Vrijdag
April.
Binnenlandsclie berichten.
HOOG SPEL.
No. 94.
43e Jaargang.
1905
FEUILLETON.
p
Land- en Tuinbouw,
VLISSIMSCIE COURANT
Prijs per drie maanden 1.30» Ïïaneo pei' post 1.50.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij alle Boek
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks bij den Uitgever
F. VAN DE VELDE Jr., Kleine Markt, I. 187-
ADVERTENTIËN: van 1—4 regels ƒ0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie wordt de prijs slechts twee maal berekend. Groote letters
en eliché's naar plaatsruimte.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zon- en feestdagen.
Telepluoimuiimer 10.
Abonnements-Advertentiën op zeer voordeelige voorwaarden.
Caderdomspensionneering.
Gelijk we voor een tweetal weken
konden mededeelen, zegt „de
1 ia dan nu mettertijd ook de
i, en belangrijkste der verzeke
ringswetten bij de Tweede Kamer
ingediend.
De Kanier had reeds de ziektever
zekering, de visscherij-ongevallenverze-
kering, de herziening der Ongevallen
wet, en de landbouw-ongevallenverze-
kering.
Nu is daar ook de pensioenverzeke-
ring bijgekomen.
De beteekenis van dit wetsontwerp
blijkt het best uit wat het onderscheidt
van het avant-projet van den heer Lely.
Dit onderscheid nu bestaat hoofdza
kelijk in de navolgende punten lo. De
rijksbijdrage, toen op twee millioen
gesteld, is nu bepaald op zes millioen.
2o. De verzekering, die toen alleen aan
ie mannen zou ten goede komen, zal
nu ook gelden voor hun vrouwen, als
ze invaliede of weduwe worden. 3o.
Deelen in de voordeelen dezer verze
kering zuilen nu ook de personen, die
bij de inwerkingtreding der wet den
bepaalden ouderdom bereikt hebben,
lo. De wachttijd voor de invalieden is
op 150 weken teruggebracht, en zelfs
zij die geen 150 premieweken betaal
den, zullen, onder bepaalde voorwaar
den, eene rente kunnen trekken, en
Zijn allo rekenkundige formules uit
het wetsontwerp weggelaten en is de
geheele opzet zeer vereenvoudigd.
Het eenige nadeelige verschil is, dat
de ouderdom van 65 op 70 jaar ge
bracht is.
Doch dit is slechts een nadeel in
schijn.
Zij toch, die, al zijn ze slechts 60
jaar oud, voor hun eigen onderhoud
uiet meer verdienen kunnen, ontvangen
rente als invalieden.
Het is alzoo buiten kijf, dat dit wets
ontwerp veel, veel gunstiger is, dan het
concept-Lely.
Eu wat alles zegt, laat men nu eens
één kabinet noemen, dat zulk een bun
del sociale hervormingen, met inbegrip
van arbeidswet, arbeidscontract enz. bij
de Staten-Generaal aanhangig heeft ge
maakt, aldus eindigt het anti-rev. hoofd
orgaan haar beschouwing.
Ongevallenverzekering.
In verband met de onlangs daarom
trent in de Tweede Kamer door de
regeering gedane mededeeling, zijn wij
in staat te berichten, dat de Neder-
Isndsch-Duitsche commissie voor het
ontwerpen eener regeling tot opheffing
der bezwaren, waartoe de gelijktijdige
toepassing der Nederlandsche en der
Duitsche ongevallenverzekeringswetten
Schwerdtner hield zich aan den wagon
'Mt; hij had een steun noodig, want
H) werd duizelig. De grond scheen
onder zijn voeten te bewegen, verschil
lende gedachten vlogen hem in verwar-
"ng door het hoofd, de koele morgen
lucht greep hem sterk aan. Tusschen-
éeide moest hij zich er op bezinnen,
Warom hij daar was blijven staan. Op
een ander oogenblik kwam de vraag bij
'em op, of men hem misschien voor
'éen moordenaar zou aanzien. Hij zag
J'eli reeds voor den rechter staan, hij
"jorde de onsamenhangende antwoorden
me hij gaf en die met elkaar in tegen
spraak waren en daarbij kwelde hem de
g„Welke toevallige omstandighe-
kunnen er nog intreden, die mij in
'srdenking kunnen brengen
Het perron werd allengs ledigde
reiziger» gingen heen. Eenige
aanleiding geeft, a.s. week te 's Graven-
nage haar eerste bijeenkomst zal houden.
Door de Duitsche regeering zijn aan
gewezen de geheime opper-regeerings-
raad dr. Wuermeling en prof. dr. Lass,
raadadviseur bij het Keichsversiche-
rungsamten van Nederlandsche zijde,
mr. R. Macalester Loup, voorzitter van
het bestuur der Rijksverzekeringsbank,
en jhr. mr. J. J. Rochussen, referendaris
bij het departement van buitenlandsche
De hoofdredacteur van „Het Volk",
Het „Hbl." noemt de reden, welke
de heer P. L. Tak opgeeft van zijn
verzoek, hem niet langer de leiding van
het partijorgaan toe te vertrouwen,
teekenend voor het karakter der sociaal
democratische partij hier te lande en
ook elders. Zoowel in congresvoorstellen
als elders is de meening geuit, dat de
krant onder zijn redactie „een niet ge
noeg propagandistisch en een niet genoeg
agitatorisch karakter draagt".
Wie den heer Tak kent, schrijft het
blad, begrijpt ten volle dat hij zelf de
juistheid van dit laatste verwijt toegeeft
en verklaren kan dat hij dat bezwaar
al gevoeld heeft toen hij zijn taak aan
vaardde. Een fijn beschaafd man als hij,
keurig spreker en schrijver, kan wel
een enkelen keer zich er toe zetten te
schrijven in den geest van de groote
meerdarheid zijner partjgenooten, die
schelle kleuren en harde woorden als
voortreffeljke strjdmiddelen beschou
wen, maar zjn ware aard, die wars is
van zulk goedkoop en laag-bij-de-
grondsch getier, komt altijd weer boven.
Op den duur en in den regel kan hij
niet grof en lomp wezen. Zjn wapen
ia een degen van fjn Toleedseh staal,
en dien kan hj niet als een knods ge
bruiken en zjn ridderljkheid verbiedt
hein de punt vooraf in gif te steken.
Yan hem geldt wat de Romeinsche
dichter gezegd heeftde gelukkige be
oefening van kunst en wetenschap ver
zacht de zeden en belet ons woestelin
gen te zjn.
Zulk een fjn beschaafd man moet
wel tegenvallen als dageljksche woord
voerder van een partj, die groote en
grootsehe idealen heeft, doch in haar
ongeduld de verwezenljking daarvan
tracht te bereiken niet in de eerste
plaats door den invloed van goede argu
menten, maar door aanbieding van
hartstochten, door het zaaien van haat
en verdenking, door het opzetten van
een deel der burgers tegen het andere.
Hiervoor heeft men een „agitator" noo
dig, een volksmenner, een man van
groote woorden, liefst zoo grof mogeljk.
De volmondige bekentenis van den
heer Tak, dat hij onmachtig was' en is
om aan die verwachtingen te voldoen,
strekt hem tot eer. Dat hj zich om
deze redenen terugtrekt is tevens tee
kenend voor het karakter der sociaal
democratische beweging. Want het niet
vrachtkarren reden voorb j de conduc
teurs gingen heen en sommigen wierpen
een nieuwsgierigen blik op den jonk
man die daar bj de deur van zjn coupé
bleef wachten. Zj geloofden misschien,
dat daar een zieke lag, die voorzichttg
moest worden overgebracht.
Er kwam opnieuw leven en beweging.
Een troep mannen in uniform naderde
met vluggen tred een commissaris van
politie, de stationschef, een dokter en
verscheidene ondergeschikte beambten
van politie en van de spoorwegmaat-
sehappj.
Schwerdtner voelde zich beklemd van
hart. Hj hoorde nanweljks, wat er in
zjn nabjheid gesproken werd. Een paar
conducteurs kwamen haastig aanloopen,
doch werden weggezonden met last, den
aandrang van de nieuwsgierigen tegen
te houden. Men vormde een kring om
den wagon, waar de commissaris van
politie en de dokter nu binnengingen,
gevolgd door den hoofdconducteur, die
met een lantaarn moest bjlichten, daar
het daglicht op dien herfstmorgen nog
te zwak was, dan dat men alles goed
kon zien.
Terwijl de commissaris van politie
met zaakkennis het tocmeel van de
„propagandistische" en niet ge
noeg „agitatorische" in de leiding van
„Het Volk" hangen uitteraard samen.
De partj gaat niet voldoende vooruit
in krachten, omdat „Het Yolk" onder
de leiding van den heer Tak niet ge
noeg tiert,- schreeuwt en scheldt. Met
fijne, scherpe, geestige polemiek komt
zj niet vooruit. Gróve middelen, de
groote trom, de schelle trompet, zjn
noodig om de aandacht van boeren en
burgers te trekken, en aan te vullen
wat aan de lokkende kracht der toe
komst idealen en hersenschimmen ont
breekt.
Wat men hierbj echter waardeeren
moet, is de openhartigheid, waarmede
het aftreden van den te beschaafden
leider wordt aangekondigd. Geen rede
non van gezondheid, geen gebrek aan
tijd, of dergeljke uitvlucht wordt als
dekmantel gebezigd. De heer Tak
in dat opzicht het „enfant terrible"
zjner partj biecht oprecht, voor heel
het Nederlandsche volk, dat hj heen
gaat, omdat hj geen man van groote
woorden en schelle kleuren is, terwjl
zjn meeste partjgenooten zulke (innor-
1 jk zwakke) middelen onmisbaar achten
om de arbeiders te bewerken. Men heeft
hem medewerkers met krachtiger stem
geluid willen toevoegen, „om den agi-
tatorischen toon aan de krant te geven".
De heer Tak is echter te eerljk om
daarnaast zjn pianissimo te fluisteren
als ware dit het Leitmotiv
Het bestuur van het Landeljk On-
derwjs Comité heeft, ingevolge op
dracht van het vjfde oiulejwjs-oongres,
gehouden te Amsterdam op 26 Maart
11., waar vertegenwoordigd waren 19
vak- en algemeene bonden, 15 plaatse
lijke bonden of lichamen en 46 af-
deelingen, een adres aan de Tweede
Kamer gericht, ten einde haar mede
deeling te doen van de door dit con
gres aangenomen motie inzake het
ontwerp tot herziening van de Lager
Onder wjswet.
Zooals wj destjds reeds meldden,
sprak het congres in deze motie als
zjn oor'deel uit, dat de aanhangige
voorstellen tot wjziging der Onderwijs
wet wèl zullen leiden tot uitbreiding,
doch niet tot verbetering van het bj-
zonder onderwjs, terwjl zj bet open
baar onderwjs, met verslechtering,
zoo niet met geheelen ondergang be
dreigen en dus in het nadeel der volks
ontwikkeling zjn.
In een schrijven van het bestuur aan
alle plaatseljke en landeljke vereeni-
gingen, aangesloten bij het comité,
wordt medegedeeld, dat de deelneming
aan de groote betooging, die de ver-
eeniging „Volksonderwjs" in Den
Haag zal houden op den Zondag' vóór
de eindstemming over het ontwerp, nu
reeds van alle kanten blijkt zeer groot
te zullen zjn.
misdaad in oogenschouw nam, hield de
dokter zich met het Ijk bezig. Hj hief
het hoofd op en zag een breede, gapende
wond aan de keel, een snede van het
eene oor tot het andere, waar het bloed
opnieuw uit begon te stroomen. Daarbj
viel er een voorwerp op den grond, dat
onder de kin beklemd had gezeten. De
commissaris bukte zich en raapte het op.
Het was een scheermes, waar het bloed
afdroop, bljkbaar het moordwapen, dat
de misdadiger in de doodeljke wonde
had laten zitten.
„Een keelwond, die onvermjdeljk
den dood tengevolge moest hebben,"
constateerde de dokter.
„En wanneer kan dit gebeurd zjn",
vroeg de commissaris.
„Hm, ongeveer drie uren geleden."
„Dus tusschen twee en drie uur.
„Ja."
De commissaris gaf nu het scheermes,
den hoed en den langen, grjzen mantel
aan van zjn ondergeschikten over
dus de voorwerpen die vermoedeljk aan
den moordenaar hadden toebehoord.
Vervolgens werd het Ijk aan een nader
onderzoek onderworpen. Men zag de
kostbare ringen aan de vingers en vond
in een broekzak een portemonnaievan
Gratis onderzoek van koopwaren.
Het bestuur van den „Nederlandschen
Bond van Yereenigingen van den Han-
deldrjvenden en Industrieelen Midden
stand" richtte dd. 27 Maart j.l. een
adres aan den minister van hinnenl.
zaken, waarin verzocht werd vanrjks-
wege een gelegenheid te openen tot
gratis onderzoek van koopwaren.
Naar aanleiding van dit adres kwam
dd. 13 April een missive van den mi
nister van binnenl. zaken in, houdende
bericht, dat door Z.Exc., onder bereid
verklaring nader te onderzoeken in
hoeverre de laboratoria van het Staats
toezicht op de Volksgezondheid en het
Pharmaceutisch laboratorium te Leiden
voor het beoogde doel beschikbaar kun
nen worden gesteld, aan den minister
van waterstaat, handel en nj verheid is
verzocht de vraag in overweging te
nemen, of niet oprichting van een af
zonderijk laboratorium, ressorteerende
onder zjn departement, ten dienste van
de aangeduide onderzoekingen,
veling zou verdienen.
Kunstmest in den Tuiubuuw.
In het vervolg van ons gesprek wees
ik m jn vriend allereerst op het groote
voordeel, dat de kunstmeststoffen den
groentenkweeker bieden, doordat ze hem
in staat stellen de verschillende voe
dingsstoffen juist naar behoefte aan de
gewassen toe te dienen. Verkwisting
wordt dus voorkomen. Rekening hou
dende met den bemestingstoestand van
den grond en de eischen der onder
scheidene groenten geeft hj nu van
het eene, dan van liet andere, dikw jls
ook 2 of 3 stoffen te zaïnen. Want dit
mag niet vergeten worden men kan
ook te eenzjdig bemesten en eenzjdige
bemesting is eveneens verkwisting, de-
wji de planten slechts dan kunnen
groeien en een voldoenden oogst kunnen
geven, wanneer alle voedingsstoffen in
voldoende mate aanwezig zjn. Zoo kan
men door Chilisalpeter b.v. een belang-
rjjke oogst-vermeerdering verkrjgen,
maar ook slechts dan, wanneer kali en
phosphorzuur niet ontbreken is er een
te kort aan één dier stoffen, dan ren-
deeren de andere niet of in mindere
mate.
Vervolgens vestigde ik zjn aandacht
vooral op de gemakkeljk oplosbare
mestsoorten, als Chili, superphosphaat
en patent-kalimagnesia, waarvan de
uitwerking aldra zichtbaar is. Ik vatte
een en ander samen, ongeveer althans,
in het 5-tal punten, door de heeren
Klaassen en Ilaseloop in hun Leerboek
voor de Groententeelt aangegeven, waar
zj de kunstmeststoffen ook in den tuin
bouw van belang achten
le. om de planten spoedig door het
z.g. kritisch tjdperk te helpen
'n portefeuille, die zulk een welgesteld
man toch zeker wel b j zich had gehad,
was geen spoor te ontdekken, evenmin
als van een horloge en ketting. Echter
kon men bemerken, dat de jas en het
vest ruw waren opengerukt.
„Een moord om den gepleegden dief
stal aan de gerechte straf te onttrekken,"
sprak de commissaris. „De schurk heeft
de portemonnaie en de ringen moeten
achterlaten, tenzj hj geen tjd had om
het Ijk rustig uit te plunderen, hetzj
hj bang was zich met bloed te bezoe
delen. Conducteur, licht eens bj daar
op den vloer Was is dat
H j raapte een witte zakdoek op, die
daar lag op een plek, waar het bloed
nog niet heengestroomd was.
„Dat riekt naar chloroform, niet
waar f
„Ja, zeker 1"
De commissaris wenkte Schwerdtner
om nader te komen en liet hem den
doek zien. Deze nam hem in de handen
en bracht een punt er van onder zjn
neus.
„Ah, nu begrjp ik het", sprak hj.
„Dat was het, wat op mijn gelaat heelt
gelegen. Toen ik ontwaakte bespeurde
ik een walgingwekkeudea geur en nu
2e. om mogeljke moeheid van den
grond te helpen opheffen
3e. om de kwaliteit van bepaalde
plantendeelen te verbeteren
4e om de gronden meer geschikt te
maken voor gewassen, die doorgaans op
een andere soort van grond groeien
5e. om op t jden en in plaatsen plan-
tenvoedsel aan te brengen, waar het om
verschillende redenen niet mogeljk is
stalmest te gebruiken.
Van de daartoe meest aanbevelens
waardige meststoffen noemden we, met
genoemde schrjvers, het Chilisalpeter.
Chilisalpeter is een stikstofmest, waarin
stikstof voorkomt in den vorm van
salpeterzuurzouthet is de eenige zoo
danige mestsoort. En waar nu proeven
hebben uitgemaakt, dat de gewassen
geen organische stikstof, als in stalmest
voorkomt, en evenmin ammoniakstof,
welke wordt gevonden in zwavelzuren
ammoniak, opnemen, maar uitsluitend
stikstof in den vorm van salpeterzuur-
zout, daar volgt hieruit, dat Chilisal
peter het meest in aanmerking komt,
wanneer het er om te doen is, op een
zeker moment aan de planten dadel jk
opneembare stikstof toe te voeren.
Voor den groentenkweeker is het niet
slechts van belang, dat hj vele en
malsche groenten kan kweeken, maar
dikwjls meer nog om spoedig, om
vroeg ze te kunnen verkoopendit
stelt hem in staat hooge prjzen te
maken, zich het meeste voordeel te
verzekeren. Voor dat doel dient hj
zich van de gemakkeljk oplosbare
meststoffen, in de eerste plaats van
Chilisalpeter, te bedienen. Ook van de
droogte heeft hj dan in den zomer
minder te ljden. Het in water oplos
bare Chili beweegt zich met het bodem-
vocht op en neer, ook naar de diepere
lagen, tengevolge waarvan de gewassen,
die nu ook in den benedengrond hun
voedsel kunnen vinden, dieper wortelen,
zooals uit onderzoekingen is gebleken
op een bemest veld waren de wortels
twee en een half maal zoo diep in den
grond gedrongen als op een onbemest
veld. Bij langdurige droogte kunnen
derhalve de gewassen door hun diepere
beworteling over het vocht van een
veel dikkere grondlaag beschikken en
zullen dus niet zoo spoedig verdrogen.
Chilisalpeter verhoogt en bespoedigt
den groei, maakt de planten krachtig
en flink en hierdoor zjn deze beter
bestand tegen weersinvloeden, insecten
plagen en allerlei ziekten, terwjl de
onkruiden niet zoo licht de overhand
krjgen.
En ten slotte niet het minst is het
nut van Chili voor den kweeker hierin
gelegen, dat hj deze meststof ten allen
tjde kan gebruiken, ook als overbe
mesting, dus wanneer de groenten reeds
op de bedden staan.
Hj kan ze aanwenden in poedervorm,
uitgestrooid over of tusschen de plan
ten, öf in opgelosten toestand 12
gram op 1 liter water. Sterker mag da
herinner ik me ook, dat ik iets heb
afgeworpen, toen ik m j uitrekte om den
slaap uit te schudden."
„De moordenaar heeft u bedwelmd
met chloroform, ik vermoedde dit reeds
dadeljk."
Ondertusschenhadeen andere beambte
de zakken onderzocht van den langen
mantel, dien de verdwenen passagier had
achter gelaten. Hj vond een zwart
zjden doek, samengevouwen als een
breede das en een ledig flesehje. Hj
reikte deze voorwerpen aan den commis
saris over en zeide
„Dit vond ik in den mantel."
De commissaris nam de kurk van het
flesohje en bemerkte aan den geur, dat
het chloroform had bevat, waarmee de
zakdoek gedrenkt was.
Schwerdtner en de conducteur her
kenden oogenblikkeljk den zwart zjden
doek als denzelfden, welken de reisge
noot van den vermoorde langs zjn
wangen gebonden hadzj waren nu
beiden van meening, dat hj dit slechts
had gedaan om zjn gelaat onherkenbaar
te maken en een latere herkenning on-
mogeljk te doen zjn.
Worde oer ooglid