No. 85.
43e Jaargang.
1905.
Dinsdag
11 April.
Binnenlandsche berichten.
FEUILLETON.
m
Telephjonnummer 10.
YLISSIKtiSCIB COURANT.
Prijs per drie maanden 1.30» Franco per post 1.50.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij alle Boek
handelaren Postdirecteuren of rechtstreeks bij den Uitgever
F. VAN DE VELDE Jr., Kleine Markt, I. 187-
i
ADVERTENTIËN: van 1—4 regels ƒ0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie wordt de prijs slechts twee maal berekend. Groote letters
en cliché's naar plaatsruimte.
Versclijjnt dagelijks, uitgezonderd op Zon- en feestdagen.
Abonneinents-Advertentiën op zeer voordeelige voorwaarden.
Nooit goed.
„Het Centrum" wijst er op, dat 't
nooit goed ia bij de liberale pers.
In de Kamerzitting van Dindag heeft
Je keer Talma het ontwerp-onderwjs-
wet in een vurige rede verdedigd, en
Je Nieuwe Rott. Courant" ergerde
ach aan die rede.
De minister van binnenlandsche zaken
„as Woensdag in zijn pleidooi voor de
vet uiterst kalm en zacht, maar de
)N. R. Ct." is wéér ontevreden
Althans het overzicht, dat zij van
Jie repliek geeft, is niet bizonder ge
schikt om daarvan een hoogen dunk te
Eet schijnt dus moeilijk, het der
„N. R. Ct." in deze zaak naar den zin
te maken.
Het blad „ergert" zich aan vurige
iprekers, maar ook een „uiterst zacht
en bijzonder kalm" betoog prikkelt haar
critisohen geest.
De reden zal wel zijn, dat het minder
Je vorm, dan wel de zaak-zelve is,
welke de „N. R. Ct." aanstoot geeft.
Het blad is nu eenmaal tegen de
onderwijsnovelle.
Eu of men dit ontwerp „vurig", dan
wel „uiterst zacht en bizonder kalm"
verdedigt, de redactie raakt daardoor
uit haar humeur.
Iutusschen had men mogen verwach
ten, dat de goed-gedocumenteerde rede
van den minister meer appreciatie zou
vinden in de liberale pers.
Dat dit niet geschiedt, bewijst wel,
e „vast" deze pers staat in haar een-
zijdig en benepen partij-oordeel
Eén uitzondering is er„Land en
Tolk" laat zich met waardeering uit over
'i ministers rede.
Niet zonder rede bracht de heer
Schaper gisteren den minister van bin-
aenlandsche zaken hulde voor zijne
ithoone rede over de onderwijsnovelle.
Hot was een oratorisch en parlemen
tair onberispelijk mooi betoog, systema
tisch ingedeeld, op de meeste punten
knap gedocumenteerd, in toon en vorm
even gematigd als aantrekkelijk.
Met recht een witte raaf
Geen postceneinir.
Gelijk te verwachten was na de vrij
slgemeene afkeuring welke het ontwerp
der regeering in den lande heeft onder
randen, luidt het verslag der Tweede
Kamer zeer ongunstig over het voorstel
wet dat aan de postambtenaren de
bevoegdheid van censuur toe wil kennen
r poststukken, waarbij sprake kan
aju van strijd met de goede zeden.
„Een groot aantal leden" kan zich
set de wijze waarop de regeering dit
onderwerp wil regelen, niet vereenigen,
„verschillende leden", die in
niet tegen het ontwerp zijn,
Uit het Italiaansch.
Meneer Piardi, ambtenaar bij de pre
fectuur, was een klein, dik mannetje
1111 en bij de vijftig. Alles was rond
hem, zijn karakter zoowel als zijn
hij was niet in staat, kwaad
aan een vlieg, laat staan aan
•fn menseh.
Hij was ongetrouwd, maar 't had aan
!®n niet gelegen, dat de vrouwen van
"ffl niet wilden weten.
- Een vrouw, zei hij dikwijls,
kinderen O, als ik die had, dan zou
Fij» huisje mij niet te groot lijken,
'"«als nu.
Hij troostte zich zoo goed mogelijk
:r,ct deze gedwongen eenzaamheid, was
iterig in zjjn dienst en bracht de vrije
"u door in het „Witte Paard", waar
ontelbare partijtjes domino speelde
zijn onafscheidelijke vrienden Grilli
ai j soms kwamen er anderen
blijken tevens „vrij algemeen" van oor
deel „dat het personeel der posterijen,
aan welke eischen het ook overigens
moge voldoen, niet de noodige waar
borgen aanbiedt voor een juiste en bil
lij ke toepassing van de voorgestelde
censuur."
Zulk een beoordeeling staat gelijk
met een veroordeeling. De minister van
waterstaat, handel en nij verheid zal dan
ook wel begrijpen waar een behande
ling van het ontwerp in openbare ver
gadering op zou uitloopen. De regeling
is in de geboorte gesmoord, en te recht,
evenais de verhooging van den accijn
op het gedistilleerd, waaraan de minister
van financiën zich heeft vastgeklampt.
Ieder zal inzien, dat de beide ministers
al heel erg moeten hebben misgetast,
nu zij ook door een zeer groot deel
hunner eigen Kamer-meerderheid in
den steek worden gelaten 1
(„HU.")
D. Laan. f
Na een zeer kort ziekbed overleed
Zaterdag te Wormerveer de heer Dirk
Laan, sedert 1897 lid van de Eerste
Kamer der Staten-Generaal, ridder in
de orde van den Ned. Leeuw, com
mandeur in de orde van Oranje-Nassau.
In hem verliest de gemeente Wor
merveer een van haar uitstekendste in
gezetenen en de Nederlandsche industrie
een man van beteekenis, die ook in de
Staten-Generaal een geziene plaats in
nam.
Sedert verleden jaar woonde de heer
Laan te Arnhem, zonder zich evenwel
geheel uit zijn belangrijke zaken te
hebben teruggetrokken.
Een cliristelyk-hiatorische onjuistheid,
Yolgens de verslagen heeft de heer
Verkouteren in zijne rede te Amster
dam gesproken van de „vervolgingen
der afgescheidenen door Thorbecke", en
hij voerde dat aan als bewijs, dat de
vrijheid van godsdienst links niet wordt
geëerbiedigd.
Als de heer Verkouteren dit werkelijk
gezegd heeft, dan is dit iets, dat niet
door den beugel kan, zegt de „N. R. Ct."
Hoe komt deze leider der christel jk-
historischen er toe om te spreken van
de vervolgingen der afgescheidenen door
Thorbecke F Weet hij dan niet, dat die
vervolgingen plaats hadden onder de
regeering van koning Willem I en dat
Thorbecke destijds geheel buiten de
regeeringskringen stond, met geenerlei
gezag in den staat was bekleed
Men is er al jarenlang aan gewoon,
dat door de anti-liberalen bij elke ge
legenheid Thorbecke's naam in verband
werd gebracht met die vervolgingen.
Ook daarin gaf de „Stand.", in de dagen
toen dr. Kuyper nog openlijk als de
leider van het blad kon genoemd wor
den, het vriendelijk voorbeeld; en in
geschriften en redevoeringen van zijne
discipelen werd dat voorbeeld met
bijdan duurden de partijtjes tot in 't
oneindige en ging meneer Piardi naar
huis met den hoed op éen oor en zwaai
ende met zijn rotting, in de overtuiging,
dat er geweldig gefuifd was.
In de laatste dagen van het carneval,
juist na een van die zoogenaamde fuiven,
kregen de heeren Grilli en Benzoni een
verbazingwekkende mededeeling Piardi
wilde naar Turijn om het groote feest
van den Dinsdag bij te wonen in het
Regio-theater. Hij wilde er gemaskerd
beengaanEons van zijn leven moest
hij toch weten, wat een behoorlijke
vastenavondpret was.
Piardi in 't Regio F Piardi te Turijn F
Te midden van de grootste carnevals-
herrieF Niemand wilde het gelooven
en toch was het een uitgemaakte
Hij vroeg drie dagen verlof en tastte
zijn spaarpot aan, die tot dusver rustig
had gesluimerd.
Gedurende eenige dagen was dit feit
het onderwerp van alle gesprekken in
't „Witte Paard" eindelijk op den be-
wusten Dinsdag, wandelde Piardi in
gezelschap der onafscheideljken naar het
station, nam diep bewogen afscheid en
vertrok, vol opgewektheid en voi illusies.
graagte gevolgd. Maar zóóver ging men
tot heden toch niet, dat men bet voor
stelde, als waren de vervolgingen van
Thorbecke uitgegaan. Dit bleef voor
behouden voor mr. H. Verkouteren.
Het eenige, wat men Thorbecke in
verband met de houding der toenmalige
regeering kan ten laste loggen, het
is meermalen opgemerkt is dat hij
in geschrifte en als juris.; het standpunt
dier regeering verdedigde, wat de
rechtsvraag betrof die daarbij betrokken
was eene rechtsvraag, waarover in die
dagen volstrekt niet alle juristen het
eens waren en waarmede het oordeel
over de feitelijke daden van geweld
niet onafscheidelijk samenhing.
Het venijnige der valsche voorsteHing,
waaraan de heer Verkouteren zich
schuldig maakte,vervolgt de „N. R. Ct.",
zit vooral hierin, dat hij op grond daar
van den eerbied van „links" voor de
vrijheid van godsdienst in twijfel trekt,
alzoo op zijne politieke tegenstanders
eene beschuldiging laadt van den ern-
stigsten aard eene beschuldiging waar
van hij weten moest, dat zij door hun
geheele verleden wordt weersproken.
Juist onlangs heeft de heer Van
Vlijmen in de R. K. kiesvereeniging te
Amsterdam eene rede gehouden, waarin
o. m. vermeld wordt hoe eerst onder
Koning Willem III de volle vrijheid
van eeredienst aan de katholieken werd
verleend. Zóó is hetde volle vrijheid
van godsdienst werd eerst in de Grond
wet van 1848 geschreven en gewaar
borgd, en deze Grondwet was het werk
van „links" (om de terminologie van
den heer Verkouteren te gebruiken).
En laten wij dit nog mogen zeggen
zij die indertijd de vervolgingen tegen
de Afgescheidenen uitlokten, goedkeur
den, toejuichten, en zij die in 1853
tegen de toepassing van het door de
Grondwet gewaarborgde beginsel van
godsdienstvrijheid in verzet kwamen,
staan den beer Verkouteren en zijne
partij in verwantschap veel nader dan
ons liberalen, aldus eindigt het Rotter-
damsche liberale orgaan.
Men schrijft aan „L. en V."
Nu het bericht omtrent het opzeggen
van het abonnement op „de Handelin
gen" in de onderofiicierscantine te As
sen waarheid gebleken is, vraagt men
in sommige militaire kringen zich af,
of het nu nog wel geoorloofd is „de
Handelingen" ter lezing te liggen in
de korpsbibliotheken, zooals dat bij
sommige regimenten geschiedt.
Als de autoriteiten consequent willen
blijven, zullen zij toch niet kunnen toe
staan, dat een militair iu het biblio
theeklokaal zich nog in dit soort lectuur
verdiept.
Men moet hierbij jg het oog houden,
dat de lectuur in eeii cantinc door de
onderofficieren zelve wordt bekostigd,
terwijl de kosten der regiments-biblio-
theken worden gedragen door het rjk,
of wel door de belasting-betalende bur-
Laat je niet verleiden door een
hertogin 1 hadden de vrienden geschertst,
en hieraan denkende, sprak Piardi ern
stig b j zichzelf
Zou het onmogeljk zijn F Ik zal
gemaskerd zijn, mj royaal houden, be
leefd en ondernemend Wie weet 1
Een hertogin
Met zulke sohoone vizioenen bereikte
hj Turijn tegen den avond. Hj liet zich
den weg wjzen naar een goed hotel,
waar hj zjn bagage afgaf, en ging er
toen op uit om zioh te voorzien van een
costuuin in een der beste magazjnen.
De koopman toonde hem eerst een
prachtig musketierspak, daarna een van
een markies uit den tjd van Lodewjk
XV, toen dat van een Savooischen page
maar alle waren te lang of te wjd, en
ten slotte moest hj zich vergenoegen
met een rjk Turksch gewaad, met een
grooten tulband en een geborduurde zon
op den rug.
Dit was wel niet het costuum, waar
van h j gedroomd had maar wat viel
er aan te doen F 't Was het eenige, dat
paste bj zjn figuur En die zon was
wel in staat, een hertogin te bekoren 1
Na voor enkele andere kleinigheden
to hebban gezorgd, keerde hij naar het
gers, zoodat hier dus van rjkswege
wordt verstrekt, wat eene andere cate
gorie militairen niet voor eigen geld
op de leestafel mag leggen.
Of zouden de autoriteiten zich in dit
geval beroepen op de meerdere ontwik
keling der officieren, van wie dus ook
verwacht mag worden, dat zj de de
batten beter begrjpen F
Postzaken.
De „Haagscke Courant" schrjft :Naar
aanleiding van 't feit dat al in het vorige
jaar aan den heer Havelaar definitief
ontslag is verleend als directeur-generaal
der Post en Telegraaf, maar nu, ruim
vier maanden later, de heer Pop nog
altjd niet tot die betrekking is benoemd,
loopt zoo meldt men ons met
toenemende beslistheid in ambteljke
kringen het gerucht, dat de minister
van waterstaat dezen oud officier niet
voor een definitieve benoeming verlangt
voor te dragen.
In verband daarmee wordt gezegd,
dat de heer Pop in aanmerking zou
komen ter vervanging van den heer
Lely, als gouverneur van Suriname,
waarna dan een man van het vak aan
't hoofd der afdeeling Post en Telegraaf
zou worden gesteld.
De legercommandant in Ind
Bj Kon. besluit van 6 April 1905,
is benoemd tot luitenant-generaal, com
mandant van het leger in Ned.-Indië
en chef van het departement van oorlog
aldaar, de generaal-majoor der infanterie
van het voormelde leger jkr. J. C. Van
der Wjck, en dit met ingang op den
dag, waarop hj dat ambt aanvaardt.
Statistiek der Rijksinkomsten over 1903.
Vanwege bet,Centraal Bureau voor
de statistiek is verschenen de eerste
jaargang over 1903. Deze publicatie
bevat, behalve de gegevens omtrent
de belastingen, welke in hoofdzaak den
inhoud vormen van de tot dusver door
het departement van financiën uitge
geven „bescheiden betreffende de geld
middelen (le gedeelte)," opgaven no
pens de overige posten der middelen
wet, zoodat een volledig overzicht
wordt verkregen van al de staatsmiddelen.
Met betrekking tot onderscheidene der
ook tot dusver verschenen tabellen, zjn
intusschen verschillende wjzigingen en
aanvullingen aangebracht. Voorts werd
ook deze „bjdrage" van een uitvoerige
„inleiding" voorzien, waaruit slechts
enkele der voornaamste cjfers betref
fende de belastingen, de hoofdbron der
rjksinkomsten, mogen worden vermeld.
Do opbrengst der grondbelasting be
droeg in 1903, .voorzoover de gebouwde
eigendommen betreft, f 7,433,980,65
(hoofdsom) tegen f 6,755,836,86 inl899;
die op de ongebouwde eigendommen
van f5,783,232,27 op f 5,817,678,69
in totaal is dus de opbrengst der grond-
hotel terug en liet zich daar een flink
diner voorzetten, met een goed glas wjn.
Zoo werd het negen uur h j trok het
ïurkenpak aan en ging uit om de paar
uur dood te slaan, die nog moesten
verloopen vóór het eigenljke feest.
De straten waren vol menschen en
rjtuigen gemaskerden schreeuwden en
tierden om hem heen. Piardi bedacht
intusschen mooie zinnetjes om te zeggen
aan de markiezinnen en hertoginnen,
die hj zou ontmoeten in 't Regio-theater.
Van tjd tot tjd spiegelde hj zich met
welbehagen in de ruiten der winkels.
De tulband maakte hem wel een voet
grooter en als hj zich draaide, kon hj
oen stuk zien vau de geborduurde zou,
die een prachtig effect maakte.
Uit zjn feesteljke gedachten werd
h j eensklaps opgeschrikt door een klaag-
stemmetje
Meneer, hoor eens I meneertje 1
Hj keek om, maar een agent van
politie kwam juist op de kleine af en
dreigdo
Pas op, als je bedeltDan zal ik
je kr jgen, hoor
Het kleine meisje schrikte en vluchtte
naar een portiek, waar ze wegschool.
Piardi, die medelijdend was, veigdö
belasting vermeerderd van ruim 12,6
millioen gulden in 1899 tot pi. m.
13,3 millioen per hoofd der bevolking
gerekend, werd in beide jaren f2,4$
opgebracht.
Na beschouwingen omtrent de ver
schillende grondslagen der personeels
belasting afzonderijk, worden de cjfer»
hieromtrent samengevat, waaruit bijkt,
dat de opbrengst in hoofdsom over ee*
vol jaar voor de grondslagen als volgt
Huurwaarde in 1897 f5,327,955,17 is
1903 f6,285,862,931/,, Haardsteden
f 1,018,953.35 y„f 1,053,593,287,,Mea-
bilair f 2,069,130,—, f 2,139,816,30,
Dienstboden f 755,827,—, f 785,786,—,
Paarden f 504,339,f 517,156,Rjj-
wielen f 128,571,—, f229,256,—
Het aantal aanslagen steeg va*
620,982 op 769,022, d. i. van 125,04
op 142,70 per 1000 inwoners; de op
brengst over het tjdvak van aanslag
steeg van f8,892,309,53 in 1897 op
f9,979,576,68 in 1903, d. i. per hoof*
der bevolking van f2,83 op f3,13.
De bedrjfsbelasting waarvan de
gegevens op het dienstjaar 1992/3 be
trekking hebben, zoodat deze een jaar
ten achter is, hetgeen in een volgende*
jaargang echter zal worden ingehaald
is gestegen van f5,469,763,591/,
op f6,767,891,34, dus met 23,73 pCt.,
terwjl de bevolking slechts toenam
met 6,82 pCt. Per hoofd der bevolking-
berekend, klom de opbrengst van f 1,10
f1,271/,, hetgeen toch nog een toe
neming beteekent van 15,91 pCt. Het
aantal aanslagen nam toe van 256,134
op 306,562, dus met 19,69 pCt. Per
1000 inwoners klom het van 51 op 57,
d.i. met 12 pCt.
Voorts worden beschouwingen gege
ven omtrent de verschillende categoriën
der belastingplichtigen, eerst omtrent
de physische personen met inachtne-
neming of ze al dan niet in de ver
mogensbelasting zjn aangeslagen en
gesplitst naar de hoegrootheid van
hun belastbaar inkomen. Vervolgens
omtrent de belastingplichtige naamlooze
vennootschappen, die van 1146 op 1600
vermeerderdende coöperatieve ver-
eenigingen, die toenamen van 98 op
249, de commanditaire vennootschappen
en andere niet-physieke personenten
slotte omtrent de in het buitenland
gevestigde belastingplichtigen.
De vermogensbelasting steeg van
f7,365,748,95 op f7,887,828,541/,, d.i.
van 1,447, °P LM5 per hoofd der be
volking het aantal aanslagen van
79,912 op 85,192, d. i. van 15,65 op
15,68 per 1000 inwoners.
Ook hier worden de aangeslagenen
gesplitst naar de hoegrootheid van hun
belastbaar vermogen en wordt nagegaan
hoe de cjfers in de verschillende jaren
voor elk der vermogensgroepen zich
verhouden, terwjl voorts de invloed
van vermogensbezit op de bedrjfsin-
komsten wordt onderzocht.
De indirecte belastingen brachten in
haar met zjn blik en dachtwat kan
het dien man schelen, als iemand het
kind iets wil geven 1
En merkende, dat de agent zich ver-
wjderde zonder om te kjken, ging hij
naar het kind toe en haalde een mooi
nieuw lirestuk uit zjn beurs. Hij wilde
dit aan 't kleintje geven, doch dit trok
ving haar hand terug en zei
Neen, meneer, ik vroeg niet om
geld.
Wat wou je dan F vroeg Piardi,
die zjn grooten cartonnen neus had af
genomen om het kind niet bang te
maken.
Ik wou zoo graag, dat u mee ging
naar moeder die is ziek en heeft nie
mand om haar te helpen.
Maar ik ben geen dokter, kindlief
je moet een dokter gaan halen.
De dokter wil niet meer komen,
zei het kind, met tranen in de oogen
hj zegt, dat 't toch niet meer geeft.
En moeder is zoo naar en bleek, en zj
verroert zich niet ik ben z >o bang 1
O, meneer, zeg niet neen 1 Kom met
mj mee
(oiot Ujll
