu
rende drang tot opneming van patiënten
en uitbreiding der contracten met pro
vinciën heeft het algemeen bestuur na
rijp beraad tot de overtuiging gebracht
dat uitbreiding op groote schaal noodig
is en daarom een vierde stichting het
meest gewenscht is.) b. tot het aangaan
eener geldleening groot f 825,000 voor
bovengemeld doel.
met vluggen tredhij had het koud in
zijn nooddruftige kleedingde winter
was bijzonder vroeg ingevallen.
Eindelijk kwam hij in de voorstad en
ging daar een bierkelder binnen. Hij
groette de dikke waardin, die achter
het buffet zat, met een vertrouwelijk
knikje en vroeg halfluid„Is de slo
tenmaker er al
De waardige dame, die geen vriendin
van vele woorden scheen te zijn, knikte
even en wees met een naald uit haar
breiwerk naar een kleine deur in den
achterwand, in het donkerste gedeelte
van den kelder.
Toen John Archer de kleine achter
kamer binnentrad, richtte een zeer groot,
zwaar gebouwd man zich op van de
bank, waarop hij rechtuit had gelegen.
„Ah, kapitein", fluisterde hij, voor
zooveel zijn ruwe stem dit toeliet. „Nu,
wat heeft het opgeleverd
De kapitein antwoordde niet, voordat
hij een glas kurnmel ingeschonken en
in een teug leeggedronken had.
„Allright, ik heb goede verwachting."
Wordt veruolgd).
