Woensdag
No. 97.
43e Jaargang.
1905.
IS PLIII,
20 April.
Hiineiilandsclie berichten.
FEUÏLLETON.
HOOG SPEL.
Stand,
steeds toe.
r.
iQGDt van umr
ibaar dat 2
leeren buiten^
ichepen, die
;en in de have
evlag voerde;
aiten de haven,
paaldelijk gerap
[men dat Redje.
.en laadt en zijn
aanval gereed
Jiunitie ale pt0.
,86Ipril.
|UWD:
en P. de Poorte,
a. 46 j. en P,
A. Vader, jm,
|d. 21 j. - B,
en Gft "W. 0.
IN:
a, d. C,
I, d. M. E.
H. Tietema,
Arnoldua, geb.
a, geb. Blonde,
IE N
hoe snel het
Id. Wij hooren
der stad. Een
omt dagelijks
;n vrij er zoo-
is. Hieronder
BLAAR, wo-
1 Vlissingen,
tijd werd ik
staanbare pijn
ikelde ik veel
,s schemerde
en werk ik
j moest gaan
mijn voeten
mijn gezicht
.e oorzaak van
bekend en ik
aan beginnen,
j Uw Eorster's
i Na deze een
bruikt, kon ik
lap bespeuren
Veken kon ik
bijna geheel
|w uitstekend
roemen en
m nierlijders
klaar dat het
machtig U
|elke wijze die
tijdperk in
|rengt immer
ompliceerde
nede. De na-
Sderen en de
zoo goed als
:lte der af te
het lichaam
;er's Rugpijn
er genezende
ij de natuur
doorgangen
iij het gestel
iaden, welke
Den.
IU de echte
Pillen geeft,
selaar gehad
ren verkrijg-
LUITWIE-
Toezending
Igst van post-
of f10 voor
ding onze
en Oom,
at,
jaar.
ie,
-LEIJS.
ÏOEVES.
Dam.
Jam.
v. Dam.
ringen,
s. niet te
VLISSIMSCÏÏE €01RA\T
Prijs per drie maanden 1.30» Franco per post f 1.50.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij alle Boek
handelaren Postdirecteuren of rechtstreeks bij den Uitgever
F. VAN DE VELDE Jr., Kleine Markt, I. 187-
ADVERTENTIËN: van 1—4 regels ƒ0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie wordt de prijs slechts twee maal berekend. Groote letters
en cliché's naar plaatsruimte.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zon- en feestdagen.
TelepIiDonnummer 10.
Abonnements-Advertentiën op zeer voordeelige voorwaarden.
Interview mat jhr. mr. A F. da
Savornin Lobman.
Het Centrum" publiceert een inter-
Tjew, dat een zijner medewerkers had
Bet jhr. mr. A. F. de Savornin Loh-
#n. Het belangrijkste daaruit laten
8 hieronder volgen.
I Allereerst vormde de naderende ver
kiezingsstrijd en do tegenstelling tu---
en rechter- en linkerzijde een punt
bespreking.
De uitslag der aanstaande verkie-
is natuurlijk niet te bepalen",
„—«a de heer Lohman „al ware
'iet slechts om het groote aantal nieuwe
8. De toekomst is een raadsel,
de kracht van de rechterzijde ligt
|B,j. voor een niet gering deel in de
verdeeldheid der linkerzijde. Toch is de
tegenpartij ook in werkelijkheid één.Niet
ia philosophischen zin, maar wel
de volgende reden Feitelijk bestaat
oqs volk uit twee groote kringen, waar
van de eene is gewend om te regeeren, de
•e niet. De liberalen en die zich bij
voegen, waren tot dusver gewoon
„„lakens uit te deelen en achtten den
anderen kring daarvan uitgesloten, ech
ter heeft de rechterzijde nu sinds eenige
jaren de meerderheid, en de tegenpartij
tocht thans aan haar kring de verloren
macht weer te verzekeren. Zij vindt
let vreemd, dat wij regeeren, vreemd
en onnatuurlijk. En in deze opvatting
vormt zij één geheel."
,De eenheid der rechterzijde is van
andere soort. Wij vormen geen
«„rig, die het regeeren als het ware
leeft gemonopoliseerd. Wij vinden het
iaarom heel natuurlijk, dat anderen
zich ook doen gelden, ook posten be-
n. Wij vorderen niet alles voor
zeiven op. Maar wij zijn eensge-
zind op philosophische en theologische
gronden, zoodat wij positief kunnen
optreden; terwijl de politiek der tegen
partij zich het best laat omschrijven
,anti-Kuyperianisme", als strijd tegen
man, in wien men den represen-
tint ziet van den kring, die niet be
ituurs-fahig wordt geacht en dus van
.ministerstafel moet verdreven wor-
in".
Het gesprek kwam vervolgens op
n schoolstrijd en met betrekking
arop liet de heer Lohman zich als
volgt uit:
Waarom thans die gloeiende liefde
r linkerzijde voor de openbare school
herinnert u de verkiezing van
ien niet waar
Toen was men in liberale kringen
woedend op de onderwijzers, die den
leer Pierson hadden laten vallen. Maar
fflen heeft ondervonden welk een kracht
valk een corps bij de verkiezingen ont
wikkelen kan. Wat is nu het geval
liberalen hebben geen verkiezings
agenten buiten de openbare onderwij-
8.)
Ja, hij kon hier best huizen en stu
wen Hij had volstrekt geen reden
m ontevreden te zjjn. Zijn prikkelbare
fijngevoeligheid maar paste die wel
'oor een man die op eigen beenen wilde
en zich een plaats in de wereld
wilde veroveren
Na in zijn kamer goed te hebben
ndgezien, klopte hij aan de deur van
aangrenzende kamer en opende die,
(oen hij geen antwoord kreeg. Hij kwam
11 een matig groot 'vertrek, dat klaar
blijkelijk tot leer- en schrijfvertrek van
fien jongen baron diende. Maar waar
zijn leerling Ja, het was nog geen
lag. Robert zou dus nu in htt gym
nasium zijn. Natuurlijkhet was
!ija eigen schuld dat hij op zoo'n on-
gunatig uur gekomen was en niemand
aaatrof om hem een vriendelijk welkom
te to roepen»
zers, en nu is het mijn indruk, dat zij
door hun „front maken voor de open
bare school" zich weer van dit hulp
corps, dat hun vroeger reeds zulke
groote diensten bewees, maar dat hun
in den jongsten tijd dreigde te ont
snappen, trachten te verzekeren. Het
schijnt zelfs, dat in dien zin een wenk
is gegeven aan de liberale pers, want
de campagne, welke die pers gedurende
de laatste maanden heeft gevoerd, is
daarmee wonderwel in overeenstem
ming."
Peroneal posterijen en telegrafie.
De minister van waterstaat geeft in
zijn antwoord op het verslag der Tweede
Kamer nopens de voorgestelde verhoo
ging van het IXe hoofdstuk der Staats-
begrooting voor 1905 te kennen, dat de
thans voorgestelde regeling van het per
soneel der posterijen en telegrafie naar
zijn meening voor geruimen tijd af
doende zal zijn. Aan de verlangens van
iedereen is niet te voldoen en de minister
vereenigt zich daarom geheel met de
door onderscheiden leden geuite ziens
wijze, dat er geen termen zijn om te
gemoet te komen aan alle wenschen,
die door de belanghebbenden in ver
schillende adressen aan de Kamer zijn
bekend gemaakt.
De beschouwing over de indeeling van
het personeel, welke men op meer een-
voudigen voet zou wenschen, acht de
minister minder juist. Ook wordt niet
door hem ingezien, welk nut de samen
voeging van de hoogere ambtenaren en
beambten tot één groep zou moeten
hebben. Voorts heeft de minister be
zwaar om de maximum-bezoldiging
niet na 22, maar na 20 jaar toe te
kennen. Er is geen reden om de laatste
twee van de 4-jarige perioden op 3
jaar te brengen.
Met alle waardeering voor hetgeen
door de opzichters der telegrafie wordt
gepresteerd, ziet de minister geen reden
om voor hun trakementsregeling andere
bepalingen te maken.
De „verdeeling" van de som van
f81,050 op de begrooting voor 1904 over
het 2e halfjaar uitgetrokken, heeft strikt
plaats gehad overeenkomstig hetgeen
in de memorie van toelichting was ge
zegd. Op gelijke wijze zal gehandeld
worden als de aanvrage over 1905
wordt bewilligd.
Het voorstel strekt om de verhoogin
gen te doen ingaan met 1 October
aanst., wegens de daaruit voortvloeien
de toeneming der uitgaven. Op een
meerdere uitgaaf van f 380,000 welke
verbonden is aan ingang van de voor
gestelde verhoogingen met 1 Jan. 1905
is niet gerekend.
Vervolgens bespreekt de minister
nog de opmerkingen, gemaakt omtrent
enkele categorieën van beambten.
Snelvuurgeschut.
In een nota naar aanleiding van het
Peinzend ging hij verder en opende
de volgende deur. Hij kwam nu in een
kleine zaal, waar verschillende benoo-
digdheden voor lichaamsoefeningen aan
wezig waren. Het vertrek naast deze
gymnastiekzaal was stellig de blauwe
kamer, waar hij met zijn leerling het
middagmaal zou gebruiken. Op de ronde
tafel in het midden der kamer lag reeds
een wit tafellaken uitgespreid. Hier
heerschte al meer weelde Schwerdtner
voelde zich daar minder op zijn gemak,
hij wist zelf niet waarom. In zijn eentje
had hij immers de andere kamers be
zocht, doch eerst hier begon hij zich
eenzaam te gevoelen. Het scheen hem
toe, alsof hot geheele huis was uitge
storven uit alle hoeken gaapte hem
een afschuwelijke, hartverlammende
onverschilligheid tegen.
Nog nooit had hij hier een voet in
huis gezet; hij had met baron Von
Ellerich nooit anders het verkeer on
derhouden dan door briefwisseling in
de laatste jaren ontmoette hij hem slechts
éénmaal, dat was bij den rector Krug.
Hij kende ook zijn leerling niet en
trouwens niemand van zijn toekomstige
huisgenooten.
Zonder eenige bedoeling, als in ver-
Verslag nopens do voorgestelde verhoo
ging van het VlIIe hoofdstuk der Staats*
begrooting voor dit jaar deelt de mi
nister van oorlog nog mede, dat het in
de bedoeling ligt, om van de thans aan
gevraagde som een bedrag van f 474,000
in eigen werkplaatsen en door de Ne-
derlandsche bijzondere nijverheid te
doen verwerken. De minister stelt zich
voor op de hegrooting voor 1906 een
bedrag van f541,000 binnenslands te
besteden.
Het hoofdbestuur der Ned. Vereeni-
ging tot afschaffing van alcohol
houdende dranken heeft in zijn jongste
vergadering besloten, tegen de a.s. ver
kiezingen een manifest op ruime schaal
te verspreiden, waarin wordt gewaar
schuwd tegen het alcoholgebruik bij
verkiezingen en er op aangedrongen
wordt, óók te letten op de gezindheid
der candidaten ten opzichte der drank
bestrijding.
Tevens zal het bestuur in het orgaan
der vereeniging „de Blauwe Vaan"
zijn leden verzoeken om het oogen-
blikkelijk te berichten wanneer ergens
t drank of bier geschonken worden of
zal worden, ten einde de verkiezing
i van candidaten te bevorderen.
Mr. S. van Houten geeft in zijn
17n staatkundigen brief het advies:
„men stelle overal liberale candidaten,
waar zekerheid bestaat dat een oppo-
sitie-candidaat in herstemming komt
en goede kans is dat dit de liberale
candidaat zal zijn, ook in districten
waar een voorstander van allemans-
kiesrecht aftreedt of waar reeds een
zoodanige candidaat geaUd is".
Wanneer, zegt mr. Van Houten, alles
wat tegen Kuyper is, ook tegen Kuyper
stemt, krijgt deze in Juni geen meer
derheid, althans is voor de oppositie
goede kans. Maar op zulk eeu vereeni
ging van anti-Kuyperiaansohe stemmen
is slechts hoop, wanneer er geen ge
vaar is, dat daarna de vrijzinnig-demo
craten met hun sociaal democratische
en unionistische verbondenen weder de
lakens gaan uitdeelen en de liberalen
weder gefopt worden als in 1889. De
overwinning zal onder anti-clericaie
vlag slechts ten tweeden male kunnen
behaald worden, wanneer men over
tuigd is, dat daarna ook anti-clericale
politiek volgt en met volle duidelijkheid
uit de resultaten der eerste stemming
blijkt, dat men gerustelijk met de op
positie kan stemmen, zonder gevaar te
loopen daardoor te vervallen in een
nieuwe periode van democratische
dwang wetgeving met opdrijving van
belastingen en allemanskiesrecht in
Staat, provincie en gemeente in het
verschiet."
Christen-iemocraten,
In de gisteren te Amsterdam gehou
den huishoudelijke vergadering van
christen-demoeratischepropaganda-clubs,
strooiïng opende hij nogmaals een deur
en kwam in een ruime tuinzaal, door
het daglicht helder verlicht. Een wand
bestond bijna geheel uit glazen deuren.
Men kon daardoor een terras overzien,
vanwaar een trap naar den zonnigen
tuin voerde. Afgevallen bruine bladeren,
waar de wind mee speelde, bedekten
het terras en den tuin. De gulden zon
nestralen spreidden zulk een helder
licht, dat men kon wanen nog in den
zomertijd te zijn.
Schwerdtner bleef verschrikt staan
en hield de hand omhoog, om zijn oogen
te beschutten. De pracht rondom hem
benam hem bijna den adem. Een oogen-
blik voelde hij een aandrang om te
vluchten als voor een gevaar of als
ware hij op verboden paden. Doch toen
hij het hoofd terzijde wendde, viel zijn
blik op een heerlijk schoone schilderij
aan den door de zon beschenen wild,
die door zijn grootte reeds de aandacht
moest trekken.
Plotseling werd hij aangegrepen door
de grootste nieuwsgierigheid en trad
nader.
Hij stond voor het levensgroot portret
van eeu schoone jonge dame, zóó prach
tig uitgevoerd, dat men zou gewaand
welke bijgewoond werd door afgevaar-
digden uit het geheele land, en van
11 tot 8 uur bijna onafgebroken voort
duurde, werd mededeeling gedaan van
het antwoord der christelijke partijen,
en besloten tot de stichting eener zelf
standige partij. De beginselverklaring j
en het program van actie zullen nader j
worden bekend gemaakt.
De vergadering werd gepresideerd
door den heer Staalman, lid der Tweede
Kamer.
Alg. Ned. Werkliedenverbond.
Dit verbond hield zijn algemeene
vergadering te Leiden. Met algemeene
stemmen werd de volgende motie der
afdeeling Amsterdam aangenomen
De algemeene vergadering enz., over
wegende „dat het doel der vakvereeni-
ging is,de arbeidsvoorwaarden waaronder
door de vakgenooten gearbeid wordt,
zoodanig te verbeteren en op te voeren,
dat zij een waarborg verstrekken voor
het hebben van een menschwaardig
bestaan aan de beoefenaren dat de na
koming van boven uitgesproken doel
niet uitsluit, dat de vakvereenigiug zich
mag bemoeien met al datgene wat tot
verhéffing van den maatschappelijken en
zedelijken toestand der arbeiders in het
algemeen kan leiden dat de werkkring
der vakvereenigiug aldus begrensd
wordt, doordien het alleen tot haar taak
behoort de belangen van de vakgenooten
te verdedigen en te bevorderen, waaruit
vanzelf voortspruit dat zij moet nalaten
al datgene wat daarmede in strijd is
dat onder datgene wat niet behoort tot
de taak der vakvereeniging voorop
staat, dat zij zich niet kan leenen als
instrument ter bereiking van een politiek
doel, of tot omkeering van den staat
der samenleving verklaart het lidmaat
schap van het Alg. Ned. Werklieden
verbond onvereenigbaar met dat van
eeu vakvereeniging, die zich leent voor
bovenuitgesproken doeleinden draagt
de afdeelingen op haar leden kennis te
geven van deze uitspraak, en in voor
komende gevallen zoo mogelijk maat
regelen te nemen, zooals het stichten
van deugdelijker vakvereenigingen,waar
door het kwaad kan voorkomen of ge
keerd worden."
Het congres der S. D. A. F.
Het congres der S. D. A. P. heeft
de beide Paaschdagen te 's Gravenhage
vergaderd. Tal van punten werden be
sproken.
Wij deelen het voornaamste besluit
mede, nl. de conclusie ten opzichte van
de a.s. herstemmingen voor de Tweede
Kamer. Deze luidt als volgt
Het congres, overwegende, dat de
arbeidersklasse voor haar maatschappe
lijk belang de politieke strijd vast en
daarbij eendrachtig moet strijden. Over
wegende, dat daarom, tegenover de
antithese der christelijke partijen door
de vrijzinnigen van alle gading aan
hebben haar levend voor zich te zien.
In het bijzonder viel het rijke, goud
glanzende haar in het oog. Als door
ernstige gedachten bezig gehouden,
waren de oogen onder de bevallig ge
bogen wenkbrauwen half neergeslagen.
De mond was zeer aantrekkelijk, de licht
gesloten lippen schenen voortdurend van
uitdrukking te veranderen.
De eerste indruk was een zact
glimlachbleef de blik er langer op
rusten, dan scheen men een spotachtig
trekje bij de mondhoeken op te merken
doch eindelijk kreeg men een indruk
van zachte melancholie, die zich over
het geheele liefelijke gelaat scheen te
verspreiden als de langzaam zich
openbarende ondergrond eener fijnge
voelige vrouwenziel.
Schwerdtner wist niet wat hem in
dit portret zoo sterk aantrok. Hij be
speurde geen verrukking of eenig ander
sterk sprekend gevoel.
Zonder aan critiek te denken, liet hij
het kunstwerk zijn invloed uitoefenen
slechts één ding begreep hijmen zou
dit gelaat lang kunnen beschouwen,
zonder het karakter te hebben door
grond. Het toonde een afwisseling van
reven, zooals hij nog nooit in een schil
vaard, die van kapitaal en arbeid moet
worden gesteldOverwegende echter
dat het blanco artikel geen voldoende
waarde biedt van de democratische ge
zindheid van candidaten. Verklaart, bij
de herstemmingen alleen die candidaten
te zullen steunen, die zieh verklaren
vóór de urgentie van algemeen kiesrecht.
Gisteren werd te Utrecht, onder voor
zitterschap van mr. G. J. Sybrandy, de
derde jaarvergadering gehouden van
den Bond van anti rev. propaganda-
clubs. De vergadering was druk bezocht.
Verschillende huishoudelijke zaken wer
den afgehandeld.
Aan H.M. de Koningin en den mi->
nister van binnenlandsche zaken werden
telegrammen van sympathie-betuiging
gezonden.
Bekend is het plan, dat door het
hoofdbestuur van de Maatschappij van
Nijverheid aan de alg. vergadering zal
worden voorgesteld, om in samenwer
king met het departement Amsterdam
maatregelen te nemen tot het organi-
seeren van een internationale tentoon
stelling van ambachtswerktuigen te Am
sterdam in den zomer van 1906 en
daaraan te verbinden congressen voor
de voornaamste ambachten, een en ander
tot verheffing en versterking van het
klein-bedrijf. Voorgesteld wordt daartoe
een erediet van f 500 te verleenen.
In de toelichting tot dit voorstel
wordt gezegd, dat voornamelijk het
streven voorzit, den industrieeien mid
denstand het doeltreffendst te helpen
door hem de oogen te openen voor het
geen hem ontbreekt, door hem het ge
en de werktuigen, welke zijn
vak kunnen verbeteren, te laten zien
door deze voor hem te laten werken
en door ze hem uit te leggen.
Beoogd wordt dus een tentoonstelling
van ambachtswerktuigen, in den geest
als die te Gent van verleden jaar, een
tentoonstelling, welke door den voor
zitter van het uitvoerend comité werd
gekenschetst ais een „tijdelijk museum
van practiseh ambaehtsonderwijs, een
instelling van vulgarisatie door de daad,
onder de oogen der belanghebbenden
een uitstalling der geschikte middelen
om de onwetendheid en de sleur te be
strijden en het vraagstuk van den huis
arbeid op te lossen".
Daar moeten dus bijeengebracht
wordenin de eerste plaats allerlei
soort van kleine motoren, en daarnaast
werktuigen voor timmerlieden, meubel
makers, smeden, koperslagers, schoen
makers, kleermakers, drukkers, bakkers,
vleeschhouwers, enz.
Vlissingen, 35 A.pril.
Hedenmorgen is van hier vertrokken
naar Rotterdam om te dokken de nacht
boot „Koningin Regentes".
derstuk had opgemerkt. Daarbij kwam
in hem niet eens de vraag opWie zou
dat zijn Hij genoot den aanblik als van
een natuurverschijnsel, waarvan men de
verklaring zelfs niet beproeft ts vinden.
Zijn gedachten zweefden in de onme
telijke ruimte die zich achter deze ge
stalte scheen uitte breiden. Hij droomde
met open oogen een oud, vergeten
sprookje misschien om dan eens
klaps tot de werkelijkheid terug te kee-
ren. Hij knipte met de oogleden, om
de vermoeide oogen wat op te frisschen,
trad een schrede terug en beschouwde
het portret met meer nuchteren
blik.
En wonderlijk nu was de uit
drukking van melancholie uit het gelaat
verdwenennu iag er een trek van
spotlustige vroolijkheid in spottend
met hem, hij gevoelde zich daardoor
ontstemd.
Op datzelfde oogenblik hoorde hij een
geluid als van het ruischen eener japon
en tegelijkertijd zag hij een schaduw
bij den glazen wand.
Wordt vemolgd.)