1905.
7 Februari.
li inn van den houtvester.
No. 31.
43e Jaargang.
hten.
Biniienlandsclie berichten.
FEUILLETON.
sland.
ff
et voedsel
belasten,
ebeel ge-
ïeffen van
einde de
verlagen,
rede met
,vaarin bij
et oogen-
ïoe langer
reefd.
bevoegde
het bericht
meerdere
!ge periode
nd is.
Petersburg-
egt uit he
rnomen dat
rijlating van
Ir.
p:
j. en E. J.
k
eb. Eoree, z,
nimerman, d.
La Hemert, d.
relven, d.
oopen, z.
IN:
m. - C. H.
r. J. van der
Lr, d. 6 w.
SNTIE.
steller en een
kwam te laat
in opgenomen,
i ons volgend
Bed.
fMSSHMS'ÜBilH COURANT.
Prijs per drie maanden 1.30. Franco per post 1.50.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij alle Boek
handelaren Postdirecteuren of rechtstreeks bij den Uitgever
F. VAN DE VELDE Jr., Kleine Markt, I. 187-
ADVERTENTIËNvan 14 regels ƒ0.40. Voor eiken regel
meer 10 eent. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend. Groote letters
en cüché's naar plaatsruimte.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zon- en feestdagen.
Telepli oon is u bi ut er 10.
Abonnements-Advertentiën op zeer voordeelige voorwaarden.
Schoolwet.
Het voorloopig verslag der Tweede
Kamer is verschenen omtrent het wets
ontwerp tot herziening der wet op het
lager onderwijs.
Uit dit stuk blijkt o.a., dat zeer vele
leden niet konden inzien, dat tegen
dit ontwerp uit grondwettig oogpunt
bezwaren zouden kunnen worden inge
bracht. Terwijl verscheidene leden be
toogden, dat door dit' ontwerp in de
positie van het bijzonder onderwijs een
ingrijpende verandering zal worden ge
bracht, ontkenden zeer vele leden ten
stelligste, dat bij dit voorstel zou wor
den teruggekomen op de in 1889 tot
stand gekomen pacificatie.
De vraag kwam ter sprake of het
niet ligt op den weg van den gemeente-
rvotgever, op het punt der schoolheffing
de gemeentebesturen wat meer te binden.
Verscheidene leden konden zich niet,
zeer vele leden daarentegen wèl ver
eenigen met den aard der strekking
van dit ontwerp.
Men kwam op tegen de voorstelling,
dat op ongeoorloofde wjjze van kerke
lijke, meer bepaald van R.-K. zijde,
invloed wordt geoefend op het zenden
van kinderen, vooral ook van bedeelden,
naar de bijzondere school.
nkele leden aanvaardden het wets
ontwerp, hoewel zonder sympathie en
hadden liever het denkbeeld verwezen
lijkt gezien, dat de overheid niet. zelf
ouderwijs heeft te verschaffen, maar het
hts heeft mogelijk te maken, dat
ouders door eigen inspanning het
onderwijs aan hun kinderen kunnen
>ven.
Een aantal leden achtten de waar-
irgen tegen verkeerde aanwending van
het rijkssubsidie in dit ontwerp onvol-
Tegen de techniek van het ontwerp
werden van verschillende zijden bezwa
ren ingebracht.
Betoogd werd en bestreden
t er aanleiding bestaat bij het ver-
leenen van rijkssubsidie onderscheid te
tusschen ordebroeders of orde-
zusters, die hun krachten wijden aan
het onderwijs, en leeken-onderwijzers.
Tegen het voorstel om de minima-
te regelen naar het aan-
schoolgaande kinderen, rezen van
verschillende zijden bezwaren. Vele
hadden ook bezwaar tegen het
door de regeering gewilde stelsel van
der gemeentelijke en bij
zondere kweekscholen uit 's rijks schat
kist, terwijl velen onoverkomelijke be
zwaren hadden tegen bet denkbeeld
om hetgeen de gemeenten krachtens
kot nieuwe art. 45 meer zullen ont-
ontvangen, in te houden op de uitkee-
ring aan de gemeenten, krachtens de
wet van 1897.
Een aantal wenschelijk geoordeelde
wijzigingen, in het ontwerp niet voor
gesteld, werden aangegeven.
Het voorloopig verslag telt 62 pagina's.
Do verkiezing in Brielle.
De „N. B. Ct." laat zich als volgt
uitDe uitslag der herstemming was
dus, gelijk te verwachten was gunstig
voor den liberalen candidaat. De zwerm
predikanten, die in de laatste dagen
zich over het district verspreidde, heeft
den heer Vegtel niet kunnen redden.
Het „Hbld." noemt Brielle een uit
nemend voorbeeld.
Het „Vad." noemt den uitslag geen
verrassing maar bloot een geruststelling.
Het blad merkt op, dat de liberale
candidaat in 1901 2446 stemmen ver
kreeg, tegen 2915 in 1905 en de a.-r.
candidaat resp. 2386 en 2440, terwijl
deze hulp niet aan de soc.-dem. hulp is
te danken, daar de liberale candidaat
2655 stemmen zou hebben gehad, indien
geen der Hermans-kiezers op hem had
den gestemd. Het blad vraagt of deze
uitslag niet wijst op een kentering in
de publieke opinie.
De „Standaard" zegt: Zeker zullen
na de eerste stemming, niet velen op
een anderen uitslag hebben gerekend.
Dat is intusscben zeker, dat onze man
nen in het district hun best hebben
Bewerkt door AMO.
23.)
„Wat hadt ge vandaag dan op Sege-
U te doen, mijnheer Hadt ge me
willen bezoeken
»U en Eltester. Ik kwam eens vragen,
ge niets gezien of gehoord had van
jonkvrouw Von Kauffel. Ze wordt
vermist sedert gisteren na den middag,"
Mtwoordde Dietel met een glurende
klik.
„De jonkvrouw Yon Kauffel vermist?"
oeg de houtvester met een heftige
'weging, zoodat zijn reistasch aan zijn
md ontglipte. Hijraapte die haastig
°Pi inaar Dietel zag wel hoe bleek bij
geworden was. „Hoe komt dat
„Konden we dat maar te weten ko-
en nu vertelde Dietel alles wat
m van wist.
t#Dat ia verschrikkelijk," zei Dorn,
0 jlotseling terneergeslagen was en
„De Tijd" neemt aan, dat de 290
stemmen van Hermans op den liberalen
candidaat zijn overgegaan.
„De Maasbode" meent echter, dat,
waar het advies der S. D. A. P. om
den liberaal te steunen, in verband met
de gebrekkige communicatiemiddelen in
het zoo uitgebreide district, te laat
kwam om allen te bereiken, slechts een
kleine 100 socialistische stemmen op
den heer Roodhuijzen kunnen zijn uit
gebracht.
„Het Centrum" zegt, dat gelijk men
vreezen moest, Brielle niet voor de
rechterzijde veroverd is. Dit blad meent,
dat alle 290 soc.-dem. stemmen op den
beer Roodhuijzen zijn overgegaandit
„bewijzen" de cijfers.
De anti-rev. „Rotterdammer" had op
geen overwinning gerekend en heelt dit
na de eerste stemming dan ook ronduit
verklaard. „De Tijd", die het blad daar
over kapittelde beschuldigt het dan ook
van struisvogelpolitiek.
„Men kan wel schrijven, „de rechter
zijde staat hechter aaneengesloten dan
ooiten de linkerzijde is, ook na de
gedeeltelijke fusie nog hopeloos ver
deeld, maar de uitslag in Den Briel
toont dan toch, dat die „verdeelde"
vrijzinnigen heel wat macht kunnen ont
wikkeien."
Het blad zegt verder nog, dat de
rechterzijde in dit district nooit vooruit,
maar achteruit is gegaan. „Loopt het in
Juni precies als nu in Den Briei, dau
gaan wij niet vooruit, maar terug, en
wordt de groote slag door ons verloren."
„Het Yolk", de „Nederlander" en de
zijn spraakzaamheid verloren had.
Waarom hebt ge me dat niet dadelijk
verteld P"
„Ik heb u aangesproken met de be
doeling u alles te zeggen, maar ge hebt
me zooveel belangrijks medegedeeld, dat
ik er voorloopig over zweeg," antwoord
de de inspecteur. De arme houtvester
kreeg echter een gevoel, alsof hem een
zware last op de borst drukte. „Mocht
ge iets vernemen omtrent het verblijf
der jonge dame, dan hoop ik dat ge
wel zoo goed wilt zijn mij hiervan
kennis te geven. Doch, hier gaan onze
wegen uit elkander, ik moet naar den
Godeberg."
Hij stak den houtvester de hand toe,
die deze echter slechts met zichtbaren
tegenzin in de zijne drukte. Met lang
niet vriendelijken blik oogde Dorn den
inspecteur na.
„Die vervloekte speurhond heeft me
heelemaal uitgehoord, daarom klampte
hij me aan," mompelde hij, „en ik
dwaas, flapte er alles uit, wat ik op het
hart had. Ik heb zoodoende den armen
George een leelijke kool gestoofd. Maar
het is een verwenschte gesohiedenis, de
jonkvrouw wordt vermist en hij wil weg!"
Dorn begon flink door te. stappenhij
„Residentie-bode" meenen te kunnen
volstaan met de bloote vermelding van
den uitslag.
Nationaal-Historisch.
De redactie der „Nederlandsche Stem
men" geeft in het nummer van Don
derdag eene nadere verklaring van de
strekking der proclamatie, welke het
bestuur der „nationaal-historische par
tij" heeft uitgevaardigd omtrent de bij
de algemeene verkiezingen te volgen
gedragslijn.
De redactie schrijft o. a.
Wij verwerpen de deelingslijn tus
schen de rechter- en linkerzijde, zooals
zij thans door de kerkelijke partijen
wordt getrokkenZonder twijfel
echter steunt onze partij op een zelf
standig grondbeginsel op grond waarvan
en hoe men de deelingslijn ook trekke,
ons een plaats wordt aangewezen tus
schen de confessioneele partijen aan onze
rechter- en de vrijzinnige partijen aan
onze linkerhand.
Wij zien echter niet voorbij, dat wij
zijn een jonge partij. Niemand kan van
ons verwachten, dat wij alom in den
lande bij de aanstaande verkiezingen
met eigen candidaten zullen optreden.
Evenmin echter wenschen wij daar,
waar wij geen eigen candidaten kunnen
stellen, aan onze geestverwanten den
raad te geven zich van deelneming aan
den stembusstrijd te onthouden. Welke
zal dan onze houding zijn
Wij wenschen in de naaste toekomst,
in 's lands belang te streven naar een
samengaan der meest gematigde groe
pen. Wel verwachten wij, dat deze
groepen zulk een samengaan niet voet
stoots zullen aanvaarden. Onze verkla
ring mag dan ook niet worden opgevat
als een naar beide zijden gericht voor
stel. Wij verklaren eenvoudig dit, dat
wij da&r, waar ons eigen candidaten
ontbreken, de candidaturen zullen steu
nen, welke door de gematigde par
tijen zullen worden gesteld en, waar
twee gematigden tegenover elkaar staan,
op den recktscken candidaat zullen
stemmen. Uitdrukkelijk echter ontzeg
gen wij onzen steun ook aan de meest
gematigden der linkerzijde, wanneer op
grond van anti-clericalisme door alle
vrijzinnige partijen eene lijn wordt ge
trokken en onder welken vorm dan ook
wordt samengewerkt met hen, dié het
program der zoogenaamde liberale con
centratie hebben aanvaard. In dat geval
zouden wij er de voorkeur aan geven
om, waar een gematigd rechtBche can
didaat ontbreekt, op een minder ge
matigden te stemmen".
De „Arnh. Ct." merkt, van deze
nadere uiteenzetting melding makende,
o.a. op, dat het te bezien zal wezen, of
door de houding van de nationaal-
historischen eene belangrij ke versterking
der gelederen rechts merkbaar zal zijn.
Bij Kon. besluit is bepaald dat de zee
milicien-verlofgangers van de lichting
verlangde met ongeduld naar het oogen
blik van zijn thuiskomst.
Onder het voortzetten van zijn tocht
voerde ook Dietel een gesprek in zich
zeiven.
I „Kijk", zei hij met een tevreden
glimlach, „dat was een gelukkige ont
moeting Ja, ja, men moet altijd de
oogen open hebben en niet het geringste
aan de aandacht laten ontsnappen. Wat
heb ik nu vernomen Ten eerste
George Eltester is vannacht niet ter
jacht geweestten tweede hij is voor
nemens binnen zeer korten tijd hier
vandaan te gaan ten derde hij heeft
gezegd, dat hij aan alles een verschrik
kelijk einde zou maken als Gertrude
von Kauffel bij baar trotschheid vol
hardde, en dat zal wel niet de eenige
bedreiging zijn, die hij gedaan heeft."
Hij floot een deuntje, zooals hij ge
woonlijk deed wanneer hij nadacht over
de dingen, die hij vernomen had, en
vervolgde daarbij zijn weg in langzamen
tred.
„Ik bemerkte wel, dat ze me de
waarheid verborgenzulke menschen
zijn niet slim genoeg om een ervaren
politie-man om den tuin to leiden. En
die kostelijke Dorn 1 Dat is er precies
1903, met uitzondering van ben, die
daarvoor nog niet in aanmerking komen,
en diegenen van vorige lichtingen, voor
wie 1905 als het derde dienstjaar
moet worden beschouwd, in dit jaar
zullen worden opgeroepen tot opkomst
in werkelijken dienst, op de daartoe
door onzen minister van marine te be
palen datums, ten einde gedurende den
tijd van vijf weken te worden geoefend
dat de opkomst van de zeemiliciens,
bedoeld in voorschreven besluit, met
uitzondering van de zeemilicien-kust
wachters, zal plaats hebben op Woens
dag 5, Donderdag 6 en Vrijdag
7 April a. s., naar gelang van de schepen
aan boord waarvan zij zullen worden
geoefend dat de opkomst van de zee
milicien-kustwachters zal geschieden
op een nader te bepalen datum in Juni
of Juli a.s. j dat de miliciens zich, elk
op den bij nadere oproeping voor hen
te bepalen dag, te 12 uur des middags,
of zoo spoedig mogelijk na dit uur,
gekleed in hun bij vertrek met groot
verlof medegenomen militaire kleeding-
stukken en voorzien van hunne kooi-
goederen, zoomede van hunne zakboekjes,
behooren aan te melden aan boord van
bet schip, waarop zij zullen worden
geoefend, met dien verstande, dat
zij hiertoe slechts dén den vorigen dag
reeds op reis behooren te gaan, wanneer
de plaats van bestemming niet binnen
één dag kan worden bereikt.
Het Vrije Buil verkeer.
Verschenen is van deze Vereeniging
het jaarverslag over 1904. Het geeft
een resumptio van de verschillende Ylug-
blaadjes der Vereeniging en vervolgt
dan
Behalve door de hierboven geresu
meerde geschriften werd ook dit jaar
door middel van propagaudabiljetten
getracht de belangstelling op te wekken.
Met voldoening mag dan ook worden
geconstateerd, dat het hieraan tot dusver
niet heeft ontbroken.
Blijkens de talrijke vergaderingen,
door kiesvereenigingen van uiteenloo-
pende richting en door organisaties uit
handels- en nijverheidskringen speciaal
belegd met het doel het aanhangig tarief
in het openbaar te bespreken, werd in
verschillende deelen des lands de be
hoefte gevoeld het voor denvrijhandel
dreigend gevaar onder de oogen te zien.
Als gevolg van deze plaatselijke pro
paganda voor de vrijhandelsbeginselen
werd in den lande een krachtig protest
vernomen tegen de voorgenomen her
ziening der inkomende rechten, zich
uitend in dagbladartikelen en tal van
adressen, waarin bij de Tweede Kamer
werd aangedrongen op verwerping van
het tarief.
Heeft de tot dusver gevoerde strijd
gunstige resultaten opgeleverd Het
schijnt ons gewaagd reeds thans hierop
een antwoord te geven. Wel heeft de
minister van financiën bij de begroo-
een, die plompverloren met twee pooten
tegelijk in de val looptdie zal ons nog
goede diensten bewijzen 1"
VIJFDE HOOFDSTUK.
„Goed, dat ge eindelijk komt, mijn
heer," voegde Von Melnik den inspec
teur toe, dien hij tot aan het tuinhek
tegemoet gegaan was. „Ik kijk reeds
langer dan een half uur naar u uit."
„Hebt ge bericht van de jonkvrouw
Von Kauffel Heeft zij een telegram
gezonden vroeg Dietel haastig, want
op Melniks gelaat zag hij een uitdruk
king van vroolijke opgewektheid, die
door zijn vraag echter in verbazing
overging.
„Een telegram Hoe komt ge op die
gedachte
„Nu, het zou toch mogelijk zijn, dat
zij heimelijk naar Hannover gereisd was
om iets onaangenaams hier te vermijden.
Ik moet erkennen, dat ik beschaamd
sta, omdat ik aan deze voor de hand
liggende opheldering van het raadsel
niet heb gedacht."
„Wanneer ge mijn schoonzuster hadt
gekend, zou dit vermoeden nooit bij u
opgekomen zijn," antwoordde Melnik,
terwijl hij met den inspecteur voort
tingsdiscussiëa in de vergadering der
Tweede Kamer van 10 December 1904
gezegd, „dat de afdoening van het tarief-
ontwerp nog vóór de Juni-verkiezingen
onmogelijk schijnt to worden", doch
tevens werd daarbij gevoegd de verkla
ring, dat dit „geenszins insluit de neiging
om voor de oppositie te wijken".
Celebes.
De correspondent van de „N. R. Ct."
te Batavia seinde. Zaterdag
Morgen vertrekt resident Brugman
met 30 man onder luitenant:Davis per
„Borneo" naar Kendari, om den Boni-
schen prins Pa-Tanfa en 70 volgelingen
te arresteeren te Kendari, waarzij het
der bevolking lastig maken.
Het blad teekent daarbij aan
Kendari is de naam van een uit
houten huisjes opgetrokken aanzienlijk
plaatsje, gelegen aan de baai van Ken
dari, (ook wel Vosmair-baai geheeten,)
een smalle inham aan de Oostzijde, van
het Zuidoostelijk schiereiland van Ce
lebes. Plaats en baai behooren tot het
rijkje Kendari, dat deel uitmaakt van
de vereenigde landschappen, die tezamen
het laudschap Laiwoei vormen. Vorst
en rijksraad (kadat) van Kendari vor
men het hoofdbestuur van Laiwoei.
Een der ernstige grieven tegen den
vorst en de rijksgrooten van Boni is,
dat zij zich telkens wederrechtelijk men
gen in de aangelegenheden van nabu
rige rijkjes en de bevolking aldaar
vexeeren. Daarover werd den vorst reeds
meermalen de ernstige ontevredenheid
van ons bestuur betuigd. Kendari ge
noot reeds in Maart 1903 de twijfel
achtige eer van het bezoek van Bonisohe
zendelingen, die de bevolking daar
overlast aandeden en door den gouver
neur van Celebes daar werden aange
troffen. Bij die gelegenheid viel den
gouverneur tevens een formeele lastbrief
van Kraëng Segeri in banden.
Gelet op dit feit en het stadium,
waarin het Bonische vraagstuk thans
verkeert, heeft het geseinde feit een
ongewoon ernstige beteekenis en draagt
vrij wel het karakter van eene uitdaging,
die, zoodra de gunstige tijd daarvoor is
aangebroken, wel met eene militaire
expeditie zal worden beantwoord. De
ingewijden hebben dan ook niet ernstig
geloofd, dat de Bonische potentaat voor
minder krachtige argumenten zou be
zwijken.
De „Borneo," die resident en troepen
naar de baai van Kendari zal over
brengen, is een flottieljevaartuig van de
Indische militaire marine, zoodat ook de
marinelandingsdivisie van dat schip zoo
noodig hulp zal kunnen verleenen. Het
detachement infanterie is geleverd door
het garnizoensbataljon van Celebes, Me-
nado en Timor.
ging. „Nooit deed zij iets heimelijk.
Wanneer zij werkelijk buiten,onze voor
kennis was weggereisd, zou zij ons reeds
uit Lubeck een telegram gezonden
hebben."
„Zoudt ge toch niet een telegram naar
Hannover zenden
„Dat is reeds gedaan, ik moest Ger
trude's voogd met het gebeurde bekend
maken ik heb reeds antwoord van hem."
„Wat
„Dat hij vreeselijk geschrokken is, en
vandaag nog hier zal zijn."
„Zij is dus niet te Hannover?"
„Neen," antwoordde Melnik en zacht
voegde hij er bij „Ik weet nu maar al
te goed, waar ik haar moet zoeken.
Doch stil, stil, opdat mijn arme vrouw
er niets van verneemt."
Hij liep nu zeer vertrouwelijk met
den inspecteur gearmd verder en bracht
hem door een zijgang in de kelderver
dieping waar de keuken en eenige andere
kamers waren.
Wordt vervolgd).
