HOOG SPEL. Dinsdag 2 Mei, terichten, jke Stand. No. 102. 43e Jaargang. 1905. Binnenlandsche berichten. FEUILLETON. Gemeentebestuur ten rechten wanneet ring dit beveelt, kun. n oorlog," eindigt het is. „Marokko is voor aag („shadowy") he. tok hun vorst moge Do „Times" geeft 1 uitlatingen van de bladen over de nieuwe te Eng.gezindo bladen of minder ophef de der Engelsche regce. ntegen de Boerenbla. Ive ingenomen mede De „Volksstem" bijv, morie van toelichting n een weerklank van r kapitalistische pers t het blad, „geeft een Lytteltons meening 3t recht van de nieuwe etten ta maken wordt vet motto is betalen, blijkbaar slecht voor- ien." oordeelt, dat de gekozen heeft, net moeilijkheden is ■ican News" klaagt, ocratisch is. Het blad eenige goede bepa. ien, maar dat ze, als onmogelijk voldoe- Het voegt hieraan van mr. Bryce recht „een knoeiboel zou kranig stuk wetge- uit tevens den wensch en verbeterd moge rgsche correspondent nicle" seint, dat Ide grondwet koeltjes het handhaven van jen Raad, keurt men, het voorbehoud af, )r wetten betreffende rolking maakt. 1 e g r a a f. GJE. De correspon en Volk" te Batavia brak te Makassar een uverneur liet de bur- zij een onderkomen bij fort Rotterdam jmverhoedsche aanval en. bestuur van Gtoa had ;ezantschap met groot vannacht het contract g wilde opzeggen, ementen zijn uitgezet, ingezegd zich gereed ,,p bracht inderdaad beklag gedaan werd ng der Jampoe-zaak. 'ertrok zonder stoornis, ia Frankrijk tserland. !eloopen nacht had er aats in een groot ge land. Enkele huizen erigens kwamen geen en afgeloopen nacht chok plaats in Pont- iyon en een gedeelte .ei. :er achten. Times" verneemt uit .arschijnlijk president gerucht, naar Was- eeren, omdat er on- ping van vredeson der en Rusland en Japan vaarbij president Roo- tusschenpersoon zou egt er echter bij dat hernieuwing is van ten. ezant te Londen heeft ikel bericht daarover daart dat de toestand ihissingen tot 29 April. fROUWD: jm. 27 j. en M. W A. Houterman, jo- ,tthijsse, jd. 31 j. 29 j. en C. Boone, m IOUWD: jm. 20 j. en A. LLEN: geb. Grasso, d. - geb. van de Zandh hand, geb. Jungbekeb rvliet, geb. Branden- Dugenae, geb. DeseijDi ser, geb. Ranschaerh ibelaar, geb. van d8B VLISSHMSCHE COURANT. Prijs per drie maanden 1.30, Franco peï post 1.50. Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij alle Boek handelaren Postdirecteuren of rechtstreeks bij den Uitgever F. VAN DE VELDE Jr., Kleine Markt, I. 187. ADVERTENTIËN: van 1—4 regels ƒ0.40. Voor eiken regel meer 10 cent. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts twee maal berekend. Groote letters en cliché's naar plaatsruimte. Versckynt dagelijks, uitgezonderd op Zon- en feestdagen. Telephjoimummer 10. Abonnements-Advertentiën op zeer voordeellge voorwaarden. JACHT EN VISSCHERIJ. Uitnoodiging tot aanvraag van jacht en viscbacten. De Burgemeester van Vlissingen noodigt de ingezetenen, die voor bet dienstjaar 19051906, eene jacht- of viscbacte mochten verlangen, uit, zich daarvoor in den loop dezer maand ter Gemeente-Secretarie aan te melden. Vlissingen, 1 Mei 1905. De Burgemeester voornoemd, VAN DOORN VAN KOUDEKERKE. Se christelijk-historische partij. Zaterdag is te Utrecht onder leiding van jbr. mr. A. P. de Savornin Lobman de partijdag gehouden der Christ.-his» torischen. De bijeenkomst was maar matig bezocht. Dr. J. Tb. de Visser was wegens ongesteldheid afwezig. Jhr. mr. de Savornin Lohman opende de vergadering met een rede, waarin hij den algemeenen politieken toestand besprak en betoogde het goed recht van bestaan der chr.-hist. partij. Hij gaf hierna een overzicht van het af geloopen tijdvak en constateerde, dat de positie van dr. Kuyper veranderd was, doch niet diens principes. De chr.-hist. hebben z. i. vrije critiek geoefend en tevens samenwerking ge toond. Spreker wees daarbij o. a. op de behandeling der onderwijswet en de drankwet. Verschillende moeilijkheden bij de behandeling van laatstgenoemde wet waren te wijten aan de vorige wetten. Spreker bewondert den minister voor bet groote werk dat hij heeft verricht. Het gaat niet aan den minister gebrek aan wetgevend vermogen te verwijten. De fout van den minister is alleen ge weest, dat bij de drankwet te laat heeft ingediend. Ook besprak de heer Lohman uitvoerig de antithese en de lager onder- wijswet.Men heeft gezegd, dat bet volk is verdeeld in christenen en paganisten aldus heeft de premier echter niet ge sproken en wel heeft hij woorden ge bezigd, die den indruk geven, dat de antithese zoo zou zijn gesteld. De scheidingslijn tusschen christenen en anderen is, meent spreker, onzichtbaar, alleen weet God baar. Hoog moet ge houden worden de christelijkheid van de openbare instellingen in den christe- lijken Staat. De schoolstrijd, thans weer aangebonden, kan de rechterzijde met gerustheid aanvaarden, want het is een strijd voor recht en rechtvaardigheid. Wat hebben de liberalen uit eigen beurs voor het onderwijs gedaan, vroeg spre ker. Wat hebben wij niet te voorschijn gebracht met de kleine middelen, waar- 13.) Hierbij sloot zich de verklaring aan van den conducteur, dat de heer Von Döbel bij aankomst van den trein den eenigen coupé eerste klasse had laten openmaken en, toen in dezen reeds twee personen zaten, in de tweede klasse bad plaats genomen, waarbij hij tegen een rijke fooi had bedongen, dat hij met zijn reismakker gedurende de reis on gestoord zou blijven. Tegen elf uur kwam de trein te Berghausen ,en daar was Schwerdtuer ingestapt. Het stond vast dat de moordenaar zijn slachtoffer en den toevallig aanwezigen passagier in een staat van verdooving bad gebracht en de misdaad omstreeks twee uren na middernacht had gepleegd. Als Schwerdtner zich niet vergiste én do bankier zijn aanvaller bij den naam bad geroepen, of een angstkreet had over wj beschikken. De liberalen pogen aan onze scholen de vrijheid te ontnemen, doch mocht dit later eens gelukken, dan moet men liever alles prijs geven dan de vrijheid der scholen. Spreker eindigde met een beroep op de eenheid der reehterijde. De vergadering ging hierna over in een huishoudeljke. Se arbeid op 't Binnenhof. „Land en Volk" driestart over de onderwjs-novelle als volgt Morgen zal de voorzitter der Tweede Kamer een nader voorstel tot regeling der werkzaamheden doen. De langdurige beraadslaging over de onderwjs-novelle, gevolg van de dege- lyke behandeling door de linkerzjde, ondanks het stelsel van doodzwjgen, door de meerderheid toegepast, maakt het noodzakeljk op de vroeger gemaakte plannen terug te komen. Dat hebben we voorzien. Toen men besloot om na de schoolwet het arbeids-contract aan de orde te stel len, hebben w j terstond gezegd daar komt niets van. Al rekende de rech terzijde er op dat 't met de school-no- velie, door haar eigenaardige toepassing van 't spreekwoord „zwjgen is goud" in een ommezien zou afloopen, voor hen, die, behalve op 't „goud" ook op het belang van ons volksonderwijs het oog hielden, was het wel uitgemaakt, dat er weken met die wetsvoordracht gemoeid waren. Nu komt het arbeidscontract dus in 't gedrang en wordt vermoedeljk van de baan geschoven. Men heeft 't zeer goed kunnen voorzien. „Uw schuld 1" hooren we de heeren aan de rechterzjde nochtans reeds aan de oppositie toevoegen. „Gj hebt zoo veel tjd met 't onderwjsdebat zoek gemaakt" Ons antwoord is, bj voorbaatneen, 't is uw schuld. Gj waart gewaarschuwd; ge hebt uw partydige schoolwet, uw jacht naar subsidies en uw streven naar onderdrukking der openbare school bo ven alles den voorrang gegevengj hebt daarbj gespeculeerd op de moe- delooze onderwerping der linkerzjde aan dendwang vandegetals-meerderheid; gj hebt, ter wille van de flnancieele belangen uwer scholen, de sociale wet geving op den achtergrond geschoven en nu zit ge er meê. Het is goed dit reeds vooraf in het licht te stellen. van de „Nieuwe Courant" nogal in trek is en gaarne door hen wordt ge bezigd ter aanduiding hunner fractie. Het oordeel van den schrijver wordt daardoor al aanstonds suspect. En in nog vreemder licht verschjnt het, wanneer men leest, dat te Leiden een deel der katholieke kiezers liever op den heer Yan der Viugt zal stemmen, dan op een anti-revoluaonnair. Schemert het niet tusschen de re gels door, dat men hier te doen heeft met die eigenaardige tactiek, welke men „stemming maken" noemt Geheel het stuk is daarmede trou wens in wonderbare harmonie. Yan het begin tot het einde is het een waarschuwing aan het adres der katholieken, om toch niet zoo beslist tegen de liberalen op te treden. Wj hebben immers zooveel aan hen te danken En bovendien wanneer wj met „fel clericalisme" optreden, zou daartegenover wellicht „een minstens i even fel anti-clericalisme" ontstaan en mettertjd door de liberalen wel eens de vrjstelling der seminaristen enz. van den krjgsdienst kunuen worden opge heven Deze „katholiek" is dus ook al een man van het dreigement. Hj steekt mr. Levy naar de kroon. En hj is even onvolledig eti onwaar in zjn voorstelling van onze actie als die anti-elericale politicus door te be weren, dat „de godsdienst de schier eenige inzet bj de verkiezingen vormt." j Van het werkprogram der regeering schjnt deze „katholiek" nooit iets te hebben vernomen. En dat hj geen hoogen dunk van de verdraagzaamheid der liberalen heeft, 1 al maakt hj ook voor hen propaganda, bij kt wel uit het zooeven genoemde dreigement. Hoe kan hj ons dan aansporen tot samenwerking met een party, die ook z. i. de kiem van fel anti-clericalisme in zich draagt en zelfs onze seminaristen naar de kazerne zou willen zenden, geljk in Frankrjk geschiedt? Katholieken en liberalen. Over een artikel „De katholieken en de coalitie," geteekend „een katho liek," in een der liberale hoofdorganen, schrjft „Het Centrum" dat dit bljkbaar ten doel heeft propaganda te maken voor de conservatief-liberalen. De man bezigt althans het woord „vrj-liberaal," dat bj de geestverwanten j geslaakt, dan moest dit gebeurd zjn op het kritieke oogenblik dat de doodeljke wond werd toegebracht en de ongeluk- kige geen tjd meer had om zich te weer te stellen, want aan alles was dui- deljk te zien, dat er geen worsteling had plaats gegrepen. De misdadiger had stellig zjn slacht- offer met een enkele beweging de keel doorgesneden. Hj trok het moordwerk tuig niet eens uit de wond, bljkbaar om zich zoo weinig mogeljk met bloed te bezoedelen. De portefeuille benevens een kostbaar horloge met ketting, die de heer Yon Döbel bj zich had gehad, waren door den moordenaar gestolen. Doch dit was nog geen stellig bewjs, dat hj de daad had gepleegd om zich met de verdwenen voorwerpen te verrjken. Wellicht had hj die meegenomen, om te doen denken aan moord, om voor zijn diefstal buiten straf te bij ven daardoor zouden de nasporingen in een verkeerde richting kunnen gedaan worden. Volgens verkla ring van den kamerdienaar des bankiers moest in die portefeuille ook de brief geweest zjn, welke de uitnoodiging bevatte tot de noodlottige samenkomst der twee. Misschien had de afzender Bj Kon. besluit is benoemd tot ge delegeerde der Nederlandsche regeering bj de in Juli 1905 te Londen te houden conventie betreffende de samenstelling van een catalogus van wetenschappel jke werken, dr. D. J. Korteweg, hoogleer aar aan de gemeenteljke Universiteit te Amsterdam en tot gedelegeerde der Nederlandsche regeering bj het van i 29 Mei tot 4 Juni 1905 te Luik te j houden internationaal geneeskundig congres aangaande arbeidsongevallen, dr. Ph. Kooperberg, te Amsterdam, medisch adviseur bj de Rjksverzeke- ringsbank. Naar de „Tel." verneemt, zullen dezen zomer belangrjke militaire oefeningen plaats hebben aan den Hoek van Hol land. De bezetting van het aldaar ge vestigde pantserfort wordt gecomman- daarin redenen weten op te geven waar om de bankier den brief moest meene men naar de plaats van samenkomst. Onder de papieren van den bankier was op „Murnau" althans niets te ontdekken, wat met den moord maar eenigszins in verband kon worden gebracht. Het stond nu echter vast, dat de misdaad niet in een oogenblik van drift gepleegd was, doch dat deze lang van te voren op behendige, slimme w jze was voorbereid. Dit bewezen de geprepareerde sigaren en de chloroform verder de kleeding van den moordenaar, die zjn gestalte zoo goed verborg en na de misdaad met een enkelen ruk kon worden afgeworpen. En zoo goed als hj de letters uit den zakdoek met chloroform had verw jderd, had hj ook de voering uit den grjzen hoed gerukt omdat die waarschjnljk den stempel droeg van de firma, die hem had verkocht en dus eenig spoor zou kunnen gevonden worden. Een misdadiger, die zoo tot in kleine bjzonderheden zjn maatregelen had genomen, had ook zeker zeer voorzich tig zj n vlucht bewerkstelligd. Onder het rjden had hj stellig de coupé verlaten, was langs de loopplanken naar het aoh- tereind van den trein geslopen en had deerd door kapitein J. E. Ramneft. De verder benoodigde troepen worden ge leverd door het garnizoen 's Gravenhage en de oorlogsschepen komen uit Helle- voetsluis. De algemeene leiding wordt opgedragen aan den schout bj-nacht W. Romer, aan wien wordt toegevoegd de kapitein van den generalen staf V. Noest. De minister van oorlog stelt zich voor de oefeningen gedeelteljk bj te wonen. In de jaren 1902, 1903 en 1904 wer den op last van den minister van oor log van de onder de wapenen zjnde lichtingen miliciens opgeleid tot voor gangers in de gymnastiek. De voorkeur werd daarbj gegeven aan' hen, die on- derwjzer of adspirant-onderwjzer waren in eene plattelandsgemeente, waar geen burger gymnastiek-onderwjzer gevestigd was. Het getuigschrift van voorganger in de gymnastiek werd in genoemde jaren aan ruim 250 militiepliohtigen uitgereikt. Daar deze zaak van groot belang wordt geacht, bestaat het voor nemen aan de opleiding meerdero uit breiding te geven, als bj het onderzoek, dat wordt ingesteld, bljkt van eenig resultaat van dezen maatregel ter be vordering van den gvmnastischen zin bj de plattelandsbevolking. Galehes. Ook de „N R. Ot." bevatte Zater dag het door ons aan „Land en Volk" ontleend telegram betreffende een paniek op Makasser. Het Rotterdamseh blad teekende hier- bj het volgende aan Het is zeer goed te verklaren na al hetgeen den laatsten tjd omtrent de houding van Goa is geschreven, dat er te Makasser een paniek heersclite toen het gerucht liep, dat een gezantschap met een groot aantal gewapende volge lingen een brief zou komen overhan digen. Dat een man als de heer Kroesen, gouverneur van Celebes, het noodig vond maatregelen in het belang van de veiligheid der burgerj te nemen, bewjst afdoende, dat daar reden voor bestond al bleek later, dat ditmaal de Goareezen niets vjandigs wilden uit halen. Het fort „Rotterdam" is te Makasser gelegen, en is een ouder- j wetsohe steenen versterking, waar het 1 garnizoen is gelegerd. Het garnizoen bestaat op die plaats uit vaste bezetting en mobiele colonne te zamen een goede 1 tweehonderd man, terwjl de schutterj een detachement van een honderd man is. Hiermede is dat fort zeer goed 1 tegen een inlandschen vjand te ver dedigen. j De Djampoea-zaak, waarover de vorst i van Goa zich beklaagt, heeft zieh als volgt toegedragen. Eenigen tjd geleden werd een vertrouweling van Aroe Djam- poe, een val van Sawietto, door een volgeling van Daeng Mongontang van Sawietto vermoord. Het volgens ge- daar gewacht, tot de trein nabj een station in snelheid verminderde, om er af te springen en zjn vlucht onbemerkt over de velden voort te zetten. Men zocht in de omgeving van alle stations, die de trein na twaalf uur gepasseerd was, doch vond nergens een spoor van den vluchteling. Wel waren er hier en daar verscheiden mannen in de dorpen gezien zelfs werden er twee personen gearresteerd op wie de volko men beschrjving eenigszins paste maar zj konden hun alibi bewjzen, zoödat zj weer in vrjheid moesten worden gesteld. Was het spoorloos verdwjnen van den moordenaar raadselachtig, nog meer was dit de reden waarom h j de misdaad had gepleegd. De gedachte aan een gewoDen moord om te stelen won veld, daar niet was op te sporen, wie om een andere reden belang zou gehad hebben bj den dood des heeren Yon Döbel. Deze had reeds sedert jaren zjn zaken ingekrom pen hj speculeerde niet meer voor eigen rekening aan de beurs, nam geen deel meer in nieuwe ondernemingen en beheerde alleen de deposito-gelden van zjn cliënten. Er viel ook niet te denken aan een wraaknemingen bovendien bruik aangeboden bloedgeld werd door de beleedigde party' geweigerd en deze party eischte, dat Daeng Mongontang met zjne volgelingen dat het land zou den verlaten, hetgeen deze niet wilden. Zj werden nu door Kraeng Alloe, prins van Goa, tevens zoon van den eersten rjksbestierder van dat rjkje en schoonzoon van Aroe Djampoe, aan gezien de volgelingen van Daeng Mon gontang de overhand behielden moest Kraeng Alloe vluchten. Daar deze de hulp van zjn vader inriep, gingen twee zoons van den rjks bestierder en twee zonen van den idja van Goa met 126 gewapende volgelin gen naar Djapoea, voornaamste plaats van Sawietto, om te helpen. Yerder bleek ons bestuur nog, dat een aantal van vuurwapenen voorziene Goareezen zich naar Djampoea op reis hadden begeven, waardoor het contract foruieei werd geschonden, en de vorst van Goa werd daarover door den gouverneur ernstig onderhouden. Daar ons bestuur vermoedde, dat de Goareezen zouden trachten over zee Djampoea te bereiken, kreeg de resident ter-beschikking J. G. A. Brugman, den last om met een detachement infanterie sterk 45 man, waarbj de luitenants W. D. Davids en J. N. Broese en de officier van gezondheid dr. W. J. van Gulik, per stoomschip „Zwaan" te trachten die Goareesche prauwen op te brengen. Den 28en Februari uitgestoomd, gelukte het werkeljk den volgenden dag, vjf ge wapende Goareesche prauwen te ont dekken en naar Makasser op te bren gen. Daar de vorst van Goa de hoofd schuldige was immers de opgevatte lieden waren slechts uitvoerders van een door hem gegeven last ging de genoemde resident onmiddell jk naar Goa om den vorst aan to zeggen, dat hj ter zake van de omschreven contractbreuk, met f 10.800 behoet was. Die boete moest nog dienzelfden dag betaald zjn (de hoofdplaats Goa licht slechts 7.5 K.M. van Makasser), anders zouden de gearresteerde prinsen en volgelingen in hechtenis worden gesteld. Den avond van dien dag kwam de vorst van Goa zelf de boete betalen en werden alle gearresteerden op vrje voeten gesteld. Over deze behandeling van zaken voelt de vorst van Goa zich bezwaard en heeft hj bljkbaar zjne grieven aan het oor deel van den gouverneur-generaal onder worpen. De r.-katholieke centrale kiesvereeni- ging in het kiesdistrict Alkmaar heeft in een zeer druk bezochte vergadering met algemeene stemmen candidaat ge steld den heer J. H. Blum alhier, can didaat der anti-revolutionairen. Vlissingen, 1 Mei. Naar de „N. R. Ct." verneemt zal het militair hospitaal alhier worden opgeheven. zou de bankier toch stellig met een vjand niet zoo vertrouweljk hebben omgegaan, dat hj hem met jj en jou zou aanspreken. Dit laatste werd door Schwerdtner en den conducteur steeds getuigd de bankier had den onbekende als een vertrouwd vriend zoo aangespro ken. Doch dit maakte juist de gedachte aan moord om te stelen geheel onaan- nemeljk. En het merkwaardigste van het ge- heele geval was, dat er niemand te vinden was, met wien de heer Von Döbel op zoo'n vertrouweljken voet had gestaan. Met geen enkelen zjner han delsvrienden ging hj zoo vertrouweljk om h j had geen bloedverwanten en al had de bankier een grooten kring van bekenden, toch was niemand zoo gemeenzaam met den nieuwbakken edel man, die trotsch op zjn adel en be- lacheljk deftig was. Wie was dus de moordenaar en welk doel had deze met het plegen zjner misdaad Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

Vlissingse Courant | 1905 | | pagina 1