zoon van den houtvester.
3RT
Donderdag
26 Januari.
43e Jaargang.
Portie
Port n I
1
Van week tot week.
FEUILLETON.
No. 21.
1905.
euren
Binnenlandsche berichten.
se -wereld.
in onze
xwStJnen,
'.1 Bodega
•ijgbaar bij
1.
per flesoh,
SAN DEE,
n wordt
Politie I
;dde 550,
le 35 jaren,
doorloo.
sbruik ma-1
goed kun-
uunen zich I
chrlft aan-
n Gommis-
an werkdag I
t., zullende I
m geslagen,
am.
rate Hypo-
/s 851 4 pCt, I
ekomeu b(
Jsn.,
istraat 9
ffi kan om-
42.
lied, TCröe-P
iffen. garan'
des inhotidl
8 AceademKI
,e en consl-g
ona varié
anketbakkersj
VLISNINASUIE COURANT.
Prijs per drie maanden f 1.30. Franco per post 1.50.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij alle Boek
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks bij den Uitgever
F. YAN DE VELDE Jr., Kleine Markt, I. 187-
ADVERTENTIliNvan 14 regels ƒ0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing deraelfde
advertentie wordt de prijs slechts tweema&l berekend. Greote letters
en eliché's naar plaatsruimte.
Yerschynt dagelijks, uitgezonderd op Zon- en feestdagen.
Teleph jonii timmer 10.
Abonnements-Advertentiën op zeer voordeelige voorwaarden.
&QB.
Ö05.
8 50
1 550
i. 3 23e?
r«rtret va>
Nsnzsn ten
t wacht»».
ss, Bcrsr»!»*
v»a N»d280
Het heet nu dat de Russische sol
daten, het stilzitten in Hantschourje
moede, naar den strijd haken. Wij wil
len daar niets op afdingen, doch zijn
van meening dat vreeselijke gebeurte
nissen, welke betrekkelijk nog onver
wacht in het Czarenrjk voorvielen, op
den geest en de stemming van het leger
wel niet zonder invloed zullen blijven.
Natuurlijk weten wij niet wat er
gebeuren zal. Misschien slaagt men er
in, aan de beweging nu nog een einde
te maken. Misschien ook dat men de
volksuitbarsting met de beschikbare,
maar blijkbaar niet geheel betrouwbare
legermacht, weet te onderdrukken. Maar
de volkswil keert zich ook tegen den
oorlog, en het kan onmogelijk verhef
fend werken op den geest van een leger,
wanneer dat leger weet te staan voor
een niet-nationale zaak.
Hoe dit ook zij, Rusiand's beheer-
scher beeft nu zoowel tegen de Japan
ners als tegen den geest der eeuw te
strijden, die zich niet langer aan de
deur laat afschepen. Het is nu, zooals
indertijd onze Da Costa dichtte, maar in
geheel anderen zin dan hij het bedoelde
Het oproer lieeft zich door de volseu
Als een verslindend vuur verspreid
Een woeste kreet heeft tot de wolken
Zijn daverenden galm verbreid i
Haar het is volstrekt geen leus van
waanverstand en logen, zoools Da Costa
het streven naar vrijheid noemde. Het
1 is zeer twijfelachtig of er wel velen in
Rusland zijn, die ernstig omverwerping
het gezag wenschen. De groote
menigte wenBcht stellig niets anders dan
xiildere staatsinstellingen en verbeterin-
in het bestuur des lands.
De aanleiding tot het gebeurde is
[eenvoudig en zeer natuurlijk. De ver
schrikkelijke waarheid is, dat er inder-
niets had behoeven te ge
beuren, De regeering heeft het zóó ge
ld en is nu ook verantwoordelijk voor
tie gevolgen.
De priester Gapon had Zaterdag tot
jen Czaar het schrijven gericht, waarin
dringend werd verzocht, het be-
e adres der arbeiders Zondag in
i te willen nemen. In het adres
jerd eenvoudig gezegd dat de ministers
len keizer niet de volle, waarheid zeg-
|en en dat men daarom besloten had
por liet Winterpaleis te verschijnen om
Jeu Czaar kennis te geven van den
Bewerkt door AMO.
H.)
«Ge zult nu wel behoefte hebben om
'ets te gebruiken en ik moet erkennen,
de natuur haar rechten vordert
gjdert gisterenochtend ben ik niet uit
kleeren geweest."
»L°thar, je moet rust nemen Wat
oert ik beginnen, als je eens ziek
Verd?" r;ep Melitta en keek angstig
0ar het werkelijk zeer bleeke gelaat
van baar man.
PSlachte met een trek van gering-
atting om den mond en antwoordde
|pee maar geen zorg, vrouwlief, ik ben
S"* s.°'^aat en sta mijn man." Hij
dde zich nu tot den inspecteur en
de woorden„Als het u belieft,
'sheer", stapte hij naar de deur.
hen onmiddellijk tot uw dienst,
ir 'k zon gaarne eerst met uw huis-
looten spreken."
e'lendigen toestand van het volk met
de waarschuwing evenwel dat, indien
da Czaar, wankelmoedig, niet voor het
volk verscheen, er onschuldig bloed zou
komen tusschen hem en zijn volk.
Dit is de laatste waarschuwing ge
weest en een Berljnseh blad zegt dat
de geschiedschrijver eenmaal zal moeten
constateeren, dat niets onbeproefd is
gelaten om Hicolaas II oogen en ooren
te openen.
Intusschen schijnen er toch bespre
kingen te hebbin plaats gehad tusschen
Gapon en den minister van justitie
maar ook deze leidden tot niets. Werk
gevers en stakende werklieden waren
Zaterdag ook aan het onderhandelen.
Over de hervatting van den arbeid was
reeds gesproken. Toen kwam de nood
lottige Zondag.
Schandelijk inderdaad is de wijze,
waarop de autoriteiten tegen het weer-
looze volk zijn opgetreden. Komt bin
nenkort het Russische volk in volslagen
opstand, dan heeft de regeering zelve
die ten minste uitgelokt.
Er was natuurlijk order gegeven,
niemand tot het Winterpaleis toe te
laten. De menigte evenwel was vast
besloten te naderen. Al sterker en ster
ker werd het opdringen, totdat de
menigte en de hen tegenhoudende sol
daten slaags raakten. Toen werd de
toestand steeds erger. Dooden en ge
wonden vielen aan weerszijden. Telkens
kwam het opnieuw tot een treffen, tot
dat het aan de troepen gelukte het
plein voor het Winterpaleis te ontrui
men waarna de vervolging aanving
van de zich in de straten verspreidende
werklieden.
Het is nu reeds vijf-en-twintig jaren
geleden, dat de eerste aanslag op het
Winterpaleis gepleegd werd. Dat was
toen de vijfde der tegen Alexander II
gepleegde aanslagen. Het was een vree
selijke ontploffing onder den parketvloer
van de eetzaal. De geheele wacht, uit
Finlanders bestaande, werd daarbij ge
dood of gewond. Het was Plehwe die
de daders van den aanslag ontdekte en
daardoor den grondslag legde tot zijn
latere verheffing. Waren de keizer en
de zijnen niet een kwartier te laat ge
komen, dan zou zijn treurig lot toen
reeds beslist zijn geweest.
Wat het lot van Hicolaas II zal zijn,
hangt geheel van de komende gebeur
tenissen af. En op die gebeurtenissen,
waarop men verstandig doet niet voor
uit te loopen, zijn wj niet gerust. Wj
hadden aan Rusland zoo gaarne een
„Ge zult helaas, van hen niet veel
vernemen, maar ik zal ze dadeljk bj
elkaar roepen. Wees zoo goed mj te
volgen," zei Melnik vriendeljk.
De inspecteur maakte geen bezwaren
meer. Al was hij overtuigd, dat men
hem dingen verzweeg en al was h j vast
besloten om die dingen te weten te
komen, bj zag toch wel in, dat hj niet
mocht aandringen op een langer voort
zetten van het gesprek met mijnheer en
mevrouw Von Melnik, want zj schenen
beiden inderdaad doodeljk afgemat te
zijn.
Melnik opende de deur, liet den in
specteur vooruit gaan en volgde met zjn
vrouw aan den arm, met wie h j intus
schen zacht praatte.
In de eetzaal vonden zj het kamer
meisje, dat nog bezig was de tafel
gereed te zetten.
„Wat doe jj hier vroeg mijnheer
■Von Melnik op hoogen toon. „Sedert
wanneer moet jj de tafel bedienen."
„Heem me niet kwaljk mijnheer de
huisknecht is weg met de anderen om
de jonkvrouw te zoeken", antwoordde
het meisje met moeiljk bedwongen
smartdoch bij de laatste woorden brak
zij in luid snikken uit en zei„Alsof
vreedzame revolutie gegund want tot
eene met revolutie gelijk staande geheele
omkeering moest het vroeg of laat toch
komen. Maar wat zal het nu zjn
Hetzelfde Berl jnsche blad dat wij boven
aanhaalden, zegt ervan „Zoo wild, zoo
ruw en tengelloos, van zulk een dee
moed, onbekendheid met en verachting
van het leven, van zulk een kolossale
wilskracht, die slaafschen zin in helden
moed verandert, als Turgenjeff, Tolstoï
en anderen het Russische volk hebben
afgeschilderd, zjn ook de Russen, die
zich thans met gebogen ruggen en smee-
kende gebaren tot de revolutie gereed
maken."
De belangwekkende staking in het
Ruhrgebied, waarvan ook ten onzent
de gevolgen reeds worden ondervonden,
seh jnt een vreedzaam verloop te zullen
hebben, waarover de regeering reeds
hare tevredenheid uitsprak. In zooverre
zal deze beweging in elk geval nuttig
zjn, dat zj een krachtige aansporing
voor de .regeering is geweest om met
bekwamen spoed de wetteljke maat
regelen te ontwerpen, die reeds gerui-
men tijd op dit gebied in voorbereiding
waren, zooals de wetten op den rechts
toestand der vakvoreenigingen, op de
Kamers van Arbeid, het stilleggen der
mjnen en de nieuwe mjnwet.
Intusschen mag men niet blind zjn
Voor het feit, dat in deze uitgebreide
streek eiken dag door de talrjke ar
beidersbevolking acht maal honderd
duizend mark of een half millioen gul
den minder dan anders wordt verdiend.
Thans zjn pas de Decemberloonen uit
gekeerd, maar wanneer in Februari die
uitkeering achterwege bljft, dan zullen
die nog levend te vinden was die ligt
reeds lang op den bodem van het meer."
„Hoe kan je zoo dwaas babbelen I"
riep Melnik en wees gebiedend naar de
deur doch de inspecteur kwam er tus
schen en verzocht, dat men hem met
het meisje zou laten spreken.
„Hoe komt ge op de gedachte, dat
de jonkvrouw in het water gevallen is,"
vroeg hj.
Het meisje sloeg de oogen neer en
durfde niet te antwoorden.
„Spreek," gebood de inspecteur en
toen zj in haar zwjgen volhardde, en
angstig mjnheer en mevrouw Von Mei
nik aankeek, voegde hj er op strengen
toon bj „Ik verlang antwoord in naam
der wetgj beloopt zware straffen,
wanneer gj niet alles zegt wat gj weet.
Hoe zjt ge te weten gekomen, dat
jonkvrouw Von Kauffel in het water is
gevallen
„Zj is er niet in gevallen,"antwoordde
het meisje zacht.
„Wilt ge daarmee zeggen, dat ze er
door iemand is ingeworpen P" vroeg de
inspecteur, ofschoon hj de beteekenis
van haar woorden zeer goed begreep.
Zj schudde het hoofd, terwijl mjnheer
Von Melnik een dof waarschuwend ge
de gevolgen zich eerst recht doen ge
voelen tenzj de ondersteuningsfondsen
er in slagen mochten, in de behoeften
van zoovele duizenden geregeld te
voorzien.
Het naderend einde van den winter
spelt, dunkt ons, den stakers, weinig-
goeds.
De ernst van het oogenblik duldt
nauweljks eenig nieuws nevens zich.
In Frankr jk heeft de miniaterieele crises
zeer kort geduurd. De heer Rouvier is
spoedig klaar gekomen en heeft het
geluk gehad, den heer Delcassé voor
buitenlandsche zaken te behouden, een
succes waarmede men Frankrijk geluk
mag wenschen. De geheele verandering
is trouwens grootendeels een zaak van
persoonl jken aard. De nieuwe regeering
zal de richting van het Kabinet Combes
volgen, maar dan waarsch jnljk in meer
gematigden zin, daarbj gecontroleerd
door de socialisten, die onder Combes'
bestuur door hun talrjkheid en hun
standpunt tusschen de andere partjen
feiteljk de macht in handen hadden.
Hst compromis.
i De thans tot stand gekomen samen
werking tusschen de Liberale Unie en
den Vrjzinnig-Democratischen Bond
j maakt in verschillende bladen een on
I derwerp van bespreking uit.
j In het „Utrechtsch Dagblad" schrijft
prof. J. de Louter, na een uiteenzetting
en verdediging van het gemeenschappe-
lijk program
j „Geen liberaal mag weigeren geza-
menljk op te trekken en met opoffering
j van eigen meening en voorkeur pal te
staan voor de groote beginselen, welke
alleen in staat zjn godsdiensthaat te
i beteugelen en staatkundigen vooruitgang
te waarborgen. Onder de leuze „Een-
i dracht maakt macht" betrachte ook
hier een iegeljk zjn duren plicht".
De redactie teekent hierbj aan dat
zj haar eigen afwjkende meening nader
zal ontwikkelen.
De „Arnh. Ct." heeft geen geestdrift
voor het compromiszj verheugt zich
echter daarover „niet omdat wj het
program van actie om zjn inhoud of
formuleering bjzonder bewonderen,
maar omdat daardoor de kern der mid
denpart jen, welke in ons staatkundig
leven staan tusschen de kerkeljke coali
tie en de sociaal-democratie, in den
komenden stembusstrijd in staat gesteld
wordt, niet alleen zich krachtig te weren,
maar ook offensief op te treden".
„Het Yad." bespreekt de houding der
oud-liberalen aldus
„Wj verwachten niet, dat alle He-
derlandsche oud-liberalen in Juni met
onze geestverwanten zullen optrekken,
schouder aan schouder voor het program
van actie, dat mede het onze is. Maar
evenmin kunnen wj verwachten, dat
hun allen de overtuiging gemeen zal
zjn, dat dit program voor hen is on-
aannemeljk.
„Inmiddels moet nog bijken hoevelen
hunner onder mr. Van Houten's leiding
den liberalen tweespalt en daarmede
het Kuyper-regiem met allo macht zullen
willen bestendigen".
De „H. Ct." schetst de beteekenis
van de aanneming van het gemeen-
schappeljk program aldus
„Als verkiezingsprogram beduidt het
dat, indien de „christeijke" meerder
heid in Juni verdwijnt, twee beiangrjke
groepen van de linkerzjde bj de vor
ming van een linker-ministerie zullen
trachten de in hun gemeenschappeljk
baar liet hooren.
„Of bedoelt ge, dat de jonkvrouw
misschien vrjwillig den dood in de
golven heeft gezocht P" vroeg de inspec
teur verder.
Hu knikte het meisje toestemmend.
Melitta gaf een gil, haar man greep de
dienstbode bj den arm en riep luid
„Hoe kan je zulken afschuweljken onzin
uitkraaien
„Met uw verlof, mevrouw en mjn
heer," sprak de inspecteur holfel jk lij
nam het meisje bj de hand en voerde
haar in het salon, waarvan hj de deur
op slot draaide.
„Heem plaats," zeide hj, en wees
haar een stoel „en zeg me eens hoe ge
op het vermoeden komt, dat de jonk
vrouw zichzelve van het leven zou
beroofd hebben Om welke reden zou
een jonge, mooie, rjke dame dat doen
„Ach, zj was zoo ongelukkigZj
wilde er niets van laten bemerken en
hield zich of er niets gebeurd was, maar
men kon wel zien, wat er in haar om
ging-
Eiken dag als zj heen ging en uren
lang wegbleef, dacht ik ze komt niet
terug, en nn is het zoo gebeurd. Wie
gezien heeft, hoe het gelaat van de jonk
program geformuleerde wenschen in hot
regeeringsprograni te doen opnemen.
„Als regeeringsprogram beteekent het
een ontwerp, op welks grondslagen met
andere tot de linkerzjde behoorende
groepen, d.w.z. hetzj de „oud-liberalen"
hetz j de sociaal-demoeraten, zal worden
onderhandeld om tot de vorming van
een linker-ministerie te geraken. On
derhandelingen, waarbj die groep tot
wie de verbondenen zich wendden, na-
tuurljk in staat zou zjn haar mede
werking afhankel jk te maken van door
haar verlangde wjzigingen. Slechts dan
zou het ontwerp van Zaterdag jl. da
delijk en onveranderd als regeerings
program kunnen vastgesteld worden,
indien de aanstaande verkiezingen aan
liberaal-unionisten en vrijzinnig-demo
craten gezamenljk meer dan vjftig
zetels gaven. Thans tellen zj in de
Tweede Kamer 16 -j- 9 25. Men
berekene de kans
„Een andere mogeijkheid zou nog
zjn, dat èn oud-liberalen èn sociaal
democraten Unie en Bond (al hadden
deze niet de meerderheid in de Kamer)
rustig een ministerie lieten vormen,
zonder daarvoor eenige mede-verant-
woordeljkheid te aanvaarden. Dan zou
zulk een ministerie beginnen te regeeren
zonder meerderheid en maar moeten
afwachten, hoeveel maatregelen van
zjn program het er bj de Kamers door
zon vermogen te krjgen. Een ongewia
bestaan."
„Het Yolk" schrjft
„Bj winnen of verliezen is dit nu
wel het einde der vrjz. democratie. Er
is niet bekend geworden of het com
promis bj het verliezen van den slag
wordt voortgezet, maar dit ligt na de
verkiezingscampagne in den aard der
zaak.
„En de oud-liberalen zullen nu wel
eerstdaags een vorm vinden om mee
te komen. Anders gaan zj er heelemaal
onder. Of zullen zj zich verbinden met
de Hat. Historische Partj P Wj denken
het niet. De heele liberale familie zal
wel spoedig weer bjeen zjn voor den
strjd tegen Kuyper. Eu het blanco
Wel die dan leeft die dan zorgt, zullen
ze 'zeggen".
Mr. Van Houten's brief.
„Het Yaderland" is, niet voor de
eerste maal gelooven we, boos op mr,
Yan Houten.
Thans over wat hj langs zjn neus weg
in zjn jongsten staatkundigen brief op
merkte. Mr. Van Houten herinnerde
aan wat dr. Schaepman bj de behan
deling der huidige kieswet sprak
„Wanneer eenmaal deze kieswet tot
Btand gekomen is, dan wensch ik voor
mj bj de kiezers met andere vragen
dan kiesrechtvraagstukken op te treden.
Hiets is voor een land en niets is voor
een volk zoo verkeerd, dan wanneer
het steeds de grondslagen van zjn
staatsrechterlj ken Staat ziet wjzigen
en bestrjden."
vrouw stond, toen zj in de keuken die
brieven den een na den ander in het
vuur wierp, die wist wel hoe het met
haar stond."
„Welke brieven?" vroeg Dietel in
ademlooze spanning.
„Ja, wat zullen dat yoor brieven
geweest zjn, dan van een ontrouwen
geliefde," antwoordde het meisje schou
derophalend. „Wj dienstboden, verne
men niemendal van de geheimen onzer
meesteres, maar er werd gemompeld,
dat 't de jonge houtvester te Segefeld
geweest is."
„Dwaasheid!" meende de inspecteur.
„Mjnheer en mevrouw Yon Melnik
wilden, naar men zegt, daar dan ook
niets van hooren, en er moeten meer
malen heftige woorden over gewisseld
zjn. Maar ik weet het niet zekerik
ben ook nog niet lang hier in dienst.
Maar dat kon men heel goed zien, dat
de jonkvrouw doodeljk bedroefd was.
Z j heeft het niet langer kunnen verdra
gen, daar bljf ik bj, al zegt de keuken
meid dat zj te vroom was om zulk een
zonde te begaan."
■■Ml
